ضامن
آن که ضمانت کسی را در اموال کند ضامن (ضمین) [۱] نامیده می شود، همین ضمانت اگر در امور بدنی باشد از آن تعبیر به کفیل و کفالت می‌شود.
آیا کارگر (اگر کار را خراب کند) ضامن است؟
امام صادق علیه‌السلام : مَنِ استُؤجِرَ علی عَمَلٍ فَأفسَدَهُ واستَهلَکَهُ ضَمِنَ ، وکانَ أمیرُ المؤمنینَ علیه‌السلام یُضَمِّنُ الأجیرَ؛ هرگاه کسی برای کاری اجیر شود و او آن کار را خراب کند و از بین ببرد ، ضامن است. امیر المؤمنین علیه‌السلام کارگر را ضامن می‌دانستند . مستدرک الوسائل: 14 / 37 / 16039
امام صادق علیه‌السلام : مَنِ استُؤجِرَ علی عَمَلٍ فَأفسَدَهُ واستَهلَکَهُ ضَمِنَ ، وکانَ أمیرُ المؤمنینَ علیه‌السلام یُضَمِّنُ الأجیرَ؛ هرگاه کسی برای کاری اجیر شود و او آن کار را خراب کند و از بین ببرد ، ضامن است. امیر المؤمنین علیه‌السلام کارگر را ضامن می‌دانستند . مستدرک الوسائل: 14 / 37 / 16039
پاسخ:
امام صادق علیه‌السلام :
مَنِ استُؤجِرَ علی عَمَلٍ فَأفسَدَهُ واستَهلَکَهُ ضَمِنَ ، وکانَ أمیرُ المؤمنینَ علیه‌السلام یُضَمِّنُ الأجیرَ؛
هرگاه کسی برای کاری اجیر شود و او آن کار را خراب کند و از بین ببرد ، ضامن است. امیر المؤمنین علیه‌السلام کارگر را ضامن می‌دانستند .
مستدرک الوسائل: 14 / 37 / 16039
- [آیت الله بهجت] اگر کارگر هنگام کار از جایی بیفتد و صدمه ای ببیند، بدون این که افتادن مستند به تقصیر صاحب کار باشد، آیا صاحب کار ضامن است؟
- [آیت الله سبحانی] کارگری که در مکانی مشغول به کار است که احتمال ابتلا به سرطان در سن پیری می باشد اگر کارگر بیمار شود با توجه به این که کارگر از این موضوع مطلع است آیا کارفرما، ضامن دیه می باشد؟
- [سایر] کارگر مشمول قانون کار چه کسی است؟
- [سایر] در مواردی که بازداشت کارگر در اثر شکایت کارفرماست، چنانچه کارگر تبرئه گردد، آیا مدت بازداشت در سابقه کار کارگر محسوب میگردد؟
- [آیت الله بهجت] در ساختمان سازی اگر کامیون دار که باید وسایل ساختمانی را بیاورد تا بنّا و کارگر کار کنند، آن وسایل را نیاورد و کارگرها معطّل ماندند، آیا ضامن است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر کارفرما بگوید اگر دستگاه بالابر خراب شود، اقدام به اصلاح و استفاده نکنید ولی کارگر بدون اجازه به اصلاح آن بپردازد و از آن استفاده کند و بالابر سقوط کند و کارگر مصدوم شود آیا کارگر به ادعای استاندارد نبودن دستگاه می تواند مطالبه دیه نماید؟
- [سایر] آیا تشخیص بیماری ناشی از کار و تصمیم در ارجاع کار سبکتر به کارگر از وظایف وزارت کار است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه بنایی وکیل شود که کارگر ساختمانی اجیر کن، آیا می تواند بیش از آنچه با کارگر قرارداد بسته، از صاحب کار پول بگیرد؟
- [سایر] بازخرید مرخصی های ذخیره شده کارگر در هنگام خاتمه قرارداد کار بر مبنای مزد کارگر بعمل می‌آید یا بر مبنای حق السعی او؟
- [سایر] در مواردی که کارگر تأخیر ورود به کارگاه یا تعجیل خروج دارد آیا می توان کسر ساعات کار را با ساعات اضافه کاری کارگر تهاتر نمود.
- [آیت الله نوری همدانی] هرگاه صنعتگری چیزیرا که گرفته ضایع کند ، مثلاً پارچه ای را گرفته که لباس بدوزد خراب کند و ناقص بدوزد ضامن است .
- [آیت الله اردبیلی] اگر صاحب کار بنّا را وکیل کند که برای او کارگر بگیرد، چنانچه بنّا کمتر از مقداری که از صاحب کار میگیرد به کارگر بدهد، زیادی آن بر او حرام است و باید آن را به صاحب کار بدهد، ولی اگر اجیر شود که ساختمان را تمام کند و برای خود این اختیار را بگذارد که خودش ساختمان را بسازد یا به دیگری بدهد، در صورتی که کمتر از مقداری که اجیر شده به دیگری بدهد، زیادی آن برای او حلال می‌باشد.
- [آیت الله مظاهری] ضمانت بر سه قسم است و هر سه قسم هم صحیح است: 1 - شخصی ضامن دیگری می‌شود که بدهی او را بدهد، در این قسم ضمانت بدهی بدهکار به ذمّه ضامن منتقل می‌شود و بدهکار بری الذّمّه می‌شود. 2 - شخصی ضامن دیگری می‌شود که اگر در دادن بدهی کوتاهی کرد یا نتوانست آن را بپردازد، طلبکار طلب خود را از ضامن بگیرد. 3 - شخصی ضامن کسی شود که اگر خرابی به بار آورد یا مرتکب خیانتی شود، خسارت آن را بپردازد، مثلاً بگوید این کارگر را استخدام کن و اگر دزدید یا خسارت دیگری رسانید من ضامن هستم.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که انسان ضامن بدهی او می شود، باید بدهکار باشد بنابراین اگر کسی بخواهد از دیگری وام بگیرد تا وقتی نگرفته کسی نمی تواند ضامن او بشود ولی اشکالی ندارد که مثلاً بگوید فلان کارمند یا کارگر را استخدام کن اگر خرابی یا خیانتی به بار آورد من ضامنم، این ضمانت نیز معتبر است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه جایی از مسجد نجس شود که تطهیر آن بدون کندن یا خراب کردن ممکن نیست باید آنجا را بکنند، یا اگر خرابی زیادی لازم نمی آید خراب نمایند و بنابر احتیاط واجب جایی را که کنده اند یا خراب کرده اند به حالت اول بازگردانند و بهتر است کسی که نجس کرده تعمیر آن را بر عهده گیرد و اگر مخارجی داشته باشد بنابر احتیاط واجب ضامن است.
- [آیت الله نوری همدانی] جایز نیست اموال محترمة معصیت کار را تلف کند ، مگر آنکه لازمة جلوگیری از معصیت باشد ، در این صورت اگر تلف کند ضامن نیست ظاهراً، ودر غیر این صورت ، ضامن ومعصیت کار است .
- [امام خمینی] جایز نیست اموال محترمه معصیت کار را تلف کند مگر آن که لازمه جلوگیری از معصیت باشد، در این صورت اگر تلف کند ضامن نیست ظاهراً، و در غیر این صورت، ضامن و معصیت کار است.
- [آیت الله مظاهری] اگر چیزی را که اجاره کرده تلف شود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده و در استفاده بردن از آن هم زیادهروی ننموده، ضامن نیست. مثلاً خانهای را که اجاره کرده به واسطه سیل خراب شود یا ماشینی را که اجاره کرده دزد ببرد، ضامن نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه صاحب کار، بنایی را وکیل کند که برای او کارگر ساختمانی بگیرد چنانچه بیش از آنچه به کارگر مزد می دهد از صاحب کار بگیرد حرام است، ولی اگر قبول کند که ساختمان را با مبلغ معینی تمام نماید و بیش از آنچه خرج کرده است باشد اشکالی ندارد، اما احتیاط این است که خودش هم کاری را انجام داده باشد، خواه بنایی باشد، یا نظارت بر آن، یا تهیه مصالح.
- [آیت الله سبحانی] اگر چند نفر در مزدی که از کار خودشان می گیرند با یکدیگر شرکت کنند، مثل دو کارگر که قرار می گذارند هر قدر مزد گرفتند با هم قسمت کنند شرکت آنان صحیح نیست.