انحراف
صفت انحراف به انحراف حرف از مخرج خود به سمت مخرج حرف دیگر اطلاق می‌شود و یکی از صفات فرعی حروف می‌باشد.
قبله مسجدی ْ15 درجه انحراف دارد ولی نمازگزاران به این انحراف توجه ندارند،و نماز را به طرف قبله نمی خوانند آیا نماز آنان صحیح است؟
بسمه تعالی: انحراف از قبله در حد پهنای یک انگشت اشکال ندارد و بیش از این اشکال دارد . والله العالم
بسمه تعالی: انحراف از قبله در حد پهنای یک انگشت اشکال ندارد و بیش از این اشکال دارد . والله العالم
عنوان سوال:
قبله مسجدی ْ15 درجه انحراف دارد ولی نمازگزاران به این انحراف توجه ندارند،و نماز را به طرف قبله نمی خوانند آیا نماز آنان صحیح است؟
پاسخ:
بسمه تعالی: انحراف از قبله در حد پهنای یک انگشت اشکال ندارد و بیش از این اشکال دارد . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- پس از خرید یک واحد آپارتمانی مسکونی متوجه شدم بر این که کاسه توالت ده درجه از قبله انحراف دارد آیا این مقدار برای انحراف از قبله کافی است؟
- در مراسم نماز میّت عدّه ای از نمازگزاران به شکل جماعت یومیه سکوت می کنند با توجه به اینکه این عده حایل بین امام و مأمومین بعدی می شوند اگر مأمومین صفهای بعدی تکبیرات و ادعیه را بگویند نمازشان صحیح است؟ اگر صحیح باشد جماعتاً یا منفرداً؟
- در جریان تغییر قبله که پیامبر (صلی الله علیه وآله) مشغول نماز جماعت بودند، چرخیدن پیامبر (صلی الله علیه وآله) از طرف شمال به جنوب امکان پذیر بود، ولی چرخیدن صفوف متعدد نمازگزاران با حرکت زیاد موجب بطلان نماز می شد. لطفاً توضیح مرحمت فرمایید؟
- اگر در مسجدی از سوی هیأت امنای مسجد، بدون اجازه و رضایت متولی و فرزندان واقف، تغییر ساختمانی انجام بگیرد، آیا نماز گزاردن در آن صحیح است؟
- در مسجدی که امام جماعت عادل نماز را برگزار می کند شخصی در حالی که نماز جماعت برگزار شده، به قصد اینکه به دیگران بفهماند که امام عادل نیست نماز را فرادی می خواند آیا نماز وی صحیح است؟
- بنده در عدالت خودم شک دارم آیا می توانم نمازی را که عدّه ای به همراه من می خوانند به نیّت جماعت بخوانم و اگر حقیر نیّت فرادا کنم نماز آنان به نیّت جماعت صحیح است؟
- اگر در جایی مثلاً قبله کمی مایل به راست باشد به اندازه 23 درجه، واز طرفی نمازگزاری بیش از این مقدار کج بایستد و دلیلش این باشد که احتیاط می کنم و عرف به این شخص بگوید کمی بیش از اندازه کج ایستاده ای، حکم نماز این شخص و حکم کسی که به این شخص اقتداء می کند،چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] به نظر جناب عالی، تا چند درجه انحراف از قبله جایز است و نماز ما اشکال پیدا نمی کند ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] توالت ساختمان حدود 7 الی 10 درجه از قبله انحراف دارد، آیا این مقدار تمایل و انحراف اشکال دارد؟
- [آیت الله بهجت] در مسجدی یک امام جماعت برای اقامه نماز ظهر و یک امام جماعت دیگر برای اقامه نماز مغرب می آید. امام جماعت اوّل طبق جهت محراب رو به قبله می ایستد، ولی دومی با استدلال به علم قبله شناسی عقیده دارد که قبله حدود 20 درجه به سمت راست انحراف دارد. در این صورت تکلیف مأمومین در اقتدا به این دو امام جماعت چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] مقدار انحرافِ سنگ توالت در منزلی، نسبت به قبله کم و حدود 25 تا 30 درجه است، آیا می‌توان از این توالت استفاده کرد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا سلامهای سه گانه ای که نمازگزاران بعد از نماز می خوانند نصّ خاصّی دارد؟
- [سایر] اگر در نماز جماعت امام با زاویه ای حدود سی درجه بایستد آیا بر نماز گزاران هم واجب است که با همین زاویه بایستند. با توجه به اینکه اختلاف درجه قبله تا سی درجه اشکالی ندارد؟ در این صورت باید صفوف نماز با این زاویه باشد یا هر کسی می تواند سر جای خود سی درجه بایستد؟
- [سایر] با عرض سلام درمسجدی اخیراجهت قبله تغییرکرده چون قبلا اشتباه بوده}حدود20 یاده درجه{اماباوجودیکه درجایی اعلام شده،اکثرا و عده ای از نمازگزاران مثل جهت سابق به نماز می ایستند{احتمالابخاطر فراموشی یا..}.آیا نمازخواندن بنده در این مسجدکه اکثرا درجهت اشتباه می ایستند،صحیح است?یعنی خودم درست بایستم کافی است و نمازم بجماعت حساب می‌شود یاخیر?
- [آیت الله مظاهری] اگر بدون انحراف بدن از قبله، کسی صورت خود را عمداً یا سهواً از قبله بگرداند، نماز او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] در صورتی که بتوان با قبله نماهای جدید جهت دقیق قبله را مشخص کرد تا چه اندازه انحراف از این جهت به نماز ضرری نمی زند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا حرف زدن و خندیدن و خوردن و آشامیدن و انحراف از قبله و دیگر مبطلات نماز، در بین نماز میّت هم باعث باطل شدن نماز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که یقین به قبله ندارد; اگر بخواهد غیر از نماز، کاری کند که باید رو به قبله انجام داد، مثلا بخواهد سر حیوانی را ببرد، باید به گمان عمل نماید و اگر گمان ممکن نیست در صورت ضرورت به ذبح حیوان و خوف از فوت آن به هر طرف که انجام دهد صحیح است. پوشانیدن بدن در نماز
- شرایط وجوب نماز جمعه بر نمازگزاران: نماز جمعه به کسی که واجد شرایط ذیل است واجب می شود: 1. بالغ، 2. عاقل، 3. مرد، 4. حاضر (نه مسافر)، 5. بینا، 6. سالم (نه بیمار)، 7. لنگ و شل نبوده، 8. پیر و ناتوان نباشد. ولی در عین حال گروهی که نماز بر آن‌ها واجب نیست اگر تحمل زحمت کنند و نمازجمعه بخوانند نماز جمعه آن‌ها صحیح است.
- مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد و اگر موقع خواندن نماز تکان نداشته باشد و نماز را با آرامش و با رعایت دیگر شرایط بخواند صحیح است و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد، مانند اتومبیل و کشتی و ترن نماز بخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند و اگر آن‌ها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند; به طرف قبله برگردد. و در حال چرخیدن به سمت قبله چیزی نگوید.
- اگر بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد فراموش شده کاری کند که اگر عمداً یا سهواً در نماز اتفاق بیفتد نماز باطل می شود، مثلاً پشت به قبله نماید، باید قضای سجده و تشهد را به جا آورد و نمازش صحیح است .
- هر گاه سلام را فراموش کند، این مسأله سه صورت دارد: 1 موقعی یادش بیاید که نه صورت نماز به هم خورده، و نه کاری که نماز را در هر دو حالت (عمد و سهو) باطل می کند (مانند پشت به قبله کردن) انجام داده است در این صورت سلام را می گوید و نمازش صحیح است. 2 موقعی یادش بیاید که صورت نماز به هم خورده و پیش از به هم خوردن صورت نماز، چیزی که نماز را در هر دو حالت باطل می کند، انجام نداده است در این صورت سلام را نیز بگوید و نماز او صحیح است. 3 به همین صورت ولی قبل از به هم خوردن صورت نماز، چیزی که نماز را در هر دو حالت باطل می کند، انجام داده باشد، در این صورت سلام بگوید و دو مرتبه آن نماز را اعاده کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر بعد از نماز فهمید که نماز او رو به قبله نبوده است اگر انحراف به سمت راست یا سمت چپ قبله نرسیده نماز صحیح است و اگر به سمت راست یا سمت چپ قبله رسیده و یا پشت به قبله بوده، اگر در وقت است باید نماز را دوباره بخواند ولی اگر خارج وقت است قضا لازم نیست.
- [آیت الله بهجت] اگر در بین نماز فهمید که از قبله منحرف است، پس اگر انحراف در بین طرف راست و چپ او بوده و قبله در جهت پشت قرار نگرفته باشد، به طرف قبله متوجه می‌شود و بقیه نمازش را میخواند و صحیح است؛ ولی اگر پشت به قبله بوده و یا کاملاً به طرف راست یا چپ بوده، نماز را قطع میکند و دوباره رو به قبله نماز میخواند.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که ایستاده یا نشسته نماز می خواند, باید طوری قرار گیرد که قسمت جلوی بدن او رو به قبله باشد . انحراف اندکِ سرانگشت یا زانو از قبله, مانع صدقِ رو به قبله بودن نیست , هرچند احتیاط در پرهیز از انحرافِ اندک انگشت و زانو و مانند آن است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بفهمد نماز را پیش از وقت خوانده یا آن را پشت به قبله یا به طرف راست یا چپ قبله بجا آورده، باید دوباره آن را بخواند و اگر وقت گذشته، قضا نماید و اگر با وجود این که میتوانسته قبله را جستجو کند، بدون جستجو نماز بخواند و سپس متوجه شود که به جهت قبله نماز نخوانده، نمازش باطل است، حتی اگر انحراف از قبله کمتر از حدّ راست یا چپ باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر مکلف با هواپیما سفر کند، و بخواهد در آن نماز بخواند، در صورتی که بتواند به هنگام نماز رو به قبله بودن و استقرار داشتن و دیگر شرایط را رعایت کند، نمازش صحیح است، وگرنه در صورتی که وقت داشته باشد و بتواند پس از خروج از هواپیما نماز واجد شرایط را بجای آورد، بنا بر احتیاط نمازش در هواپیما صحیح نیست. لکن اگر وقت تنگ باشد، واجب است نماز را درون هواپیما بجای آورد و در آن صورت اگر جهت قبله را بداند، باید بدان جهت نماز بخواند و نمازش بدون رعایت قبله جز در حال ضرورت صحیح نیست، و در این حال باید هرگاه هواپیما از سمت قبله منحرف شد، بدان سو رو کند، و در هنگام انحراف از قبله، از قراءت و ذکر دست بکشد، و اگر نتواند به عین قبله توجه کند، باید سعی کند بیش از (نود) درجه از قبله منحرف نشود، و اگر جهت قبله را نداند، باید بکوشد آن را مشخص کند و طبق ظنّ خود عمل نماید، و اگر نتواند ظن بدست آورد کافی است نماز را به هر جهتی که احتمال میدهد قبله در آن باشد، بجای آورد. گر چه احتیاط مستحب آن است که نماز را به چهار جهت بجای آورد. این در جایی است که بتواند با شناخت قبله رو به قبله باشد و اگر جز در تکبیرة الاحرام نتواند، بدان اکتفا کند و اگر اصلاً نتواند، شرط استقبال ساقط می‌شود. و جایز است انسان قبل از وقت نماز اختیاراً با هواپیما مسافرت کند، هرچند بداند در هواپیما ناچار به نماز فاقد شرط استقبال و استقرار خواهد شد.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی در بین نماز بفهمد رو به قبله نیست، اگر انحرافش به سمت راست یا سمت چپ قبله نرسیده نماز او صحیح است و اگر به سمت راست یا سمت چپ قبله رسیده یا پشت به قبله بوده باید نماز را بشکند و دوباره رو به قبله بخواند و اگر وقت ندارد، در بین نماز به قبله برمیگردد و نماز را تمام میکند و نمازش صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] احتیاط واجب آن است که تا وقتی غسل میت تمام نشده او را رو به قبله بخوابانند، ولی بعد از آنکه غسلش تمام شد، بهتر است او را مثل حالتی که بر او نماز می خوانند، بخوابانند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اولی آن است تا وقتی که غسل میت تمام نشده؛ نیز او را رو به قبله بخوابانند ولی بعد از آنکه غسلش تمام شد؛ بهتر آن است که اورا مثل حالتی که بر او نماز می خوانند بخوابانند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . احتیاط آن است که تا وقتی غسل میت تمام نشده، او را رو به قبله بخوابانند ولی بعد از آن که غسلش تمام شد، بهتر است او را مثل حالتی که بر او نماز می خوانند، بخوابانند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که نمی خواهد در مسجدی نماز بخواند؛ اگر نداند حوض آن را برای همه مردم وقف کرده اند یا برای کسانی که در آنجا نماز می خوانند؛ نمی تواند از حوض آن وضو بگیرد؛ ولی اگر معمولا کسانی هم که نمی خواهند در آنجا نماز بخوانند از آن حوض وضو می گیرند؛ می تواند از آن وضو بگیرد.