من به تازگی شروع به جمع آوری حدیث نموده‌ام لطفاً منابعی معرفی نمائید خصوصاً احادیث مربوط به امام زمان(عج)؟
ارتباط برقرار کردن با احادیث اهل بیت علیه السّلام انسان را در واقع با خود اهل بیت علیه السّلام مرتبط می‌کند و عشق به آنها را در دل فروزان‌تر می‌کند و به انسان نشاط و شادابی عطا می‌کند چنان که امام باقر علیه السّلام می‌فرمایند: (ان حدیثنا یحیی القلوب)[1] همانا سخن ما دل‌ها را زنده می‌کند.) جمع‌آوری احادیث یکی از کارهای بسیار ارزنده می‌باشد و از قدیم در بین علما رایج بوده است و محصول آن تدوین کتب روایی فراوان می‌باشد. از آنجایی که در بعضی روایات بر حفظ چهل حدیث و رساندن آن به امت اسلامی تأکیده شده است جمعی از علمای بزرگ اقدام به تألیف کتاب با محوریت چهل حدیث کرده‌اند؛ که در ادامه بعضی از آنها معرفی می‌گردد. نکته قابل توجه در این زمینه آن است که، در روایات علاوه بر آن‌که بر فراگیری، حفظ و نشر احادیث اهل بیت علیهم السّلام تأکیده شده است،[2] بر فهم و رعایت حق آنها (عمل کردن به آنها) نیز تأکید گردیده است.[3] مانند اینکه از امام باقر علیه السّلام چنین روایت شده است که فرمودند: (اعرف منازل شیعتنا علی قدر روایتهم و معرفتهم فان المعرفة هی الدرایة للروایة)[4] یعنی: مقام و منزلت شیعیان ما را به میزان روایاتی (که از ما نقل می‌کنند) و به قدر معرفت آنها بشناسید؛ و البته، معرفت همان فهم روایت است و اما در ارتباط با درخواست معرفی منابع حدیثی، باید توجه داشت که کتب حدیثی بسیار متعدد و گسترده‌اند مانند بحارالانوار، وسائل الشیعه و... و چون دسترسی و استفاده از آن‌ها برای همگان آسان نیست، منابعی معرفی می‌گردد که علاوه بر امکان دسترسی به آن‌ها، دارای ترجمه نیز باشند: 1. نهج البلاغه، با ترجمة محمد دشتی، قم، پارسایان، چ2، 1379. تذکر:‌ نهج البلاغه با چاپ‌ها و ترجمه‌های مختلف مانند ترجمة علامه محمد تقی جعفری، فیض الاسلام و... در دسترس می‌باشد و امتیاز ترجمة معرفی شده داشتن فهرست موضوعی مفصل در آخر آن می‌باشد. 2. میزان الحکمة همراه با ترجمة فارسی، تألیف محمد محمدی ری‌شهری، ترجمة حمید شیخی، ویرایش سوم، قم، دارالحدیث، چ 2، 1379، در 15 جلد می‌باشد که جلد آخر مختص به فهرست‌های مختلف 14جلد قبلی است. 3. اصول کافی، محمد بن یعقوب کلینی، ترجمة جلدهای 13 توسط سید جواد مصطفوی و ترجمة جلد4 توسط سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیة اسلامیه، بی‌تا. 4. الروضة من الکافی، محمد بن یعقوب، کلینی، ترجمة سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیة اسلامیه، بی‌تا. 5. الخصال، شیخ صدوق، ترجمة سید احمد فهری زنجانی، تهران، انتشارات علمیة اسلامیه، بی‌تا. 6. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، شیخ صدوق، ترجمة علی اکبر غفاری، بی‌جا: کتاب فروشی صدوق، چ هفتم، 1363. 7. ترجمة و متن امالی شیخ مفید، محمد بن نعمان عکبری بغدادی (شیخ مفید)، ترجمة حسین استاد ولی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی،1364. 8. الحکم الزاهرة، علی رضا، صابری یزدی، ترجمة محمد رضا انصاری محلاتی، ناشر: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1372، ج1. (جلد دوم آن ظاهراً ترجمه نشده است.) 9. الحدیث (روایات تربیتی از مکتب اهل بیت علیه السّلام ) مرتضی فرید، (با استفاده از کتاب‌های گفتار فلسفی)، بی‌جا: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1365، ج13. 10. چهل حدیث (اربعین حدیث)، امام خمینی رحمة الله علیه بی‌جا: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی رحمة الله علیه چ چهارم، 1373. 11. چهل حدیث، سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ اول، 1372، ج13. 12. تحف العقول عن آل الرسول صلی الله علیه و آله ابی محمد حسن بن علی بن الحسین بن شعبه، الحرائی، ترجمة محمد باقر کمره‌ای، تهران، انتشارات کتابچی، چاپ هفتم، 1379. و اما بعضی از کتبی که در خصوص امام زمان عجل الله فرجه الشریف تألیف شده‌‌اند عبارتند از: 1. متن و ترجمة کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ترجمة منصور پهلوان، قم، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، چ اول، 1380، ج 12. 2. متن و ترجمة غیبت نعمانی، تألیف ابن ابی زینب محمد بن ابراهیم، النعمانی، ترجمة محمد جواد غفاری، تهران، صدوق، بی‌تا. 3. ، ترجمة یوم الخلاص (روزگار رهایی) تألیف سلیمان کامل، ترجمة علی اکبر مهدوی پور، تهران، دفتر نشر آفاق، در دو جلد، جلد اول چاپ سوم1376 و جلد دوم، چاپ چهارم، 1381. 4. مهدی موعود، ترجمة جلد سیزدهم (با چاپ‌های قدیم = ج 51 53 جدید) بحار الانوار، ترجمة حسین بن محمد ولی، ارومیه‌ای، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران،چ دوم، 1379، ج12. [1] . محمد، محمدی ری شهری، میزان الحکمة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ دوم، 1367، ج2، ص288. [2] . ر.ک: صابری یزدی، علی رضا، الحکم الزاهرة، ترجمه محمد رضا انصاری محلاتی، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1372، چاپ اول، ص266270. [3] . ر.ک: میزان الحکمة، همان، ص 291292. [4] . همان، ص291.
عنوان سوال:

من به تازگی شروع به جمع آوری حدیث نموده‌ام لطفاً منابعی معرفی نمائید خصوصاً احادیث مربوط به امام زمان(عج)؟


پاسخ:

ارتباط برقرار کردن با احادیث اهل بیت علیه السّلام انسان را در واقع با خود اهل بیت علیه السّلام مرتبط می‌کند و عشق به آنها را در دل فروزان‌تر می‌کند و به انسان نشاط و شادابی عطا می‌کند چنان که امام باقر علیه السّلام می‌فرمایند: (ان حدیثنا یحیی القلوب)[1] همانا سخن ما دل‌ها را زنده می‌کند.)
جمع‌آوری احادیث یکی از کارهای بسیار ارزنده می‌باشد و از قدیم در بین علما رایج بوده است و محصول آن تدوین کتب روایی فراوان می‌باشد. از آنجایی که در بعضی روایات بر حفظ چهل حدیث و رساندن آن به امت اسلامی تأکیده شده است جمعی از علمای بزرگ اقدام به تألیف کتاب با محوریت چهل حدیث کرده‌اند؛ که در ادامه بعضی از آنها معرفی می‌گردد.
نکته قابل توجه در این زمینه آن است که، در روایات علاوه بر آن‌که بر فراگیری، حفظ و نشر احادیث اهل بیت علیهم السّلام تأکیده شده است،[2] بر فهم و رعایت حق آنها (عمل کردن به آنها) نیز تأکید گردیده است.[3] مانند اینکه از امام باقر علیه السّلام چنین روایت شده است که فرمودند: (اعرف منازل شیعتنا علی قدر روایتهم و معرفتهم فان المعرفة هی الدرایة للروایة)[4] یعنی: مقام و منزلت شیعیان ما را به میزان روایاتی (که از ما نقل می‌کنند) و به قدر معرفت آنها بشناسید؛ و البته، معرفت همان فهم روایت است و اما در ارتباط با درخواست معرفی منابع حدیثی، باید توجه داشت که کتب حدیثی بسیار متعدد و گسترده‌اند مانند بحارالانوار، وسائل الشیعه و... و چون دسترسی و استفاده از آن‌ها برای همگان آسان نیست، منابعی معرفی می‌گردد که علاوه بر امکان دسترسی به آن‌ها، دارای ترجمه نیز باشند:
1. نهج البلاغه، با ترجمة محمد دشتی، قم، پارسایان، چ2، 1379.
تذکر:‌ نهج البلاغه با چاپ‌ها و ترجمه‌های مختلف مانند ترجمة علامه محمد تقی جعفری، فیض الاسلام و... در دسترس می‌باشد و امتیاز ترجمة معرفی شده داشتن فهرست موضوعی مفصل در آخر آن می‌باشد.
2. میزان الحکمة همراه با ترجمة فارسی، تألیف محمد محمدی ری‌شهری، ترجمة حمید شیخی، ویرایش سوم، قم، دارالحدیث، چ 2، 1379، در 15 جلد می‌باشد که جلد آخر مختص به فهرست‌های مختلف 14جلد قبلی است.
3. اصول کافی، محمد بن یعقوب کلینی، ترجمة جلدهای 13 توسط سید جواد مصطفوی و ترجمة جلد4 توسط سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیة اسلامیه، بی‌تا.
4. الروضة من الکافی، محمد بن یعقوب، کلینی، ترجمة سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیة اسلامیه، بی‌تا.
5. الخصال، شیخ صدوق، ترجمة سید احمد فهری زنجانی، تهران، انتشارات علمیة اسلامیه، بی‌تا.
6. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، شیخ صدوق، ترجمة علی اکبر غفاری، بی‌جا: کتاب فروشی صدوق، چ هفتم، 1363.
7. ترجمة و متن امالی شیخ مفید، محمد بن نعمان عکبری بغدادی (شیخ مفید)، ترجمة حسین استاد ولی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی،1364.
8. الحکم الزاهرة، علی رضا، صابری یزدی، ترجمة محمد رضا انصاری محلاتی، ناشر: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1372، ج1. (جلد دوم آن ظاهراً ترجمه نشده است.)
9. الحدیث (روایات تربیتی از مکتب اهل بیت علیه السّلام ) مرتضی فرید، (با استفاده از کتاب‌های گفتار فلسفی)، بی‌جا: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1365، ج13.
10. چهل حدیث (اربعین حدیث)، امام خمینی رحمة الله علیه بی‌جا: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی رحمة الله علیه چ چهارم، 1373.
11. چهل حدیث، سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ اول، 1372، ج13.
12. تحف العقول عن آل الرسول صلی الله علیه و آله ابی محمد حسن بن علی بن الحسین بن شعبه، الحرائی، ترجمة محمد باقر کمره‌ای، تهران، انتشارات کتابچی، چاپ هفتم، 1379.
و اما بعضی از کتبی که در خصوص امام زمان عجل الله فرجه الشریف تألیف شده‌‌اند عبارتند از:
1. متن و ترجمة کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ترجمة منصور پهلوان، قم، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، چ اول، 1380، ج 12.
2. متن و ترجمة غیبت نعمانی، تألیف ابن ابی زینب محمد بن ابراهیم، النعمانی، ترجمة محمد جواد غفاری، تهران، صدوق، بی‌تا.
3. ، ترجمة یوم الخلاص (روزگار رهایی) تألیف سلیمان کامل، ترجمة علی اکبر مهدوی پور، تهران، دفتر نشر آفاق، در دو جلد، جلد اول چاپ سوم1376 و جلد دوم، چاپ چهارم، 1381.
4. مهدی موعود، ترجمة جلد سیزدهم (با چاپ‌های قدیم = ج 51 53 جدید) بحار الانوار، ترجمة حسین بن محمد ولی، ارومیه‌ای، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران،چ دوم، 1379، ج12.


[1] . محمد، محمدی ری شهری، میزان الحکمة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ دوم، 1367، ج2، ص288.
[2] . ر.ک: صابری یزدی، علی رضا، الحکم الزاهرة، ترجمه محمد رضا انصاری محلاتی، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1372، چاپ اول، ص266270.
[3] . ر.ک: میزان الحکمة، همان، ص 291292.
[4] . همان، ص291.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین