خودداری
خودداری همان امتناع است. از آن در بابهای مختلفی نظیر طهارت، تجارت، شرکت، ودیعه، کفالت، نکاح، ظهار، ایلاء، لعان و قضاء سخن گفته‌اند.
اگر کسی که قسم شرعی خورده با آن مخالفت کند و از بجا آوردن مورد قسم خودداری کند آیا باید کفاره بدهد؟
هرگاه عمداً با قسم خود مخالفت کند باید کفّاره دهد، ده فقیر را سیر کند، یا بر آنها لباس بپوشاند، یا یک بنده را آزاد نماید (و در زمان ما که بنده آزاد کردن موضوعیت ندارد میان دو چیز دیگر مخیر است) و اگر توانایی بر اینها نداشته باشد باید سه روز روزه بگیرد. (احتیاط مستحب آن است که این سه روز پشت سر هم باشد.)
هرگاه عمداً با قسم خود مخالفت کند باید کفّاره دهد، ده فقیر را سیر کند، یا بر آنها لباس بپوشاند، یا یک بنده را آزاد نماید (و در زمان ما که بنده آزاد کردن موضوعیت ندارد میان دو چیز دیگر مخیر است) و اگر توانایی بر اینها نداشته باشد باید سه روز روزه بگیرد. (احتیاط مستحب آن است که این سه روز پشت سر هم باشد.)
عنوان سوال:
اگر کسی که قسم شرعی خورده با آن مخالفت کند و از بجا آوردن مورد قسم خودداری کند آیا باید کفاره بدهد؟
پاسخ:
هرگاه عمداً با قسم خود مخالفت کند باید کفّاره دهد، ده فقیر را سیر کند، یا بر آنها لباس بپوشاند، یا یک بنده را آزاد نماید (و در زمان ما که بنده آزاد کردن موضوعیت ندارد میان دو چیز دیگر مخیر است) و اگر توانایی بر اینها نداشته باشد باید سه روز روزه بگیرد. (احتیاط مستحب آن است که این سه روز پشت سر هم باشد.)
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- من نمیدانم که قبلا قسم خورده ام یا عهد کرده ام و الان آن را شکسته ام آیا باید کفاره قسم را بدهم یا کفاره عهد؟
- فردی بر ترک کاری قسم خورده است اما اکنون رجحان ترک آن عمل برطرف شده است. آیا قسم او هنوز لازم الوفاء است ؟
- احتراما مستدعی است نظر مبارک را در خصوص بجا آوردن نماز در جبل الرحمه بیان بفرمایید.
- اگر کسی قسم بخورد که به مسجد نرود، آیا عمل کردن به این قسم لازم است و شکستن آن کفّاره دارد؟
- با توجه به این که خداوند در سوره (شمس) یازده قسم برای تزکیه نفس خورده است، آیا تزکیه و تهذیب نفس را واجب می دانید؟
- هرگاه زوج بدون عذر شرعی از دادن نفقه خودداری کند آیا طلاق زوجه جایز است؟
- هرگاه زوج بدون عذر شرعی از دادن نفقه خودداری کند آیا طلاق زوجه جایز است؟
- اگر کسی حج نذری را بجا نیاورد حکمش چیست ؟ ایا کفاره ای دارد ؟
- آیا برای هر کاری می توان قسم خورد؟ مثلا آیا می تواند قسم بخورد کاری را انجام بدهد در حالی که انجامش حرام است یا برعکس؟
- خانمی که احتمال می دهد بجا آوردن رمی جمرات باعث شروع عادت ماهیانه اش شود، آیا صرف این احتمال مجوّز نایب گرفتن جهت رمی شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی قسم بخورد که کاری را انجام ندهد حال اگر آن را مرتکب شود و کفاره بدهد، آیا اگر پس از کفاره دوباره مرتکب آن عمل شود، باید مجدداً کفاره بدهد؟
- [آیت الله اردبیلی] زنی به علت بیماری قادر به گرفتن روزه و حتی بجا آوردن قضای آن هم نیست. کفاره آن بر او واجب است یا بر شوهرش؟
- [آیت الله اردبیلی] زنی به علت بیماری قادر به گرفتن روزه و حتی بجا آوردن قضای آن هم نیست. کفاره آن بر او واجب است یا بر شوهرش؟
- [آیت الله اردبیلی] زنی به علت بیماری قادر به گرفتن روزه و حتی بجا آوردن قضای آن هم نیست. کفاره آن بر او واجب است یا بر شوهرش؟
- [آیت الله اردبیلی] زنی به علت بیماری قادر به گرفتن روزه و حتی بجا آوردن قضای آن هم نیست. کفاره آن بر او واجب است یا بر شوهرش؟
- [سایر] دلیل اینکه خداوند در سوره فجر به ده شب قسم خورده چیست؟ آن ده شب چه چیزی است؟ چه زمانی است؟ چرا به عدد ده قسم خورده شده است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی قسم خورده، آیا پدر تنها میتواند قسم فرزند را به هم بزند، جدّ و حاکم شرع چطور؟ همچنین آیا شوهر میتواند قسم زن را به هم بزند؟
- [آیت الله بهجت] کفاره ترک قسم چیست؟
- [آیت الله سیستانی] یکی از آشنایان یک بار به خدا و کعبه قسم خورده که به خانه فرزندش نرود (به دلیل ناراحتی از فرزند و عصبانیت). اکنون پس ازگذشت مدّتی که اختلاف حل شده ایشان قصد دارد قسم خود را بشکند و به خانه فرزندش برود. آیا این کار کفاره دارد؟ جریمه شکستن قسم در این حالت چیست؟ اگر باید کفاره بدهد یا اطعام نماید یا غیره، آیا میتواند بعداً این کار را انجام دهد یا اینکه لازم است قبل از رفتن به منزل فرزندش انجام دهد؟
- [آیت الله خامنه ای] کفاره عهد و قسم چگونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه عمداً با قسم خود مخالفت کند باید کفّاره دهد، ده فقیر را سیر کند، یا بر آنها لباس بپوشاند، یا یک بنده را آزاد نماید (و در زمان ما که بنده آزاد کردن موضوعیّت ندارد میان دو چیز دیگر مخیّر است) و اگر توانایی بر اینها نداشته باشد باید سه روز روزه بگیرد.
- واجب نیست روزه دار با فشار آوردن به خود از قی کردن خودداری کند، ولی اگر ضرر و مشقتی نداشته باشد بهتر است جلوگیری کند.
- هرگاه روزه دار در ماه رمضان با همسر خود که روزه دار است جماع کند چنانچه او را اکراه کرده باشد باید کفّاره روزه خود و همسرش، هر دو را بدهد و قضا بر هر دو واجب است؛ و اگر او راضی شده، بر هر کدام یک کفّاره واجب می شود، ولی اگر اکراه به مفطرات دیگر کند گناه کرده، امّا کفّاره بر هیچ کدام واجب نیست، امّا آن کسی که روزه اش را خورده باید قضا کند.
- اگر از روی فراموشی یا اجبار و اضطرار به قسم عمل نکند کفاره ندارد و قسمی که آدم وسواسی می خورد مثل این که می گوید و الله الآن مشغول نماز می شوم، ولی وسواس مانع می گردد اگر وسواس او طوری باشد که بی اختیار به قسم خود عمل نکند کفاره ندارد.
- اگر از روی فراموشی یا اجبار و اضطرار به قسم عمل نکند کفاره ندارد و قسمی که آدم وسواسی می خورد مثل این که می گوید و الله الآن مشغول نماز می شوم، ولی وسواس مانع می گردد اگر وسواس او طوری باشد که بی اختیار به قسم خود عمل نکند کفاره ندارد.
- هرگاه زن روزه دار شوهر روزه دار خود را مجبور به جماع نماید فقط یک کفاره بر او واجب است و لازم نیست کفاره شوهر را بدهد.
- اگر نذر کند که روز معینی را برای خدا روزه بگیرد چنانچه عمداً روزه نگیرد یا روزه خود را باطل کند باید کفاره بدهد (و کفاره آن مانند کفاره ماه رمضان است).
- اگر کسی از روی اختیار به نذر خود عمل نکند گناه کرده و باید کفّاره بدهد و کفّاره نذر عبارت است از اطعام شصت فقیر، یا دو ماه پی در پی روزه گرفتن (یعنی سی و یک روز آن را پشت سر هم بجا آورد)، یا یک بنده آزاد کردن؛ و در زمان ما که بنده آزاد کردن موضوع ندارد در میان دو چیز دیگر مخیّر است.
- کسی که نمی تواند کفاره بدهد بهتر آن است که صدقه ای بدهد و اگر نمی تواند، باید از گناه خود استغفار کند.
- لازم نیست کفاره هر روز را به یک فقیر بدهد، بلکه می تواند کفاره چندین روز را به یک نفر بدهد و اگر مقداری نان دهد که گندم آن به اندازه یک مد باشد کافی است، ولی پول آن را نمی تواند بدهد مگر این که اطمینان داشته باشد آن را برای خرید نان مصرف می کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] انسان نباید در بجا آوردن کفّاره کوتاهی کند ولی لازم نیست فوراً آن را انجام دهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان نباید در بجا آوردن کفّاره کوتاهی کند، ولی لازم نیست فوراً آنرا انجام دهد.
- [امام خمینی] انسان نباید در بجا آوردن کفاره کوتاهی کند، ولی لازم نیست فورا آن را انجام دهد.
- [آیت الله سیستانی] انسان نباید در بجا آوردن کفاره کوتاهی کند ، ولی لازم نیست فوراً آن را انجام دهد .
- [آیت الله سبحانی] اگر به عهد خود عمل نکند، باید کفاره بدهد یعنی شصت فقیر را سیر کند، یا دو ماه روزه بگیرد، یا یک بنده آزاد کند. احکام قسم خوردن
- [آیت الله نوری همدانی] انسان نباید در بجا آوردن کفاره کوتاهی کند ، ولی لازم نیست فوراً آن را انجام دهد .
- [آیت الله اردبیلی] انسان نباید در بجا آوردن کفاره کوتاهی کند، ولی لازم نیست فورا آن را انجام دهد.
- [آیت الله بهجت] اگر انسان قسم بخورد که کار واجب یا مستحبی را انجام دهد، و یا معصیت یا مکروهی را ترک کند، باید به مفاد قسم عمل کند و مخالفت آن کفاره دارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر قسم بخورد که کاری را انجام دهد یا ترک کند مثلا قسم بخورد که روزه بگیرد یا دخانیات استعمال نکند چنانچه عمدا مخالفت کند باید کفاره بدهد یعنی یک بنده ازاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا انان را بپوشاند و اگر اینهارا نتواند باید سه روز پی در پی روزه بگیرد
- [آیت الله نوری همدانی] اگر قَسَم بخورد که کاری را انجام دهد یا ترک کند مثلاً قَسَم بخورد که روزه بگیرد یا دود استعمال نکند ، چنانچه عمداً مخالفت کند ؛ باید کفّاره بدهد ، یعنی یک بنده آزاد کند ، یا دو فقیر را سیر کند ، یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید سه روز روزه بگیرد .