وکیل
جریء آن‌که کاری به وی واگذار شده باشد، و به عبارت دیگر چنان‌که از متون فقهی استفاده می‌شود، وکیل نایب در تصرف را گویند.
هرگاه وکیل بدون اذن موکل دیگری را وکیل کند و خسارتی به وجود بیاید مالک به چه کسی رجوع کند؟ و آیا بین علم و جهل وکیل تفاوتی وجود دارد؟
بسمه تعالی: وکیل ضامن است و مالک می تواند به هر یک از این دو نفر مراجعه کند و علم و جهل وکیل در ضمانت مؤثر نیست . والله العالم
بسمه تعالی: وکیل ضامن است و مالک می تواند به هر یک از این دو نفر مراجعه کند و علم و جهل وکیل در ضمانت مؤثر نیست . والله العالم
عنوان سوال:
هرگاه وکیل بدون اذن موکل دیگری را وکیل کند و خسارتی به وجود بیاید مالک به چه کسی رجوع کند؟ و آیا بین علم و جهل وکیل تفاوتی وجود دارد؟
پاسخ:
بسمه تعالی: وکیل ضامن است و مالک می تواند به هر یک از این دو نفر مراجعه کند و علم و جهل وکیل در ضمانت مؤثر نیست . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا موکل می تواند به وکیل اذن دهد که وکیلی انتخاب کند که وکیل از طرف موکل و وکیل باشد؟
- اگر وکیل استعفا کند آیا وکیل می تواند با بقاء اذن موکل عمل را انجام دهد؟
- هرگاه موکل یا وکیل از حق فسخ خود سوء استفاده کند و وکالت را در اثناء عمل فسخ کند آیا خسارتی را که به هر یک از آنان وارد می شود باید جبران شود مثلاً وکیل برای خرید منزل به شهر دیگر برود و موکل، وکالت را فسخ کند هزینه بازگشت به عهده کیست؟
- هرگاه موکل وکیل را عزل کند و وکیل از عزل اطلاع نداشته باشد و معامله ای انجام دهد ولی خریدار از عزل وکیل مطلع باشد آیا معامله نافذ است؟
- هرگاه موکل ادعا کند که خبر عزل وکیل را با نامه سفارشی فرستاده و رسیدن نامه دلیل بر اطلاع اوست ولی وکیل بگوید من اطلاع پیدا نکردم آیا تصرفات وکیل نافذ است؟
- هرگاه دختر و پسر ادعا کنند که ما نمی دانستیم در عقد نکاح اذن پدر شرط است و عقد را خوانده و نزدیکی نیز نموده اند آیا جهل تقصیری یا قصوری آنان مسقط حدّ است؟
- شخصی، مِلْکی را به بیع شرط در قبال مبلغی به کسی فروخته است، لکن وکیل مالک، مِلک را قبل از بازپرداخت مبلغ مشتری، به کسی دیگر فروخته است. آیا بیع وکیل در زمانی که موکل هنوز مبلغ بیع شرط را پس نداده، صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] مردی کسی را وکیل کرده که همسرش را طلاق دهد. همسر برای اینکه زوج دیگر حق رجوع نداشته باشد، مهرش را بذل نموده تا طلاق مبارات صورت پذیرد. وکیل با کسب رضایت موکل، صیغه طلاق مبارات جاری می کند. آیا حق رجوع برای زوج باقی است؟ نیز در صورتی که زوجه از بذل خود در زمان عده رجوع کند، آیا حق رجوع برای زوج باقی است؟
- [آیت الله سیستانی] مردی کسی را وکیل کرده که همسرش را طلاق دهد. همسر برای اینکه زوج دیگر حق رجوع نداشته باشد، مهرش را بذل نموده تا طلاق مبارات صورت پذیرد. وکیل با کسب رضایت موکل، صیغه طلاق مبارات جاری میکند. آیا حق رجوع برای زوج باقی است؟ نیز در صورتی که زوجه از بذل خود در زمان عده رجوع کند، آیا حق رجوع برای زوج باقی است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی کسی را وکیل کرده که همسرش را طلاق دهد و همسر برای اینکه زوج، دیگر حق رجوع نداشته باشد، مهر خود را بذل کرده تا طلاق مبارات انجام شود و وکیل با کسب رضایت موکل خود طلاق مبارات داده است. آیا در فرض مسأله حق رجوع برای زوج وجود دارد؟
- [آیت الله بهجت] کسی که به دفترخانه مراجعه می کند، می گوید مالک فلان چیز است و می خواهد شخصی را وکیل کند آن را بفروشد؛ آیا صاحب دفترخانه بدون احراز مالکیّت موکّل می تواند سند تنظیم نماید که معمولاً وکیل در دفترخانه حضور نداشته و فقط شخص موکّل بعد از تنظیم سند آن را امضا می نماید؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی با توکیل به غیر، انجام هر گونه عمل مادی و اعتباری (حتی انتقال مال به هر کس و به هر قیمت ولو به خود و اخذ ثمن برای خود) را نسبت به مال معینی به وی تفویض میکند (به گونهای که مفاد وکالتنامه ظهور در انتقال کلیه حقوق به وکیل دارد). وکیل در راستای انجام مفاد وکالت، آن مال را به خود هبه مینماید. پس از انجام هبه توسط وکیل، موکل از هبه انجام شده رجوع و مال مورد وکالت را مطالبه میکند. با این وجود، وکیل با استناد به اختیارات عام حاصله از وکالتنامه مزبور و بدون توجه به رجوع مالک از هبه، این بار اقدام به انتقال مال به خود در قالب عقد بیع کرده و با استناد به لازم بودن عقد بیع، از رد مال متعلق به موکل امتناع مینماید ضمن اینکه ثمن بخس حاصله از انجام بیع نیز طبق مفاد وکالتنامه در اختیار وکیل قرار گرفته است. حکم تکلیفی و وضعی وکیل و موکل در این خصوص چیست؟ آیا وکیل اختیار تملیک مال مزبور در قالب بیع، آن هم پس از رجوع مالک از هبه داشته است؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه زید غائبی عمروی را در طلاق زوجه خود وکیل کند و عمرو زوجه او را طلاق دهد، هنوز عدّه منقضی نشده این عبارت را به وکیل خود بنویسد: اگر ممکن شود نگذارید آن زن شوهر رود و ظاهراً زید جاهل بوده به جواز رجوع در عدّه رجعیّه، آیا به این عبارت رجوع محقّق می‌شود یا نه؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه مبذول در طلاق خُلع مستحقّاً للغیر بوده اعم از علم زوج یا جهل او مع تعقّب الطلاق، أو عدمه، چون مسأله مختلفة الأقوال است فتوای مبارک در این مسأله چیست؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه زوج شخصی را وکیل کند که زوجه او را سه طلاقه کند، ولی تصریح نکند در توکیل او در دو رجوع در ما بین آن‌ها، آیا این توکیل در توکیل در رجوع نیز کفایت میکند؟ و آیا رجوع قابل توکیل می‌باشد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید: 1 اگر کسی با زن شوهردار زنا کند، ازدواج با آن زن بعد از طلاق یا فوت شوهرش چه صورت دارد؟ 2 آیا فرقی بین دخول در قُبل و دُبر هست؟ 3 آیا صورت علم به مسأله و جهل به آن تفاوتی دارد؟ 4 اگر ازدواج صورت بگیرد و صاحب اولاد شوند، حکم چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی زمینی را از وکیل مالک به طور قسطی خریده است و بعد از آن‌که اقساط آن را پرداخت نمود، موکّل ادّعا می کند که معامله را فسخ کرده و آن را به مالکیت خود بازگردانده است، آیا این ادّعا توسط او صحیح است یا آن‌که مشتری حق دارد مبیع را از او مطالبه نماید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] مُوَکِّل (یعنی کسی که دیگری را وکیل میکند) و نیز کسی که وکیل می‌شود باید عاقل و ممیّز باشند و از روی قصد و اختیار اقدام کنند و موکّل باید بالغ نیز باشد و کسی که او را به وکالت مجبور کردهاند، اگر بعداً راضی شود و نیز موکّل نابالغ اگر ولیّ او اذن یا اجازه دهد، وکالت وی صحیح است.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی با مال دیگری بدون اذن یا وکالت یا ولایت مضاربه نماید، مضاربه فضولی است و با اجازه مالک اصل مضاربه صحیح است، و در صورتی که خسارتی پیدا شود به عهده مالک است، ولی سود حاصله بر طبق قرارداد، بین مالک و عامل تقسیم می‌شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه وکیل یا موکل از دنیا برود یا دیوانه شود وکالت باطل می شود، هر چند دیوانه بعداً عاقل گردد، دیوانگی موقت نیز بنابر احتیاط باعث باطل شدن وکالت است، ولی بی هوشی موقت موجب باطل شدن وکالت نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی را وکیل کند که زکات مال او را بدهد همین اندازه که مالک نیت داشته باشد کافی است، خواه وکیل نیت کند یا نه، ولی اگر مالک نیت زکات را نکرده بلکه وکالت در همه چیز به او داده باید وکیل نیت کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شخصی بدون اذن و یا وکالت و ولایت با مال غیر، مضاربه کند، مضاربه فضولی است و با اجازه مالک صحیح می شود و در صورت اجازه، سود حاصله، طبق قرارداد بین مالک و عامل تقسیم می شود و اگر هم خسارتی به سرمایه وارد شد به عهده مالک است. و اگر مضاربه و معامله های انجام شده را امضا نکرد معامله های واقع شده باطل و جنس به صاحب آن و پول به مالک برمی گردد.
- [آیت الله وحید خراسانی] جایز نیست عامل بدون اذن مالک با سرمایه ای که از مالک گرفته با دیگری قرار داد مضاربه ببندد یا کار با سرمایه را به دیگری واگذار کند یا دیگری را برای تجارت با سرمایه اجیر کند و اگر بدون اذن این تصرفات انجام شود و مالک هم اجازه نکند و مال تلف شود عامل ضامن است ولی اجیر گرفتن برای مقدمات عمل یا وکیل گرفتن برای انجام انها مانعی ندارد
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی وکیل خود راعزل کند، بعد از رسیدن این خبر به او برکنار می شود، ولی اگر پیش از رسیدن این خبر به او کاری را انجام داده باشد صحیح است، اما وکیل هرموقع بخواهد می تواند از وکالت کنار برود هرچند موکل غایب باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .ّ اقامه نماز در مسافرخانه، هتل، حمام و مانند این ها که برای مشتریان آماده است و برابر محاوره، اذن یا رضایت مالکان آن‌ها بهدست میآید, صحیح است و در موارد دیگر، به جا آوردن نماز در ملک دیگری, بدون علم یا اطمینان به رضای او , صحیح نیست . اگر مالک عین، منفعت یا انتفاع , اذن ماندن در آن ملک را داده, میتوان رضایت او نسبت به اقامه نماز را فهمید.
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه چیزی را پیدا کند که تا یک سال قابل ماندن نیست مانند میوه و سبزیجات بنابر احتیاط واجب تا زمانی که اسیبی به ان نرسد نگه دارد و چنانچه صاحبش پیدا نشد به اذن حاکم شرع یا وکیل او و در صورت نبودن این دو به اذن عدول مومنین در صورتی که میسر باشد ان را قیمت کند و بفروشد یا خودش بردارد و پول ان را نگه دارد و بنابر احتیاط واجب از زمان پیدا شدن تا یک سال اعلان کند و در صورت پیدا نشدن صاحبش به انچه که در مساله گذشت عمل نماید
- [آیت الله جوادی آملی] .فروشنده و خریدار باید دارای اوصاف زیر باشند : 1 .بالغ باشند. 2 عاقل ب اشند, نه دیوانه. 3 .رشید باشند , نه سفیه . 4 .قصد جدّی نسبت به معامله داشته باشند, نه شوخی. 5 .مجبور دیگری نباشند, بلکه مختار باشند. 6 .مالک یا ولیّ یا وصی، یا قیّم و یا وکیل مالکِ عوض یا معوّض باشند. 7 حقّ تصرف در مال خود را داشته باشند , پس ورشکستهای که ب ر اثر حکم حاکم شرع از تصرف در اموال خود ممنوع است , نمیتواند نسبت به مال خویش معامله کند , هرچند میتواند مال دیگران را با اذن آن‌ها بفروشد یا با آن چیزی بخرد.