قربانی
قربانی به معنی نزدیکی انسان به خدا از طریق اقدام به ذبح یک حیوان می‌باشد.
اگر کسی مومن بودن ذابح را قبل از ذبح احراز کرد و بعدا معلوم شد خلاف بوده است ایا ان قربانی کفایت می کند
مسلم بودن ذابح کافی است ولی بنابر اعتبار ایمان کفایت نمی کند
مسلم بودن ذابح کافی است ولی بنابر اعتبار ایمان کفایت نمی کند
عنوان سوال:
اگر کسی مومن بودن ذابح را قبل از ذبح احراز کرد و بعدا معلوم شد خلاف بوده است ایا ان قربانی کفایت می کند
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی با جهل به اشتراط مومن بودن ذابح قربانی خود را به دیگری واگذار کرده که ذبح نماید بعد از ذبح متوجه مساله شده است وظیفه او چیست
- انسان شک می کند که در سال یا سالهای گذشته ذابح قربانی اش مومن بوده یا نه الان وظیفه اش چیست
- اگر ذبح قربانی شخصی توسط غیر مومن صورت گرفته باشد ایا تکرار ان باید در ایام تشریق باشد
- غیر مومن مشغول سر بریدن قربانی بود شخصی که برای او قربانی می شد دست گذاشت روی دست ذابح و فشار می داد در بردن و اوردن چاقو به نحوی که بریدن سر گوسفند به هر دو اسناد داده می شد ایا این قربانی صحیح است
- بعضی از مدیران کاروانها یا اشخاص خیر دیگر که برای قربانی از اشخاص پول می گیرند و احیانا خودشان سر بریدن را یاد ندارند لذا قربانی ها را غیر مومن ذبح می کند اولا ایا از منوب عنه مجزی است یا نه و ثانیا ایا نایب ضامن است یا خیر
- کفاراتی که در احرام عمره تمتع بر گردن انسان می اید در مکه معلوم است که فقیر مومن نیست ایا باید صبر کند تا در محل ذبح کند و به فقیر بدهد و این تاخیر عمدی مانع ندارد
- اگر ذبح در منی تا اخر ایام تشریق ممکن شود باید ذبح را تاخیر بیندازد ایا جایز است که حلق را همان روز عید انجام دهد یا باید حلق و تقصیر را تا بعد از قربانی تاخیر بیندازد
- کسی که حج نیابی انجام می دهد اگر در قربانی شخص ثالثی را وکیل کرد ذابح چگونه نیت کند ایا باید نیت کند که به وکالت از میت قربانی می کنم یا باید وکالت از نایب میت کند در هر صورت ایا باید نام میت را هم ببرد
- شخصی در قربانی کسی را نایب خود کرد و پس از ان به دیگری نیابت داد ولی شخص اول ذبح نمود ایا صحیح است
- اگر کسی پس از ذبح قربانی و انجام باقی مناسک و یا قبل از ان متوجه شد که سن هدی کمتر از حد نصاب است وظیفه چیست
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در قربانی کفاره حج آیا شرایط قربانی حج تمتع شرط است یا مجرد ذبح یک قربانی کفایت میکند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شخصی نذر کرده روز عاشورا گوسفندی را برای امام حسین 7 قربانی کند ذابح حیوان را ذبح شرعی نکرده، آیا عمل به نذر شده یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا صرف پخش آیات قرآن و یادآوری ذکر خدا در هنگام ذبح حیوانات، کفایت می کند یا حتماً باید خود ذابح نام خدا را بگوید؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه شخص برای قربانی گوسفندی را به وسیله قصّابی ذبح نمود، قصّاب دیگر میگوید: این گوسفند حرام شده، ولی ذابح و اشخاص دیگرمی گویند: حلال است، آیا اکتفا به چنین قربانی میتوان نمود یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا شرط است که ذابح هدی مؤمن باشد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا ذبح شرعی لازم است حتماً به ذابح مستند باشد یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که قبل از ذبح قربانی به گمان اینکه قربانی را ذبح کرده اند، حلق کرده، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا در کشتارگاههای صنعتی که ذابح آن شیعه نیست، میتوان قربانی کرد؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در سال جاری گوشت قربانی را ذخیره و به کشورهای فقیر در سال بعد میدهند. آیا کفایت از سهم فقیر مؤمن میکند؟
- [آیت الله سیستانی] در هنگام ذبح ذابح هم لازم است رو به قبله باشد ؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- لازم نیست خود انسان در جستجوی اب برود بلکه می تواند کسی را که به گفته او اطمینان دارد بفرستد و همچنین اگر ان شخص ثقه باشد و ظن بر خلاف قول او نباشد اگر چه از گفته او اطمینان پیدا نشود و در هر دو صورت رفتن یک نفر از طرف چند نفر کفایت می کند
- اگر احتمال دهد که در پیشانی یا کف دستها یا پشت دستها مانعی هست چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد باید جستجو نماید تا یقین یا اطمینان کند که مانعی نیست بلکه اگر ثقه ای هم خبر دهد به عدم ان کفایت می کند در صورتی که ظن بر خلاف گفته او نباشد
- بچه صغیری را که ولی ندارد بدون اجازه فقیه عادل نمی شود اجیر کرد و کسی که به فقیه عادل دسترسی ندارد می تواند از چند نفر مومن عادل اجازه بگیرد و او را اجیر نماید و در صورت نبودن چند نفر از یک نفر هم کفایت می کند
- خرید و فروش روغنهایی که از ممالک غیر اسلامی می اورند اگر نجس بودن انها معلوم نباشد اشکال ندارد و همچنین اگر معلوم باشد و منفعت عقلایی حلالی داشته باشد ولی در این صورت فروشنده باید به خریدار بر طبق انچه که در مساله گذشت اعلام نماید و روغنی را که از حیوان بعد از جان دادن ان می گیرند هر چند احتمال ان برود که به دستور شرع کشته شده چنانچه از دست کافر بگیرند در صورتی که احراز نشود که ان کافر از دست مسلمان یا از بازار مسلمین گرفته است یا از ممالک غیر اسلامی بیاورند خوردنش حرام و خرید و فروش ان باطل و محکوم به نجاست است
- زن و مرد تا یقین یا اطمینان پیدا نکنند که وکیل انها صیغه را خوانده است نمی توانند ترتیب اثار و احکام نکاح را بدهند و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمی کند و اگر وکیل بگوید صیغه را خوانده در صورتی که ثقه باشد و ظن به خلاف گفته او نباشد یا از قول او اطمینان حاصل شود کافیست و در غیر دو صورت ذکر شده اکتفا به اخبار او محل اشکال است
- اگر عده ای بگویند خورشید یا ماه گرفته است چنانچه انسان از گفته انان یقین یا اطمینان پیدا نکند و در ان اشخاص شخصی که گفته او شرعا معتبر است نباشد و نماز ایات نخواند و بعد معلوم شود راست گفته اند در صورتی که تمام خورشید یا ماه گرفته باشد نماز ایات را بخواند ولی اگر مقداری از ان گرفته باشد خواندن نماز ایات بر او واجب نیست و همچنین است اگر دو نفر که عادل بودن انان معلوم نیست یا شخصی که ثقه بودن او معلوم نیست بگویند خورشید یا ماه گرفته بعد معلوم شود که ان دو عادل بوده اند و یا ان شخص ثقه ای بوده که ظن بر خلاف قول او نبوده است
- روزی را که انسان شک دارد اخر شعبان است یا اول ماه رمضان واجب نیست روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد نمی تواند نیت روزه ماه رمضان کند و یا نیت کند که اگر ماه رمضان است روزه ماه رمضان و اگر ماه رمضان نیست روزه قضا یا مانند ان باشد بلکه باید نیت روزه واجب دیگری مانند قضا و یا روزه مستحبی بنماید و چنانچه بعد معلوم شود ماه رمضان بوده از ماه رمضان حساب می شود و اگر قصد کند ان چه را که به ان مامور است انجام دهد و بعد معلوم شود ماه رمضان بوده کفایت می کند
- اگر زندانی راهی برای ثبوت ماه رمضان نداشته باشد باید به گمان از هر طریقی که میسر است عمل نماید و اگر ان هم ممکن نباشد هر ماهی را که احتمال می دهد ماه رمضان است روزه بگیرد صحیح است ولی باید بعد از گذشتن یازده ماه از ماهی که روزه گرفته دوباره یک ماه روزه بگیرد و اگر بعد از ان روشن شود که انچه را که گمان کرده یا اختیار کرده ماه رمضان نبوده چنانچه معلوم شود ماه رمضان قبل از ان ماه بوده کفایت می کند و اگر معلوم شود بعد از ان بوده باید قضا نماید
- ماهی مرده ای که معلوم نیست ان را زنده از اب گرفته اند یا مرده چنانچه در دست مسلمان باشد حلال است و اگر در دست کافری باشد که از دست مسلمان نگرفته باشد اگرچه بگوید ان را زنده گرفته ام حرام می باشد مگر ان که بینه یا شخص ثقه ای که ظن به خلاف قولش نباشد خبر دهد که ان را زنده گرفته است
- اگر انسان یقین یا اطمینان پیدا کند که چیزی که نجس بوده پاک شده است یا دو عادل یا یک عادل به پاک شدن ان خبر دهند و همچنین اگر شخصی که مورد وثوق باشد به پاک شدن ان خبر دهد و ظن بر خلاف گفته او نباشد ان چیز پاک است و همچنین است اگر کسی که چیز نجس در اختیار اوست بگوید ان چیز پاک شده در صورتی که متهم به بی مبالاتی در طهارت و نجاست نباشد و یا مسلمانی چیز نجس را اب کشیده باشد اگر چه معلوم نباشد درست اب کشیده یا نه
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] حدودی که عامّه برای عرفات و مشعر و منی و مسلخ و مانند اینها تعیین کرد‌ه‌اند کفایت میکند و لازم نیست شیعیان در این امور تحقیق کنند و نباید به شک یا گمان خود اعتنا نمایند بلکه اگر بر فرض نادر یقین به خلاف کنند همان حدود نیز کفایت میکند.
- [آیت الله مظاهری] اگر به گمان اینکه بالغ نشده قصد حجّ استحبابی کند و بعد معلوم شود بالغ بوده، حجّ او کفایت از حجّ واجب میکند.
- [آیت الله نوری همدانی] گوسفند یا حیوانات دیگر را اگر با کارخانه ها و مکینه هائی که اخیراً در بعض بلاد متعارف شده است ، ذبح کنند در صورتی که تمام شرائطی که برای سر بریدن از قبیل بریدن ( اَوْداجِ اَربَعه ) که مذکور گردید ( که علّت مرگ حیوان این باشد نه قطع تخاع به وسیله برق مثلاً ) و رو به قبله بودن حیوان به نحوی که ذکر شد و رو به قبله بودن ذابح و بردن نام خدا مراعات شود حلال است و گرنه آن حیوان حرام و نجس است . و گوشتهائی که در بازار مسلمانان فروش می رود و احتمال داده می شود که بطور شرعی ذبح شده باشد ، حلال و خرید و فروش آن جائز است .
- [آیت الله اردبیلی] حیوانی که برای عقیقه انتخاب می‌شود، باید شتر یا گاو یا گوسفند باشد و بهتر است شرایط قربانی در آن رعایت شود، یعنی حیوان سالم و بدون عیب باشد و (شتر) حدّاقل پنج ساله و (گاو) دو ساله و (بز) بنابر احتیاط دو ساله و (میش) یک ساله باشد، ولی رعایت این شرایط لازم نیست، بلکه چنانچه حیوان چاق و پرگوشت باشد، کفایت میکند.
- [آیت الله بهجت] بنابر احتیاط مقدار پیشانی که به زمین گذاشته می‌شود، نباید کمتر از مقدار پهنای یک ناخن باشد، گرچه کفایتِ مطلق گذاشتن پیشانی روی زمین بدون تعیین مقدار، خالی از وجه نیست، و در صورت رعایت احتیاط در مقدار سجدهگاه، یعنی پهنای یک ناخن، احوط اتصال این مقدار از زمین است به همدیگر؛ پس سجود بر دانههای تسبیح متعارف خلاف احتیاط است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در غسل ارتماسی بنا بر احتیاط مستحب موقعی نیت کند که مقداری از بدن بیرون از آب باشد و اگر در هنگامی که در آب قرار گرفته به قصد غسل ارتماسی بدن را حرکت دهد تا آب جدیدی به بدن برسد، یا در حالی که به حرکت خود آب، آب جدیدی به بدن میرسد نیت غسل ارتماسی داشته باشد، کفایت میکند، هر چند خلاف احتیاط استحبابی است.
- [آیت الله مظاهری] ذبح باید روی حیوان زنده واقع شود و اگر معلوم نیست زنده است یا مرده باید در موقع سر بریدن حرکتی داشته باشد گرچه چشم یا دم خود را حرکتدهد، و اگر حرکتی نداشت گرچه خون فراوانی هم از او برودحلالنیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که توان شناخت قبله را ندارد و میخواهد حیوانی را ذبح کند که تأخیر آن تا وقت شناخت قبله, ضرر یا حرج دارد, باید برابر گمان خود عمل کند و اگر به هیچ طرف گمان ندارد, به هر طرف انجام دهد, صحیح است و اگر بعداً معلوم شد که سر بریدن رو به قبله نبوده, گوشت آن حیوان در مورد یادشده, حلال است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان بداند که به واسطه مضمضه؛ بی اختیار یا از روی فراموشی آب وارد گلویش می شود؛ نباید مضمضه کند. مسأله 1701 - اگر در ماه رمضان؛ بعد از نگاه به افق یقین کند که صبح نشده و کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد؛ بعد معلوم شود صبح بوده؛ قضا لازم نیست. و همچنین اگر نگاه کند و احراز نکند که صبح شده؛ قضا لازم نیست.
- [آیت الله سیستانی] سربریدن حیوان چند شرط دارد : اول : کسی که سر حیوان را میبرد چه مرد باشد چه زن باید مسلمان باشد ، و بچه مسلمان هم اگر ممیّز باشد یعنی : خوب و بد را بفهمد میتواند سر حیوان را ببرد . و امّا کسی که از کفّار غیر کتابی ، یا از فرقههائی است که در حکم کفّارند ، مانند نواصب ، اگر سر حیوان را ببرد آن حیوان حلال نمیشود ، بلکه کافر کتابی نیز اگر سر حیوان را ببرد هر چند (بسم اللّه) هم بگوید ، بنابر احتیاط واجب آن حیوان حلال نمیشود . دوم : سر حیوان را در صورت امکان با چیزی ببرند که از آهن باشد ، و بریدن با چاقوی استیل بنابر احتیاط واجب کافی نیست . ولی چنانچه آهن پیدا نشود با چیز تیزی که چهار مجرای آن را جدا کند ، مانند شیشه و سنگ نیز می‌شود سر آن را برید ، هر چند ضرورتی مقتضی سربریدنش نباشد . سوم : در موقع سربریدن ، حیوان رو به قبله باشد ، پس اگر نشسته یا ایستاده باشد رو به قبله بودن آن همانند رو به قبله بودن انسان در نماز است ، و اگر حیوان بر طرف راست یا چپ خوابیده باشد باید محل بریدن و شکم حیوان رو به قبله باشد و لازم نیست پاها و دستها و صورت آن رو به قبله باشد . و کسی که میداند باید رو به قبله سر ببرد اگر عمداً حیوان را رو به قبله نکند ، حیوان حرام می‌شود ، ولی اگر فراموش کند ، یا مسأله را نداند ، یا قبله را اشتباه کند ، اشکال ندارد ، و اگر نداند قبله کدام طرف است ، یا نتواند هر چند با کمک دیگری حیوان را رو به قبله کند ، در صورتی که حیوان چموش باشد ، یا در چاه ، یا چالهای افتاده باشد و ناچار باشد آن را ذبح کند ، به هر طرف ذبح کند اشکال ندارد . و همچنین اگر بترسد معطّلی برای رو به قبله کردن آن موجب مرگش شود . و ذبح مسلمانی که معتقد نیست باید رو به قبله ذبح شود ، صحیح است هر چند رو به قبله نکشد . و احتیاط مستحب آن است که کسی که حیوان را سر میبرد نیز رو به قبله باشد . چهارم : هنگام سربریدن یا پیش از آن در زمان متصل به آن به نیّت سربریدن ، خود ذابح نام خدا را ببرد ، و نام بردن غیر ذابح کافی نیست ، و همینقدر که بگوید : (بسم اللّه) یا (اللّه أکبر) کافی است ، بلکه اگر تنها بگوید : (اللّه) نیز کافی است گر چه خلاف احتیاط است . و اگر بدون قصد سربریدن نام خدا را ببرد ، یا از روی جهل به مسأله نام خدا را نبرد ، آن حیوان حلال نمیشود ، ولی اگر از روی فراموشی نام خدا را نبرد اشکال ندارد . پنجم : حیوان بعد از سربریدن حرکتی بکند ، اگر چه مثلاً چشم ، یا دم خود را حرکت دهد ، یا پای خود را به زمین زند ، و این در صورتی لازم است که زنده بودن آن حیوان در حال ذبح مشکوک باشد و گرنه لازم نیست . ششم : از بدن حیوان به اندازه معمول خون بیرون آید ، پس اگر خون در رگهایش بسته شود و بیرون نیاید و یا آنکه خون بیرون آمده نسبت به نوع آن حیوان کم باشد ، آن حیوان حلال نمیشود ، ولی اگر کم بودن خون از این جهت باشد که حیوان پیش از سربریدن خونریزی کرده است اشکال ندارد . هفتم : آنکه بریده شدن گلو به قصد ذبح باشد ، پس اگر چاقو از دست کسی بیفتد و گلوی حیوان را ناخواسته ببرد ، یا ذابح خواب یا مست یا بیهوش یا کودک یا دیوانه غیر ممیز باشد ، یا برای مقصود دیگری چاقو را بر گلوی حیوان بکشد و اتفاقاً بریده شود ، حلال نمیشود .