بر اساس آموزه های دینی و تأمین هدف و فلسفه حجاب، فقهای عظام و مراجع تقلید، چادر را حجاب برتر دانسته و بر برتری آن تأکید کرده اند. مقام معظم رهبری می فرماید: "بهترین حجاب، پوشش چادر است و چادر سیاه هم بی اشکال است و کراهت ندارد". آیت الله فاضل لنکرانی می گوید: "چادر مشکی بهترین نوع حجاب است". آیات عظام: مکارم شیرازی، تبریزی، سیستانی، بهجت، صافی و غیره نیز نظیر این فتوا را فرموده اند.(1) قرآن مجید خطاب به پیامبرش فرمود: "به زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو که: خویشتن را با "جلباب" بپوشند که این کار برای این که به عفت شناخته می شوند و از تعرض محفوظ می مانند، برای آنان بهتر است".(2) بعضی از مفسّران جلباب را پوششی فراگیر معنا کرده اند که از بالای سر تا پایین پا را می پوشاند و چیزی در اندازه چادر است.(3) البته دیدگاه دیگر جلباب را پوشش تا زانو(4) و دیدگاه سوم جلباب را مقنعه می داند.(5) بر اساس دیدگاه اوّل می توان گفت: قرآن از چادر یا چیزی مانند آن که تمام بدن را بپوشاند، به عنوان حجاب برتر نام برده است. علاوه بر این، درباره پوشش حضرت فاطمه(ع) هنگام خروج از منزل و رفتن به مسجد برای دفاع از فدک، همین پوشش نقل شده است. حضرت فاطمه(ع) مقنعه خویش را بر سر و جلباب بر تن کردند؛(6) یعنی پوششی که تمام تن را از سر تا قدم فرا می گرفته است. علاوه بر این عقل نیز بر برتر بودن چادر حکم می کند، چون اندام بدن با چادر بهتر محفوظ می ماند. شاید با استفاده از این موارد و احادیث دیگر فقهای بزرگوار بر حجاب برتر بودن چادر تصریح کرده اند. البته پوشش کامل با مانتو و روسری نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد، ولی حجاب برتر نیست، زیرا هر چند با مانتو و روسری پوشش صورت می گیرد، ولی باز حجم بدن مشخص است و با مقایسه با چادر، قطعاً چادر برتری دارد. آنچه مهم است، مراقبت زن از خود و حجاب و عفت خویش به جهت ایجاد جامعه سالم است. آن چه که بهتر بتواند این هدف را تأمین کند، برتر است، در عین حال در صورت لزوم باید با حفظ عفت و حجاب، زن نقش اجتماعی خود را ایفا کند. برای مطالعه بیشتر جهت تهیه پایان نامه کتاب هایی را معرفی می کنیم: 1 مسئلة حجاب، از استاد مطهری، 2 زن، از مهدی مهریزی، 3 حجاب شناسی، از حسین مهدی زاده، 4 معرفی چهل کتاب پیرامون حجاب، مجلة نور علم، شمارة 20. 5 کتاب شناسی حجاب، از سید محسن سعید زاده، مجلة پیام زن، شمارة 8 و 9، 6 زن در آیینة جلال و جمال، از آیت الله جوادی آملی. پی نوشت ها: 1. حسین مهدی زاده، حجاب شناسی، ص 165 160. 2. احزاب (33) آیه 59. 3. ر.ک: علامه طباطبایی، المیزان؛ شیخ طوسی، تفسیر تبیان. 4. المصباح المنیر، ریشة جلب. 5. راغب اصفهانی، مفردات، ریشة جلب. 6. طبرسی، الاحتجاج، ج 1، ص 98.
بر اساس آموزه های دینی و تأمین هدف و فلسفه حجاب، فقهای عظام و مراجع تقلید، چادر را حجاب برتر دانسته و بر برتری آن تأکید کرده اند. مقام معظم رهبری می فرماید: "بهترین حجاب، پوشش چادر است و چادر سیاه هم بی اشکال است و کراهت ندارد".
آیت الله فاضل لنکرانی می گوید: "چادر مشکی بهترین نوع حجاب است".
آیات عظام: مکارم شیرازی، تبریزی، سیستانی، بهجت، صافی و غیره نیز نظیر این فتوا را فرموده اند.(1)
قرآن مجید خطاب به پیامبرش فرمود: "به زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو که: خویشتن را با "جلباب" بپوشند که این کار برای این که به عفت شناخته می شوند و از تعرض محفوظ می مانند، برای آنان بهتر است".(2)
بعضی از مفسّران جلباب را پوششی فراگیر معنا کرده اند که از بالای سر تا پایین پا را می پوشاند و چیزی در اندازه چادر است.(3) البته دیدگاه دیگر جلباب را پوشش تا زانو(4) و دیدگاه سوم جلباب را مقنعه می داند.(5)
بر اساس دیدگاه اوّل می توان گفت: قرآن از چادر یا چیزی مانند آن که تمام بدن را بپوشاند، به عنوان حجاب برتر نام برده است.
علاوه بر این، درباره پوشش حضرت فاطمه(ع) هنگام خروج از منزل و رفتن به مسجد برای دفاع از فدک، همین پوشش نقل شده است.
حضرت فاطمه(ع) مقنعه خویش را بر سر و جلباب بر تن کردند؛(6) یعنی پوششی که تمام تن را از سر تا قدم فرا می گرفته است.
علاوه بر این عقل نیز بر برتر بودن چادر حکم می کند، چون اندام بدن با چادر بهتر محفوظ می ماند.
شاید با استفاده از این موارد و احادیث دیگر فقهای بزرگوار بر حجاب برتر بودن چادر تصریح کرده اند.
البته پوشش کامل با مانتو و روسری نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد، ولی حجاب برتر نیست، زیرا هر چند با مانتو و روسری پوشش صورت می گیرد، ولی باز حجم بدن مشخص است و با مقایسه با چادر، قطعاً چادر برتری دارد.
آنچه مهم است، مراقبت زن از خود و حجاب و عفت خویش به جهت ایجاد جامعه سالم است. آن چه که بهتر بتواند این هدف را تأمین کند، برتر است، در عین حال در صورت لزوم باید با حفظ عفت و حجاب، زن نقش اجتماعی خود را ایفا کند.
برای مطالعه بیشتر جهت تهیه پایان نامه کتاب هایی را معرفی می کنیم:
1 مسئلة حجاب، از استاد مطهری،
2 زن، از مهدی مهریزی،
3 حجاب شناسی، از حسین مهدی زاده،
4 معرفی چهل کتاب پیرامون حجاب، مجلة نور علم، شمارة 20.
5 کتاب شناسی حجاب، از سید محسن سعید زاده، مجلة پیام زن، شمارة 8 و 9،
6 زن در آیینة جلال و جمال، از آیت الله جوادی آملی.
پی نوشت ها:
1. حسین مهدی زاده، حجاب شناسی، ص 165 160.
2. احزاب (33) آیه 59.
3. ر.ک: علامه طباطبایی، المیزان؛ شیخ طوسی، تفسیر تبیان.
4. المصباح المنیر، ریشة جلب.
5. راغب اصفهانی، مفردات، ریشة جلب.
6. طبرسی، الاحتجاج، ج 1، ص 98.
- [آیت الله علوی گرگانی] میزان حجاب و عفّت برای زن و برای یک مرد به چه نحو است؟
- [آیت الله سیستانی] آیا منظور از حجاب پاکی و عفت زن و جلوگیری از انحراف جامعه و عدم نگاه آمیخته با گناه به زن نیست ؟ در این صورت اگر زنی بتواند با پوشیدن لباسهای ساده ای که ابدا جلب توجه نمی کند عفت را رعایت و از نگاه شهوت آمیز مردان جلوگیری کند آیا لازم است روری سر کند و اگر بله چرا ؟
- [سایر] با توجه به سال عزت و افتخار حسینی علیهالسّلام لطفاً عوامل عزت و ذلت را از دیدگاه قرآن بیان کنید.
- [سایر] با توجه به سال عزت و افتخار حسینی علیهالسّلام لطفاً عوامل عزت و ذلت را از دیدگاه قرآن بیان کنید.
- [آیت الله بهجت] حجاب از نظر اسلام چیست و چه نوع پوششی برای زن و مرد حجاب محسوب می شود؟
- [سایر] فلسفه حجاب چیست؟ در اسلام می گویند که زن و مرد یکسان آفریده شده اند پس چرا اسلام فقط زنان را محدود می کند؟ اگر بین زن و مرد تفاوتی نباشد پس مردها هم باید حجاب داشته باشند.
- [آیت الله خوئی] آیا مرد میتواند از زن نامحرم و همچنین زن از مرد نامحرم عکس بگیرد، و آیا با حفظ حجاب مانعش برطرف میشود؟
- [آیت الله بهجت] آیا زن با حفظ حجاب و حدود اسلامی می تواند نزد مرد اجنبی آموزش رانندگی ببیند؟
- [سایر] با سلام و عرض خسته نباشید، امام صادق(ع) میفرمایند که نسبت به زنان دیگران عفت پیشه کنید تا به زنانتان عفت پیشه شود. بنده چند سوال در مورد این حدیث دارم. اول. اینکه عفت در این حدیث به چه معنا است؟ خیلیها هستند که به نامحرم حتی نگاه هم نمیکنند! آیا کسی به ناموسشان نگاه هم نمیکند؟ دوم. گفتند نسبت به زنانتان عفت پیشه شود، منظور حضرت این است که اگر افراد جامعه عفیف بشوند، نسبت به همه زنان عفت پیشه میشود؟ سوم. اگر منظور این است که کسی که به زنان دیگران عفت پیشه کند، خداوند هم طوری مقدر میکند که به زن آن شخص عفت پیشه شود؟ به نظر شما در شرایط فساد، در نگاه افراد جامعه چنین چیزی ممکن است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] حجاب از نظر اسلام چیست و چه نوع پوششی برای زن و مرد حجاب است آیا موهای مصنوعی که بعضی از زنها بر سر می گذارند حجاب موهای طبیعی آنها حساب می شود؟
- [آیت الله مظاهری] نگاه زن و مردی که محرم یکدیگرند نظیر مادر و خواهر و خاله و عمه و مادر زن و مانند اینها به بدن یکدیگر، جز عورتین، اگر شهوتانگیز و فتنهانگیز نباشد، جائز است، ولی مرد با عفّت و زن با عفّت نگاه به مواضع حسّاس محرم خود نظیر بالای زانو و سینه و پشت و مانند اینها نمیکند، مگر در موقع ضرورت. صفحه 376
- [آیت الله مظاهری] نگاه مرد به بدن مرد جز عورتین و نگاه زن به بدن زن جز عورتین، اگر شهوتانگیز و مفسدهانگیز نباشد، جائز است، ولی مرد عفیف و زن با عفّت، نگاه به مواضع حسّاس همجنس خود نظیر بالای زانو و سینه و مانند اینها نمیکند.
- [آیت الله سبحانی] کسی که به واسطه نداشتن زن به حرام می افتد، برای حفظ عفت خود لازم است زن بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] بودن زن و مرد نامحرم در جای خلوت، اگر شهوتانگیز یا مفسده انگیز و یا دارای احتمال مفسده باشد حرام است، ولی اگر چنین نباشد، نبودن آنها در آنجا بسیار شایسته است و زن با عفّت با مرد نامحرم در جای خلوت نمینشیند.
- [آیت الله مظاهری] مرد باید تمام بدن خود را جز سر و صورت و گردن و زیر گلو، از نامحرم بپوشاند، شهوتانگیز یا مفسدهانگیز یا جالب باشد یا نباشد. ب. حفظ عفّت زبان زن و مرد نباید با یکدیگر حرفهای شهوتانگیز یا مفسدهانگیز داشته باشند، مگر زن و شوهر با یکدیگر، و فرقی نیست که آن گفتارها رکیک باشد یا نه، از باب غنا باشد یا نه، زن و مرد محرم باشند نظیر خواهر و برادر یا مادر و پسر و مانند آنها و یا نامحرم.
- [آیت الله سبحانی] عکس برداشتن مرد از زن نامحرم حرام نیست مگر این که برای عکس برداشتن مجبور شود که دست به بدن او بزند و اگر زن نامحرمی را بشناسد در صورتی که آن زن با حجاب باشد، نباید به عکس بدون حجاب او نگاه کند.
- [آیت الله سبحانی] عکس برداشتن مرد از زن نامحرم حرام نیست مگر این که برای عکس برداشتن مجبور شود که دست به بدن او بزند و اگر زن نامحرمی را بشناسد در صورتی که آن زن با حجاب باشد، نباید به عکس بدون حجاب او نگاه کند.
- [آیت الله مظاهری] زینت زن برای نامحرم و یا نشان دادن به نامحرم حتّی بوی خوش و انگشتر و ساعت و حلقه، حرام است، شهوتانگیز و مفسده انگیز باشد یا نباشد، و همچنین است زینت کردن مرد برای زن نامحرم، ولی نشان دادن زینت نظیر ساعت و انگشتر و مانند اینها، حرام نیست، مگر شهوتانگیز باشد و یا مفسدهای در برداشته باشد. ه. حفظ عفّت در لباس
- [آیت الله مظاهری] اگر لباس انگشتنما باشد و شخصیّت کسی را که آن را پوشیده است مسئلهدار کند- که به آن لباس شهرت میگویند- پوشیدن آن لباس چه برای مرد و چه برای زن، حرام است؛ نظیر پوشیدن لباسهای رنگارنگ و نظیر لباس سرخ برای مرد و پوشیدن چادر سرخ برای زن، و نظیر بیرون آمدن از خانه با یک لنگه کفش و مانند اینها. و. حفظ عفّت به حسب زمان و مکان
- [آیت الله مظاهری] چادر یک حجاب مذهبی و ملّی است و اگر زنها آن را از دست بدهند و یا- العیاذ باللَّه- در جامعه به صورت ضدِّ ارزش درآید، خسارت فراوانی دارد، و زن ایرانی که همیشه حتّی قبل از اسلام شهرت به عفّت داشته، نباید این حجاب مذهبی و ملّی را از دست بدهد، و باید زنهای با عفّت و مردهای با غیرت بدانند که از دست دادن آن، مقدّمه برای بدحجابی و بیحجابی است، و اگر چنین شد-- العیاذ باللَّه- گناه آن دامنگیر کسی میشود که آن مقدّمه را فراهم نموده است، علاوه بر اینها، از مسائل قبل معلوم شد که در بسیاری از موارد، زن باید صورت و دستهای خود را از نامحرم بپوشاند و پوشانیدن صورت، احتیاج به چادر دارد.