افراد
حج افراد از اقسام حج است. از این عنوان در باب حج سخن گفته‌اند.
زمینی جهت ساخت مسجد وقف شده برخی افراد در آن زمین، خانه عالم احداث نموده اند آیا واقف می تواند مانع شود؟
بسمه تعالی: باید طبق وقف نامه عمل کرد و زمینی که به عنوان مسجد وقف شده احداث خانه در آن برای عالم جائز نیست ولی اهالی همت کنند در نزدیکی مسجد خانه ای برای امام مسجد تهیه و وقف مسجد کنند . والله العالم
بسمه تعالی: باید طبق وقف نامه عمل کرد و زمینی که به عنوان مسجد وقف شده احداث خانه در آن برای عالم جائز نیست ولی اهالی همت کنند در نزدیکی مسجد خانه ای برای امام مسجد تهیه و وقف مسجد کنند . والله العالم
عنوان سوال:
زمینی جهت ساخت مسجد وقف شده برخی افراد در آن زمین، خانه عالم احداث نموده اند آیا واقف می تواند مانع شود؟
پاسخ:
بسمه تعالی: باید طبق وقف نامه عمل کرد و زمینی که به عنوان مسجد وقف شده احداث خانه در آن برای عالم جائز نیست ولی اهالی همت کنند در نزدیکی مسجد خانه ای برای امام مسجد تهیه و وقف مسجد کنند . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی زمینی را جهت ساخت مسجد یا حسینیه وقف نموده است ولی عده ای از افراد محل در ساخت این زمین کارشکنی و مزاحمت نمایند آیا جایز است زمین را فروخته و در محل دیگر مسجد بنا نمود؟
- سطح زمینی جهت احداث مسجد وقف شده است آیا می توان زیرزمین آن را برای کتابخانه احداث کرد؟
- اگر زمینی وقف ساخت مسجد شود آیا می توان طبقه زیر آن را سرویس بهداشتی قرار داد؟
- زمینی وقف اولاد شده است. آیا می توان برای سهولت در کار کشاورزی، جاده ای در این زمین با اذن متولی احداث کرد؟
- شخصی به دروغ به دیگری می گوید در خواب دیدم شما زمینی را برای مسجد وقف نموده اید ایشان نیز وقف می کند آیا وقف صحیح است؟
- زمینی وقف اولاد شده است. آیا می توان برای سهولت در کار کشاورزی، جاده ای در این زمین با اذن متولی احداث کرد؟
- زمینی را برای احداث مسجد و مغازه ای را برای تأمین مخارج مسجد از یکی از سازمان های دولتی دریافت نمودم، لکن اداره ی اوقاف سند رسمی تولیت آن مسجد را پس از اتمام ساخت به نام دولت تنظیم نمود; در حالی که تمامی وجوه لازم برای ابتیاع و ساخت، از طرف اینجانب پرداخت شده است. آیا اقدام اوقاف صحیح است؟
- مرحوم پدرم چهل سال قبل زمینی را خریداری نموده وچند سال است که زمین را به فردی اجاره داده ام، اکنون که زمان تحویل این زمین می باشد، مستأجر مدعی است که زمین وقف افراد مذکور بوده، آیا قول وی پذیرفته می شود؟
- اگر سازمانی زمینی به صورت مشروط به شرط احداث و اتمام هتل در فرصت زمانی مشخص به دو نفر واگذار نماید و مالکیت قطعی موکول به تحقق شرط باشد اگر در مرحله اجرای پروژه ساخت هتل، یکی از دو نفر تخلف نماید و دیگری تمام تعهدات خود و دیگری را در احداث هتل انجام دهد و آن را به اتمام رساند آیا این دو نفر مالک می باشند یا تنها کسی که هتل را احداث نموده؟
- شخصی زمینی را وقف غسال خانه کرده، ولی متولی آن را معیّن نکرده است، آیا وقف محقق شده است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی زمینی را برای مسجد وقف کرده است، و فرزند واقف در زمان حیات واقف، زمین وقف را با شخص دیگری معاوضه کرده است و اکنون شخص ثالث (مشتری) زمین را به عنوان خانه مسکونی ساخته و سکونت دارد، آیا این معاوضه صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در روستایی، شخصی زمینی را چند سال پیش وقف حسینیه نموده ولی نیاز به حسینیه نداشته اند. اهالی، زمین مزبور را خانه عالم ساخته اند واقف خبردار شده می گوید کارتان شرعاً صحیح نیست. آیا شرعاً این کار اشکال دارد یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در روستایی، شخصی زمینی را چند سال پیش وقف حسینیه نموده ولی نیاز به حسینیه نداشته اند. اهالی، زمین مزبور را خانه عالم ساخته اند واقف خبردار شده می گوید کارتان شرعاً صحیح نیست. آیا شرعاً این کار اشکال دارد یا نه؟
- [آیت الله جوادی آملی] هیأت امنای مسجد حضرت ابوالفضل عَلَیْهِ السَّلَام محله اسپه کلا شهرستان آمل در نظر دارد بنای کنونی این مسجد را که قبل از انقلاب شکوهمند اسلامی به صورت همکف و یک طبقه احداث شده بود به دلیل فرسودگی بنا و همچنین افزایش شدید جمعیَّت منطقه تخریب و با توجه به طرح تعریض شهرداری در مساحتی کمتر اقدام به ساخت بنای مسجد در چند طبقه نماید. فلذا در نظر است برای بنای جدید: یک طبقه (زیر زمین) مخصوص آشپزخانه و … احداث گردد. یک طبقه (همکف) فضای مسجد مخصوص آقایان احداث گردد. یک طبقه (اول) فضای مسجد مخصوص بانوان احداث گردد. یک طبقه (دوم) مخصوص سالن همایش، ختم و … احداث گردد. یک طبقه (سوم) مخصوص فضای مجتمع فرهنگی احداث گردد. یک طبقه (چهارم) مخصوص خانه عالم و سرایدار خانه احداث گردد. با توجه به اینکه برای کل مساحت زمینی که قصد احداث بنای جدید وجود دارد، در زمان احداث بنای اولیه، صیغه مسجد خوانده شده بود لذا سؤالات شرعی ذیل مفروض است: 1. آیا حکم مسجد در خصوص طبقات پایینتر یا بالاتر از عرصهای که صیغه مسجد برایش قرائت شده وارد است؟ 2. آیا در طبقات پایینتر یا بالاتر از عرصهای که صیغه مسجد برایش قرائت شده میتوان سرویس بهداشتی (توالت) احداث کرد؟ 3. آیا میتوان در طبقات بالاتر از عرصهای که صیغه مسجد برایش قرائت شده (عیان)، خانه عالم و سرایدار خانه (با توجه به امورات جاریه زندگی خانوادگی) احداث کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زمینی برای حسینیّه وقف شده باشد، آیا می شود بالای آن حسینیّه، مسجد ساخت؟
- [آیت الله خامنه ای] زمینی جهت ساخت مسجد وقف شده در طراحی جهت ساخت ، قسمت زیر زمینی آن جهت امور فرهنگی ورزشی مسجد در نظر گرفته شده است. (این قسمت از شبستان مسجد کاملاً مجزا است) آیا این امر اشکالی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زمینی وقف مسجد شده و در اختیار مؤمنین قرار داده شده است سپس ملاحظه شده، مقداری جهت راهرو نیاز دارد واقف آن مقدار را از زمین ملکی خود که جنب مسجد است مجدداً وقف کرده و جهت راهرو در اختیار مسجد قرار داده است و مابقی ملک خود را جهت احداث خانه مسکونی به کسی فروخته است. سپس در اثر غفلت زمین مذکور همراه با راهرو گودبرداری شده و در آن خانه مسکونی ایجاد شده است و از طرفی سند رسمی وقف برای مسجد و راهرو مذکور در دفترخانه به ثبت رسیده است، حال با توجه به این که تخریب خانه مذکور موجب خسارت است و مالک خانه حاضر است قیمت راهرو مذکور را بپردازد، آیا اجازه می فرمایید قیمت راهرو مذکور گرفته شده و صرف مسجد گردد؟ و یا زمین دیگری برای راهرو خریداری کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شخصی زمینی را برای مسجد، حسینیه و یا امر خیر دیگری وقف کند و تحویل متولی وقف دهد، ولی قبل از آنکه متولی، در آن زمین دخل و تصرفی کند، واقف از وقف پشیمان شود یا فوت کند، آیا در این صورت وقف محقق شده یا اینکه زمین به مالک آن یا ورثه منتقل می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانه ای توسط شخص خیّری در زمینی که ملک مسجد است احداث شده است. خانه مذکور وقف شرعی گردیده مقیّداً به این که امام جماعت همان مسجد در آن سکونت نماید آیا شارع مقدّس اسلام اجازه می دهد دیگری در آن خانه سکنا گزیند و در صورت عدم سکونت امام راتب مسجد آیا شرعاً اجاره دادن آن جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانه ای توسط شخص خیّری در زمینی که ملک مسجد است احداث شده است. خانه مذکور وقف شرعی گردیده مقیّداً به این که امام جماعت همان مسجد در آن سکونت نماید آیا شارع مقدّس اسلام اجازه می دهد دیگری در آن خانه سکنا گزیند و در صورت عدم سکونت امام راتب مسجد آیا شرعاً اجاره دادن آن جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- وقف چیزی هم با صیغه عربی و دیگر زبان ها انجام می گیرد مثلاً بگوید این خانه را وقف کردم، و همچنین با فعل نیز صورت می پذیرد و به آن (وقف معاطاطی) می گویند: مثلا فرش را برای وقف به مسجد، ببرد، و روی آن دو رکعت نماز به عنوان این که فرش مسجد است بگذارد، و تحویل، متولّی مسجد بدهد.
- معامله چیزی که وقف شده باطل است، ولی اگر به طوری خراب شود که نتوانند استفاده ای را که مال برای آن وقف شده از آن ببرند، مثلاً فرش مسجد به طوری پاره شود که نتوانند روی آن نماز بخوانند، فروش آن اشکال ندارد و در صورتی که ممکن باشد، باید با پول آن چیزی که به مقصود واقف نزدیک است، بخرند و بر همان مسجد وقف کنند.
- اگر مسجد خراب شود، عرصه آن به حال وقف باقی می ماند، و همچنین اگر خانه ای که برای گروهی وقف بوده ویران گردد، عرصه آن به عنوان صدقه مطلقه باقی می ماند.
- اگر مسجد خراب شود، عرصه آن به حال وقف باقی می ماند، و همچنین اگر خانه ای که برای گروهی وقف بوده ویران گردد، عرصه آن به عنوان صدقه مطلقه باقی می ماند.
- نهادن جسد میت در مسجد پیش از غسل دادن اگر موجب سرایت نجاست و مستلزم هتک مسجد نباشد مانع ندارد، و بعد از غسل دادن بی اشکال است. و صحن مسجد اگر مسجد نباشد شستن و غسل دادن میت در آنجا اگر مخالف با وقف نباشد و موجب هتک نشود اشکال ندارد.
- نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هرکس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را برطرف کند. و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند، و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند مگر آنکه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
- اگر کافر ذمّی زمینی را از مسلمان بخرد، باید خمس آن را از همان زمین بدهد. و اگر پول آن را هم بدهد، اشکال ندارد. ولی اگر غیر از پول چیز دیگر بدهد، باید به اذن حاکم شرع باشد، و نیز اگر خانه و دکان و مانند اینها را از مسلمان بخرد، چنانچه زمین آن را جداگانه قیمت کنند و بفروشند باید خمس زمین آن را بدهد، و اگر خانه و دکان را روی هم بفروشند و زمین به تبع آن منتقل شود خمس زمین واجب نیست. و در دادن این خمس قصد قربت لازم نیست، بلکه حاکم شرع هم که خمس را از او می گیرد، لازم نیست قصد قربت نماید. مصرف خمس
- پیش از داخل شدن در حرم مکه، شهر مکه، مسجدالحرام، خانه کعبه، حرم مدینه، شهر مدینه، مسجد پیغمبر و حرم امامان (علیهم السلام) (که غسل در زیارت آن‌ها وارد شده) مستحب است انسان غسل کند و اگر در یک روز چند مرتبه مشرف شود، یک غسل کافی است و کسی که می خواهد در یک روز داخل حرم مکه و مسجدالحرام و خانه کعبه شود، اگر به نیّت همه یک غسل کند کافی است و نیز اگر در یک روز بخواهد داخل حرم مدینه و شهر مدینه و مسجد پیامبر(صلی الله علیه وآله) شود، یک غسل برای همه کفایت می کند و برای زیارت پیامبر(صلی الله علیه وآله) و امامان (علیهم السلام) از دور یا نزدیک و برای حاجت خواستن از خداوند عالم و همچنین برای توبه و نشاط به جهت عبادت و برای سفر رفتن خصوصاً سفر زیارت حضرت سیّدالشّهدا(علیه السلام)مستحب است انسان غسل کند و اگر یکی از غسل هایی را که در این مسأله گفته شد به جا آورد و بعد کاری کند که وضو را باطل می کند مثلا بخوابد; غسل او باطل می شود و مستحب است دوباره غسل را به جا آورد.
- اگر جنسی را نقد بفروشند، خریدار و فروشنده، بعد از معامله می توانند جنس و پول را از یکدیگر مطالبه نموده و تحویل بگیرند و تحویل دادن خانه و زمین و مانند اینها به این است که آن را در اختیار خریدار بگذارند که بتواند در آن تصرف کند و تحویل دادن فرش و لباس و مانند اینها از اموال منقول به این است که آن را طوری در اختیار خریدار بگذارند که اگر بخواهد آن را به جای دیگر ببرد فروشنده جلوگیری نکند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر مسجد را وقف کنند، بعد از آنکه واقف به قصد واگذار کردن اجازه دهد که در آن مسجد نماز بخوانند، همین که یک نفر در آن مسجد نماز خواند، وقف درست میشود.
- [امام خمینی] اگر مسجدی را وقف کنند، بعد از آن که واقف به قصد واگذار کردن اجازه دهد که در آن مسجد نماز بخوانند همین که یک نفر در آن مسجد نماز خواند، وقف درست میشود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر ملکی را به عنوان مسجد وقف کنند، بعد از آن که واقف به قصد واگذار کردن اجازه دهد که در آن مسجد نماز بخوانند، همین که یک نفر در آن محل نماز خواند، وقف درست میشود.
- [آیت الله اردبیلی] (وقف) آن است که انسان ملکی را ثابت نگهدارد و منافع آن را برای شخص یا اشخاص یا برای کار ویا مصرفی تعیین نماید، مانند این که زمینی را برای مسجد یا حسینیّه یا مدرسه و یا فقرا مخصوص سازد. به این کار در اصطلاح (وقف) و به مالی که وقف میشود (موقوفه) و به وقف کننده (واقف) و به شخص یا مصرفی که مال برای آن وقف شده (موقوف علیه) گفته میشود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخواند، بلکه اگر مثلاً بگوید: خانه خود را وقف کردم، و خودش یا کسی که خانه را برای او وقف کرده، یا وکیل، یا ولی آن کس بگوید: قبول کردم، وقف صحیح است. ولی اگر برای افراد مخصوصی وقف نکند، بلکه مثل مسجد و مدرسه برای عموم وقف کند، یا مثلاً بر فقرا یا سادات وقف نماید، احوط و اولی آن است که حاکم شرع یا کسی که از طرف او منصوب است قبول نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بنابر احتیاط واجب در اوقاف عامه مثل مسجد و حسینیه نیز قبض معتبر است بنابراین تا جایی را که وقف کرده به تصرف متولی نداده باشد وقفیت آن محقق نشده است و اگر کسی با اجازه واقف در مسجد به عنوان مسجد بودن نماز بخواند وقفیت محقق می شود و در مواردی که واقف خود را متولی قرار دهد نیاز به قبض مجدد ندارد و با نیت جزمی وقف چون قبض متولی وقف حاصل است وقفیت محقق می شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند بلکه اگر مثلاً بگوید خانه خود را وقف کردم وخودش یا کسی که خانه را برای او وقف کرده یا وکیل یا ولیّ آن کس بگوید قبول کردم وقف صحیح است ولی اگر برای افراد مخصوصی وقف نکند بلکه مثل مسجد ومدرسه برای عموم وقف کند، یا مثلاً بر فقرا یا سادات وقف نماید، قبول کردن کسی لازم نیست بلکه در صورت اوّلی هم قبول لازم نیست اگرچه بنابر احتیاط مستحبّ قبول بهتر است.
- [آیت الله خوئی] دفن میت در جای غصبی و در زمینی که مثل مسجد برای غیر دفن کردن وقف شده، جایز نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] دفن میّت در جای غصبی و در زمینی که مثل مسجد برای غیر دفن کردن وقف شده، جائز نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] دفن میت در جای غصبی و در زمینی که مثل مسجد برای غیر دفن کردن وقف شده؛ جایز نیست.