استطاعت
استطاعت ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره کند:
اگر کسی مستطیع شد جایزاست با بذل و بخشش، انفاق و سایر مواردی که ممکن است اعمال خیری هم باشد، استطاعت خود را ساقط کند؟
قبل از موسم حج جایز است ولی کار درستی نیست.
قبل از موسم حج جایز است ولی کار درستی نیست.
عنوان سوال:
اگر کسی مستطیع شد جایزاست با بذل و بخشش، انفاق و سایر مواردی که ممکن است اعمال خیری هم باشد، استطاعت خود را ساقط کند؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- استطاعت مالی باید خود بخود حاصل شود یا هر کسی واجب است تلاش کند که خود را مستطیع نماید؟
- شخصی اکنون استطاعت عمره مفرده را دارد ولی دارائی او به اندازه استطاعت حج نیست، اما اگر چند سال صبر کند ممکن است برای حج مستطیع شود و در صورتی که به عمره برود احتمال دارد استطاعت بعدی او منتفی شود، در این صورت آیا جایز است به عمره مفرده برود یا خیر
- به طور کلی وقتی کسی استطاعت مالی حج را پیدا می کند ولی خوف ضرر جانی یا بیماری یا ... دارد، وجوب حج به صورت موقت یا دائم از او ساقط می شود؟
- کسانی که برای کاری مثل خدمه یا مدیر یا روحانی یا پرستار یا پزشک یا سایر موارد به حج برده می شوند و هزینه حج آن ها پرداخت می شود در صورتی که پول احرام و قربانی را داشته باشند و در ایام حج معیشت خانواده آنان نیز دچار معضل نشود، و افزون به خدمتی که در حج دارند، می توانند اعمال حج را نیز به جا آورند، مستطیع محسوب می شوند و حج آن ها کفایت از حج واجب می کند؟ در مورد چنین اشخاصی آیا داشتن مال برای آینده زندگی شرط استطاعت است؟
- شخصی پس از سالها که به نماز و روزه و....اهمیت نمی داده است اکنون توبه کرده و با توجه به استطاعت مالی که دارد می خواهد به حج مشرّف شود ولی در مورد روزه هائی که طی سالها عمداً خورده است، اگر بخواهد جبران کند و کفّاره آن را بپردازد، آن تعداد روزه(به ازای هر روز 60 روزه) را نمی تواند بگیرد. پس باید برای هر روزه 60 فقیر را اطعام کند و در این صورت استطاعت او برای انجام حج ساقط می شود حال بفرمائید به فتوای حضرتعالی چه وظیفه ای دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی خیال می کرد مستطیع نیست به نیت استحباب محرم شد و اعمال عمره تمتع را انجام داد بعد در مکه پرسید معلوم شد مستطیع بوده است ایا مجددا باید به نیت وجوب محرم شود یا کافی است
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کسی به خیال این که استطاعت دارد به قصد عمره تمتع محرم شد و به ترتیب کلیه اعمال حج تمتع حجه الاسلام را انجام داد و بعد از تمام شدن اعمال معلوم شد که مستطیع نبوده است بفرمایید احرام و اعمال گذشته اش چگونه است و نسبت به اینده اگر مستطیع شد ایا حجه الاسلام بر او واجب است یا نه
- [آیت الله بروجردی] مستطیع چه شخصی میباشد؟ و با عدم جواز دولتی باز هم شخص مستطیع و موظّف به اتیان حج است یا از او ساقط می‌شود؟
- [آیت الله سیستانی] اگر شخصی در سال جاری خود را برای حج نیابتی از دیگری اجیر کند. سپس بر اثر ارث یا بخشش و یا مانند آن خودش مستطیع گردد، در این صورت آیا باید حج را برای خودش انجام دهد، یا آن که طبق اجاره قبل از حصول استطاعت عمل کند؟
- [آیت الله بهجت] پس از آن که فرد از لحاظ مالی مستطیع شد، آیا می تواند با هبه اموال خود حج را از عهده خویش ساقط سازد؟
- [آیت الله بروجردی] زنی با شوهرش مستطیع بود به حج رفته ولی آن زن به استطاعت خود التفاتی نداشته، حال که فهمیده تکلیفش چیست؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی مستطیع بوده و نرفته و فعلاً نه استطاعت حالی دارد و نه مالی، آیا در این صورت می‌شود برای او از میقات نایب گرفت، یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر فردی مستطیع شده و سال خمسیش نیز قبل از ثبت نام حج تمتع فرا می رسد، اگر بخواهد خمس بپردازد دیگر وجه کافی برای ثبت نام نخواهد داشت. آیا خمس به آن تعلق می گیرد؟ و آیا این فرد از استطاعت ساقط می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] خدمهای که همراه کاروانها به حج مشرف میشوند اکثراً مستطیع نیستند و نصیب الحج میگردند اینگونه افراد در سفر اول نیت حجةالاسلام میکنند آیا تشرف این افراد که شاید مکرر هم باشد از استطاعت کفایت نموده یا هر وقت مستطیع شدند مجدداً باید مشرف شوند؟ نیت اینگونه افراد در سفرهای بعد چگونه است؟
- [امام خمینی] شخصی در موقع استطاعت به حج نرفته، بعد ثروتش از بین رفته و به وسیله شخص دیگری به عنوان مستخدم و کارگر به حج میرود، آیا قبلا که در موقع استطاعت، ترک حج نمود حجّش ساقط میگردد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- انسان میتواند قبل از رسیدن وقت حجّ خود را از استطاعت بیندازد نظیر اینکه مال خود را به دیگری ببخشد، همچنین لازم نیست خود را مستطیع کند گرچه برای او آسان باشد، ولی اگر مستطیع بود و حجّ او متوقف بر مقدماتی باشد نظیر اسمنویسی در کاروانها یا گرفتن ویزا و مانند اینها، باید آن مقدمات را تهیه کند و اگر تهیه نکرد و نتوانست مکه برود علاوه بر اینکه گناه کرده است حجّ بر او مستقر می‌شود و باید بعداً حجّ را به جا آورد گرچه از استطاعت افتاده باشد.
- حجّ برای غیر بالغ گرچه بدون اذن ولی باشد، مستحب است و اگر اعمال حجّ را به صورت کامل و صحیح انجام داد، این حجّ کفایت از حجّ واجب او میکند و در صورتی که پس از بلوغ مستطیع شد، لازم نیست حجّ را اعاده نماید.
- حجّ در تمام عمر یک مرتبه بر کسی که علاوه بر دارا بودن شرایط عامّه تکلیف )بلوغ، عقل، قدرت، علم( مستطیع هم باشد واجب می‌شود، و استطاعت به چند چیز حاصل میگردد: 1 - داشتن مخارج رفتن و برگشتن به حسب نیاز و شأن خود. 2 - داشتن مخارج کسانی که شرعاً یا عرفاً مخارج آنها بر او واجب است. 3 - داشتن مال یا کسبی که بعد از بازگشت بتواند به حسب حال و شأن خود زندگی کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی مستطیع شود و به مکّه نرود تا از استطاعت بیفتد، باید اگر چه به زحمت باشد، بعداً حجّ کند. بلی چنانچه بدون اختیار انجام حجّ بر او با مشقّت شدید همراه گردد، تأخیر حجّ تا رفع مشقّت شدید جایز است، ولی حجّ از عهده او ساقط نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به مقدار مخارج رفت و برگشت و مخارج حجّ را کسی به انسان ببخشد یا در اختیار او بگذارد، استطاعت مالی پیدا میکند و با داشتن سایر شرایط مستطیع است هر چند در دادن پول انجام حجّ شرط نشده باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در سال اوّلی که مستطیع شده به مکّه رود و در وقت معیّنی که دستور دادهاند به عرفات و مشعر الحرام نرسد، چنانچه هنوز محرم به احرام حجّ نشده و در این تأخیر مسامحه ننموده و در سالهای بعد نیز مستطیع نباشد، حجّ بر او واجب نیست ولی اگر مسامحه کرده، یا از سالهای قبل مستطیع بوده و نرفته، اگر چه به زحمت باشد باید حجّ را به جا آورد و چنانچه محرم به احرام حجّ شده ولی به عرفات و مشعر نرسیده، واجب است - هر چند با قرض گرفتن یا اکتساب - در سال بعد حجّ به جا آورد؛ بلی چنانچه در تأخیر سال قبل معذور بوده و بدون اختیار او انجام حجّ سال بعد با مشقّت شدید همراه باشد، لازم نیست دوباره حجّ به جا آورد و در هر حال اگر سال بعد حجّ بجا نیاورد حجی بر عهده او نیست، هر چند در ترک حجّ معصیت کرده باشد.
- [آیت الله بهجت] اگر بهعلت رسیدن مال به حدّ نصاب، مستطیع شود و رسیدن سالِ زکات بعد از زمان حج باشد، حج واجب می‌شود، و اگر از روی معصیت حج بهجا نیاورد تا سال زکات فرا برسد، زکات واجب می‌شود، اگرچه بهسبب تقصیر در انجام حج و پرداخت زکات استطاعت او برای حج، در سالهای آینده از بین برود، و اگر فرارسیدن سال زکات قبل از اولین ماه از ماههای سه گانه حج (شوال، ذیقعده و ذیحجه) باشد در این صورت زکات واجب است و حج واجب نمیشود، مگر آنکه با بقیه مال مستطیع برای حج باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسانی که خود مستطیع هستند تا حج خود را بجا نیاوردهاند، نباید در انجام حجّ نایب دیگری بشوند و اگر انجام بدهند، ظاهراً حجّ آنها باطل است و برای خودشان نیز واقع نمیشود. کسانی که نمازشان صحیح نیست یا توانایی انجام اعمال اختیاری عمره یا حجّ را ندارند (مثلاً نمیتوانند رمی جمرات نمایند) در حج واجب نیابتشان باطل است، هر چند مجّانی باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر از طرف دولت برای حجّ در سالهای آینده ثبت نام کنند و راهی برای حجّ جز این طریق نباشد، کسانی که هنگام ثبت نام استطاعت مالی دارند، واجب است اسم خود را بنویسند، هرچند در همان سال قرعه به نامشان اصابت نکند و اگر کوتاهی نمایند و ثبت نام نکنند، حجّ بر آنان مستقر می‌شود؛ بلکه اگر کسی فعلاً استطاعت مالی نداشته باشد، ولی بداند که به زودی مستطیع می‌شود و در آن وقت دیگر ثبت نام نمیکنند، اگر بتواند باید اسم خود را بنویسد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر برای تجارت مثلاً تا جدّه برود ومالی به دست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکّه رود مستطیع باشد، باید حجّ کند و در صورتی که حجّ نماید اگرچه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکّه رود، دیگر حجّ بر او واجب نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر برای تجارت یا کار دیگری به جدّه برود و آنجا مالی بدست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکّه رود مستطیع باشد و سایر شرایط را دارا باشد باید حج کند و در صورتی که حج نماید، اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر برای تجارت مثلاً تا جدّه برود ومالی به دست اورد که اگر بخواهد ازانجا به مکّه رود مستطیع باشد ،باید حجّ کند ودر صورتی که حجّ نماید ،اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکّه برود ، دیگر حجّ بر او واجب نیست .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای تجارت مثلاً تا جده برود و مالی به دست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج کند و در صورتی که حج نماید، اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.