طولانی شدن عمر زمانی مفید است که در طاعت و بندگی خداوند متعال سپری گردد و این یکی از الطاف الهی است و لذا در دعاها به درگاه خداوند عرضه می داریم: خدایا: برحمتت قسم... عمرم را طولانی کن...[1]
برای طولانی شدن عمر هر چند عمر دست خداست اما همین خدای متعال عواملی را نیز برای طولانی شدن عمر مفید و مؤثر دانسته است و پیشوایان دین اینها را به ما رسانده اند چنان چه زیارت قبور اهل بیت علیهم السلام و به خصوص امام حسین علیه السلام باعث طولانی شدن عمر می گردد.[2]و همچنین نماز، کارهای خدا پسند دیگر و....
از جمله این عوامل سحرخیزی، همسر خوب و شایسته داشتن، کمتر وام گرفتن و آمیزش کم با زنان است که پرسشگر محترم به آن اشاره نموده و از فرمایشات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می باشد.[3]
این روایت و روایات دیگر در این موضوع علاوه بر کتاب مکارم الاخلاق در کتاب های من لایحضره الفقیه، وسائل الشیعه، مستدرک الوسائل، بحار الانوار، طب الائمه و.... نیز آمده است. و علاوه بر رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم امام صادق علیه السلام ، امیر مؤمنان علیه السلام و از دیگر معصومان نیز نقل گردیده است.
اما ناسازگاری این روایت با فرمایش امام رضا علیه السلام که علاوه بر آدرس مورد نظر پرسشگر[4] در صفحات 103 و 107 باب 69 و 60 وسائل الشیعه و نیز کافی، من لا یحضره الفقیه، و... از امام رضا و امام صادق علیهما السلام آمده، باید گفت:
1. این روایات بیشتر ناظر بر فضیلت و مقدس بودن ازدواج است که در مکتب پیامبران، ازدواج و تشکیل خانواده امری بس مهم بود. چنانچه در کتابهای کافی، وسائل الشیعه، مستدرک الوسائل و... آمده است که عطر، ازاله مو و ازدواج از اخلاق انبیاست. و باز در کتب روایی، کافی، التهذیب، وسائل الشیعه، بحار، روضة الواعظین، عوالی اللئالی، مکارم الاخلاق و... می خوانیم که عطر، ازاله مو و دوست داشتن زنان از روش های پیامبران است. لذا روایتی که می گوید آمیزش با زنان از سیره پیامبران است، بر اهمیت ازدواج تاکید دارد.
روایات طول عمر به این معنی نیست که مراعات عوامل طول عمر واجب است تا گفته شود چرا پیامبران به این واجب عمل نکرده و با زنان همبستری داشتند، بلکه انبیا برای سعادت دنیا و آخرت بشریت آمده اند و خیر هر دو را می گفتند. لذا پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم از یک سو آرامش، سلامت جسم و طول عمر انسان ها را مد نظر داشتند که اگر کسی مایل به این ها باشد بایستی عواملش را رعایت کند و از سوی دیگر آرامش و سلامت روح و روان را و امر مقدس ازدواج که در حفظ دین و به کمال رساندن انسان ها و نیز بقای نسل و... مؤثر است را مورد تاکید فراوان قرار می دادند و این دو دسته روایات با هم ناسازگار نیستند. چرا که هر کس طالب آرامش روح، روان، حفظ دین، کمال خواهی و…است بایستی ازدواج کرده و با تشکیل خانواده مسئولیت تربیت افرادی را به عهده گیرد، ولی رعایت اعتدال در آمیزش را نیز داشته باشد تا بر جسم خویش آسیب نرساند و ازدواج امری لازم و واجب است که خود حضرت فرموده اند کسی که ازدواج نکند به سیره من عمل نکرده است.[5] ولی داشتن طول عمر از یک سو دست خداوند متعال بوده است و از سویی عوامل دیگری غیر از کم کردن آمیزش نیز دارد مانند زیارت قبر اهل بیت علیهم السلام ، نماز، صله رحم، نیکی به پدر و مادر و رعایت مسائل بهداشتی و.... .
با توجه به فراوانی این روایات در کتب روایی و روایاتی با این مضمون از معصومان دیگر درباره طول عمر و عوامل آن و نیز اخلاق و سیره انبیاء از بررسی سند این دو روایت صرف نظر شد، چرا که می توان گفت اگر هم این دو روایت ضعیف باشند روایات مشابه دیگر با سند صحیح وجود دارد و آنها موید صحت این دو روایت مورد نظر پرسشگر خواهند شد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. سنن النبی، علامه محمد حسین طباطبائی.
2. شرح اصول کافی ، ملا صدرا.
3. مرآه العقول ،محمد تقی مجلسی.
پی نوشتها:
[1] . کلینی، محمد، کافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1365ه .ش، ج4، ص 165.
[2] . مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، موسسه الوفاء، 1404ه .ق، ج98، ص 65، باب 6.
[3] . طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، 1412ق، ص 212.
[4] . حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، قم، آل البیت، 1409، ه .ق، ج2، ص 141، ص 89، حدیث 1744.
[5] . بحار الانوار، ج100، ص 220، باب کراهت مجرد ماندن، حدیث 23.
منبع: اندیشه قم
