حکم ظن
احکام ظن، احکام اصولی مربوط به ظنّ به حکم شرعی می‌باشد.
حکم ظن در اجزای نماز چیست؟
بسمه تعالی: ظن در اجزای نماز حجت است .والله العالم
بسمه تعالی: ظن در اجزای نماز حجت است .والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر قاضی ظن اجمالی دارد بر این که قاتل یکی از چهار نفر می باشد. آیا با قرعه می تواند یکی را معیّن کند؟
- شخصی الآن شک می کند نمازهایی که در گذشته خوانده آیا با تمام شرایط و بطور صحیح خوانده یا نه؟ وظیفه اش در حالت ظنّ و اطمینان چیست؟
- هرگاه دختری پس از عقد دائم و قبل از دخول، طلاق بگیرد در سه صورت ذیل حکم مهریه را بیان فرمایید: الف. درخواست طلاق از ناحیه دختر به جهت سوء ظن به شوهر باشد; ب. درخواست طلاق از ناحیه مرد به جهت سوء ظن و یا یقین به تماس تلفنی دختر با نامحرم قبل از ازدواج باشد; ج. درخواست طلاق از ناحیه مرد به جهت ارتباط نامشروع قبل از ازدواج باشد؟
- اگر با قَسامه(پنجاه قسم برای اثبات قتل) همراه با لوث(نشانه ای که موجب ظن غالب حاکم به قاتل بودن شخص می شود)، قتل ثابت شود، آیا لازم است کسانی که قسم می خورند از بستگان درجه ی اول و دوم مقتول باشند و آیا بیان نسبت خود با مقتول، هنگام قسم خوردن و تعیین نوع قتل، لازم است؟ اگر برخی از اعضای قسامه سوگند را به صورت صحیح ادا نکنند، تکلیف چیست؟
- اگر شخصی نماز مغرب و عشاء را با هم بخواند اذان گفتن برای نماز عشاء چه قبل و چه بعد از نافله و تعقیبات نماز مغرب چه حکمی دارد؟ همچنین در نماز ظهر و عصر؟(چه در نماز فرادا و چه در نماز جماعت)
- بعد از نماز جمعه به نماز عصر رسیدم در صورتی که خطبه ها قبل از اذان ظهر شروع شده بود آیا می تواند نماز ظهر خود را با نماز عصر چنین خطیبی اقتدا کنم یا نه ؟
- اگر معتکف (در غیر محل اعتکاف) در نماز جمعه شرکت کند آیا می تواند به اندازه نماز عصر تاخیر کرده و نماز عصر را با خطیب جمعه بخواند یا باید بعد از نمازجمعه فوراً به محل اعتکاف برگردد؟
- در مسجدی که امام جماعت عادل نماز را برگزار می کند شخصی در حالی که نماز جماعت برگزار شده، به قصد اینکه به دیگران بفهماند که امام عادل نیست نماز را فرادی می خواند آیا نماز وی صحیح است؟
- کسی که مشغول خواندن نماز عشا است، آیا می تواند به نماز قضا یا مستحبی عدول کند و نماز عشا را برگزار کند؟
- نماز فرادی در مسجد ثوابش بیشتر است یا نماز جماعت در غیر مسجد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] ظن در نماز در حکم یقین است یا نه؟ مثل این که: در وقت نماز ظهر، یا عصر ظن پیدا نماید که نماز ظهر، یا عصر را خوانده است، آیا اکتفا می‌شود به آن یا نه؟ آیا حکم به خواندن کند یا نه؟ و ظن در افعال وضو و غسل و تیمّم و تطهیر و غیره در حکم علم است یا خیر؟ و هم چنین ظن بعد از آن ها؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی مدتی در بعضی از اجزای واجب نماز، با اعراب غلط، نماز را خوانده است. تکلیفش چیست؟
- [آیت الله بروجردی] حکم ظن در رکعات نماز چیست، معتبر است مطلقاً یا در بعض صور؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نمیداند حالتی که در نماز برای او پیدا شده است، حالت شک است یا ظن و گمان، باید به احکام شک رفتار کند یا به احکام ظن و گمان؟
- [آیت الله بروجردی] حکم ظن در افعال نماز چیست، معتبر است یا نه؟ و در صورت عدم اعتبار در مواردی مثل ظن به اتیان سجدتین، آیا بنا را بر أقّل بگذارد یا اکثر؟
- [آیت الله بهجت] آیا افراد وسواسی باید به ظنّ خود مانند شک عمل کنند یا خیر؟ اگر ظنّ قوی باشد چه طور؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که کمربندش از اجزای حیوان حرام گوشت مانند پوست مار و خرس است، آیا میتواند با آن نماز بخواند؟
- [آیت الله خامنه ای] وظیفه ی کثیرالظن در نماز (یعنی کسی که زیاد دچار ظن و گمان می شود نه کثیرالشک) چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا همه اجزای مردار نجس است؟
- [آیت الله اردبیلی] حیوان حرام گوشتی که ذبح شرعی شده است، آیا نماز خواندن در لباسی که از اجزای این حیوان تهیه شده، صحیح است یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- انسان باید نماز عصر را بعد از نماز ظهر و نماز عشاء را بعد ز نماز مغرب بخواند و اگر عمداً نماز عصر را پیش از نماز ظهر و نماز عشاء را پیش از نماز مغرب بخواند باطل است.
- نماز ظهر و عصر هرکدام وقت مخصوص و مشترکی دارند، وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد; و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر، وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است، و اگر کسی در وقت مختص ظهر، نماز عصر و در وقت مختص عصر نماز ظهر بخواند، نماز او در هر دو مورد باطل است.
- اگر یک مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهد، یا انسان یقین کند که وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده، نماز او باطل است. و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده، ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده، یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده، نماز او صحیح است.
- اگر پیش از خواندن نماز مغرب; سهواً مشغول نماز عشاء شود و در بین نماز بفهمد که اشتباه کرده، اگر به رکوع رکعت چهارم نرفته است، باید نیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را تمام کند و بعد نماز عشاء را بخواند و اگر به رکوع رکعت چهارم رفته باید نماز را تمام کند، بعد نماز مغرب را بخواند.
- اگر در نماز ظهر یا در نماز عصر نیت کند که چهار رکعت نماز می خوانم و معین نکند، ظهر است یا عصر، نماز او باطل است. و نیز کسی که مثلا قضای نماز ظهر بر او واجب است، اگر در وقت نماز ظهر بخواهد نماز قضا یا نماز ظهر را بخواند، باید نمازی را که می خواند، در نیت معین کند که نماز قضا یا نماز ادا است.
- حکم گمان در رکعت های نماز حکم یقین است، مثلاً اگر در نماز چهار رکعتی انسان گمان دارد که نماز را چهار رکعت خوانده، نباید نماز احتیاط بخواند.
- نماز مغرب و عشاء هرکدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز مغرب از اول مغرب است، تا وقتی که از مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نماز بگذرد، که اگر کسی مثلا مسافر باشد و تمام نماز عشاء را سهواً در این وقت بخواند نمازش باطل است. وقت مخصوص نماز عشاء موقعی است که به اندازه خواندن نماز عشاء به نصف شب مانده باشد که اگر کسی تا این موقع نماز مغرب را نخواند، باید اول نماز عشاء و بعد از آن نماز مغرب را بخواند. و بین وقت مخصوص نماز مغرب و وقت مخصوص نماز عشاء وقت مشترک نماز مغرب و عشاء است.
- مسافری که باید نماز را تمام بخواند اگر به واسطه ندانستن مسأله به نیت نماز دو رکعتی مشغول نماز شود و در بین نماز مسأله را بفهمد، باید نماز را چهار رکعتی تمام کند و احتیاط مستحب آن است که بعد از تمام شدن نماز، دوباره آن نماز را چهار رکعتی بخواند.
- اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز بیشتر از نماز احتیاط بوده مثلاً در شک بین سه و چهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند، بعد بفهمد نماز را دو رکعت خوانده، چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل می کند انجام داده; مثلاً پشت به قبله کرده، باید نماز را دوباره بخواند و اگر کاری که نماز را باطل می کند انجام نداده باید یک رکعت کسری نمازش را به طور متصل به جا آورد.
- کسی که به قصد نماز عصر مثلا مشغول نماز می شود، در بین نماز خیال می کند نماز ظهر می خواند، مقداری از نماز را با همین خیال می خواند و قبل از تمام شدن نماز یادش می آید که نمازش نماز عصر بوده و اول هم قصد نماز عصر کرده، نماز او صحیح است. در این قسمت فرقی بین اثناء و بعد از فراغ نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] (کثیرالشک) یعنی کسی که زیاد شک می کند نباید به شک خود اعتنا کند، خواه در عدد رکعات نماز باشد، یا در اجزای نماز، یا شرایط نماز.
- [آیت الله مکارم شیرازی] احکامی که درباره شک و سهو و ظن در نمازهای واجب روزانه گفته شد، در سایر نمازهای واجب نیز عیناً وجود دارد، مثلاً اگر در نماز آیات شک کند که یک رکعت خوانده یا دورکعت چون شک او در نماز دو رکعتی است نماز باطل می شود، همچنین سایر احکام شک و سهو و ظن.
- [آیت الله جوادی آملی] .اقامه نماز در حال ناچاری در مکان متحرّک یا لرزان، مانند تلّ شن, با رعایت آرامش در اجزای نماز به قدر امکان و حفظ قبله, صحیح است.
- [آیت الله بهجت] لباس نمازگزار باید از اجزای حیوان مردهای که خون جهنده دارد نباشد، ولی اگر از اجزای حیوان حلالگوشت مردهای که مانند ماهی، خون جهنده ندارد، لباس تهیه کند، نماز در آن مانعی ندارد. (???) اگر چیزی از مردار حلالگوشت مانند مو و پشم که روح ندارد، همراه نمازگزار باشد، یا با لباسی که از آن‌ها تهیه کردهاند نماز بخواند، نمازش صحیح است. شرط چهارم:
- [آیت الله اردبیلی] حکم گمان در رکعتهای نماز حکم یقین است، مثلاً اگر در نماز چهار رکعتی گمان داشته باشد که نماز را چهار رکعت خوانده، نباید نماز احتیاط بخواند و حکم گمان در اجزای نماز نیز مانند حکم یقین است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر لباسهای کوچک نمازگزار، مثل عرقچین و جوراب که نمیتوان با آن‌ها عورت را پوشاند، نجس باشند، چنانچه از اجزای مردار به تفصیلی که گذشت یا از اجزای حیوان حرام گوشت درست نشده باشند، نماز با آن‌ها صحیح است و نیز اگر با انگشتری نجس نماز بخواند، اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که باید خوابیده نماز بخواند برهنه باشد و لحاف یا تشک او نجس یا از ابریشم خالص یا از اجزای حیوان حرام گوشت باشد، احتیاط واجب آن است که در نماز عورت خود را با چیزی که نماز در آن صحیح است بپوشاند، بلکه بنابر احتیاط واجب در حال نماز نباید لحافی که از اجزای حیوان حرام گوشت درست شده، به روی خود بیندازد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] دستور نماز احتیاط از نظر کم و زیاد کردن رکن و اجزای غیر رکن و شک در به جا آوردن اجزا مانند سایر نمازهای واجب است.
- [آیت الله جوادی آملی] .لباس نمازگزار نباید از اجزای حیوان مردار شدهای باشد که اگر رگ آن بریده شود, خون از آن میجهد; خواه آن حیوان حلالگوشت باشد, مانند گوسفند یا حرام گوشت, مانند گربه . احتیاط مستحب , آن است که از اجزای مرداری که دارای خون جهنده نیست, در نماز اجتناب شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] ظن و گمان در رکعات نماز در حکم یقین است، یعنی باید بنابر گمان بگذارد و نماز را ادامه دهد، ولی اگر در رکعت اول و دوم باشد احتیاط واجب این است که نماز را بعداً نیز اعاده کند.