خاک سپاری
دَفْنْ در فقه به معنای به خاک‌سپردن میت (شخصِ درگذشته) است. دفن میت پس از غُسل، کفن و خواندن نماز میت، مطابق با احکام شرعی انجام می‌شود. این عمل، واجب کفایی است.
1- غسل میت قبل از خاک سپاری به چه دلیل است؟
نوعی احترام انسان با ایمان است و کنایه ای است از اینکه خدا را با پاکی ملاقات کند.
نوعی احترام انسان با ایمان است و کنایه ای است از اینکه خدا را با پاکی ملاقات کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- موارد تجهیز میّت مسلمان از قبیل غسل، کفن، نماز و دفن چه حکمی دارد؟
- میتی را بدون غسل و کفن دفن کرده اند و نماز میت را هم نخوانده اند وظیفه چیست؟
- اگر زنی در حال حیض فوت کند وظیفه درباره غسل او چیست؟ آیا باید در هنگام غسل میت، نیت غسل حیض هم کرد؟ اگر زن دفن شده باشد وظیفه چیست؟
- چگونه باید میّت را دفن کرد؟
- دفن کردن میّت در قبر مرده دیگر چه حکمی دارد؟
- دفن کردن میّت با دندان مصنوعی چه حکمی دارد؟
- دفن کردن میّت با تابوت چه حکمی دارد
- چنانچه نماز میّت بر هر دلیلی ترک گردد و میّت نیز دفن شده باشد تکلیف چه می باشد؟
- میّتی را غسل داده و سپس بر او نماز خوانده اند، ولی در موقع دفن متوجّه شدند که از جنازه خون آمده است. آیا بعد از پاک کردن کفن و جنازه، تکرار نماز میّت واجب است؟
- در صورتی که کفن میّت غصبی باشد و میّت نیز به تازگی در طبق زیرین میّت دیگر دفن شده باشد نبش قبر او چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] جزء جدا شده از بدن مرده، اگر استخوان بدون گوشت باشد وظیفه در مورد غسل مس میت و غسل میت و کفن و دفن چیست؟
- [آیت الله سبحانی] جزء جدا شده از بدن مرده اگر استخوان بدون گوشت باشد، در مورد غسل مس میت، غسل میت و کفن و دفن آن، وظیفه چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در غسل میّت، ترتیب غسل از آب سدر، کافور و خالص رعایت نشود، وظیفه چیست و اگر میّت را دفن کرده باشند، چه صورت دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] پس از دفن و کفن مقتول قطعهای از استخوان وی پیدا شده آیا این قطعه نیز غسل میخواهد و آیا مسّ کننده آن، باید غسل مسّ میّت کند و حکم دفن و کفن این قطعه چگونه است؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی میّت را بعد از غسل سوم مس نماید. 1) آیا غسل مس میّت بر او واجب می شود یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اجرت گرفتن برای انجام امر واجب کفایی مثل غسل میّت و نماز و دفن آن شرعا چه حکمی دارد و اگر برای انجام این فرایض مطالبه ی وجهی شود، آیا به صحّت نماز و غسل و دفن مُضرّ می باشد؟
- [آیت الله نوری همدانی] میّت را دفن کردهاند ولی در غسل، حنوط کلاً فراموش شده است در چنین مواردی چه باید کرد؟
- [آیت الله اردبیلی] مخارج مربوط به میّت، اعم از غسل و کفن و دفن و دیگر امور، بر عهده چه کسی است؟
- [سایر] اگر کفن کردن و غسل دادن بدن میت مسلمان واجب است، پس چرا امام حسین(علیه السلام) بدون غسل و کفن دفن شد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] همزمان سه میّت را غسل دادهاند، بعد معلوم شد که غسل یکی از آنها باطل بوده و حال آنکه همه را دفن کردهاند وظیفه چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نبش قبر در چند مورد حرام نیست: 1 در صورتی که میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود، همچنین اگر کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد، یا چیزی از اموال میت که به ورثه تعلق دارد با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند (مانند انگشتر یا زینت آلات قیمتی) حتی اگر راضی شوند و ماندن آن در قبر اسراف باشد باید آن را بیرون آورند، اما اگر میت وصیت کرده که دعا یا انگشتری را مثلاً با او دفن کنند در صورتی که وصیت او بیش از ثلث نباشد و اسراف محسوب نشود نمی توانند قبر را بشکافند. 2 در صورتی که برای اثبات حقی لازم باشد بدن میت را ببینند. 3 در موردی که میت را در جایی دفن کرده اند که نسبت به او بی احترامی است، مانند قبرستان کفار، یا جایی که کثافات می ریزند. 4 برای انجام یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است، مثل این که بخواهند بچه زنده ای را از شکم زن حامله بیرون آورند (البته معلوم است بچه مدت کمی بعد از مادر ممکن است زنده بماند). 5 در جایی که بترسند درنده ای به بدن میت آسیب برساند، یا دشمن آن را بیرون آورد. 6 در موردی که قسمتی از بدن میت با او دفن نشده و بخواهند دفن کنند، ولی احتیاط واجب آن است که آن قسمت را طوری دفن کنند که بدن میت ظاهر نشود.
- مقدار واجب کفن و هزینه واجبات دیگر مانند غسل و حنوط و دفن را از اصل مال برمی دارند، و احتیاجی به وصیت ندارد و اگر میت مالی نداشته باشد، از بیت المال می دهند.
- میت را نباید در جای غصبی دفن کنند و همچنین در جایی که برای دفن وقف نشده است (مانند مساجد و مدارس دینی)، مگر این که از اول جایی را برای دفن در نظر بگیرند و از وقف مستثنا کنند.
- برای غسل و کفن و نماز و دفن میت باید از ولی او اجازه بگیرند، شوهر نسبت به زن خود از همه اوْلی است، سپس کسانی که از میت ارث می برند به ترتیبی که در ارث بیان شده ولایت بر میت دارند و چنانچه در یک طبقه وارث مرد و زن باشند، احتیاط این است از هر دو اجازه بگیرند.
- 1 بقاء بر تقلید میت در مسائلی که عمل کرده جایز است و اگر میت اعلم باشد واجب می باشد.
- هنگام دفن کردن باید میت را در قبر به پهلوی راست بخوابانند بطوری که رو به قبله باشد.
- هرگاه به علتی شهید برهنه شده باشد باید او را کفن کنند و بدون غسل دفن نمایند.
- هرگاه میت را عمداً یا از روی فراموشی یا به جهت عذری بدون نماز دفن کنند، یا بعد از دفن معلوم شود نمازی که بر او خوانده شده باطل بوده است، واجب است با همان ترتیب به قبرش نماز بخوانند.
- هرگاه میت مرد را مرد غسل دهد و یا میت زن را زن غسل دهد، جایز است غیر از عورت، بدن او را برهنه کند.
- اگر آب پیدا نشود، یا بدن میت طوری باشد که نمی توان آن را غسل داد و یا به خاطر هر مانع دیگر غسل ممکن نشود، باید میت را عوض هر غسل یک تیمم بدهند، به این ترتیب که تیمم دهنده روبروی میت قرار می گیرد و دست خود را بر زمین می زند و به صورت و پشت دستهای میت می کشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر میّت برای غسل، کفن، دفن و نماز خود غیر از ولیّ، شخص دیگری را معین کند، بنابر اظهر لازم است آن شخص از ولیّ میّت برای این کارها اجازه بگیرد.
- [آیت الله سیستانی] اگر میّت برای غسل و کفن و دفن و نماز خود غیر از ولیّ ، کسی دیگری را معیّن کند ، ولایت این امور با اوست ، و لازم نیست کسی که میّت وصیّت کرده که او شخصاً انجام این کارها را متکفل شود این وصیّت را قبول کند ، ولی اگر قبول کرد باید به آن عمل نماید . کیفیّت غسل میّت
- [آیت الله مظاهری] میّت را نباید در جای غصبی دفن کنند و دفن کردن در جایی که برای دفن کردن وقف نشده مانند مسجد و مدرسه، جایز نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] میت را نباید در جای غصبی دفن کنند و دفن کردن در جایی که برای غیر دفن کردن وقف شده مثل مسجد و حسینیه جایز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] میّت را نباید در جای غصبی دفن کنند و دفن کردن او نیز در جایی که برای غیر دفن کردن وقف شده، مثل مدارس موقوفه، جایز نیست.
- [آیت الله مظاهری] میّت را میتوان به جای دفن در بنا یا تابوت گذاشت گرچه دفن او در زمین بهتر است.
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی بگوید من ولیّ میّت هستم ، یا ولیّ میّت به من اجازه داده که غسل و کفن و دفن میّت را انجام دهم ، یا بگوید راجع به امور تجهیز میّت من وصیّ او میباشم ، چنانچه به حرف او اطمینان دارند ، یا میّت در تصرّف اوست ، یا اینکه دو نفر عادل به گفته او شهادت دهند ، باید حرف او را قبول کرد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی بگوید: من ولی میت هستم، یا ولیّ میت به من اجازه داده که غسل و کفن و دفن میت را انجام دهم یا بگوید: راجع به امور تجهیز میت من وصیّ او میباشم، چنانچه به حرف او اطمینان دارند، یا میت در تصرف اوست، یا این که دو مرد عادل به گفته او شهادت دهند، باید حرف او را قبول کرد.
- [آیت الله سیستانی] چیزی که از میّت جدا می‌شود ، اگر چه مو و ناخن و دندانش باشد باید با او دفن شود ، و چنانچه آن چیز بعد از دفن شدن میّت پیدا شود بنابر احتیاط لازم اگر چه مو یا ناخن یا دندانش باشد باید در جائی جدا دفن شود . و دفن ناخن و دندانی که در حال زندگی از انسان جدا می‌شود ، مستحب است .
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی بگوید من وصیّ یا ولیّ میّتم یا ولیّ میّت به من اجازه داده که غسل و کفن و دفن میّت را انجام دهم، چنانچه دیگری نمیگوید من ولیّ یا وصیّ میّتم یا ولیّ میّت به من اجازه داده است، انجام کارهای میّت با اوست.