استفتائات آیت الله مکارم شیرازی
آدرس: http://www.makarem.ir

راه رهایی از حقّ النّاس چیست؟
اگر صاحب آن را می شناسید، حقّ او را بپردازید، یا حلیّت بطلبید، و اگر نمی شناسید، معادل آن را از طرف صاحب اصلی به شخص نیازمندی بدهید.

عنوان سوال:

راه رهایی از حقّ النّاس چیست؟

پاسخ:

اگر صاحب آن را می شناسید، حقّ او را بپردازید، یا حلیّت بطلبید، و اگر نمی شناسید، معادل آن را از طرف صاحب اصلی به شخص نیازمندی بدهید.

پرسش‌های مرتبط از این مرجع

محدوده رفع حکم اکراهی تا کجاست؟ حقّ اللّه، حقّ النّاس، یا کلّیه محرّمات؟
آیا صله ارحام، حقّ الله است، یا حقّ النّاس محسوب می شود؟
آیا مجازات معاونت در قتل عمد، همچون قتل عمد، حقّ الناس و قابل گذشت است؟ یا حقّ الله است، و عفو آن منحصراً در اختیار ولیّ امر می باشد؟
آیا اذیت کردن کودکان (بستگان) از روی محبت و دیگر اینکه بسیار شیرین هستند، حق الناس بر گردن انسان می افتد؟ اگر حق الناس است چگونه باید آنرا ادا کند؟
آیا مجازات معاونت در قتل عمد، همچون قتل عمد، حقّ الناس و قابل گذشت است؟ یا حقّ الله است، و عفو آن منحصراً در اختیار ولیّ امر می باشد؟
حق الناس چیست و چگونه می توان آن را تشخیص داد؟
آیا اقرار به حقّ الناس، مثل قتل عمد و قذف، بر متّهم واجب است یا حرام؟
آیا اقرار به حقّ الناس، مثل قتل عمد و قذف، بر متّهم واجب است یا حرام؟
آیا خیانت در امانت حقّ الناس و قابل گذشت است؟ یا حقّ اللله است، و غیر قابل گذشت؟
اگر حق الناسی به گردن آدم باشد و بداند که اگر صاحب حق الناس راضی است آیا باز باید به صاحب حق گفت و رضایت گرفت

پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع

[آیت الله بهجت] آیا فحاشی به انسان های معمولی یا علما و بزرگان، حق اللّه است یا حق النّاس؟
[آیت الله مظاهری] آیا خیانت در امانت حقّ الناس و قابل گذشت است؟ یا حقّ الله است، و غیر قابل گذشت؟
[آیت الله خوئی] زنا کردن با عیال دیگران از قبیل حق اللّه است یا حق الناس، اگر توبه کرده از شوهر آن زن حلیت طلب نمودن لازم است یا نه؟
[آیت الله علوی گرگانی] آیا مجازات معاونت در قتل عمد، حقّ الناس است و قابل گذشت از سوی اولیاء دم یا حقّ اللّه است و عفو آن منحصرادر اختیار ولیّ امر می‌باشد؟
[آیت الله سبحانی] آیا زنا حق الناس محسوب می شود؟
[سایر] آیا حقیقت دارد که؛ کسی که در دریا (آب) شهید شده باشد خداوند علاوه بر حق الله، از حق الناس آن شخص نیز می‌گذرد؟
[سایر] مگر خدا نفرموده است که حقّ النّاس را رعایت کنید من از حقّ اللّه می گذرم حال اگر نماز نخوانیم خدا از حق خودش می گذرد؟
[آیت الله سبحانی] آیا زنای محصنه (نعوذبالله) جنبه حق الناس هم دارد؟
[آیت الله بهجت] چگونه می توان حق النّاس را ادا کرد؟
[آیت الله فاضل لنکرانی] ضابطه تشخیص حق الله و حق الناس به نظر حضرتعالی چیست؟

مسائل مرتبط از این مرجع

مسئله مرتبط یافت نشد

مسائل مرتبط از دیگر مراجع

[آیت الله مظاهری] اگر مدّعی در حق اللَّه نتواند بیّنه اقامه کند علاوه بر آنکه لازم نیست منکر قسم بخورد، مدّعی نیز تعزیر می‌شود همانگونه که اگر بیّنه تامّ نباشد مثلاً یک شاهد شهادت بدهد آن شاهد نیز تعزیر می‌گردد.
[آیت الله جوادی آملی] .کافری که حقوق مالی مانند زکات و کفّارات بر عهده دارد، پس از مسلمان شدن، بر او واجب نیست که حقوق گذشته را پرداخت کند و همچنین است حقوق غیر مالی مانند نماز و روزه که پس از مسلمان شدن قضای آن ها واجب نیست؛ ولی بدهکاری هایی که حق الناس است و شارع مقدّس هم آن را امضاء کرده، اگر در حال کفر بر عهده او بود ه است ، پس از تشرف به اسلام، باید آنها را بپردازد. نصاب معدن
[آیت الله مظاهری] یکی از مهلکات که مفاسدی بر آن مترتّب می‌شود و غالباً گناهانی را در بر دارد، وسواس است، و چون وسوسه برای وسواسی یک رذیله است، از نظر ما حرام و مبارزه با آن از اوجب واجبات است، و فرقی نیست که در طهارت و نجاست باشد یا در عبادات، در اعتقادات باشد یا در اعمال، در حقّ اللَّه باشد یا در حقّ‌النّاس، در کارهای عبادی باشد یا در کارهای اجتماعی. و خلاصه کلام اینکه حالت افراطگری و وسواسی در هرچه باشد، حرام و باید با آن مبارزه شود تا ریشه‌کن شود، و علامت آن این است که زیاد شک کند و یا زود یقین کند و از متعارف مردم در شک و یقین بیرون باشد، و همین مقدار که از حالت متوسّط که در میان مردم در کارها متعارف است بیرون رفت و حالت افراط یا تفریط در کارها پیدا کرد، وسواسی است و باید دست از آن حالت بردارد و بر طبق آن حالت عمل نکند.
[آیت الله وحید خراسانی] اگر غیر روزه ماه رمضان روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد اگر ان وجوب از جهت حق الناس باشد مثل این که اجیر شده باشد که روز معینی را روزه بگیرد نمی تواند در ان روز مسافرت کند و همچنین است بنابر احتیاط واجب روزه واجب معین به غیر نذر مانند روز سوم اعتکاف و اما در صورتی که به سبب نذر معین شده باشد اقوی این است که می تواند سفر کند و روز دیگری را به جای ان روز روزه بگیرد
[آیت الله مظاهری] در صورت تقاضای مدّعی، قاضی باید منکر را احضار نماید، اگر منکر در دادگاه حاضر نشود در صورتی که مدّعی بیّنه داشته باشد قاضی حکم غیابی صادر می‌نماید ولی اگر ادّعای مدّعی مربوط به حقّ‌اللَّه نظیر حدود باشد، حکم غیابی صادر نمی‌شود.
[آیت الله مظاهری] اقسامی که برای عاق پدر و مادر گفته شد تماماً در قطع رحم نیز می‌آید، بنابراین انفاق بر آنها اگر فقیر باشند لازم است اگرچه آنان واجب‌النّفقه نیستند، ولی ترک انفاق در صورت قدرت و فقر آنان، قطع رحم محسوب می‌شود، چنان‌که تضییع حقّ آنها و بردن آبروی آنان و تندی و پرخاشگری با آنها قطع رحم است، علاوه بر اینکه گناه حقّ‌النّاس و اهانت به دیگران را نیز دارد.
[آیت الله مظاهری] در توبه از قمار چون حقّ‌النّاس است، علاوه بر پشیمانی از آن گناه بزرگ، باید همانطور که گفته شد آنچه را به دست آورده به صاحبش رد کند یا صاحب مال او را برئ‌الذّمّه کند، و اگر دسترسی به او ندارد، باید رجوع به حاکم شرع کند، و اگر قدرت مالی ندارد، باید تصمیم داشته باشد که هر وقت توانست خود را برئ‌الذّمّه کند. [1]. مائده، 90.
[آیت الله سیستانی] آنچه در مورد حکم سپرده‌گذاری و قرض گرفتن از بانک‌های خصوصی و دولتی گفته شد، مربوط به بانک‌های دولت‌های اسلامی است؛ لکن سپرده‌گذاری برای بدست آوردن سود در بانک‌هایی که سرمایه‌شان متعلق به غیرمسلمانان است، چه این بانک‌ها خصوصی باشند و چه دولتی یا مشترک جایز است؛ زیرا گرفتن ربا از آنها جایز است. اما قرض گرفتن از آنها، به شرط پرداخت سود، حرام است و می‌توان برای رهایی از آن، مال را بدون نیت قرض از بانک گرفت در آن تصرف کرد نیازی به اذن حاکم شرع نیست، هرچند بداند که آنها اصل مال و سود را از او خواهند گرفت.
[آیت الله مظاهری] گرچه گناه قسم اوّل و سوّم و چهارم از گناه قسم دوّم بالاتر است، ولی توبه آنها فقط پشیمانی از گذشته و اصلاح خود در آینده است، مگر اینکه مظلوم توجّه به ظلم پیدا کرده باشد که در این صورت علاوه بر پشیمانی و اصلاح خود، رضایت مظلوم را نیز باید به دست آورد. امّا در قسم دوّم که به آن حقّ‌النّاس می‌گویند، باید مظلوم را راضی کند، توجّه به آن ظلم پیدا کرده باشد یا نه، مگر این‌که مظلوم به هیچ وجه راضی نشود یا ظالم قدرت کسب رضایت او را نداشته باشد.
[آیت الله مظاهری] توبه کسی که رشوه داده است فقط پشیمانی از گذشته و تصمیم بر ترک و عذر از خدای متعال است؛ ولی توبه کسی که رشوه خورده است، چون حقّ‌النّاس است، علاوه بر آنچه گفته شد، رد کردن آنچه تا به‌حال گرفته است می‌باشد، ولی اگر قدرت بر آن نداشته باشد، باید تحصیل رضایت از رشوه دهنده بنماید، و اگر این هم ممکن نباشد، باید تصمیم بگیرد هر وقت قدرت پیدا کرد رد نماید یا رضایت او را تحصیل نماید. [1]. بحار الانوار، ج 104، ص 274، باب 7، ح 12. [2]. بحار الانوار، ج 104، ص 274، باب 7، ح 9.

1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین