در حوادث گوناگون پس از پیروزی انقلاب، خصوصاً دفاع مقدس، نهادها و گروههای فراوانی بودند که با ایثارو خلوص و فداکاری و شهادتطلبی، کشور و انقلاب اسلامی را بیمه کردند، ولی حقیقتاً اگر بخواهیم مصداق کاملی از ایثار و خلوص و فداکاری و عشق به ذات مقدس حق و اسلام را ارائه دهیم، چه کسی از بسیج و بسیجیان سزاوارتر خواهد بود. برای تعریف بسیج و مشخص شدن روحیات بسیجی جا دارد به یکی از چندین آیهای که در این زمینه است اشاره داشته باشیم؛ خداوند متعال در قرآن میفرماید: ( یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ)؛[1] این آیه یکی از آیاتی است که صفات بسیج و بسیجیان را معرفی میکند. یعنی اوّل؛ خدا آنها را دوست دارد. دوّم؛ آنها نیز خدا را دوست دارند، سوّم؛ در مقابل مردم باایمان متواضع و نرم هستند و کبر و غرور و بزرگی ندارند. چهارم؛ در مقابل کفر مقتدرانه و قدرتمندانه میایستند. پنجم؛ در راه خدا جهاد میکنند. ششم: در انجام امورات دینی از ملامت کسی نمیهراسند و وظیفه خود را با جدیت دنبال میکنند.[2] بسیجی کسی است که اگر قلبش را بشکافی چیزی جز محبت خدا در آن یافت نمیشود و بسیج عبارت است از مجموعهای که در آن پاکترین انسانها، فداکارترین و آماده به کارترین جوانان کشور، در راه اهداف عالی این ملت و برای به کمال رساندن و به فعلیت رساندن استعدادهای کشور دور هم جمع شدهاند. به عبارتی میتوان گفت بسیج عبارت است از تشکیلاتی که در آن، افراد متفرق به یک مجموعه عظیم، منسجم، آگاه، متعهد، بصیر و بینای به مسائل کشور تبدیل شدهاند. مجموعهای که دشمنان را بیمناک و دوستان را امیدوار میکنند. در اینجا لازم است به فرمایشات مقام معظم رهبری در مورد این مجموعه اشارهای داشته باشیم: - (بسیج به معنای حقیقی کلمه یک پدیده انقلابی است و باید این کشور و این ملت و این انقلاب و این پدیده را همیشه جدی بگیرید و قدر بدانید.[3] - بسیجی یعنی آن مردمی که می توان امید دفاع از انقلاب را از آنها داشت. این مردم، در اداره و مدرسه و دانشگاه و حوزه و دکان و... هستند؛ یعنی یک زندگی دوزیستی.[4] - از دیدگاه مقام معظم رهبری بسیج در مفهوم حقیقی خود، یعنی سمت و سو دادن و فعال کردن همه نیروهای شاداب و بانشاط و پرامید کشور در جهت اهداف والای نظام جمهوری اسلامی در تمام عرصهها. - ایشان بسیج را شجرة طیبه برومندی خواندند که به فرموده امام راحل، روز به روز ریشهدارتر میشود و شاخ و برگش در دل جوانان مؤمن و دیگر قشرهای ملت ایران، گستردهتر میگردد. - ایشان به بسیجیها توصیه کردند، در محیط کار، مدرسه، حوزه، دانشگاه، عرصه سازندگی و خدمات اجتماعی، محیط دیگر که فعالیت میکنند با رفتار و گفتار خود، فضای معطر بسیجی به وجود آورید و روحیه و بینش و تفکر صحیح را به اطرافیان منتقل کنید.[5] یکی از صفاتی که یک بسیجی باید دارا باشد داشتن غیرت دینی است و همانگونه که در آغاز بحث گفته شد باید به گونهای باشد که در انجام فرائض که امر به معروف ونهی از منکر از بارزترین آنهاست با تمام وجود از تلاش کند و به احدی اجازة تجاوز از حدود الهی را ندهید و در مقابل منکرات بیتفاوت نباشد. مقام معظم رهبری برای خنثی نمودن توطئه دشمنان بر علیه بسیج و بسیجی در جمع بسیجیان میفرماید: (شما بسیجیها باید به گونهای رفتار کنید که احترام و محبت مردم جلب شود. شما باید نمونه اخلاق و تواضع و مهربانی و رعایت مقررات باشید، این فکر غلط باید از ذهنهای دیگران بیرون برود که بسیجی کسی است که مقررات را رعایت نمیکند. برعکس آن کسی بسیجیتر است که مقررات را بیشتر رعایت میکند؛ به خاطر آن که این فرد بیشتر از همه برای نظام دل میسوزاند و مقررات، لوازم قطعی ادارة درست نظام است. پس، در محیط کار و زندگی، حتماً اخلاق و مقررات و نظم و انضباط را رعایت کنید و بدانید که وجود شما برای انقلاب، یک ذخیره تمام نشدنی است. تا وقتی که انقلاب و نظام جمهوری اسلامی متکی به این احساسات و ایمان ها و اخلاص هاست؛ هیچ دشمنی در هیچ سطحی، قادر نیست به انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ضربه وارد کند.)[6] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. مجله میقات، ویژه نامه ششمین مجمع دانشجویان و طلاب ممتاز، شماره 2، آبان 76. 2. حدیث ولایت، ج 6، سازمان تبلیغات اسلامی، چ اوّل، 1376. 3. حدیث ولایت، ج 1، سازمان مدارک فرهنگ انقلاب اسلامی، چ اوّل، بهار 1375. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . مائده/54. [2] . مجله میقات، ویژه نامه ششمین مجمع دانشجویان و طلاب ممتاز بسیجی، شماره 2، آبانماه 1376، ص 6. [3] . حدیث ولایت، مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ اوّل، 76، ج6، ص 7. [4] . همان، ص 8. [5] . روزنامه اطلاعات، مورخ 10/9/1382. [6] . حدیث ولایت، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، چ اوّل، بهار 75، ج1، ص 149.
در حوادث گوناگون پس از پیروزی انقلاب، خصوصاً دفاع مقدس، نهادها و گروههای فراوانی بودند که با ایثارو خلوص و فداکاری و شهادتطلبی، کشور و انقلاب اسلامی را بیمه کردند، ولی حقیقتاً اگر بخواهیم مصداق کاملی از ایثار و خلوص و فداکاری و عشق به ذات مقدس حق و اسلام را ارائه دهیم، چه کسی از بسیج و بسیجیان سزاوارتر خواهد بود.
برای تعریف بسیج و مشخص شدن روحیات بسیجی جا دارد به یکی از چندین آیهای که در این زمینه است اشاره داشته باشیم؛ خداوند متعال در قرآن میفرماید: ( یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ)؛[1] این آیه یکی از آیاتی است که صفات بسیج و بسیجیان را معرفی میکند. یعنی اوّل؛ خدا آنها را دوست دارد. دوّم؛ آنها نیز خدا را دوست دارند، سوّم؛ در مقابل مردم باایمان متواضع و نرم هستند و کبر و غرور و بزرگی ندارند. چهارم؛ در مقابل کفر مقتدرانه و قدرتمندانه میایستند. پنجم؛ در راه خدا جهاد میکنند. ششم: در انجام امورات دینی از ملامت کسی نمیهراسند و وظیفه خود را با جدیت دنبال میکنند.[2]
بسیجی کسی است که اگر قلبش را بشکافی چیزی جز محبت خدا در آن یافت نمیشود و بسیج عبارت است از مجموعهای که در آن پاکترین انسانها، فداکارترین و آماده به کارترین جوانان کشور، در راه اهداف عالی این ملت و برای به کمال رساندن و به فعلیت رساندن استعدادهای کشور دور هم جمع شدهاند.
به عبارتی میتوان گفت بسیج عبارت است از تشکیلاتی که در آن، افراد متفرق به یک مجموعه عظیم، منسجم، آگاه، متعهد، بصیر و بینای به مسائل کشور تبدیل شدهاند. مجموعهای که دشمنان را بیمناک و دوستان را امیدوار میکنند. در اینجا لازم است به فرمایشات مقام معظم رهبری در مورد این مجموعه اشارهای داشته باشیم:
- (بسیج به معنای حقیقی کلمه یک پدیده انقلابی است و باید این کشور و این ملت و این انقلاب و این پدیده را همیشه جدی بگیرید و قدر بدانید.[3]
- بسیجی یعنی آن مردمی که می توان امید دفاع از انقلاب را از آنها داشت. این مردم، در اداره و مدرسه و دانشگاه و حوزه و دکان و... هستند؛ یعنی یک زندگی دوزیستی.[4]
- از دیدگاه مقام معظم رهبری بسیج در مفهوم حقیقی خود، یعنی سمت و سو دادن و فعال کردن همه نیروهای شاداب و بانشاط و پرامید کشور در جهت اهداف والای نظام جمهوری اسلامی در تمام عرصهها.
- ایشان بسیج را شجرة طیبه برومندی خواندند که به فرموده امام راحل، روز به روز ریشهدارتر میشود و شاخ و برگش در دل جوانان مؤمن و دیگر قشرهای ملت ایران، گستردهتر میگردد.
- ایشان به بسیجیها توصیه کردند، در محیط کار، مدرسه، حوزه، دانشگاه، عرصه سازندگی و خدمات اجتماعی، محیط دیگر که فعالیت میکنند با رفتار و گفتار خود، فضای معطر بسیجی به وجود آورید و روحیه و بینش و تفکر صحیح را به اطرافیان منتقل کنید.[5]
یکی از صفاتی که یک بسیجی باید دارا باشد داشتن غیرت دینی است و همانگونه که در آغاز بحث گفته شد باید به گونهای باشد که در انجام فرائض که امر به معروف ونهی از منکر از بارزترین آنهاست با تمام وجود از تلاش کند و به احدی اجازة تجاوز از حدود الهی را ندهید و در مقابل منکرات بیتفاوت نباشد.
مقام معظم رهبری برای خنثی نمودن توطئه دشمنان بر علیه بسیج و بسیجی در جمع بسیجیان میفرماید:
(شما بسیجیها باید به گونهای رفتار کنید که احترام و محبت مردم جلب شود. شما باید نمونه اخلاق و تواضع و مهربانی و رعایت مقررات باشید، این فکر غلط باید از ذهنهای دیگران بیرون برود که بسیجی کسی است که مقررات را رعایت نمیکند. برعکس آن کسی بسیجیتر است که مقررات را بیشتر رعایت میکند؛ به خاطر آن که این فرد بیشتر از همه برای نظام دل میسوزاند و مقررات، لوازم قطعی ادارة درست نظام است.
پس، در محیط کار و زندگی، حتماً اخلاق و مقررات و نظم و انضباط را رعایت کنید و بدانید که وجود شما برای انقلاب، یک ذخیره تمام نشدنی است. تا وقتی که انقلاب و نظام جمهوری اسلامی متکی به این احساسات و ایمان ها و اخلاص هاست؛ هیچ دشمنی در هیچ سطحی، قادر نیست به انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ضربه وارد کند.)[6]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. مجله میقات، ویژه نامه ششمین مجمع دانشجویان و طلاب ممتاز، شماره 2، آبان 76.
2. حدیث ولایت، ج 6، سازمان تبلیغات اسلامی، چ اوّل، 1376.
3. حدیث ولایت، ج 1، سازمان مدارک فرهنگ انقلاب اسلامی، چ اوّل، بهار 1375.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . مائده/54.
[2] . مجله میقات، ویژه نامه ششمین مجمع دانشجویان و طلاب ممتاز بسیجی، شماره 2، آبانماه 1376، ص 6.
[3] . حدیث ولایت، مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ اوّل، 76، ج6، ص 7.
[4] . همان، ص 8.
[5] . روزنامه اطلاعات، مورخ 10/9/1382.
[6] . حدیث ولایت، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، چ اوّل، بهار 75، ج1، ص 149.
- [سایر] نقش رهبری در جامعه اسلامی چگونه است ؟
- [سایر] نقش عاطفه زن در هدایت جامعه چیست؟
- [سایر] نقش رهبری در اداره یک جامعه چیست؟
- [سایر] نقش فرهنگ عاشورا در بازنمایی افق سیاسی جامعه منتظر چیست؟
- [سایر] نقش نظام اسلامی در بالا بردن عزت نفس جامعه چیست؟
- [سایر] نقش حوزه علمیه در فرهنگ سازی جامعه چیست؟
- [سایر] نقش حوزة علمیه در فرهنگ سازی جامعه چیست؟
- [سایر] اگر مجلس خبرگان، فقیهی را از میان فقهای واجد شرایط رهبری تشخیص داد، آیا فقیه مزبور در پذیرش رهبری جامعه مختار است؟
- [سایر] اگر مجلس خبرگان فقیهی را از بین فقیهان واجد شرایط رهبری تشخیص داد، آیا فقیه مزبور در پذیرش رهبری جامعه مختار است؟
- [سایر] آیا در قرآن آیاتی مبنی بر نقش جوانان در جامعه وجود دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] احتیاط مستحبّآن است که امام ومُسْتَمِعین در حال خطبه واجد طهارت کامل (که برای نماز معتبر است ) باشند .
- [آیت الله مظاهری] جنسی را که میفروشند و چیزی را که عوض آن میگیرند چهار شرط دارد: اوّل: مشاهد باشد و لازم نیست مقدار آن با وزن یا پیمانه یا شماره و مانند اینها معلوم باشد. دوّم: بتوانند آن را تحویل دهند، بنابراین فروختن اسبی که فرار کرده صحیح نیست. سوّم: خصوصیاتی را که در جنس و عوض هست و به واسطه آنها میل مردم به معامله فرق میکند معیّن نمایند. چهارم: کسی در جنس یا در عوض آن حقّی نداشته باشد، پس مالی را که انسان پیش کسی گرو گذاشته بدون اجازه او نمیتواند بفروشد.
- [آیت الله مظاهری] کار (زراعت، صنعت، تجارت و مانند آن) برای تأمین احتیاجات جامعه اسلامی واجب کفایی است، و هر کسی در فراخور حالش باید احتیاجات جامعه اسلامی را تأمین کند.
- [آیت الله اردبیلی] برای زنها نماز خواندن در خانه بهتر است، ولی اگر بتوانند کاملاً خود را از نامحرم حفظ کنند، بهتر است در مسجد نماز بخوانند.
- [آیت الله علوی گرگانی] هرگاه نماز جمعهای که واجد شرائط است بر پا شود میتوان شرکت کرد و به رجأ مطلوبیّت آورد گر چه اظهر آن است که کفایت از ظهر نمیکند و عدّهای که میخواهند شرکت کنند باید واجد شرائطی که گفته میشود باشند: اوّل آن که مکلّف مرد باشد زیرا برای زن حضور در نماز جمعه وجوب ندارد. دوم آزاد باشد پس بر بنده، نماز جمعه وجوب ندارد. سوم عاقل باشد. چهارم سلامت از بیماری وکوری داشته باشد. پنجم پیر نباشد. ششم هوا بارانی نباشد. هفتم آن که بین جای شخص وجایی که نماز جمعه بر پا میشود بیش از دو فرسخ فاصله نباشد. هشتم آن که حضور برای او حرجی نباشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] سوم ان که در معامله قرارداد کنند که تا مدت معینی هر دو یا یکی از انان بتوانند معامله را به هم بزنند و ان را خیار شرط گویند
- [امام خمینی] اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید شوهر دهد بعد از آن که دختر به تکلیف رسید احتیاط آن است که اگر بتوانند او را راضی نمایند که به سید شوهر کند.
- [آیت الله بروجردی] برای زنها نماز خواندن در خانه، بلکه در صندوق خانه و اتاق عقب بهتر است، ولی اگر بتوانند کاملاً خود را از نامحرم حفظ کنند، بهتر است در مسجد نماز بخوانند.
- [آیت الله سیستانی] چند چیز را فقهاء قدس اللّه اسرارهم در لباس نمازگزار مکروه دانستهاند ، و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه ، و چرک ، و تنگ ، و لباس شرابخوار ، و لباس کسی که از نجاست پرهیز نمیکند ، و لباسی که نقش صورت دارد ، و نیز باز بودن تکمههای لباس ، و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد ، مکروه شمرده شده است .
- [امام خمینی] چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است، و از آن جمله است: پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ، و لباس شرابخوار، و لباس کسی که از نجاست پرهیز نمی کند، و لباسی که نقش صورت دارد. و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می باشد.