خرید و فروش
بیع، مبادله‌ی مال در برابر مال است. معنای یاد شده، معنای لغوی بیع است و در باب تجارت یا بیع- بنابر اختلاف تعبیر در کلمات فقها- به تفصیل از احکام، اقسام و شرایط آن سخن رفته است.
آیا خرید و فروش الکل خرما و گندم که دو بار تقطیر شده و مصرف غالب آن برای نوشیدن است جایز است و آیا مالک درآمد می شوند؟
بسمه تعالی: حرام است و مالک پول نمی شوند پس اگر صاحب پول را بشناسد باید برگرداند و در غیر این صورت حکم مجهول المالک را دارد . والله العالم
بسمه تعالی: حرام است و مالک پول نمی شوند پس اگر صاحب پول را بشناسد باید برگرداند و در غیر این صورت حکم مجهول المالک را دارد . والله العالم
عنوان سوال:
آیا خرید و فروش الکل خرما و گندم که دو بار تقطیر شده و مصرف غالب آن برای نوشیدن است جایز است و آیا مالک درآمد می شوند؟
پاسخ:
بسمه تعالی: حرام است و مالک پول نمی شوند پس اگر صاحب پول را بشناسد باید برگرداند و در غیر این صورت حکم مجهول المالک را دارد . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خرید و فروش الکل گندم یا الکل خرما که غالباً برای شرب استفاده می شود، چه حکمی دارد؟
- خرید و فروش الکل گندم یا الکل خرما که غالباً برای شرب استفاده می شود، چه حکمی دارد؟
- آیا کاشت و تولید مواد مخدر و حمل و نگهداری آن و خرید و فروش و مصرف آن و هرگونه همکاری با قاچاقچیان مواد مخدر و نیز تولید، نگهداری، فروش و مصرف قرص های روانگردان جایز است؟
- از زمینی به مساحب شصت متر برای نماز استفاده می شد و اکنون با احداث مسجد جدید در همان محله، این نمازخانه بدون استفاده مانده است. آیا فروش آن و مصرف درآمد آن در مسجد جدید جایز است؟
- آیا خرید و فروش اوراق قرضه جایز است؟
- آیا خرید و فروش چک مدت دار به کمتر از مبلغ جایز است یا خیر؟
- آیا خرید و فروش سهمیه ی بنزین و یا واگذاری بنزین بدون دریافت مبلغی، جایز است؟
- آیا خرید و فروش خون که برای درمان استفاده می شود جایز است؟
- آیا خرید و فروش سگهای زینتی و نیز شامپو و داروی مخصوص این سگها جایز است؟
- آیا خرید و فروش فیلمهایی که باعث مسائل غیر اخلاقی می شود جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] سربازی دو شیشه الکل صنعتی را با خود به پادگان می آورد. ابتدا به انگیزه رفع خطر از الکل صنعتی با وسایلی که در اختیار داشته اند و با همکاری دیگر سربازان آن را تقطیر نموده، سپس خودش و چند تن دیگر از سربازان، از آن مایع به قصد مست شدن می نوشند. با توجه به این که مصرف الکل صنعتی بسیار خطرناک و مهلک است، یکی از سربازان به دلیل مصرف زیاد فوت نموده و سایرین نیز دچار تهوع و استفراغ می شوند، آیا سربازی که الکل را به پادگان آورده، در مقابل خون کسی که از روی اختیار آن را مصرف کرده، و فوت نموده، مسئولیتی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا استفاده از الکل سفید برای ضد عفونی کردن دست و لوازم پزشکی مثل دماسنج و غیر آن به خاطر استفاده از آن‌ها در امور پزشکی و درمان توسط پزشک یا تیم پزشکی جایز است؟ الکل سفید همان الکل پزشکی است که قابل نوشیدن هم هست، آیا نماز خواندن با لباسی که یک یا چند قطره از این الکل بر آن ریخته شده، جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] حکم خرید و فروش موادّ مخدّر چیست و آیا شخص، در صورت فروش و یا خرید موادّ، مالک پول دریافتی یا مادّه خریداری شده می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا صحیح است که بگوییم خرید و فروش موادّ مخدّر مانند خرید و فروش شراب است به این معنا که خریدار مالک مواد نمی شود و فروشنده مالک ثمن و مبلغ آن مواد نمی باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا صحیح است که بگوییم خرید و فروش موادّ مخدّر مانند خرید و فروش شراب است به این معنا که خریدار مالک مواد نمی شود و فروشنده مالک ثمن و مبلغ آن مواد نمی باشد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا خرید و فروش عروسک جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] ج: اگر زمین هم وقف باشد، به مجرّد خروج درختان وقفی موجود در آن از قابلیت انتفاع، فروش و تبدیل آن جایز نمی شود، بلکه واجب است در صورت امکان به جای آن‌ها هرچند با صرف پول درختانی که از قابلیّت انتفاع، خارج شده اند درختان جدید خرما، کاشته شود تا منافع آن‌ها در جهت وقف مصرف شود و در غیر این صورت باید از زمین موقوفه بصورت دیگری استفاده شود هرچند با اجاره دادن آن برای زراعت یا ساخت خانه و مانند آن و مصرف درآمد آن در جهت وقف باشد و به طور کلی تا زمانی که به نحوی از انحاء، استفاده از زمین موقوفه امکان دارد، خرید و فروش و تبدیل آن جایز نیست، ولی فروش نخلهای موقوفه در صورتی که ثمره ندهند اشکال ندارد و در صورت امکان باید پول آن‌ها برای کاشت درختهای جدید مورد استفاده قرار گیرد و در صورتی که امکان نداشته باشد، باید در همان جهت وقف مصرف گردد.
- [آیت الله خامنه ای] استعمال مواد مخدّر از قبیل حشیش، تریاک، هروئین، مورفین، ماری جوانا و... بصورت خوردن، نوشیدن، کشیدن، تزریق و یا شیاف، چه حکمی دارد؟ خرید و فروش و سایر راههای کسب درآمد با آن مثل حمل و نقل و نگهداری و قاچاق آن‌ها چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر قبل از این که گندم یا خرما دانه ببندد، آن را هدیه کنند یا بفروشند، زکات بر مالک اوّل واجب است یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] در مورد خرید و فروش پول (صرفی) نظر خود را اعلام فرمایید. حکم کسی که نزد آنان کار می کند چیست؟ آیا تلاش برای درآمد بیشتر صاحبکار جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زکات نُه چیز واجب است: اول گندم. دوم جو. سوم خرما. چهارم کشمش. پنجم طلا. ششم نقره. هفتم شتر. هشتم گاو. نهم گوسفند. و اگر کسی مالک یکی از این نه چیز باشد، با شرایطی که بعداً گفته می شود باید مقداری که معین شده به یکی از مصرف هائی که بیان خواهد شد برساند. شرایط واجب شدن زکات
- خرید و فروش چیزهایی که از یک جنس نیست به هر صورت که باشد مانعی ندارد، مثل این که ده کیلو برنج را به بیست کیلو گندم بفروشند.
- خرید و فروش رادیو و تلویزیون و سایر وسایلی که دارای منافع مباح و مشروع قابل ملاحظه است، جایز است، ولی هر گاه چیزی را که منافع حلال دارد به کسی بفروشند که آن را قطعاً در حرام مصرف می کند (مثلاً انگور را به کارخانه شراب سازی بفروشند)، معامله آن حرام است.
- اگر در موقع معامله صیغه نخوانند، ولی فروشنده در مقابل مالی که از خریدار می گیرد، مال خود را ملک او کند و او بگیرد، معامله صحیح است و هر دو مالک می شوند. خرید و فروش میوه ها
- خوردن یا نوشیدن چیزی که برای انسان ضرر مهمی دارد حرام است، کشیدن سیگار و سایر انواع دخانیات مخصوصاً مواد مخدر مطلقاً حرام است خواه به صورت تزریق یا دود کردن یا خوردن و یا به هر طریق دیگری بوده باشد. و همچنین تولید، خرید و فروش و هر گونه کمک به انتشار آن حرام است.
- چیزی را که با وزن خرید و فروش می کنند با پیمانه ای که وزن آن معلوم است هم می شود معامله کرد، مثلاً می خواهد ده من گندم بفروشد; با پیمانه ای که یک من گندم می گیرد ده پیمانه بدهد.
- اگر بعد از آنکه زکات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد مالک آن بمیرد، باید مقدار زکات را از مال او بدهند. ولی اگر پیش از واجب شدن زکات بمیرد، هر یک از ورثه که سهم او به اندازه نصاب است، باید زکات سهم خود را بدهد.
- در چند مورد معامله باطل است: اول :خرید و فروش عین نجس مثل: بول و غائط و خون و خوک و سگ ولی خرید و فروش خون برای معالجه بیماران و خرید و فروش سگ شکاری و نگهبان جایز است. دوم :خرید و فروش مال غصبی مگر آنکه صاحبش اذن دهد. سوم: خرید و فروش چیزهائی که ارزش مالی ندارد. چهارم :معامله چیزی که منافع معمولی آن حرام باشد، مثل آلات قمار و موسیقی. پنجم: معامله ای که در آن ربا باشد. ششم: فروختن اجناس تقلبی که خریدار از وضع آن خبر نداشته باشد.و فروختن روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است و این عمل را غش می گویند، از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) منقول است که فرمود: کسی که در معامله با مسلمانان غش کند یا به آنان ضرر بزند یا تقلب و حیله نماید، از ما نیست و هر که با برادر مسلمان خود غش کند، خداوند برکت روزی او را می برد و راه معاش او را می بندد و او را به خودش واگذار می کند. هفتم :خرید و فروش اعضای بدن مانند کلیه و امثال آن و اگر پولی می گیرد آن را در مقابل اجازه برداشتن عضو در بدن، بگیرد نه در مقابل اصل و در هر حال این کار در صورتی جائز است که برای دهنده عضو، ایجاد خطر نکند. هشتم :خرید و فروش اراضی موات پیش از آنکه آن را احیاء کند.
- عمده معاملات مکروه از این قرار است: اول: مِلک فروشی. دوم: قصابی. سوم :کفن فروشی. چهارم: معامله با مردمان پست. پنجم:معامله بین اذان صبح و اول آفتاب. ششم; آنکه کار خود را خرید و فروش گندم و جو و مانند اینها قرار دهد. هفتم: آنکه برای خریدن جنسی که دیگری می خواهد بخرد داخل معامله او شود. معاملات باطل
- خرید و فروش گوشت هایی که از بازار مسلمانان یا از دست شخص مسلمان گرفته شود اشکال ندارد، ولی اگر بداند مسلمانی که آن را از دست کافر گرفته یا از بلاد کفّار آورده تحقیق نکرده که آن حیوان مطابق دستور شرع ذبح شده یا نه، خرید و فروش آن باطل و حرام است ولی اگر از مسلمانی گرفته که ظاهراً پایبند شرع است و احتمال می دهد تحقیق کرده باشد معامله اش صحیح است; اما خریدن چرم هایی که از بلاد کفّار می آورند جایز و پاک است. هر چند نماز با آن صحیح نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] خرید و فروش خرما و گندم و غوره و میوهای که معمولاً از آفت گذشته است پیش از چیدن صحیح است.
- [آیت الله خوئی] اگر بعد از مالک شدن درخت خرما و انگور یا زراعت گندم و جو زکات آن‌ها واجب شود، باید زکات آن را بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بعد از مالک شدن درخت خرما و انگور یا زراعت گندم و جو زکات آن‌ها واجب شود، مثلا خرما در ملک او زرد یا سرخ شود، باید زکات آن را بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر بعد از مالک شدن درخت خرما و انگور یا زراعت گندم و جو زکات آن‌ها واجب شود مثلاً خرما در ملک او زرد یا سرخ شود باید زکات آن را بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از مالک شدن درخت خرما و انگور یا زراعت گندم و جو زکات آن‌ها واجب شود، مثلاً خرما در ملک او زرد یا سرخ شود، باید زکات آن را بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بعد از مالک شدن درخت خرما و انگور یا زراعت گندم و جو زکات آن‌ها واجب شود، باید زکات آن‌ها را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بعد از مالک شدن درخت خرما و انگور یا زراعت گندم و جو زکات به انها تعلق گیرد باید زکات انها را بدهد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر بعد از مالک شدن درخت خرما و انگور یا زراعت گندم و جو؛ زکاه آن‌ها واجب شود؛ باید زکاه آن را بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر بعد از مالک شدن درخت خرما ، و انگور یا زراعت گندم و جو ، زکات آن‌ها واجب شود ، باید زکات آن را بدهد .
- [آیت الله اردبیلی] اگر بعد از مالک شدن درخت خرما و انگور یا زراعت گندم و جو، زکات آن‌ها واجب شود، باید زکات آن‌ها را بدهد.