قربانی
قربانی به معنی نزدیکی انسان به خدا از طریق اقدام به ذبح یک حیوان می‌باشد.
شخصی در قربانی کسی را نایب خود کرد و پس از ان به دیگری نیابت داد ولی شخص اول ذبح نمود ایا صحیح است
اگر اولی را از وکالت عزل نکرده کافی است و مجرد نیابت دادن به دومی عزل اولی از نیابت نیست
اگر اولی را از وکالت عزل نکرده کافی است و مجرد نیابت دادن به دومی عزل اولی از نیابت نیست
عنوان سوال:
شخصی در قربانی کسی را نایب خود کرد و پس از ان به دیگری نیابت داد ولی شخص اول ذبح نمود ایا صحیح است
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی به اعتماد نایب خود در رمی ذبح کرده و حلق نموده است بعد معلوم شده که نایب از جانب او رمی ننموده است ایا ذبح و حلق او صحیح است
- در روز عید قربان معمولا در هر کاروانی چند نفر برای قربانی از طرف دیگران نایب می شوند و می ایند قربانگاه اگر کسی شک کند که برای فلان شخص هم قربانی کردم یا نه وظیفه نایب چیست
- اگر انسان مریض نتواند در حج تمتع قربانی کند و به دیگری نیابت دهد و نایب و وکیل فراموش کند و در مدینه یا در ایران یادش بیاید که قربانی نکرده است وظیفه اش چیست
- ایا شرط ایمان نایب که در اصل نیابت حج و همچنین در ذبح شرط است در سایر اعمالی که نیابت در ان جایز است مثل رمی و طواف هم شرط است یا خیر
- شخصی با جهل به اشتراط مومن بودن ذابح قربانی خود را به دیگری واگذار کرده که ذبح نماید بعد از ذبح متوجه مساله شده است وظیفه او چیست
- شخصی بدون گرفتن وکالت در ذبح از طرف عیالش یا شخص دیگری قربانی می نماید به این خیال که اذن فحوی از او دارد و مطمین است که وقتی به عیالش یا رفیقش بگوید من در قربانگاه برای تو قربانی کرده ام او راضی است و خوشحال هم می شود این نحو قربانی کافیست یا نه
- اگر ذبح قربانی شخصی توسط غیر مومن صورت گرفته باشد ایا تکرار ان باید در ایام تشریق باشد
- پول قربانی را نایب از خودش بدهد یا از منوب عنه اخذ نماید و اگر نایب از خودش داد مضر به صحت قربانی هست یا خیر
- اگر مستنیب یا منوب عنه در وقت نیابت بدانند که نایب جزو معذورین است و او را نایب کنند اولا ایا اجرت نیابت برای نایب حلال است یا نه و ثانیا ایا حج نیابتی او صحیح و از حجه الاسلام یا غیر حجه الاسلام منوب عنه کفایت می کند یا نه
- بعضی از مدیران کاروانها یا اشخاص خیر دیگر که برای قربانی از اشخاص پول می گیرند و احیانا خودشان سر بریدن را یاد ندارند لذا قربانی ها را غیر مومن ذبح می کند اولا ایا از منوب عنه مجزی است یا نه و ثانیا ایا نایب ضامن است یا خیر
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر حاجی برای قربانی کردن شخصی را نایب بگیرد، ولی بعدا بفهمد که یا قربانی را انجام نداده و یا ذبح او صحیح نبوده، چه باید بکند؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه شخص برای قربانی گوسفندی را به وسیله قصّابی ذبح نمود، قصّاب دیگر میگوید: این گوسفند حرام شده، ولی ذابح و اشخاص دیگرمی گویند: حلال است، آیا اکتفا به چنین قربانی میتوان نمود یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی آقای زید را وکیل کرد که از طرف او قربانی کند، سپس به دیگری نیابت داد که این کار را انجام دهد; ولی وکیل اوّل قربانی را ذبح کرد. چه حکمی دارد؟
- [امام خمینی] برای ذبح گوسفند میگوید تو را وکیل کردم که گوسفندی در قربانگاه برای من بخری و برای من قربانی کنی، یا میگوید: تو را نائب گرفتم که برای من گوسفندی تهیه کنی و قربانی کنی، آیا بین وکالت و نیابت فرقی استفتائات، ص: 468 هست یا نه؟ بر فرض فرق داشتن جهات افتراق را بیان فرمائید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا شخص قبل از ذبح قربانی به صرف خرید آن می تواند حلق کند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا میتوان به نیابت از شخص دیگری اعتکاف نمود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] شخصی بدون گرفتن وکالت در ذبح، از طرف عیالش یا شخص دیگری قربانی مینماید، به این خیال که اذن فحوی از او دارد و مطمئن است که وقتی به عیالش یا رفیقش بگوید من در قربانگاه برای تو قربانی کردهام او راضی است و خوشحال هم می‌شود، این نحو قربانی کافیست یا نه؟ و اگر کافی نیست، پول قربانی به عهدۀ چه کسی است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی برای ذبح نایب گرفته است آیا بعد از آنکه اطمینان پیدا کرد، ذبح انجام شده، می تواند حلق کند یا باید صبر کند تا نایب بیاید و به او خبر ذبح شدن را بدهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] معمولا در هر کاروانی چند نفر برای قربانی از طرف تمامی اعضا کاروان نایب می شوند و به قربانگاه می روند. اگر نایب شک کند برای فلان شخص قربانی کرده یا نه، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که حجّ نیابی انجام می دهد اگر در قربانی، شخص دیگری را وکیل کند، قربانی کننده، که نایبِ نایب است، چگونه نیّت نماید؟ آیا باید نیّت کند که به وکالت از سوی میّت قربانی می کنم، یا به وکالت از سوی نایب میّت؟ و در هر صورت، آیا ذکر نام میّت هم لازم است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مالی را که به شخصی بخشیده اگر در ملک ان شخص زیادی منفصل یا قابل انفصال پیدا کند مثل ان که گوسفند بره اورد یا درخت میوه دهد مال ان شخص است واگر هبه کننده در هبه مثل گوسفند ودرخت رجوع کند نمی تواند بره ومیوه را از ان شخص پس بگیرد
- در موارد حواله فرق نمی کند که حواله کننده مبلغی نزد شخص یا بانکی که بر او حواله می کند داشته باشد یا نداشته باشد و در هر دو صورت حواله صحیح است
- چهارم ان که شخصی در محلی مبلغی از بانک می گیرد و بدون این که درخواست و الزامی از بانک باشد گیرنده درخواست می کند ان مبلغ را در محل دیگری به بانک بپردازد و بانک برای قبول این عمل مبلغی از ان شخص می گیرد گرفتن این مبلغ اضافی به یکی از دو راه جایز است اگر ان دو پول از دو جنس باشد مانند این که شخص از بانک ریال ایرانی بگیرد و در مقابل بانک از او پول غیر ایرانی بگیرد بانک از ان شخص ان پول خارجی را با مبلغ اضافی که از او می گیرد به پولی که به او می دهد معاوضه می کند چون بانک شرعا ملزم نیست پولی که به ان شخص داده در محل دیگری بگیرد و حق دارد درخواست گیرنده را قبول نکند می تواند برای اسقاط این حق مبلغی از شخص بگیرد
- انچه از اقسام حواله های بانکی و تطبیق انها با عناوین فقهی گذشت نسبت به اشخاص هم جاری است مانند این که کسی مبلغی در محلی به شخصی بدهد که ان مبلغ و یا معادل ان را در محل دیگر دریافت کند و ان شخص مبلغی اضافه بگیرد و یا مبلغی از شخصی در محلی بگیرد و معادل ان را با اضافه ای در شهر یا کشور دیگر بپردازد
- مفلس شخصی که حاکم شرع او رااز تصرف در اموالش منع کرده و سفیه کسی که مال خودرا در کارهای بیهوده مصرف می کند اگر نذر کند مالی به فقیر بدهد صحیح نیست
- اگر خون روی لباسی که استر دارد بریزد و به استر ان برسد یا به استر بریزد و روی لباس خونی شود باید هر کدام را جدا حساب نمود پس اگر خون روی لباس و استر کمتر از درهم باشد نماز با ان صحیح و اگر به مقدار درهم یا بیشتر باشد نماز با ان باطل است
- اگر انسان برای معالجه ناچار باشد به شخصی مراجعه کند و ان شخص هم ناچار باشد که در معالجه به عورت او نگاه کند بنابر احتیاط واجب به وسیله ایینه به عورت او نگاه کند ولی اگر چاره ای جز نگاه کردن به عورت نباشد یا معالجه با نگاه کردن در ایینه حرجی باشد اشکال ندارد
- اگر شخص در بین نماز بفهمد که عورت او پیداست باید فورا ان را بپوشاند و بنابر احتیاط واجب نماز را تمام کند و دوباره اعاده نماید ولی اگر بعد از نماز بفهمد که در نماز عورت او پیدا بوده نمازش صحیح است و همچنین است اگر در اثنای نماز بفهمد که قبلا عورتش پیدا بوده در صورتی که فعلا پوشیده باشد
- اگر عمدا ترتیب نماز را به هم بزند نماز باطل می شود مثل ان که سوره را پیش از حمد بخواند مگر این که به هم خوردن ترتیب در غیر دو رکن باشد و ان شخص هم جاهل قاصر باشد که در این صورت نماز صحیح است
- اگر دو شخص در سرمایه شریک باشند و عامل یک شخص باشد و شرط کنند که مثلا نصف سود برای عامل باشد و نصف دیگر بین دو مالک به تفاضل باشد یعنی سهم یکی بیشتر از دیگری باشد با ان که در سرمایه برابر باشند یا شرط کنند که نصف دیگر بین دو شریک به تساوی باشد با ان که سرمایه یکی از دیگری بیشتر باشد مضاربه باطل است مگر این که سود زاید برای یکی از ان دو در مقابل عملی برای تجارت باشد که در این صورت صحیح است
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] بعد از مرگ انسان می‌شود نماز و عبادتهای دیگری را که او در زندگی بجا نیاورده، شخص دیگری به جا آورد که به او (نایب) میگویند و عمل او را نیابت مینامند و به کسی که از طرف او عمل را انجام میدهند (منوب عنه) میگویند و در حال حیات انسان تنها در حج و زیارت، نیابت مشروع است به تفصیلی که در جای خود ذکر شده است. و همچنان که نیابت تبرعی و بدون مزد صحیح است، نیابت با اجاره یا جعاله یا شرط ضمن عقد و مانند اینها نیز صحیح می‌باشد.
- [آیت الله مظاهری] نایب باید شیعه و مورد اطمینان باشد و کسی که شیعه نیست نمی‌توان در عبادات او را نایب کرد و همچنین کسی که نمیدانیم عمل را به جا میآورد یا نه، نمی‌توان او را نایب قرار داد، ولی اگر اطمینان داشته باشیم که عمل را به جا میآورد، در صورتی که آشنایی با مسائل حجّ داشته باشد نیابت او صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] بعد از مرگِ انسان، میتوان برای نماز و عبادتهای دیگر او که در زندگی بجا نیاورده، شخص دیگری را نایب گرفت، یعنی به او مزد داد تا آنها را به نیابت از میّت بجا آورد و اگر کسی بدون مزد نیز آنها را انجام دهد، صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] معتکف میتواند اعتکاف را به نیّت خود و نیابت از یک نفر یا از چند نفر، زنده یا مرده به جا آورد، بلکه میتواند از کسی پول بگیرد و او را در زمره کسانی که نایب آنها شده قرار دهد، ولی آن شخص باید نحوه نیابت را بداند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مرد برای زن و زن برای مرد میتواند نایب شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن، باید به تکلیف خود عمل نماید و نیابت ممیّز که خوب و بد را میفهمد و شرایط نماز را رعایت میکند صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] احتیاط آن است که شخصی که از میّت نیابت می کند کسی باشد که در انجام اجزاء و شرایط نماز معذور نباشد، مثلاً کسی که نشسته نماز می خواند نایب نشود، حتّی بنابر احتیاط واجب کسی که با تیمّم یا جبیره نماز می خواند نیابت نکند.
- [آیت الله اردبیلی] نیابت زن و مرد از یکدیگر جایز است؛ همچنین (صَرُوره) یعنی کسی که تا به حال حجّ بجا نیاورده، میتواند نایب شود.
- [آیت الله اردبیلی] گفتن (بسم اللّه) توسّط شخص دیگری غیر از ذبح کننده و یا توسط ضبط صوت و نظایر آن کافی نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نایب باید موقع نیت قصد نیابت کند و منوب عنه را - و لو اجمالاً - معیّن نماید و لازم نیست اسم او را بداند؛ مثلاً اگر نیت کند: از طرف کسی نماز میخوانم که برای او اجیر شدهام، کافی است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اجیر عبادتهای شخص مرده را به نیابت از او بجا آورد و اگر عملیرا انجام دهد وثواب آن را برای او هدیه کند کافی نیست.