جبران
جبران و تدارک کردن را تلافی گویند و از آن در باب صلات سخن گفته شده است.
اگر بانکها به جای بیمه کردن در ضمن قرارداد متعهد شوند که هر نوع خسارت یا ضرر وارده به سپرده را از پول خود جبران کنند صحیح است؟
بسمه تعالی: اگر خود بانک ضمانت کند از مضاربه خارج شده و وارد حوزه قرض می شود قهراً شرط منفعت حکم ربا را پیدا می کند. والله العالم
بسمه تعالی: اگر خود بانک ضمانت کند از مضاربه خارج شده و وارد حوزه قرض می شود قهراً شرط منفعت حکم ربا را پیدا می کند. والله العالم
عنوان سوال:
اگر بانکها به جای بیمه کردن در ضمن قرارداد متعهد شوند که هر نوع خسارت یا ضرر وارده به سپرده را از پول خود جبران کنند صحیح است؟
پاسخ:
بسمه تعالی: اگر خود بانک ضمانت کند از مضاربه خارج شده و وارد حوزه قرض می شود قهراً شرط منفعت حکم ربا را پیدا می کند. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- افسر متخصص در سانحه تصادف هزینه خسارت را مبلغ پنجاه هزار تومان برآورد کرد که از بیمه و یا طرف مقابل اخذ گردید اکنون اگر ترمیم خسارت وارده بملبغ کمتر از آن تمام شود تکلیف بقیّه مبلغ چیست؟
- اگر بانکها در سپرده گذاری مدت دار در همان ابتدای قرارداد، مصالحه ای نسبت به مابه التفاوت سود و مجموع علی الحساب های پرداخت شده، صورت بگیرد صحیح است؟
- بانکها در سپرده های مدت دار در همان ابتدای سپرده گذاری و طبق یک شرط ضمن عقد متعهد می شوند که مبلغی را به صورت ماهیانه یا روزشمار که معمولاً درصدی از اصل سپرده است به عنوان علی الحساب به سپرده گذاران پرداخت کنند. به این صورت که بانک این مبالغ علی الحساب را به عنوان قرض به سپرده گذاران پرداخت می کند تا در پایان قرارداد سپرده گذاری، نسبت به ما به التفاوت سود و مجموع قرض های پرداخت شده به عنوان علی الحساب، مصالحه نمایند. نظر مبارک را در مورد این نحوه معامله بیان فرمایید.
- دولت طرحی را به نام بیمه کشاورزی برای جبران خسارت اجرا کرده است اگرکشاروز مساحت زمین وآمار وارقام بیشتری را ارائه تا خسارت بیشتری دریافت کند چه حکمی دارد؟
- در بیمه عمر که مبلغ قطعی آن مشخص نیست بلکه تابع شرایط اقتصادی کشور در زمان پایان قرارداد است آیا این نوع در بیمه صحیح است؟
- مغازه ای را فروختم و مقداری از ثمن را دریافت نمودم و خریدار متعهد شد که مابقی را طی دو ماه دیگر پرداخت نماید و اگر پرداخت نکرد حق فسخ داشته باشم و وی مبلغی را به عنوان خسارت و زیان وارده پرداخت نماید آیا فروشنده می تواند در صورت تأخیر معامله را فسخ و مبلغی که به عنوان خسارت مطالبه نماید؟
- اوراق مشارکت که در جامعه از طریق بانک مرکزی منتشر می شود و جهت پیش برد کارهای عام المنفعه مانند راه سازی و سد سازی و ایجاد پروژه های گسترده دیگر اشخاص را در سود حاصله شریک کرده و جبران ضرر و زیان احتمالی را خود متعهد می شود آیا دریافت اوراق مزبور با آن کیفیت لحاظ شده بنظر حضرت عالی چطور است؟
- مؤسسه ای از فروشنده خودرو به مدت سه سال به مقدار مشخصی خودرو خریداری نموده و شرط نموده اند در صورت عمل نکردن به تعهد تحویل خودرو، داور مرضی الطرفین خسارت وارده را تعیین کند و فروشنده ملزم به پرداخت خواهد بود آیا این نوع معامله صحیح است؟
- افرادی به شراکت در رابطه با اجرای پروژه های ساختمانی شریک و متعهد شده اند که هر کدام به قدر سهم خویش مبلغ معینی را در این شرکت سرمایه گذاری نمایند و لکن یکی از شرکاء از سهم شرکت مبلغی را برداشت و در جای دیگر سرمایه گذاری نموده و سودی بدست آورده است آیا برداشت وی جایز است و منافع متعلق به چه کسی می باشد؟ و نیز اگر برخی از شرکاء سهم شرکت را نپردازند و باعث توقف عملیات کاری و خسارت به دیگر شرکاء شود، مسئول جبران این خسارات به عهده چه کسی می باشد؟
- در سپرده های مدت دار، بانک به این نحو عمل می کند که صاحب سپرده به بانک وکالت با حق توکیل به غیر می دهد که وجه سپرده را بر طبق قانون عملیات بانکی بدون ربا به نحوی که صلاح بداند به طور مشاع طبق عقود شرعی در هر نوع فعالیت اقتصادی که صلاح می داند به کار گرفته و منافع حاصله را پس از کسر حق الوکاله، مطابق مقررات با داشتن حق مصالحه منافع، به تناسب مبلغ و مدت وجوه به کار گرفته شده احتساب و پرداخت نماید، و بانک قبول وکالت نمود، مستدعی است چند سؤال در این مورد را پاسخ فرمایید: 1. آیا چنین اصل قرارداد وکالت عام برای کار اقتصادی صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه اجیر در متن قراردادِ اجاره متعهد شود که عمل را درمدّت مشخصی و تا زمان معلومی انجام دهد، ولی انجام کار بیش از آن مدّت طول بکشد در حالی که زمان معلوم شده، برای انجام کار کافی بوده، اگر این تأخیر در اتمام کار، برای کارفرما و مستأجر سبب ضرر و زیان شود، آیا اجیر و پیمانکار ضامن است و کارفرما حق مطالبه جبران خسارت و زیان وارده را دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] ماهیّت حقوقی دیه چیست؟ آیا دیه به عنوان مجازات یا جبران خسارت وارده بر مجنیٌ علیه تشریع شده است؟ آیا جایی که خسارت وارده بیشتر از مقدار دیه باشد می توان از جانی مطالبه کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] شرکت بیمه در ضمن قرارداد بیمه عمر که با بیمه گزار منعقد نموده، متعهد شده است که بعد از وفات بیمه گزار، مبلغی پول به کسانی که او معیّن می کند بپردازد، حال اگر این شخص بدهکار باشد و دارایی او برای پرداخت بدهی اش کافی نباشد، آیا طلبکاران حق دارند طلب خود را از مبلغی که شرکت بیمه پرداخت می کند بردارند؟
- [آیت الله خامنه ای] بانکها هر ماه به سپرده گذاران در برابر سپرده های آنان مقداری سود و بهره می دهند، با توجه به اینکه مقدار سود حتّی قبل از بکارانداختن سرمایه ها در فعالیتهای اقتصادی، معیّن است و صاحب سرمایه در خسارت ناشی از کار شریک نیست، آیا سپرده گذاری در این بانکها به قصد دستیابی به آن سود جایز است یا اینکه به علت ربوی بودن چنین معاملاتی حرام است؟
- [آیت الله نوری همدانی] با توجه به اینکه ظاهراً در قوانین فعلی در مورد عدم انجام تعهد در موعد مقرر برای جبران خسارت نسبت به اصل بدهی، بمیزان 12 درصد بعنوان خسارت تأخیر پیش بینی شده است و ظاهراً بانکها آن را عمل میکنند. آیا این خسارت شرعاً رباست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] سودی که بانکها به پس انداز میدهند، چون موجب جبران کمی از کاهش ارزش پول است که بوسیله دولت ایجاد می‌شود، آیا ربا است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] لطفا بفرمائید خمس بیمه عمر و سرمایه گذاری که بیمه گر طی یک قرارداد متعهد می شود مثلأ طی 10 یا 20 سال مبلغی را به حساب بیمه گذار واریز نماید و بعد ماهیانه سود دریافت نماید، چگونه حساب می شود ؟
- [آیت الله اردبیلی] تعهد سرمایه پذیر در قرارداد مشارکت به پرداخت حداقل 35 درصد سود در دو ماه به اصل سرمایه و قید این نکته که سرمایهگذار تعهدی نسبت به ضرر و زیان وارده ندارد، آیا این معامله ربوی است؟ آیا کل قرارداد صحیح است یا باطل؟
- [آیت الله بهجت] 50% به عامل و 50% به صاحب پول تعلّق گیرد و ضرر وارده ی احتمالی را عامل تقبّل نمود مدّت... سال.
- [آیت الله خامنه ای] بانکها به سپرده های مردم بین سه تا بیست درصد سود می دهند، آیا با توجه به سطح تورم، صحیح است این مبلغ اضافی را به عنوان عوض کاهش قدرت خرید سپرده های مردم در روز دریافت آن نسبت به روز سپرده گذاری محاسبه کرده تا بدینوسیله از عنوان ربا خارج شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] در صورتی که بیمه شونده اقساط بیمه را بر طبق قرار داد نپردازد بر بیمه کننده واجب نیست خسارت وارده را جبران کند و بیمه شونده حق ندارد انچه از اقساط بیمه پرداخت کرده پس بگیرد
- [آیت الله علوی گرگانی] در صورتی که بیمه کننده به پرداخت اقساط بیمه کمّاً وکیفاً اقدام نکند، واجب نیست بر بیمه‌گر که خسارت وارده را جبران کند و بیمهکننده حق ندارد آنچه از اقساط بیمه پرداخت کرده است، مسترد بدارد و پس بگیرد.
- [امام خمینی] لازم نیست در قرار بیمه میزان خسارت تعیین شود پس اگر قرار بگذارند که هر مقدار خسارت وارد شد، جبران کنند صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] (بیمه) قراردادی است بین بیمه شونده (بیمه گزار) و مؤسسه یا شرکت یا شخصی که بیمه را میپذیرد (بیمه‌گر) که به موجب آن یک طرف تعهّد میکند در ازاء پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر، در صورت وقوع حادثه، خسارت وارده بر او را جبران کند و یا وجه معیّنی بپردازد. متعهّد را (بیمه‌گر)، طرف تعهّد را (بیمه گزار)، وجهی را که بیمهگزار به بیمه‌گر میپردازد (حقّ بیمه) و آنچه را که بیمه می‌شود (موضوع بیمه) میگویند و این عقد مثل سایر عقود محتاج به رضایت طرفین است و شرایطی که در عقد و طرفین آن در سایر عقود معتبرند، در این عقد نیز معتبر میباشند و میتوان این عقد را با هر لغت و زبانی منعقد کرد و تعهدات طرفین قرارداد بیمه به اعتبار انواع و اقسام بیمه متفاوت است.
- [آیت الله وحید خراسانی] می توان تمام اقسام عقد بیمه را از باب تعهد بیمه کننده و بیمه شونده به پرداخت خسارت و مال معین قرار داد هرچند احوط ان است که مثلا بیمه شونده مال معینی به بیمه کننده صلح کند به شرط ان که بیمه کننده خسارت احتمالی که معین شده جبران نماید و بر بیمه کننده جبران واجب می شود و همچنین در صورتی که مال معین از طرف بیمه شونده عین باشد می توان عقد بیمه را به عنوان هبه به شرط تحمل خسارت احتمالی از جانب بیمه کننده انجام داد که بر بیمه کننده وفای به شرط واجب است
- [آیت الله اردبیلی] اگر عدّهای با سرمایه مشترک خود مؤسّسهای را تأسیس کنند و قرار بگذارند که هر خسارتی به هر کدام از آنان وارد شود آن مؤسّسه جبران نماید، اشکال ندارد و باید طبق قرارداد عمل شود و آن را (بیمه متقابل) مینامند و در این فرض چنانچه شرکت مذکور با پول جمع شده شرکا و با اجازه آنان به تجارت بپردازد، صحیح است و هر یک از شرکا علاوه بر دریافت خسارت مطابق قرارداد، سهمی هم از سود تجارت خواهند داشت.
- [آیت الله اردبیلی] چون پرداخت اقساط حقّ بیمه به عنوان قرض نیست، بنابر این مؤسّسه بیمه کننده میتواند به منظور تشویق متقاضیان بیمه، متعهّد شود علاوه بر تأمین خسارت، مبلغی هم به آنان بپردازد.
- [آیت الله وحید خراسانی] چنانچه عقد بیمه به صورت صلح به شرط تحمل خسارت یا به صورت هبه به شرط تحمل خسارت باشد و بیمه کننده در صورت پیش امد خسارتی بر بیمه شونده از جبران ان خودداری کند و به شرط عمل ننماید بیمه شونده خیار تخلف شرط دارد و می تواند صلح یا هبه را فسخ کند و انچه از اقساط بیمه پرداخت کرده پس بگیرد
- [آیت الله خوئی] درصورتی که بیمهکننده به پرداخت اقساط بیمه کمّاً و کیفاً اقدام نکند، واجب نیست بر بیمه‌گر که خسارات وارده را جبران کند و بیمهکننده حق ندارد آنچه از اقساط بیمه پرداخت کرده است مسترد بدارد و پس بگیرد.
- [آیت الله خوئی] چنانچه بیمه‌گر در صورت پیشآمد خسارتی بر بیمهکننده از جبران آن خودداری کند و به شرط هبه عمل ننماید و خسارت نپردازد، بیمهکننده خیار تخلف شرط دارد و میتواند قرارداد بیمه را فسخ کند و آنچه از اقساط بیمه پرداخت کرده است، مسترد داشته و پس بگیرد.