پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در سال (عام الفیل) 570 میلادی روز جمعه 17 ربیع الاول، طبق نظر شیعه و 12 ربیع الاول، طبق نظر اهل سنت چشم به جهان گشود.[1] بعد از گذشتن هفت روز از زمان تولد آن حضرت عبدالمطلب برای سپاس و ستایش درگاه احدیت گوسفندی قربانی کرد و نام فرزند خود را محمد صلی الله علیه و آله گذارد، گویا این نام در جامعه آن روز عربستان و به خصوص نزد افراد قریش ناآشنا بود لذا از عبدالمطلب پرسیدند: چرا نام فرزند خود را محمد انتخاب کردید، در صورتی که این نام در میان اعراب کم سابقه است؟ گفت: خواستم که در آسمان و زمین ستوده باشد.[2]
در برخی نقل ها آمده است که الهام غیبی در انتخاب این نام دخیل بوده است. زیرا کمتر کسی تا آن زمان به آن نامیده شده بود. چنانچه برخی گفته اند: آمنه مادر آن حضرت در دوران بارداری چنین الهامی را دریافت کرده بود و برخی گفته اند خود عبدالمطلب این الهام را دریافت نموده بود.[3] به هر صورت، نوزاد عبدالمطلب به نام احمد در قرآن از زبان حضرت عیسی نامیده شده، آنجا که قرآن می فرماید: (شما را مژده می دهم که بعد از من رسول بزرگواری که نامش احمد است بیاید).[4] و به نام محمد از جانب عبدالمطلب نامگذاری شد که در قرآن در آیات متعدد[5] به این نام اشاره شده است.
اما اینکه آیا قبل از حضرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله کسی در میان اعراب به این نام نامیده شده یا نه میان مورخان اختلاف است. چنان چه مقریزی می گوید قبل از اینکه نام محمد در میان اعراب شیوع پیدا کند کسی به این نام نامیده نشده بود و بعد از شیوع اخبار نبوت شخصی به نام محمد، تعدادی از اعراب پسران خود را به این نام نامگذاری کردند. به امید اینکه آن پیامبر فرزند او باشد. آنها عبارت بودند از: محمد بن احیحة بن الجلاح الأوسی. محمد بن مسلمة الانصاری، محمد بن برّاء البکری، محمد بن سفیان بن مجاشع، محمد بن حمران الجعفی و محمد بن خزاعی السلمی، غیر از این شش نفر کسی به نام محمد نامیده نشده بودند.[6]
برخی فقط سه نفررا قبل از رسول الله صلی الله علیه و آله به این نام معرفی کرده اند که عبارت هستند از محمد بن احیحة بن جلاح، محمد بن حمران بن ربیعه و محمد بن سفیان بن مجاشع که پدران اینها از افراد مطلع و با سواد شنیده بودند که پیامبری به زودی با اسم محمد مبعوث خواهد شد لذا با هم توافق کردند و نذر نمودند اگر صاحب پسری شدند نامش را محمد بگذارند به طمع اینکه به پیامبری برسد.[7]
ولی صاحب سیره حلبی در یک بیت شعر می گوید افرادی که قبل از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به نام محمد نامگذاری شده بودند 16 نفر بودند.
انّ الذین سمّوا باسم محمد من قبل خیرالناس ضعف ثمان[8]
کسانی که به نام محمد، پیش از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نام گذاری شده بودند، شانزده نفر بودند.
که علاوه بر نام های ذکر شده، محمد بن عتوارة، محمد بن البرّکه اسلام را درک کرده و قبول اسلام نمود. محمد بن ربیعه که بعدا جزو صحابه قرار گرفته، محمد بن سوادة، محمد بن لیثی، محمد بن الأسیدی، محمد بن اسامه، محمد بن سعدی، محمد بن فقیمی، محمد بن حرماز، محمد بن حزمان، که صالحی شامی هم این افراد را در کتاب خود ذکر کرده است.[9]
بنابراین بر اساس گزارشات وارد شده قبل از نامگذاری حضرت محمد صلی الله علیه و آله به این نام تعدادی از افراد به طمع اینکه نشانه های پیامبری را در اولاد خود ایجاد کنند تا فرزندشان به نبوت برسد و این خبر را هم که از اهل اطلاع شنیده بودند که پیامبر با نام محمد در شبه جزیره مبعوث خواهد شد، اولاد خود را محمد نامیدند. البته گزارش های تاریخی در تعداد این افراد اختلاف نظر دارند چنانچه برخی فقط به سه نفر اشاره می کنند برخی به 6 و 7 نفر و برخی از مورخان هم نام 16 نفر را ذکر می کنند که البته این را هم قید می کنند این اسامی نزدیک به زمان تولد آن حضرت بر روی افراد گذاشته شد.
لذا می توان گفت که چنین نامی در میان اعراب مرسوم نبوده است چنانچه وقتی عبدالمطلب فرزند خود را به این نام، نامگذاری می کند اطرافیان تعجب می کنند و از علت انتخاب نامی که نه در میان قوم ایشان و نه در میان نام اجداد ایشان سابقه نداشته سئوال می کنند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 البدایة و النهایه: ابن کثیر دمشقی.
2 عیون الاثر، ابن سید الناس.
3 تاریخ پیامبر اسلام، محمد ابراهیم آیتی.
4 فروغ ابدیت، جعفر سبحانی.
پی نوشتها:
[1]. مقریزی، تقی الدین، إمتاع الاسماع، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1420ق، ج1، ص68.
[2]. صالحی شامی، سبل الهدی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1414ق، ج1، ص260.
[3]. وشنوی، محمد قوام، حیاة النبی و سیرته، قم، دارالاسوة، 1416ق، ج1، ص40 41.
[4]. صف / 6.
[5]. آل عمران / 138؛ محمد / 2؛ فتح / 29؛ احزاب / 40.
[6]. مقریزی، همان، ج2، ص140 141.
[7]. سهیلی، عبدالرحمن، الروض الأنف، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1412ق، ج2، ص151152.
[8]. حلبی، برهان الدین، سیرة الحلبیه، قاهره، مطبعة الاستقامة، 1382ش، ج1، ص 91.
[9]. صالحی شامی، همان، ج1، ص411.
منبع: اندیشه قم
