اولاً: از قرآن کریم و سایر متون دینی استفاده می شود که، بخشش گناهان و گذشت خداوند از حق خود، در جایی است که انسان گناهان و خطاهایی را از روی جهالت انجام دهد و توبه کرده و با عمل صالح، گذشته خود را جبران نماید در این صورت از حق خود می گذرد، نه این که عمداً گناه کند و اصرار بر عمل خود داشته باشد به این خیال که خداوند او را می بخشد. عفو و بخشش خداوند بدون دلیل نیست بلکه با حساب و کتاب است.
خداوند متعال در این باره فرموده است:
(ثُمَّ إِنَّ رَبَّکَ لِلَّذینَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِکَ وَ أَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّکَ مِنْ بَعْدِها لَغَفُورٌ رَحیمٌ)1؛ (امّا پروردگارت نسبت به آنها که از روی جهالت، بدی کرده اند، سپس توبه کرده و در مقام جبران برآمده اند، پروردگارت بعد از آن آمرزنده و مهربان است).
و یا در آیه دیگر می فرماید:
(وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی)2؛ (و من هر که را توبه کند، و ایمان آورد، و عمل صالح انجام دهد، سپس هدایت شود، می آمرزم!).
بنابراین اگر کسی عمداً نماز نخواند براساس آنچه در روایات آمده موجب کفر او می شود و دیگر زمینه ای برای بخشش و گذشت می ماند.
ثانیاً: اگر قرار بود خداوند از حق خودش به این راحتی بگذرد به گونه ای که هر کس خواست به دستورات الهی عمل کند و هر کس دوست داشت آن را رها نماید؛ در این صورت چه لزومی داشت که اصلاً خداوند دستوری برای بندگانش صادر کند و یا دیگر لزومی نداشت تا خداوند متعال برای ابلاغ دستورات خودش به مردم صد و بیست و چهار هزار پیامبر را با آن همه مشقّت هایی که برای آنها وجود داشت مبعوث نماید.
ثالثاً: اگر قرار باشد خدا نسبت به حق خودش در خصوص نماز بی تفاوت باشد دلیلی ندارد این همه آیات و روایات مربوط به عذاب کسانی که نسبت به نماز سهل انگارند و یا نماز نمی خوانند بیان نماید.
البته در مقایسه میان حقّ اللّه و حقّ النّاس، توبه و جبران حقّ النّاس بسیار مشکل تر است و این گونه روایات سختی حقّ النّاس را بیان می کند نه بی اهمیتی و بی تفاوتی نسبت به حقّ اللّه باشد.
پی نوشت:
1. نحل 16، آیه 119.
2. طه 20، آیه 82.
منبع: www.porseman.org
