تألیف قلوب یک اصل مهم در سیاست خارجی اسلام است. (تألیف) در لغت از (الفت) گرفته شده و به مفهوم ارتباط پیدا کردن و پیوند خوردن معنوی است. در اصطلاح فقهاء؛ مؤلفه القلوب از کفار کسانی هستند که اراده شده از اعطای زکات به آنها ، الفت و تمایل آنها به اسلام یا تمایل به کمک مسلمانان در جهاد با کفار یا دفاع است و هم چنین مراد از مؤلفه القلوب مسلمانانی هستندکه دارای ضعف هستند به منظور تقویت اعتقاد آنها و یا میل کم آنها به جهاد یا دفاع می باشد. [1] رهبر و امام با پرداخت بخشی از زکات به کافران و مسلمانانی که ایمانشان ضعیف است دل های آن ها را به اسلام و مسلمانان پیوند می زند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در دوران حیاتشان درباره صفوان بنی امیه از مشرکان و ابوسفیان از منافقان به این اصل عمل کردند.[2] منظور شارع از تعیین سهم مؤلفة القلوب از زکات، همانا متمایل ساختن و گرایش دادن دلها نسبت به دین اسلام و یا تثبیت مؤمنان در مقام ایمان و یا تقویت ایمان ضعیف الایمان و کسب یار و هوادار برای اسلام و یا در مصون نگاه داشتن اسلام و دولت اسلامی از شر و ضرر احتمالی می باشد. و این منظور شارع، گاهی با اعطای کمک اقتصادی به برخی دولت ها و گاهی نیز با حمایت اقتصادی ، جمعیت ها و دسته ها و قبایل مسلمانان و غیر مسلمانان عمل می شود، که آن ها را بدین وسیله نسبت به اسلام خوش بین و متمایل بسازیم و یا بدین وسیله بتوانیم برخی از نیازهای دفاعی از خود را تهیه کنیم. یکی از مصادیق کنونی مؤلفة القلوب، حمایت از حرکت های ضد کفر و یا ضد استعمار و امپریالیسم و استبدادی جهان هستند که امروزه اصطلاحاً (نهضت های آزادی بخش) نامیده می شوند. همچنین یکی از مصادیق تألیف قلوب حمایت مالی از گروه ها یا دولت هایی است که معارض گروه ها یا دولت های دشمن حکومت اسلامی می باشند به شرطی که این کمک باعث تقویت اسلام و حکومت اسلامی شود و یا موجب شود که کشورها یا گروه هایی که مخالف و دشمن اسلام و حکومت اسلامی هستند ضعیف شده و نتوانند در آینده به ضرر حکومت اسلامی توطئه و خرابکاری کنند. و یا از نفوذ و هجوم آن گروه ها و دولت ها جلوگیری شود . معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: شکوری ، ابوالفضل ،فقه سیاسی اسلام، ابوالفضل شکوری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شریعتی ، روح الله ، حقوق و وظایف غیر مسلمانان در جامعه اسلامی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1381 میرداداشی،سید مهدی ، حدود ارتباط با کافران ،قم: مرکز پزوهشهای اسلامی صدا وسیما ، 1383. پی نوشتها: [1]. ( الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ من الکفّار الذین یراد من إعطائهم ألفتهم و میلهم إلی الإسلام، أو إلی معاونة المسلمین فی الجهاد مع الکفّار أو الدفاع، و من المؤلّفة قلوبهم الضعفاء العقول من المسلمین لتقویة اعتقادهم أو لإمالتهم إلی المعاونة فی الجهاد أو الدفاع) ر ک یزدی، سید محمد کاظم طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، قم:، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1419 ، ج 4 ، ص 111 [2] . میرداداشی، سید مهدی ، حدود ارتباط با کافران ،قم: مرکز پزوهشهای اسلامی صدا وسیما ، 1383، ص79. منبع: اندیشه قم
تألیف قلوب یک اصل مهم در سیاست خارجی اسلام است. (تألیف) در لغت از (الفت) گرفته شده و به مفهوم ارتباط پیدا کردن و پیوند خوردن معنوی است.
در اصطلاح فقهاء؛ مؤلفه القلوب از کفار کسانی هستند که اراده شده از اعطای زکات به آنها ، الفت و تمایل آنها به اسلام یا تمایل به کمک مسلمانان در جهاد با کفار یا دفاع است و هم چنین مراد از مؤلفه القلوب مسلمانانی هستندکه دارای ضعف هستند به منظور تقویت اعتقاد آنها و یا میل کم آنها به جهاد یا دفاع می باشد. [1]
رهبر و امام با پرداخت بخشی از زکات به کافران و مسلمانانی که ایمانشان ضعیف است دل های آن ها را به اسلام و مسلمانان پیوند می زند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در دوران حیاتشان درباره صفوان بنی امیه از مشرکان و ابوسفیان از منافقان به این اصل عمل کردند.[2]
منظور شارع از تعیین سهم مؤلفة القلوب از زکات، همانا متمایل ساختن و گرایش دادن دلها نسبت به دین اسلام و یا تثبیت مؤمنان در مقام ایمان و یا تقویت ایمان ضعیف الایمان و کسب یار و هوادار برای اسلام و یا در مصون نگاه داشتن اسلام و دولت اسلامی از شر و ضرر احتمالی می باشد. و این منظور شارع، گاهی با اعطای کمک اقتصادی به برخی دولت ها و گاهی نیز با حمایت اقتصادی ، جمعیت ها و دسته ها و قبایل مسلمانان و غیر مسلمانان عمل می شود، که آن ها را بدین وسیله نسبت به اسلام خوش بین و متمایل بسازیم و یا بدین وسیله بتوانیم برخی از نیازهای دفاعی از خود را تهیه کنیم.
یکی از مصادیق کنونی مؤلفة القلوب، حمایت از حرکت های ضد کفر و یا ضد استعمار و امپریالیسم و استبدادی جهان هستند که امروزه اصطلاحاً (نهضت های آزادی بخش) نامیده می شوند.
همچنین یکی از مصادیق تألیف قلوب حمایت مالی از گروه ها یا دولت هایی است که معارض گروه ها یا دولت های دشمن حکومت اسلامی می باشند به شرطی که این کمک باعث تقویت اسلام و حکومت اسلامی شود و یا موجب شود که کشورها یا گروه هایی که مخالف و دشمن اسلام و حکومت اسلامی هستند ضعیف شده و نتوانند در آینده به ضرر حکومت اسلامی توطئه و خرابکاری کنند. و یا از نفوذ و هجوم آن گروه ها و دولت ها جلوگیری شود .
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
شکوری ، ابوالفضل ،فقه سیاسی اسلام، ابوالفضل شکوری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم،
شریعتی ، روح الله ، حقوق و وظایف غیر مسلمانان در جامعه اسلامی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1381
میرداداشی،سید مهدی ، حدود ارتباط با کافران ،قم: مرکز پزوهشهای اسلامی صدا وسیما ، 1383.
پی نوشتها:
[1]. ( الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ من الکفّار الذین یراد من إعطائهم ألفتهم و میلهم إلی الإسلام، أو إلی معاونة المسلمین فی الجهاد مع الکفّار أو الدفاع، و من المؤلّفة قلوبهم الضعفاء العقول من المسلمین لتقویة اعتقادهم أو لإمالتهم إلی المعاونة فی الجهاد أو الدفاع) ر ک یزدی، سید محمد کاظم طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، قم:، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1419 ، ج 4 ، ص 111
[2] . میرداداشی، سید مهدی ، حدود ارتباط با کافران ،قم: مرکز پزوهشهای اسلامی صدا وسیما ، 1383، ص79.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] گفته میشود یکی از مصارف زکات، جهت مؤلفه قلوبهم است. مرجع تشخیص مؤلفه قلوبهم کیست؟ آیا تشخیص چنین افرادی به عهده خود مکلف است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا سرقفلی، جزء مؤونه حساب میشود یا جزء سرمایه؟ در صورت افزایش ارزش سرقفلی، حکم آن چیست؟
- [آیت الله سبحانی] آیا بنظر حضرت عالی نماز غفیله جزء نوافل نماز مغرب حساب می شود؟
- [سایر] ابزار دشمنان اسلام برای مقابله با دولتها و روشنفکران کدام است ؟
- [آیت الله اردبیلی] در روستاها که معمولاً محلّی برای نگهداری گاو و گوسفند یا اسب و الاغ خود دارند، این محل را باید جزء سرمایه خود حساب کنند یا جزء لوازم زندگی خود؟
- [سایر] آیا تلفن زدن، نامه، ایمیل و ... را می توانیم جزء صله رحم حساب کنیم یا نه حتما باید حضوری باشد؟
- [سایر] منظور از ساعات کار چیست و آیا ساعات صرف غذا جزء ساعت کار کارگران به حساب می آید؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] شنیدهام که میگویند گریم جزء آرایش حساب نمیشود، آیا این مطلب درست است، و گریم کردن جایز است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا اجزاء غسل هم مانند اجزاء وضوء باید پاک باشند؟
- [سایر] آیا ایام استفاده از مقرری بیمه بیکاری جزء سابقه کار کارگران در کارگاه به حساب می آید؟
- [آیت الله نوری همدانی] قیمت وقتی که تخم را برای زراعت پاشیده می تواند جزء مخارج حساب نماید .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که گاو و وسایل کشاورزی دیگری که عرفاً برای زراعت به کار می رود بخرد اگر به واسطه زراعت بکلّی از بین برود، می تواند تمام قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید و اگر مقداری از قیمت آنها کم شود، می تواند آن مقدار را جزء مخارج حساب کند، ولی اگر بعد از زراعت چیزی از قیمتشان کم نشود، نباید چیزی از قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که بدون گاو و چیزهای دیگری که برای زراعت لازم است نمی تواند زراعت کند، اگر آنها را بخرد و به واسطه زراعت به کلی از بین برود، می تواند تمام قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید و اگر مقداری از قیمت آنها کم شود، می تواند آن مقدار را جزء مخارج حساب کند ولی اگر بعد از زراعت چیزی از قیمت آنها کم نشود، نباید چیزی از قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که بدون گاو و چیزهای دیگری که برای زراعت لازم است نمیتواند زراعت کند، اگر آنها را بخرد و به واسطه زراعت به کلی از بین برود، میتواند تمام قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید، و اگر مقداری از قیمت آنها کم شود، میتواند آن مقدار را جزء مخارج حساب کند، ولی اگر بعد از زراعت، چیزی از قیمت آنها کم نشود، نباید چیزی از قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زمینی را بخرد و در آن زمین، گندم یا جو بکارد، پولی که برای خرید زمین داده، جزء مخارج حساب نمیشود، اما میتواند اجاره آن را به همان ترتیبی که گفته شد، جزء مخارج حساب نماید؛ ولی اگر زراعت را بخرد، پولی را که برای خرید آن داده میتواند جزء مخارج حساب نماید و از محصول کم کند؛ اما باید قیمت کاهی را که از آن به دست میآید، از پولی که برای خرید زراعت داده کسر نماید، مثلاً اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد و قیمت کاه آن صد تومان باشد، فقط چهار صد تومان آن را میتواند جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زمینی را بخرد و در ان زمین گندم یا جو بکارد ،پولی راکه برای خریدزمین داده جزء مخارج حساب نمی شود ، ولی اگر زراعت را بخرد ، پولی را که برای خرید آن داده می تواند جزء مخارج حساب نماید واز حاصل کم کند،اما باید قیمت کاهی را که از آن بدست می آید از پولی که برای خرید زراعت داده کسر نماید مثلاً اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد وقیمت کاه آن صدتومان باشد ،فقط چهارصد تومان آن رامیتواند جزء مخارج حساب نماید.(مسأل1882 ) کسی که بدون گاو وچیز های یگرکه برای زراعت لازم است میتواندزراعت کند،اگرآنهارا بخرد؛ نباید پولی راکه برای خریداینها داده جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر درخت انگور یا خرما را بخرد، قیمت آن جزء مخارج نیست، ولی اگر خرما یا انگور را پیش از چیدن و قبل از تعلّق زکات بخرد، پولی را که برای آن داده جزء مخارج حساب می شود.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر درخت انگور یا خرما را بخرد ، قیمت آن جزء مخارج نیست ، ولی اگر خرمایا انگور را پیش ازچیدن بخرد ، پولی راکه برای آن داده جزء مخارج حساب می شود .
- [آیت الله سبحانی] اگر درخت انگور یا خرما را بخرد، قیمت آن جزء مخارج نیست ولی اگر خرما یا انگور را پیش از تعلق زکات بخرد، پولی را که برای آن داده جزء مخارج حساب می شود.
- [امام خمینی] اگر درخت انگور یا خرما را بخرد قیمت آن جزء مخارج نیست، ولی اگر خرما یا انگور را پیش از چیدن بخرد، پولی را که برای آن داده جزء مخارج حساب می شود.