دفن
دَفْنْ در فقه به معنای به خاک‌سپردن میت (شخصِ درگذشته) است. دفن میت پس از غُسل، کفن و خواندن نماز میت، مطابق با احکام شرعی انجام می‌شود. این عمل، واجب کفایی است.
چگونه باید میّت را دفن کرد؟
میت را باید طوری دفن کنند که بوی او بیرون نیاید و درندگان هم به او دسترسی پیدا نکنند، اگر ترس آن باشد که جانور به جسد آسیب رساند باید قبر او را با آجر و مانند آن محکم کنند.
میت را باید طوری دفن کنند که بوی او بیرون نیاید و درندگان هم به او دسترسی پیدا نکنند، اگر ترس آن باشد که جانور به جسد آسیب رساند باید قبر او را با آجر و مانند آن محکم کنند.
پاسخ:
میت را باید طوری دفن کنند که بوی او بیرون نیاید و درندگان هم به او دسترسی پیدا نکنند، اگر ترس آن باشد که جانور به جسد آسیب رساند باید قبر او را با آجر و مانند آن محکم کنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- دفن کردن میّت در قبر مرده دیگر چه حکمی دارد؟
- دفن کردن میّت با دندان مصنوعی چه حکمی دارد؟
- 1- غسل میت قبل از خاک سپاری به چه دلیل است؟
- دفن کردن میّت با تابوت چه حکمی دارد
- چنانچه نماز میّت بر هر دلیلی ترک گردد و میّت نیز دفن شده باشد تکلیف چه می باشد؟
- در صورتی که کفن میّت غصبی باشد و میّت نیز به تازگی در طبق زیرین میّت دیگر دفن شده باشد نبش قبر او چه حکمی دارد؟
- اگر میت را با پارچه غصبی کفن و بعد دفن نیز کرده باشند تکلیف چیست؟
- میت را در قبر برای این که رو به قبله باشد چگونه باید دفن کرد؟
- اگر میّت را بر خلاف جهت قبله دفن کنند، نبش قبر او چه حکمی دارد؟
- موارد تجهیز میّت مسلمان از قبیل غسل، کفن، نماز و دفن چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر میّت در مورد محلّ دفن خود وصیتی نکرد و بین اولیای میّت در این مسأله اختلاف نظر پیش آمد، میّت را در کجا باید دفن نمود؟
- [آیت الله خامنه ای] چرا میّت را شب دفن نمی کنند؟ آیا دفن میّت در شب حرام است؟
- [آیت الله خوئی] میت را دفن کردند بعد از دفن ملتفت شدند که حنوط نشده تکلیف چه است؟
- [آیت الله بهجت] میت تا چه اندازه باید زیر خاک دفن شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا دفن کردن میّت بطور امانت جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعد از دفن متوجه شده اند که میّت را بدون حنوط دفن کرده اند، آیا نبش و حنوط واجب است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] بدون اذن ولیّ میّت را دفن کردهاند، وظیفه چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] میّت مجهول الهویهای را دفن کردند بعد بازماندگان او، در شهرستان دیگر مشخّص می‌شود، آیا میتوانند میّت را ببرند؟
- [آیت الله خامنه ای] در هنگام دفن میتی استخوانهای میت قبلی ظاهر گردیده است، استخوانها را باید چه کار کرد؟ آیا می‌شود میت را آنجا دفن نمود؟ ج) استخوانهای مذکور باید دفن شود و دفن میت در محل مذکور در صورتی که برای دفن مباح باشد و برخلاف مقررات نباشد، فی نفسه اشکال ندارد. س: میتی در حال حیات وصیت نموده مرا در داخل قبر فلان بستگانم دفن نمایید، آیا جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا دفن کردن میّت در قبری که شخصی در آن سالیان پیش دفن شده است با احتمال قوی به اینکه میّت اولی از بین رفته و تنها استخوانهایش باقیمانده است جایز است یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نبش قبر در چند مورد حرام نیست: 1 در صورتی که میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود، همچنین اگر کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد، یا چیزی از اموال میت که به ورثه تعلق دارد با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند (مانند انگشتر یا زینت آلات قیمتی) حتی اگر راضی شوند و ماندن آن در قبر اسراف باشد باید آن را بیرون آورند، اما اگر میت وصیت کرده که دعا یا انگشتری را مثلاً با او دفن کنند در صورتی که وصیت او بیش از ثلث نباشد و اسراف محسوب نشود نمی توانند قبر را بشکافند. 2 در صورتی که برای اثبات حقی لازم باشد بدن میت را ببینند. 3 در موردی که میت را در جایی دفن کرده اند که نسبت به او بی احترامی است، مانند قبرستان کفار، یا جایی که کثافات می ریزند. 4 برای انجام یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است، مثل این که بخواهند بچه زنده ای را از شکم زن حامله بیرون آورند (البته معلوم است بچه مدت کمی بعد از مادر ممکن است زنده بماند). 5 در جایی که بترسند درنده ای به بدن میت آسیب برساند، یا دشمن آن را بیرون آورد. 6 در موردی که قسمتی از بدن میت با او دفن نشده و بخواهند دفن کنند، ولی احتیاط واجب آن است که آن قسمت را طوری دفن کنند که بدن میت ظاهر نشود.
- هنگام دفن کردن باید میت را در قبر به پهلوی راست بخوابانند بطوری که رو به قبله باشد.
- هرگاه میت را عمداً یا از روی فراموشی یا به جهت عذری بدون نماز دفن کنند، یا بعد از دفن معلوم شود نمازی که بر او خوانده شده باطل بوده است، واجب است با همان ترتیب به قبرش نماز بخوانند.
- بنابراحتیاط واجب چیزی که از میت جدا می شود، حتی مو یا ناخن و دندان را باید با او دفن کرد، ولی به صورتی که موجب نبش قبر نشود، اما دفن ناخن و دندانی که در حال حیات از انسان جدا می شود واجب نیست، هر چند بهتر است.
- اگر مال میت بیش از مخارج واجب کفن و دفن و بدهی او نباشد باید مال او را در همین راه مصرف کرد و به وارث چیزی نمی رسد.
- مقدار واجب کفن و هزینه واجبات دیگر مانند غسل و حنوط و دفن را از اصل مال برمی دارند، و احتیاجی به وصیت ندارد و اگر میت مالی نداشته باشد، از بیت المال می دهند.
- میت را باید طوری دفن کنند که بوی او بیرون نیاید و درندگان هم به او دسترسی پیدا نکنند، اگر ترس آن باشد که جانور به جسد آسیب رساند باید قبر او را با آجر و مانند آن محکم کنند.
- برای غسل و کفن و نماز و دفن میت باید از ولی او اجازه بگیرند، شوهر نسبت به زن خود از همه اوْلی است، سپس کسانی که از میت ارث می برند به ترتیبی که در ارث بیان شده ولایت بر میت دارند و چنانچه در یک طبقه وارث مرد و زن باشند، احتیاط این است از هر دو اجازه بگیرند.
- اگر دفن میت به علتی به تأخیر بیفتد باید نماز وحشت را تا شب اول دفن او تأخیر بیندازد.
- دفن مسلمان در قبرستان غیر مسلمان و دفن کافر در قبرستان مسلمان جایز نیست بنابر احتیاط واجب، همچنین دفن مسلمان در جایی که نسبت به او بی احترامی باشد حرام است، مانند جایی که خاکروبه و کثافت می ریزند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] میت را نباید در جای غصبی دفن کنند و دفن کردن در جایی که برای غیر دفن کردن وقف شده مثل مسجد و حسینیه جایز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] میّت را نباید در جای غصبی دفن کنند و دفن کردن او نیز در جایی که برای غیر دفن کردن وقف شده، مثل مدارس موقوفه، جایز نیست.
- [آیت الله مظاهری] میّت را میتوان به جای دفن در بنا یا تابوت گذاشت گرچه دفن او در زمین بهتر است.
- [آیت الله سیستانی] چیزی که از میّت جدا می‌شود ، اگر چه مو و ناخن و دندانش باشد باید با او دفن شود ، و چنانچه آن چیز بعد از دفن شدن میّت پیدا شود بنابر احتیاط لازم اگر چه مو یا ناخن یا دندانش باشد باید در جائی جدا دفن شود . و دفن ناخن و دندانی که در حال زندگی از انسان جدا می‌شود ، مستحب است .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بخواهند میت را به شهر دوری ببرند، یا به جهت دیگر دفن او تأخیر بیفتد، باید نماز وحشت را تا شب اول دفن او تأخیر بیندازند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بخواهند میّت را به شهر دوری ببرند یا به جهت دیگری دفن او تأخیر بیفتد، باید نماز شب دفن را تا شب اوّل قبر او تأخیر بیندازند.
- [آیت الله مظاهری] چیزی که از میّت جدا می‌شود، گرچه مو و ناخن و دندانش باشد باید با او دفن شود، و اگر موجب نبش شود، باید جدا دفن شود. و دفن ناخن و دندانی که از انسان زنده جدا می‌شود مستحب است.
- [آیت الله سبحانی] میّت را نباید در جای غصبی دفن کنند و همچنین دفن کردن در جایی که برای غیر دفن کردن وقف شده است مانند مساجد و مدارس مگر این که قبلاً جایی برای این کار استثناء شود.
- [امام خمینی] میت را نباید در جای غصبی دفن کنند، و دفن کردن در جایی که برای غیر دفن کردن وقف شده و در مسجد اگر ضرر به مسلمانان باشد یا مزاحم نمازشان باشد جایز نیست، بلکه اقوی آن است که اصلا در مسجد دفن نکنند. و در زمینی که مثل مسجد برای غیر دفن کردن وقف شده، جایز نیست.
- [آیت الله سبحانی] اگر میّت برای غسل و کفن و دفن و نماز خود غیر از ولی، کس دیگری را معین کند، تعیین میّت نافذ است.