لطفا درباره تاریخچه، اعضا و فعالیت های جامعه مدرسین حوزه علمیه قم توضیح دهید؟
برای آشنایی با جامعه مدرسین حوزة علمیه ابتدا تاریخچه‌ای از آغاز و فعالیت‌های این مرکز را بررسی خواهیم کرد و سپس کیفیت انتخاب اعضای جامعه مدرسین مورد بررسی قرار می دهیم. فصل اول: تاریخچة جامعة مدسین به سه مرحلة مجزا تقسیم می‌شود: مرحلة اول: از زمان تأسیس تا زمان تبعید امام خمینی (ره) به ترکیه و عراق. جامعة مدرسین را جمعی از علماء و اساتید بزرگ حوزة علمیه قم در سال 1340 و با اهداف زیر پایه‌گذاری کردند: 1. اصلاح و تکمیل برنامه‌های درسی حوزه‌های علوم اسلامی و پرورش طلاب. 2. تحقیق در معارف و علوم اسلامی . 3. تبلیغ و گسترش اسلام در داخل ایران و کشورهای خارجی. 4. سعی در اجرای احکام و قوانین سیاسی و اجتماعی، قضائی، اقتصادی و فرهنگی اسلام. 5. دفاع از اسلام و قرآن . 6. مبارزه با طاغوت و ستمگران و دفاع از حقوق محرومین و مستضعفین. جامعة مدرسین از آغاز، یک تشکیلات کاملاً مخفی بود و به صورت پنهانی کار می‌کرد. در سال 1342 که مبارزات ملت مسلمان ایران به رهبری قاطعانة امام خمینی (ره) و همکاری علما و طلاب علوم دینی و سایر اقشار مردم آغاز شد جامعه مدرسین که یک تشکیلات روحانی بود، دعوت امام خمینی (ره) را لبیک گفت و تمام توان خود را در تأیید و ادامة مبارزات به کار گرفت. جامعة مدرسین در حرکت علما و مراجع قم و دیگر شهرستان ها سهم بزرگی را برعهده داشت، تعدادی از اعضای جامعه نیز در جلسات علما شرکت می‌نمودند و در هدایت و نتیجه بخش بودن جلسات نقش مهمی داشتند. تا این که امام خمینی (ره) در چهارم آبان ماه همان سال، طی نطقی شدید قانون کاپیتولاسیون را مورد حمله قرار دادند و بعداً طی اعلامیه‌ای آن را محکوم نمود و به همین جهت در تاریخ 13 آبانماه 1342 دوباره امام بازداشت و به تهران منتقل شد و از آنجا به ترکیه و بعد از چندی به عراق تبعید گشت. مرحلة دوم: از زمان تبعید تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی از این زمان وظیفه جامعة مدرسین سنگین‌تر و دشوارتر شد، زیرا باید مردم را در صحنه مبارزه نگهدارند و از حادثه تبعید امام بهره بگیرند و برعلیه شاه افشاگری کنند. اعضای جامعة مدرسین همگام با سایر علما و طلاب و دانشگاهیان و دیگر اقشار مبارز در غیاب امام خمینی در دو بعد فعالیت داشتند، یکی گسترش و ترویج دائرة مرجعیت امام خمینی(ره) و زنده نگه داشتن نام او و دیگری افشاگری برعلیه ستمگری ها و مظالم رژیم و در انجام این مسئولیت کاملاً فعال بودند و به وسیله نامه یا تلفن یا پیام با امام خمینی (ره) در تماس بودند و از رهنمودهای امام خمینی (ره) استفاده می‌نمودند. مهمترین فعالیت جامعة مدرسین همگام با سایر علما و عموم اقشار مردم مبارز ایران در این مدت عبارت بود از: 1. تماس با امام خمینی به هر طریق ممکن و اخذ رهنمود؛ 2. تماس با فقها و مراجع قم و علماء بلاد و تقاضای حمایت از مبارزات؛ 3. تهیة اعلامیه در فرصت های مناسب و امضا گرفتن از مدرسین و اساتید؛ 4. تکثیر و پخش اعلامیه‌ها در ایران؛ 5. ایراد سخنرانی در مواقع لازم؛ 6. اعزام طلاب به شهرستان ها برای سخنرانی؛ 7. دعوت مردم به تعطیلی و شرکت در تظاهرات. 8. پخش عکس و رسالة امام خمینی (ره) و تکثیر آن؛ 9. ارسال تلگراف به امام خمینی (ره) و تکثیر آن؛ 10. رسیدگی به اعتصاب کنندگان و خانواده زندانیان و تبعیدشدگان و شهداء؛ 11. دیدن و احوال‌پرسی از تبعیدیان؛ 12. دعوت به تعطیلی حوزه و دانشگاه؛ 13. دعوت بر تحصن؛ 14. نامة سرگشاده به کمیسیون حقوق بشر. 15. صدور اعلامیه مبنی بر خلع شاه از سلطنت و پیشنهاد حکومت اسلامی در تاریخ 21/9/1357. مرحله سوم: بعد از پیروزی مبارزات دراین زمان مسئولیت جامعه مدرسین تغییر کرد و از صورت مبارزه با رژیم طاغوتی به صورت مشارکت در تأسیس و تثبیت حکومت اسلامی تبدیل شد. فصل دوم: کیفیت انتخاب اعضای جامعة مدرسین در سال 1340 جامعة مدرسین که شامل اعضای مؤسس بود، از اساتید و استوانه‌های علمی حوزة علمیه قم تشکیل شد و هنگامی که فردی به عنوان کاندیدا مطرح می‌شود بعد از سنجش شخصیت علمی و تقوائی آن فرد اعضا برای پذیرش آن فرد به عنوان عضو بین خود رأی گیری می‌کنند که در صورت تعلق اکثریت قریب به اتفاق آراء، فرد به عنوان عضو به رسمیت شناخته می‌شود. البته همین که یک فردی خارج از مجمع جزء مدرسین بارز و دارای پذیرش و مقبولیت عام می‌باشد، به عنوان کاندیدا مطرح می‌شود. اصل انتخاب عضو به صورت غیرمستقیم توسط طلاب صورت می‌گیرد. زیرا شهرت، معروف شدن و تشکیل جلسات درس مملو امکان‌پذیر نیست، مگر این که فرد در میان طلاب از مقبولیت خاص برخوردار باشد. اصولاً جامعه مدرسین یک نهاد پویا با قابلیت تحول می‌باشد و انحصار به افراد خاصی ندارد بلکه سالانه از میان مدرسین حوزه اعضای جدیدی انتخاب می‌کند. فصل سوم: اسامی اعضای جامعه مدرسین 1. حضرت آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی؛ 2. حضرت آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی؛ 3. حضرت آیت الله علی مشکینی؛ 4. حضرت حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا آشتیانی؛ 5. حضرت آیت الله سید محمد ابطحی؛ 6. حضرت آیت الله رضا استادی؛ 7. حضرت حجت الاسلام و المسلمین علیرضا اسلامیان؛ 8. حضرت حجت الاسلام و المسلمین محمد جعفر امامی؛ 9. حضرت آیت الله ابراهیم امینی؛ 10. حضرت آیت الله حسن تهرانی؛ 11. حضرت حجت الاسلام و المسلمین محمود رضا جمشیدی؛ 12. حضرت آیت الله احمد جنتی؛ 13. حضرت حجت الاسلام و المسلمین سید هاشم حسینی بوشهری؛ 14. حضرت حجت الاسلام و المسلمین سید احمد خاتمی؛ 15. حضرت آیت الله سید محسن خرازی؛ 16. حضرت آیت الله ابوالقاسم خزئلی؛ 17. حضرت آیت الله حسین راستی؛ 18. حضرت آیت الله محمود رجبی. 19. حضرت حجت الاسلام و المسلمین مهدی شب‌زنده‌دار؛ 20. حضرت آیت الله محمدعلی شرعی؛ 21. حضرت آیت الله صابری همدانی؛ 22. حضرت آیت الله سید حسن طاهری خرم آبادی؛ 23. حضرت حجت الاسلام و المسلمین محمود عبداللهی؛ 24. حضرت حجت الاسلام و المسلمین سید محمد غروی؛ 25. حضرت حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد فاضل؛ 26. حضرت حجت الاسلام و المسلمین محمد رضا فاکر؛ 27. حضرت حجت الاسلام و المسلمین غلامرضا فیاضی؛ 28. حضرت آیت الله محمدعلی فیض گیلانی؛ 29. حضرت آیت الله سید جعفر کریمی؛ 30. حضرت حجت الاسلام و المسلمین صادق لاریجانی؛ و حضرات آیات عظام محفوظی، محمدی گیلانی، علی اکبر مسعودی، محمدتقی مصباح یزدی، حسین مظاهری، هادی معرفت، مرتضی مقتدائی، مسلم ملکوتی، محمد مؤمن، ابوالفضل میرمحمدی، سید محمود شاهرودی، محمد یزدی. و حجج اسلام حسن ممدوحی، موسوی اصفهانی، علی مؤمن، عبدالنبی نمازی، ابوالقاسم وافی. به یقین با توجه به سوابق و صلاحیتهای چنین شخصیتهای بر جسته ای و با توجه به مکانیزم انتخاب و تصمیم گیری که توسط اکثریت انجام می پذیرد انتخابی که صورت می پذیرد و نظریه ای که مطرح می گردد بی شک از استحکام و اعتبار خاصی بر خوردار است و بیشترین ضریب اطمینان را برای سایر افراد ایجاد می کند و می تواند حجت عقلی و منطقی برای افراد باشد. مقام معظم رهبری درباره این نهاد می فرمایند: الان بحمدالله در جهت آثار فقهی شیعه واقعاً نهضتی شروع شده است هم آنچه که در قم از طرف جامعة مدرسین انجام می‌شود که بهترین آنها است. ن: 1361 م الآن همین کتابها که جامعة مدرسین منتشر می‌کند با این که کتابهای مهم و با ارزش است، ظاهراً هم خوب چاپ می‌شود.[1] -------------------------------------------------------------------------------- [1] . حدیث ولایت، رهنمودهای مقام معظم رهبری، ج 8، ص 104 و 105.
عنوان سوال:

لطفا درباره تاریخچه، اعضا و فعالیت های جامعه مدرسین حوزه علمیه قم توضیح دهید؟


پاسخ:

برای آشنایی با جامعه مدرسین حوزة علمیه ابتدا تاریخچه‌ای از آغاز و فعالیت‌های این مرکز را بررسی خواهیم کرد و سپس کیفیت انتخاب اعضای جامعه مدرسین مورد بررسی قرار می دهیم.
فصل اول: تاریخچة جامعة مدسین به سه مرحلة مجزا تقسیم می‌شود:
مرحلة اول: از زمان تأسیس تا زمان تبعید امام خمینی (ره) به ترکیه و عراق.
جامعة مدرسین را جمعی از علماء و اساتید بزرگ حوزة علمیه قم در سال 1340 و با اهداف زیر پایه‌گذاری کردند:
1. اصلاح و تکمیل برنامه‌های درسی حوزه‌های علوم اسلامی و پرورش طلاب.
2. تحقیق در معارف و علوم اسلامی .
3. تبلیغ و گسترش اسلام در داخل ایران و کشورهای خارجی.
4. سعی در اجرای احکام و قوانین سیاسی و اجتماعی، قضائی، اقتصادی و فرهنگی اسلام.
5. دفاع از اسلام و قرآن .
6. مبارزه با طاغوت و ستمگران و دفاع از حقوق محرومین و مستضعفین.
جامعة مدرسین از آغاز، یک تشکیلات کاملاً مخفی بود و به صورت پنهانی کار می‌کرد. در سال 1342 که مبارزات ملت مسلمان ایران به رهبری قاطعانة امام خمینی (ره) و همکاری علما و طلاب علوم دینی و سایر اقشار مردم آغاز شد جامعه مدرسین که یک تشکیلات روحانی بود، دعوت امام خمینی (ره) را لبیک گفت و تمام توان خود را در تأیید و ادامة مبارزات به کار گرفت.
جامعة مدرسین در حرکت علما و مراجع قم و دیگر شهرستان ها سهم بزرگی را برعهده داشت، تعدادی از اعضای جامعه نیز در جلسات علما شرکت می‌نمودند و در هدایت و نتیجه بخش بودن جلسات نقش مهمی داشتند.
تا این که امام خمینی (ره) در چهارم آبان ماه همان سال، طی نطقی شدید قانون کاپیتولاسیون را مورد حمله قرار دادند و بعداً طی اعلامیه‌ای آن را محکوم نمود و به همین جهت در تاریخ 13 آبانماه 1342 دوباره امام بازداشت و به تهران منتقل شد و از آنجا به ترکیه و بعد از چندی به عراق تبعید گشت.
مرحلة دوم: از زمان تبعید تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی
از این زمان وظیفه جامعة مدرسین سنگین‌تر و دشوارتر شد، زیرا باید مردم را در صحنه مبارزه نگهدارند و از حادثه تبعید امام بهره بگیرند و برعلیه شاه افشاگری کنند. اعضای جامعة مدرسین همگام با سایر علما و طلاب و دانشگاهیان و دیگر اقشار مبارز در غیاب امام خمینی در دو بعد فعالیت داشتند، یکی گسترش و ترویج دائرة مرجعیت امام خمینی(ره) و زنده نگه داشتن نام او و دیگری افشاگری برعلیه ستمگری ها و مظالم رژیم و در انجام این مسئولیت کاملاً فعال بودند و به وسیله نامه یا تلفن یا پیام با امام خمینی (ره) در تماس بودند و از رهنمودهای امام خمینی (ره) استفاده می‌نمودند.
مهمترین فعالیت جامعة مدرسین همگام با سایر علما و عموم اقشار مردم مبارز ایران در این مدت عبارت بود از:
1. تماس با امام خمینی به هر طریق ممکن و اخذ رهنمود؛ 2. تماس با فقها و مراجع قم و علماء بلاد و تقاضای حمایت از مبارزات؛ 3. تهیة اعلامیه در فرصت های مناسب و امضا گرفتن از مدرسین و اساتید؛ 4. تکثیر و پخش اعلامیه‌ها در ایران؛ 5. ایراد سخنرانی در مواقع لازم؛ 6. اعزام طلاب به شهرستان ها برای سخنرانی؛ 7. دعوت مردم به تعطیلی و شرکت در تظاهرات. 8. پخش عکس و رسالة امام خمینی (ره) و تکثیر آن؛ 9. ارسال تلگراف به امام خمینی (ره) و تکثیر آن؛ 10. رسیدگی به اعتصاب کنندگان و خانواده زندانیان و تبعیدشدگان و شهداء؛ 11. دیدن و احوال‌پرسی از تبعیدیان؛ 12. دعوت به تعطیلی حوزه و دانشگاه؛ 13. دعوت بر تحصن؛ 14. نامة سرگشاده به کمیسیون حقوق بشر. 15. صدور اعلامیه مبنی بر خلع شاه از سلطنت و پیشنهاد حکومت اسلامی در تاریخ 21/9/1357.
مرحله سوم: بعد از پیروزی مبارزات
دراین زمان مسئولیت جامعه مدرسین تغییر کرد و از صورت مبارزه با رژیم طاغوتی به صورت مشارکت در تأسیس و تثبیت حکومت اسلامی تبدیل شد.
فصل دوم: کیفیت انتخاب اعضای جامعة مدرسین
در سال 1340 جامعة مدرسین که شامل اعضای مؤسس بود، از اساتید و استوانه‌های علمی حوزة علمیه قم تشکیل شد و هنگامی که فردی به عنوان کاندیدا مطرح می‌شود بعد از سنجش شخصیت علمی و تقوائی آن فرد اعضا برای پذیرش آن فرد به عنوان عضو بین خود رأی گیری می‌کنند که در صورت تعلق اکثریت قریب به اتفاق آراء، فرد به عنوان عضو به رسمیت شناخته می‌شود.
البته همین که یک فردی خارج از مجمع جزء مدرسین بارز و دارای پذیرش و مقبولیت عام می‌باشد، به عنوان کاندیدا مطرح می‌شود. اصل انتخاب عضو به صورت غیرمستقیم توسط طلاب صورت می‌گیرد. زیرا شهرت، معروف شدن و تشکیل جلسات درس مملو امکان‌پذیر نیست، مگر این که فرد در میان طلاب از مقبولیت خاص برخوردار باشد.
اصولاً جامعه مدرسین یک نهاد پویا با قابلیت تحول می‌باشد و انحصار به افراد خاصی ندارد بلکه سالانه از میان مدرسین حوزه اعضای جدیدی انتخاب می‌کند.
فصل سوم: اسامی اعضای جامعه مدرسین
1. حضرت آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی؛ 2. حضرت آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی؛ 3. حضرت آیت الله علی مشکینی؛ 4. حضرت حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا آشتیانی؛ 5. حضرت آیت الله سید محمد ابطحی؛ 6. حضرت آیت الله رضا استادی؛ 7. حضرت حجت الاسلام و المسلمین علیرضا اسلامیان؛ 8. حضرت حجت الاسلام و المسلمین محمد جعفر امامی؛ 9. حضرت آیت الله ابراهیم امینی؛ 10. حضرت آیت الله حسن تهرانی؛ 11. حضرت حجت الاسلام و المسلمین محمود رضا جمشیدی؛ 12. حضرت آیت الله احمد جنتی؛ 13. حضرت حجت الاسلام و المسلمین سید هاشم حسینی بوشهری؛ 14. حضرت حجت الاسلام و المسلمین سید احمد خاتمی؛ 15. حضرت آیت الله سید محسن خرازی؛ 16. حضرت آیت الله ابوالقاسم خزئلی؛ 17. حضرت آیت الله حسین راستی؛ 18. حضرت آیت الله محمود رجبی. 19. حضرت حجت الاسلام و المسلمین مهدی شب‌زنده‌دار؛ 20. حضرت آیت الله محمدعلی شرعی؛ 21. حضرت آیت الله صابری همدانی؛ 22. حضرت آیت الله سید حسن طاهری خرم آبادی؛ 23. حضرت حجت الاسلام و المسلمین محمود عبداللهی؛ 24. حضرت حجت الاسلام و المسلمین سید محمد غروی؛ 25. حضرت حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد فاضل؛ 26. حضرت حجت الاسلام و المسلمین محمد رضا فاکر؛ 27. حضرت حجت الاسلام و المسلمین غلامرضا فیاضی؛ 28. حضرت آیت الله محمدعلی فیض گیلانی؛ 29. حضرت آیت الله سید جعفر کریمی؛ 30. حضرت حجت الاسلام و المسلمین صادق لاریجانی؛ و حضرات آیات عظام محفوظی، محمدی گیلانی، علی اکبر مسعودی، محمدتقی مصباح یزدی، حسین مظاهری، هادی معرفت، مرتضی مقتدائی، مسلم ملکوتی، محمد مؤمن، ابوالفضل میرمحمدی، سید محمود شاهرودی، محمد یزدی. و حجج اسلام حسن ممدوحی، موسوی اصفهانی، علی مؤمن، عبدالنبی نمازی، ابوالقاسم وافی.
به یقین با توجه به سوابق و صلاحیتهای چنین شخصیتهای بر جسته ای و با توجه به مکانیزم انتخاب و تصمیم گیری که توسط اکثریت انجام می پذیرد انتخابی که صورت می پذیرد و نظریه ای که مطرح می گردد بی شک از استحکام و اعتبار خاصی بر خوردار است و بیشترین ضریب اطمینان را برای سایر افراد ایجاد می کند و می تواند حجت عقلی و منطقی برای افراد باشد.
مقام معظم رهبری درباره این نهاد می فرمایند:
الان بحمدالله در جهت آثار فقهی شیعه واقعاً نهضتی شروع شده است هم آنچه که در قم از طرف جامعة مدرسین انجام می‌شود که بهترین آنها است. ن: 1361 م الآن همین کتابها که جامعة مدرسین منتشر می‌کند با این که کتابهای مهم و با ارزش است، ظاهراً هم خوب چاپ می‌شود.[1]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . حدیث ولایت، رهنمودهای مقام معظم رهبری، ج 8، ص 104 و 105.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین