ضرورت
واژه ضرورت در لغت ،منطق و فلسفه کاربرد دارد.
اگر کسی به جهت ضرورت از مسجد خارج شود و خروج او طولانی گردد، اعتکافش چه حکمی دارد؟
اگر به قدری باشد که صورت اعتکاف را به هم زند، اعتکاف او باطل می‌شود.
اگر به قدری باشد که صورت اعتکاف را به هم زند، اعتکاف او باطل می‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی به جهت ضرورت از مسجد خارج شود و خروج او به علتی طولانی شود، آیا به اعتکاف او ضرر میرساند؟
- موارد کلی جواز خروج از مسجد در اعتکاف را بیان فرمایید؟
- اگر سرویس بهداشتی مسجدیکافی نباشد، آیا می‌شود خارج مسجد سرویس بهداشتی موقتی تعبیه کرد؟ و در این صورت خروج معتکفین از مسجد به این جهت اشکال ندارد؟
- آیا خروج از مسجد برای ملاقات بستگانی که به دیدار انسان آمدهاند، به صحت اعتکاف ضربه وارد میکند؟
- اگر کسی از روی فراموشی محل اعتکاف را ترک کند، اعتکافش چه حکمی دارد؟
- آیا جا گرفتن شخص در مسجد، برای مدت طولانی مثلاً از نماز ظهر تا نماز مغرب معتبر است یا شخص دیگری که برای نماز مغرب به مسجد میآید میتواند در آن مکان نماز بخواند؟
- خواهشمند است حکم خواندن نماز با کفش را در حال ضرورت یا غیر ضرورت جداگانه بیان فرمایید.
- اگر کسی نماز خود را در ضرورت با لباس نجس یا غصبی بخواند و تا وقت آن نماز باقی است، یا بعد از گذشت وقت، آن ضرورت یا عذر برطرف شود، باید نماز خود را اعاده یا قضا نماید؟
- رفتن به تشییع جنازه، شرکت در نماز جمعه و جماعت، غسل جمعه و دیگر اموری که بسیار به آن تأکید شده است، ولی مستحب هستند، اگر نیاز به خروج از مسجد داشته باشد، آیا انجام آن برای معتکف اشکال دارد؟ و در روز اول و دوم و سوم فرقی بین آنهاست؟
- اگر نمازگزار از خروج باد معده جلوگیری کند تا نمازش تمام شود، آیا نماز او صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر کسی به جهت ضرورت از مسجد خارج شود و خروج او به علتی طولانی شود، آیا به اعتکاف او ضرر می رساند؟
- [آیت الله نوری همدانی] خروج معتکف جهت قضاء حاجت به مکانی که قریب به مسجد است اما از نظر زمان طولانی تر است نسبت به مکانی که بعید از مسجد است اما از جهت زمان کمتر طول میکشد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی حشرات موذی داخل مسجد رابکشد اعتکافش چه حکمی پیدا میکند و اگر در این حال مسجد را نجس کرده باشد چطور؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی حشرات موذی داخل مسجد را بکشد اعتکافش چه حکمی پیدا میکند و اگر دراین حال مسجد را نجس کرده باشد چطور؟
- [آیت الله بهجت] آیا قرائت سوره های طولانی مانند سوره بقره در نمازهای واجب، سبب خروج از حالت نماز نمی شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] خروج معتکف از مسجد جهت غسل مستحبی چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] خروج از مسجد الحرام و مسجد النبی صلیاللهعلیهوآلهوسلم هنگام اقامه نماز جماعت که گاهی موجب وهن است، چه صورتی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی سهواً به غیر از جهاتی که تجویز شده برای بیرون رفتن از مسجد در هنگام اعتکاف بیرون رود آیا اعتکافش باطل می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] آیا انتقال آب فاضلاب مسجد به وسیله لوله پولیکا از زیر مسجد، در صورت ضرورت جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خروج از مکّه برای کسانی که عمره تمتّع انجام داده اند، جهت کارهای غیر ضروری، چه حکمی دارد؟ ملاک ضرورت چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خواندن نماز میّت در مساجد مکروه است ولی در مسجد الحرام مکروه نیست.
- زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی که نمازگزار ندارد مستحب است و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
- بردن عین نجس و متنجّس در مسجد اشکال ندارد مگر آنکه بیاحترامی به مسجد باشد.
- حرف زدن مرد نامحرم با زن نامحرم اگر جالب و محرّک نباشد و ترس مفسدهای هم نباشد، جایز است، ولی سزاوار نیست که بیشتر از ضرورت با یکدیگر حرف بزنند.
- در شرع مقدّس اسلام خصوصاً برای همسایگان مسجد بسیار سفارش شده است که نماز را در مسجد بخوانند و بهتر از همه مسجدها مسجد الحرام است که نماز در آن برابر با یک میلیون نماز است و مسجد پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم که برابر با ده هزار نماز است.
- اعتکاف لازم نیست در خود مسجد باشد و اگر در اطاقی از مسجد یا در صحن یا روی بام آن و مانند اینها باشد اشکال ندارد.
- معاشرت و نشست و برخاست زن و مرد نامحرم، اگر شهوتانگیز و موجب مفسده باشد حرام است، و اگر چنین نباشد، عدم معاشرت مگر به اندازه ضرورت بسیار خوب است.
- قرار دادن نطفه منعقد شده زن و شوهر در رحمِ زنِ بیگانه (رحم اجارهای)، در صورت ضرورت جایز است و بهتر است صاحب رحم اجارهای بدون شوهر باشد و به عقدِ صاحبِ نطفه درآید.
- ساختن مسجد و تعمیر و تمیز کردن و روشن کردن چراغ در آن و مانند اینها مستحب است. مسئله 724 - برای کسی که میخواهد به مسجد برود، شش امر مستحب است: 1 - خود را خوشبو کند. 2 - لباس پاکیزه بپوشد. 3 - ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. 4 - موقع داخل شدن، اوّل پای راست را، و موقع بیرون آمدن، اوّل پای چپ را بگذارد. 5 - زودتر از دیگران به مسجد برود و دیرتر از دیگران از مسجد بیرون بیاید. 6 - دو رکعت نماز به قصد تحیت و احترام مسجد بخواند.
- متولّی وقف میتواند فرش مسجد یا کتاب‌های کتابخانه و مانند اینها را که آن مسجد و آن کتابخانه احتیاج ندارد یا بلا استفاده مانده است تبدیل نماید و یا بفروشد و اگر آن مسجد یا کتابخانه و مانند آنها متولّی ندارد با اجازه حاکم شرع میتوانند آن کار را انجام دهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] - خروج از محلّ اعتکاف برای ضروراتی که چارهای از آن نیست، مثل توالت کردن، جایز است و خروج از مسجد برای غسل جنابت جایز بلکه واجب است، همچنین خروج بانوان برای انجام غسل استحاضه جایز است. و زن مستحاضهای که غسل بر او واجب است در صورتی که غسلهای واجب خود را انجام ندهد، مضرّ به صحّت اعتکافش نیست.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف به خاطر کار ضروری از مسجد خارج شود ولی مدّت خروجش طولانی گردد، به گونهای که صورت اعتکاف از بین برود، اعتکافش باطل است، هرچند خروجش از روی اکراه یا اجبار یا اضطرار و یا فراموشی باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در بین اعتکاف محتلم شود، باید تیمّم کند و فورا از مسجد خارج شود، مگر این که زمانی که برای خروج از مسجد لازم است، کمتر از زمان لازم برای تیمّم نمودن باشد که در این صورت بدون تیمّم باید فورا از مسجد خارج شود و در هر حال پس از خروج از مسجد، باید فورا غسل کند و به مسجد بازگردد و برای غسل به قدر ضرورت و انجام واجبات آن اکتفا نماید.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف از محلّ اعتکاف عمداً و اختیاراً و با وجود اطّلاع از حکم شرعی در غیر موارد ضروری و مجاز برای خروج، خارج گردد، اعتکافش باطل می‌شود.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف از محلّ اعتکاف به خاطر ندانستن مسأله و جهل به حکم شرعی در غیر موارد ضروری و مجاز برای خروج، خارج گردد، اعتکافش باطل می‌شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر پیش از تمام شدن ذکر واجب رکوع، عمداً سر از رکوع بردارد, نماز او باطل است و اگر سهواً یا روی ضرورت سر بردارد، چنانچه پیش از خروج از حدّ رکوع یادش بیاید, یا ضرورت برطرف شود, باید ذکر رکوع را تمام نماید و اگر پس از خروج از حدّ رکوع یادش بیاید یا ضرورت برطرف شود نماز او صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] - در مواردی که جایز است از مسجد بیرون رود، بیشتر از زمانی که برای انجام آن امر لازم است، نباید خارج مسجد نماند. خروج از محل اعتکاف
- [آیت الله سیستانی] - اگر بر معتکف خروج از محلّ اعتکاف، واجب باشد مثل اداء بدهی و دینی که بر عهده او واجب است و سررسید آن فرا رسیده است و تمکّن از ادای آن را دارد و طلبکار هم آن را مطالبه میکند یا اداء واجب دیگری که انجام آن متوقّف بر خروج است ولی او خلاف وظیفه رفتار نموده و خارج نشود، گناهکار است اما اعتکافش باطل نمیشود.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که اعتکاف میکند، باید سه روز را به طور مستمر در مسجد بماند، مگر این که خارج شدن از مسجد ضرورت داشته باشد، مثلاً برای قضای حاجت ناچار باشد از مسجد خارج شود.
- [آیت الله سبحانی] هرگاه ضرورت ایجاب کند که از مسجد بیرون برود و کاری را انجام دهد، باید نزدیک ترین راه به مقصد را انتخاب کند. و اگر در نیمه راه یا هنگام برگشتن، بدون ضرورت مکث کند، و سپس به مسجد باز گردد اعتکاف باطل می شود.