انکار
نفی چیزی و همچنین اظهار ناخوشایندی نسبت به منکر را انکار می‌گویند و از انکار به مفهوم نخست در بابهای طهارت، قضاء و حدود سخن رفته است.
اگر بایع ادعا کند قبل از قبول مشتری از قول خود عدول کرده و مشتری انکار نماید قول چه کسی مقدم است؟
بسمه تعالی: قول مدعی صحت (مشتری) مقدم است . والله العالم
بسمه تعالی: قول مدعی صحت (مشتری) مقدم است . والله العالم
عنوان سوال:
اگر بایع ادعا کند قبل از قبول مشتری از قول خود عدول کرده و مشتری انکار نماید قول چه کسی مقدم است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر مشتری ادعا کند که بیع با شرط اخذ پروانه ی تجاری از طرف بایع منعقد و قبول وی منوط به وجود آن شرط بوده است، ولی بایع منکر است. قول کدام مقدم است؟
- اگر بایع به مشتری بگوید برای قبول معامله یک ماه فرصت دارد آیا این معامله صحیح است؟
- اگربایع قبل از قبول مشتری، از ایجاب خود عدول کند آیا باید به اطلاع خریدار برساند و در صورتی که قصد اضرار داشته باشد و خسارتی متوجه مشتری شود ضامن است؟
- شخصی یک قطعه طلا پیدا کرده، زید با دادن نشانی، طلا را گرفت سپس فرد دیگری ادعا کرد که مال اوست و بر ادعای خود شهود آورد کدام قول مقدم است؟
- هرگاه مبیع، کلی در ذمه باشد و بایع کالایی را مشخص نماید و بگوید این کالا را به تو می دهم، آیا مشتری بدون اذن بایع حق قبض و تصرف در آن کالا را دارد یا باید بایع آن را به اقباض مشتری برساند؟
- در خیار تدلیس اگر مشتری نخواهد از حق فسخ استفاده کند آیا می تواند بایع را الزام به ارش نماید؟
- در صورتی که بایع، مبیع را تحویل دهد و مشتری بخشی از مبیع را نپذیرد و آن مقدار از مبیع که مشتری دریافت کرده تلف شود، آیا مشتری خیار تبعض صفقه دارد؟
- در صورتی که بایع، مبیع را تحویل دهد و مشتری از گرفتن آن امتناع ورزد و مبیع تلف شود، خسارت آن به عهده ی چه کسی می باشد؟
- اگر بایع به هنگام معامله شرط کند که بابت پرداخت ثمن، ضامن یا چیزی را رهن بگذارد و مشتری به آن شرط عمل نکند، ولی قبل از آن که بایع اعمال فسخ کند، ثمن را بپردازد، آیا برای بایع حق فسخ باقی است؟
- آیا قاعده ی تلف (مبیع) قبل از تحویل گرفتن مشتری که برعهده ی بایع می باشد، در مورد (ثمن) نیز جاری است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] آیا مشتری میتواند از قبول ثمن معاملهای که انجام شده خودداری و بایع را ملزم به تحویل مورد دیگری با همان کمیّت و کیفیّت بنماید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] این جانب مقداری خرما به شرط تحویل در دفتر شرکت فروخته ام. مشتری آن را از ایران خارج کرده، و بعد از گذشتن چند ماه ادّعا دارد که خرما از اوّل فاسد بوده، آیا این ادّعا قابل قبول است؟
- [آیت الله بهجت] زنی سال ها پس از طلاق، ادّعا می کند طلاق در حال حیض واقع شده، لذا باطل بوده است، امّا مرد مدّعی صحّت طلاق است، قول کدام یک مقدّم است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر فضولی ملک غیر را بفروشد و ثمن آن را هم دریافت نماید مالک بعد از اطلاع آن را اجازه نماید برای دریافت ثمن آیا مخیر است به هر کدام از آنها یعنی مشتری و بایع فضولی رجوع نماید یا اینکه فقط حق رجوع به بایع فضول را دارد؟ ج) اگر ثمن کلّی باشد و مالک اصلی قبض بایع را امضا کرده باشد، به بایع مراجعه کند والا به مشتری مراجعه کند. س: در چنین فرضی اگر او برای دریافت ثمن به مشتری رجوع کند آیا مشتری میتواند معامله را بهم بزند و ثمن را از بایع فضولی مسترد کند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر فضولی ملک غیر را بفروشد و ثمن آن را هم دریافت نماید مالک بعد از اطلاع آن را اجازه نماید برای دریافت ثمن آیا مخیر است به هر کدام از آنها یعنی مشتری و بایع فضولی رجوع نماید یا اینکه فقط حق رجوع به بایع فضول را دارد؟ ج) اگر ثمن کلّی باشد و مالک اصلی قبض بایع را امضا کرده باشد، به بایع مراجعه کند والا به مشتری مراجعه کند. س: در چنین فرضی اگر او برای دریافت ثمن به مشتری رجوع کند آیا مشتری می تواند معامله را بهم بزند و ثمن را از بایع فضولی مسترد کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در معامله فضولی، مالک اصلی حقّ رجوع به کدام یک از بایع و مشتری را دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مورد معامله بذر پیاز باشد لکن بعد از زرع معلوم شود بذر محصول دیگری است آیا بایع می تواند معامله را بهم بزند و با رد ثمن محصول را تملک کند؟ مشتری می تواند تفاوت قیمت بذر را از بایع مطالبه کند؟ در فساد بیع آیا مشتری می تواند غرامتی را که در نتیجه زرع به او وارد شده از بایع مطالبه کند؟
- [آیت الله اردبیلی] اصل در اعمال خیار فوریّت است یا تراخی؟ اگر بر مشتری شرط شود که رأس موعد معیّنی باقیمانده ثمن را بدهد و در غیر این صورت بایع حق فسخ معامله را داشته باشد و لکن مشتری از شرط تخلف کرده و باقیمانده ثمن را ندهد و بایع نیز سکوت نماید، آیا خیار فسخ بایع بعد از گذشت زمان نسبتاً طولانی کما کان باقی است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بایع شرط کند که مشتری مبیع را باید برای خود نگهدارد، آیا چنین شرطی صحیح است و اگر مشتری مبیع را فروخت معامله او چه صورتی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مشتری چکهایی را به بایع می پردازد، که صادر کننده آن شخص ثالثی است. در صورت عدم تبدیل چکها به وجه نقد (به لحاظ عدم موجودی) آیا بایع حقّ رجوع به مشتری را دارد، یا این که با قبول چک شخص ثالث، ذمّه مشتری بریء و ضمان به ذمّه صاحب چک (شخص ثالث) منتقل می شود؟ آیا بین موردی که شخص ثالث چک مذکور را بابت بدهی خود به مشتری داده، و جایی که صرفاً به عنوان امانت، یا تضمین، تحویل او داده تفاوتی وجود دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر جنسی را که فروشنده می دهد، پست تر از جنسی باشد که قرارداد کرده، مشتری می تواند قبول نکند.
- هرگاه عامل و مالک در سودآوری و یا ضرر کردن تجارت اختلاف کنند قول عامل با سوگند مقدم است، مگر این که مالک شاهدی بر گفتار خود داشته باشد.
- در خرید و فروش لازم نیست صیغه عربی بخوانند، مثلاً اگر فروشنده به فارسی بگوید این مال را در عوض این پول فروختم و مشتری بگوید قبول کردم معامله صحیح است، ولی خریدار و فروشنده باید قصد انشاء داشته باشند، یعنی به گفتن این دو جمله مقصودشان خرید و فروش باشد.
- معامله سلف آن است که مشتری پول را بدهد که بعد از مدتی جنس را تحویل بگیرد و اگر بگوید این پول را می دهم که مثلاً بعد از شش ماه فلان جنس را بگیرم و فروشنده بگوید قبول کردم، یا فروشنده پول را بگیرد و بگوید فلان جنس را فروختم که بعد از شش ماه تحویل بدهم معامله صحیح است.
- اگر به کسی که قیمت جنس را نمی داند، مقداری نسیه بدهد و قیمت آن را به او نگوید معامله باطل است. مگر این که مشتری فروشنده را وکیل کند بسان دیگر نسیه برها با او حساب کند در این صورت معامله صحیح است ولی اگر به کسی که قیمت نقدی جنس را می داند نسیه بدهد و گرانتر حساب کند، مثلاً بگوید جنسی را که به تو نسیه می دهم تومانی یک ریال از قیمتی که نقد می فروشم گرانتر حساب می کنم و او قبول کند اشکال ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هرگاه مالک ادّعا کند که عامل خیانت کرده یا تعدّی یا کوتاهی نموده است و عامل منکر شود، قول عامل با قسم مقدم است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه عامل مدّعی شود که از طرف مالک در انجام بعضی از معاملات مجاز بوده و مالک منکر شود و بینه ای نداشته باشند قول مالک با قسم مقدم است و اگر مالک ادّعا کند که عامل را از انجام بعضی معاملات که بدون منع بر عامل جائز است منع کرده و عامل منکر باشد، قول عامل با قسم مقدم است.
- [امام خمینی] در معامله سلف اگر فروشنده جنسی را که قرارداد کرده بدهد،مشتری باید قبول کند. و نیز اگر بهتر از آنچه قرار گذاشته، بدهد، یعنی همان اوصاف را با زیادتی کمال دارا باشد، مشتری باید قبول نماید، و اگر این طور نباشد لازم نیست قبول کند، مثل آن که بنده جاهل خریده باشد و بایع بخواهد عالم بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر سرمایه تلف شود یا ضرر و خسارت به آن وارد شود و مالک ادّعا کند که عامل خیانت کرده یا در حفظ آن کوتاهی و تقصیر نموده یا طبق شرط تعیین شده عمل نکرده است و بینه بر ادّعای خود نداشته باشد و عامل منکر باشد، قول عامل با قسم، مقدم است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر عامل بگوید مقداری سود حاصل شد لکن بعداً به همان مقدار، خسارت وارد شد، قول او مقدم است. (مثل فرع سابق) و همچنین اگر در مقدار سود یا در اصل آن اختلاف داشته باشند و بینه نداشته باشند، قول عامل با قسم مقدم است.
- [آیت الله بهجت] در خرید و فروش لازم نیست صیغه عربی بخوانند، مثلاً اگر فروشنده به فارسی بگوید: این مال را در عوض این پول فروختم، و مشتری بگوید: قبول کردم، معامله صحیح است. و بنابر اظهر لازم نیست ایجاب بر قبول مقدم باشد (مقصود از ایجاب، کلام فروشنده و مقصود از قبول، کلام خریدار است). و احتیاط مستحب آن است که به هر زبانی معامله میکنند، صحیح گفته شود و کاملاً بیانگر مقصود طرفین باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه عامل، مدّعی شود که سرمایه را به مالک ردّ نموده و بیّنه نداشته باشد و مالک منکر بشود، قول مالک با قسم مقدم است.
- [آیت الله مظاهری] در معامله سلف اگر فروشنده جنسی را که قرارداد کرده، بدهد مشتری باید قبول کند، ولی اگر بهتر از آن یا پستتر از آن را بدهد مشتری میتواند قبول نکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] در معامله سلف اگر فروشنده جنسی را که معامله کرده در موعدش بدهد مشتری باید قبول کند و نیز اگر بهتر از انچه معامله کرده بدهد و طوری باشد که از همان جنس حساب شود مشتری باید قبول نماید
- [آیت الله نوری همدانی] در معاملة سلف اگر فروشنده جنسی را که قرار داد کرده بدهد ؛مشتری باید قبول کند ونیز اگر بهتر از آنچه قرار گذاشته بدهد یعنی همان اوصاف را با زیادتی کمال دارا باشد ، مشتری باید قبول داشته نماید .