دفن
دَفْنْ در فقه به معنای به خاک‌سپردن میت (شخصِ درگذشته) است. دفن میت پس از غُسل، کفن و خواندن نماز میت، مطابق با احکام شرعی انجام می‌شود. این عمل، واجب کفایی است.
میّت مجهول الهویه‌ای را دفن کردند بعد بازماندگان او، در شهرستان دیگر مشخّص می‌شود، آیا می‌توانند میّت را ببرند؟
جایز نیست.
جایز نیست.
عنوان سوال:
میّت مجهول الهویه‌ای را دفن کردند بعد بازماندگان او، در شهرستان دیگر مشخّص می‌شود، آیا می‌توانند میّت را ببرند؟
پاسخ:
جایز نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا دفن کردن میّت بطور امانت جایز است؟
- بدون اذن ولیّ میّت را دفن کردهاند، وظیفه چیست؟
- آیا دفن کردن میّت، در جائی که معلوم نیست صاحبش راضی است یا نه جایز است؟
- آیا می‌شود از اعضاء میّت به دیگری پیوند زد؟ اگر وصیّت نکرده باشد، آیا اولیاء می‌توانند اجازه دهند؟
- اگر در غسل میّت، ترتیب غسل از آب سدر، کافور و خالص رعایت نشود، وظیفه چیست و اگر میّت را دفن کرده باشند، چه صورت دارد؟
- مسئولین تا مبلغی از صاحبان میّت نگیرند، مجوز دفن را صادر نمیکنند، گرفتن این وجه چه حکمی دارد؟
- پس از دفن و کفن مقتول قطعهای از استخوان وی پیدا شده آیا این قطعه نیز غسل میخواهد و آیا مسّ کننده آن، باید غسل مسّ میّت کند و حکم دفن و کفن این قطعه چگونه است؟
- پولی که از بابت دیه بخاطر کالبد شکافی یا برداشتن عضوی از میّت گرفته می‌شود آیا ورثه می‌توانند آن را بردارند و بین خود تقسیم کند؟
- اگر به قبری که رو به قبله نبود، برخورد کنیم، آیا جایز و یا واجب است که نبش قبر کرده و میّت را رو به قبله دفن کنیم؟
- همزمان سه میّت را غسل دادهاند، بعد معلوم شد که غسل یکی از آنها باطل بوده و حال آنکه همه را دفن کردهاند وظیفه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا اگر بازماندگان، بیش از سه روز لباس سیاه بپوشند، میت با این رفتارشان عذاب خواهد شد؟
- [آیت الله بهجت] اگر در هنگام دفن جهت قبله مشخص نشود و تأخیر در دفن نیز ممکن نباشد وظیفه چیست؟
- [سایر] نقاشی کودکان چه مفهومی دارد و والدین چگونه می‌توانند به این مفاهیم پی ببرند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کیفیّت نماز میّت برای شخص منافق، مجهول الحال و کودک بالای شش سال را بیان فرمایید؟
- [سایر] آیا عمل به وصیتهای غیر مالی میت در صورتی که وصی مشخص نشده باشد واجب است؟ مثل اینکه وصیت کرده باشد من را در زادگاهم دفن کنید و یا اینکه در تشییع جنازهام بانوان حضور نداشته باشند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر میّت وصیّت کند که بعد از دفن، قبر او را نبش کرده و بدن او را به مشاهد مشرفه یا نقطه دیگر ببرند آیا عمل به آن لازم می باشد.
- [آیت الله خامنه ای] دفن استخوان میت
- [آیت الله اردبیلی] اگر میّت در مورد محلّ دفن خود وصیتی نکرد و بین اولیای میّت در این مسأله اختلاف نظر پیش آمد، میّت را در کجا باید دفن نمود؟
- [آیت الله اردبیلی] در منطقه ما رسم بدی وجود دارد که برای میّت، مجلس سوم، هفتم، چهلم و سالگرد میگیرند و مبلغ کلانی خرج میکنند که در بعضی مواقع باعث ورشکسته شدن بازماندگان میّت می‌شود. آیا این رسم از نظر شرعی صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] چرا میّت را شب دفن نمی کنند؟ آیا دفن میّت در شب حرام است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- شکافتن قبر در چند مورد حرام نیست: اوّل آن که میّت در زمین غصبی دفن شده باشد ومالک زمین راضی نشود که در آنجا بماند. دوم آن که کفن یا چیز دیگری که با میّت دفن شده غصبی باشد وصاحب آن راضینشود که در قبر بماند و همچنین است اگر چیزی از مال خود میّت که بورثه او رسیده با او دفن شده باشد وورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند، ولی اگر وصیّت کرده در مواردی که وصیّت او هم نافذ باشد دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن کنند، برای بیرون آوردن اینها نمیتوانند قبر را بشکافند. سوم آن که میّت بیغسل یا بیکفن دفن شده باشد، یا بفهمند غسلش باطل بوده یا بغیر دستور شرع کفن شده، یا در قبر او را رو به قبله نگذاشتهاند. چهارم آن که برای ثابت شدن حقّی بخواهند بدن میّت را ببینند. پنجم آن که میّت را در جایی که بیاحترامی به اوست مثل قبرستان کفّار یا جایی که کثافت وخاکرو به میریزند، دفن کرده باشند. ششم آن که برای یک مطلب شرعی که اهمیّت آن از شکافتن قبر بیشتر است، قبر را بشکافند، مثلاً بخواهند بچه زنده را از شکم زن حاملهای که دفنش کردهاند، بیرون آورند. هفتم آن که بترسند درندهای بدن میّت را پاره کند، یا سیل او را ببرد، یا دشمن بیرون آورد. هشتم آن که قسمتی از بدن میّت را که با او دفن نشده بخواهند دفن کنند، ولی احتیاط مستحبّ آن است که آن قسمت از بدن را طوری در قبر بگذارند که بدن میّت دیده نشود.
- اگر میّت را عمداً یا از روی فراموشی یا به جهت عذری بدون نماز دفن کنند یا بعد از دفن معلوم شود نمازی که بر او خوانده شده باطل بوده است، تا وقتی جسد او از هم نپاشیده واجب است با شرطهایی که برای نماز میّت گفته شد بقبرش نماز بخوانند.
- اگر کسی بمیرد، ورثه بالغ او می‌توانند از سهم خودشان خرج عزاداری میّت نمایند ولی از سهم صغیر نمیشود چیزی برداشت.
- بعد از مرگ مستحبّ است، چشمها ولبها وچانه میّت را ببندند ودست وپای او را دراز کنند وپارچهای روی او بیندازند و اگر شب مرده است، در جایی که مرده چراغ روشن کنند وبرای تشییع جنازه او مؤمنین را خبر کنند و در دفن او عجله نمایند، ولی اگر یقین به مردن او ندارند، باید صبر کنند تا معلوم شود، و نیز اگر میّت حامله باشد وبچه در شکم او زنده باشد، باید به قدری دفن را عقب بیندازند که پهلوی چپ او را بشکافند وطفل را بیرون آورند وپهلو را بدوزند، اگر شکافتن پهلوی چپ مدخلیّت در حیات بچه داشته باشد والاّض هر قسمت از شکم میّت را می‌شود شکافت.
- چیزی که از میّت جدا می‌شود، اگرچه مو وناخن ودندانش باشد، باید با او دفن شود ودفن ناخن ودندانی که در حال حیات از انسان جدا می‌شود مستحبّ است.
- کفن کردن با پوست مردار، جائز نیست اگر چه چیز دیگری هم پیدا نشود، و نیز کفن کردن میّت را با مغصوب جائز نیست و چنانچه کفن میّت غصبی باشد وصاحب آن راضی نباشد، باید از تنش بیرون آورند، اگرچه او را دفن کرده باشند.
- اگر برای غسل دادن میّتی که مرد است، مرد پیدا نشود، زنانی که با او نسبت دارند ومحرمند مثل مادر وخواهر وعمّه وخاله، یا به واسطه شیر خوردن با او محرم شدهاند می‌توانند از زیر لباس یا چیزی که بدن او را بپوشاند، غسلش بدهند و نیز اگر برای غسل دادن میّت زن، زن دیگری نباشد، مردهایی که با او نسبت دارند و محرمند، یا به واسطه شیر خوردن با او محرم شدهاند می‌توانند از زیر لباس او را غسل دهند.
- اگر میّت برای غسل و کفن و دفن و نماز خود غیر از ولیّ، کسی دیگر را معیّن کند تعیین او نافذ است و لازم نیست کسی که میّت، او را برای انجام این کارها معیّن کرده، این وصیّت را قبول کند در صورتی که در حال حیات میّت این وصیّت را رد کرده باشد و خبر آن به موصی رسیده باشد. ولی اگر قبول کرد یا رد وصیّت بموصی نرسیده باشد باید به آن عمل نماید.
- اگر کسی بگوید من وصی یا ولیّ میّتم یا ولی میّت به من اجازه داده که غسل و کفن و دفن میّت را انجام دهم، چنانچه قرینه بر حرف او دارند و دیگری هم نمیگوید من ولیّ یا وصیّ میّتم یا ولیّ میّت به من اجازه داده است، انجام کارهای میّت با اوست و اگر بحرف او قرینه ندارند، یا دیگری میگوید من ولیّ یا وصیّ میّتم یا ولیّ میّت به من اجازه داده است، در صورتی که دو نفر عادل به گفته اوّلی شهادت دهند، باید حرف او را قبول کرد.
- اگر کفن میّت به نجاست خود او یا به نجاست دیگری نجس شود، چنانچه کفن ضایع نمیشود باید مقدار نجس را بشویند یا ببرند، اگرچه بعد از گذاشتن در قبر باشد و اگر شستن یا بریدن آن ممکن نیست، در صورتی که عوض کردن آن ممکن باشد، باید عوض نمایند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر بخواهند میّت را به شهر دوری ببرند یا به جهت دیگری دفن او تأخیر بیفتد، باید نماز شب دفن را تا شب اوّل قبر او تأخیر بیندازند.
- [آیت الله مظاهری] اگر بخواهند میّت را به شهر دوری ببرند یا به جهت دیگر دفن او تأخیر بیفتد، باید نماز وحشت را تا شب اوّل قبر او تأخیر بیندازند.
- [امام خمینی] اگر بخواهند میت را به شهر دوری ببرند، یا به جهت دیگر دفن او تاخیر بیفتد، باید نماز وحشت را تا شب اول قبر او تاخیر بیندازند.
- [آیت الله بروجردی] اگر بخواهند میت را به شهر دوری ببرند یا به جهت دیگر دفن او تأخیر بیفتد، باید نماز وحشت را تا شب اوّل قبر او تأخیر بیندازند.نبش قبر
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بخواهند میت را به شهر دوری ببرند یا به جهت دیگری دفن او تاخیر بیفتد باید نماز وحشت را تا شب اول قبر او تاخیر بیندازند
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بخواهند میت را به شهر دوری ببرند یا به جهت دیگر دفن او تأخیر بیفتد، باید نماز وحشت را تا شب اول قبر او تأخیر بیندازند.
- [آیت الله سیستانی] اگر دفن میّت در زمین ممکن نباشد ، می‌توانند بجای دفن ، او را در بنا یا تابوت بگذارند .
- [آیت الله خوئی] اگر دفن میت در زمین ممکن نباشد، می‌توانند بهجای دفن او را در بنا یا تابوت بگذارند.
- [آیت الله بهجت] اگر میّت وصیّت نکرده باشد که کفن را از ثلث مال او بردارند، می‌توانند بهطور متعارف که لایق شأن میّت باشد کفن و چیزهای دیگری را که از واجبات دفن است از اصل مال بردارند.
- [آیت الله بهجت] اگر دفن میّت در زمین ممکن نباشد، می‌توانند به جای دفن، او را در بنا یا تابوت بگذارند.