اموزش پزشکی
طبابت بیماران را پزشكى گویند.
لمس و نگاه حرام در حین آموزش پزشکی
. تحصیل و فراگیری علم پزشکی از طریق معایناتی که فی نفسه حرام هستند در مواردی که یاد گرفتن این علم و شناخت راههای درمان بیماریها متوقف بر آن باشد، اشکال ندارد مشروط به اینکه دانشجو اطمینان داشته باشد که توانائی نجات جان انسانها در آینده متوقف بر اطلاعاتی است که از این طریق به دست می‌آید و همچنین مطمئن باشد که در آینده در معرض مراجعه بیماران بوده و مسؤلیت جان آنان را بر عهده خواهد داشت.. مجّرد این که معاینه پزشکی نامحرم، از برنامه های آموزشی و یا از تکالیف استاد به دانشجو است، مجوّز شرعی برای ارتکاب امر خلاف شرع نمی شود، بلکه ملاک جواز، فقط نیاز آموزشی برای نجات جان انسان و یا اقتضاء ضرورت می باشد.
. تحصیل و فراگیری علم پزشکی از طریق معایناتی که فی نفسه حرام هستند در مواردی که یاد گرفتن این علم و شناخت راههای درمان بیماریها متوقف بر آن باشد، اشکال ندارد مشروط به اینکه دانشجو اطمینان داشته باشد که توانائی نجات جان انسانها در آینده متوقف بر اطلاعاتی است که از این طریق به دست می‌آید و همچنین مطمئن باشد که در آینده در معرض مراجعه بیماران بوده و مسؤلیت جان آنان را بر عهده خواهد داشت.. مجّرد این که معاینه پزشکی نامحرم، از برنامه های آموزشی و یا از تکالیف استاد به دانشجو است، مجوّز شرعی برای ارتکاب امر خلاف شرع نمی شود، بلکه ملاک جواز، فقط نیاز آموزشی برای نجات جان انسان و یا اقتضاء ضرورت می باشد.
پاسخ:
. تحصیل و فراگیری علم پزشکی از طریق معایناتی که فی نفسه حرام هستند در مواردی که یاد گرفتن این علم و شناخت راههای درمان بیماریها متوقف بر آن باشد، اشکال ندارد مشروط به اینکه دانشجو اطمینان داشته باشد که توانائی نجات جان انسانها در آینده متوقف بر اطلاعاتی است که از این طریق به دست می‌آید و همچنین مطمئن باشد که در آینده در معرض مراجعه بیماران بوده و مسؤلیت جان آنان را بر عهده خواهد داشت.. مجّرد این که معاینه پزشکی نامحرم، از برنامه های آموزشی و یا از تکالیف استاد به دانشجو است، مجوّز شرعی برای ارتکاب امر خلاف شرع نمی شود، بلکه ملاک جواز، فقط نیاز آموزشی برای نجات جان انسان و یا اقتضاء ضرورت می باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- با توجه به اینکه آناتومی از دروس رسمی دانشگاهی در رشته پزشکی می باشد به نظر حضرتعالی لمس کردن استخوانهایی که مربوط به مرده ها می باشد جهت آموزش موجب وجوب غسل میت می شود یا خیر؟
- در خلال تحصیلات دانشگاهی، برای آموزش از دستگاههای تناسلی مصنوعی که از مواد پلاستیکی ساخته شده اند استفاده می کنند، نگاه کردن و لمس آنها چه حکمی دارد؟
- دانستن مسائل شرعی برای پزشکان، دندانپزشکان، داروسازان، پرستاران و به طور کلی پیراپزشکان، در حین آموزش و کار تا چه حدّی لازم است؟
- نگاه به عکس های عریان که در کتب پزشکی هست، اگر به قصد آموزش باشد جایز است یا خیر؟ آیا باید قدر ضرورت اکتفا نمود؟ اگر ریبه آور باشد، ولو برای آموزش، جایز است یا خیر؟ اگر ریبه آور نباشد، آیا بدون قصد آموزش هم جایز است یا خیر؟
- دانشجویان دانشگاه پزشکی (دختر یا پسر) برای آموزش چاره ای جز معاینه فرد اجنبی از طریق لمس و نظر ندارند و چون این معاینات جزء برنامه درسی است و برای کارآموزی و آمادگی آنان برای معالجه بیماران در آینده مورد نیاز است و عدم انجام آن باعث می شود از تشخیص بیماری افراد مریض عاجز باشند و این امر منجر به طولانی شدن دوران بیماری افراد بیمار و گاهی فوت آنان می شود، بنا بر این آیا این معاینات جایز است یا خیر؟
- من دانشجوی پزشکی هستم. من باید هر روز استخوان انسانهای مرده را لمس کنم. من می دانم که مس بدن میت غسل مس میت دارد لکن آیا مس استخوان بدون گوشت به تنهایی هم غسل مس میت دارد؟
- ج: عمل جراحی زیبایی، درمان بیماری محسوب نمی شود و نگاه کردن و لمسِ حرام به خاطر آن جایز نیست مگر در مواردی که برای درمان سوختگی و مانند آن باشد و پزشک مجبور به لمس و نگاه کردن باشد.
- دانشجویان رشته پزشکی در خلال تحصیل، عکسها و فیلم های مختلفی را از اعضای تناسلی بدن به قصد آموزش می بینند، آیا این عمل جایز است یا خیر؟ دیدن عورت غیر مماثل چه حکمی دارد؟
- نگاه به بدن مرده نامحرم و لمس آن، همچنین نگاه و لمس عورت میت در مواردی که برای تشخیص موضوعات احکام شرعی لازم باشد، چه حکمی دارد؟
- گاهی در هنگام آموزش با مسأله معاینه غیرمحارم مواجه می شویم و نمی دانیم این کار برای آینده ضرورت دارد یا خیر؟ ولی بهر حال جزئی از روش درسی دانشگاهها و وظیفه دانشجویی رشته پزشکی و یا حتّی تکلیفی از طرف استاد است با توجه به این مطالب آیا انجام معاینات مزبور برای ما جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] به جهت عدم جواز لمس و اختلاط با نامحرم در مراکز آموزش پزشکی، آیا متدینین از آموزش این گونه حرفه ها باید دست بردارند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا معاینه و لمس افراد غیر بیمار در مقام آموزش پزشکی جهت کنترل سلامتی و استخدام و سربازی و... در صورتی که همجنس نباشد جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه بنابر ضرورت در آموزش پزشکی لازم شود دانشجو یا پزشک نامحرم، بیمار را معاینه یا درمانی کند که ملازم لمس و نظر می باشد، آیا اجازه بیمار یا بستگان وی لازم است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مربی ورزش در حین آموزش و در اثر آموزش نادرست، موجب نقص عضو ورزشکار یا مرضی شود، آیا ارش یا دیه برعهده ی او می باشد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] معاینات پزشکی که مستلزم لمس و نظر به نامحرم است چه صورت دارد؟
- [سایر] آیا برای آموزش دانشجویان یا کشف مطالب جدید علم پزشکی، تشریح بدن میت مسلمان جایز است؟
- [آیت الله سیستانی] کادر پزشکی در بیمارستان چه موقعی باید بعد از لمس فردی که در حالت مرگ است غسل نماید ؟
- [سایر] نگاه کردن به عکسهای عریان موجود در کتابهای پزشکی - که آموزش آن برای دانشجویان ضروری است چه حکمی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا دیدن تصاویر عریان زنان و مردان غریبه مسلمان و غیر مسلمان که جزو امر آموزش پزشکی هستند ، جایز است ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آموزش هایی که همراه لمس و نظر به نامحرم است، و به احتمال اینکه در آینده حفظ جان فردی منوط به آن باشد، چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] تشریح بدن میّت برای تشخیص بیماری یا کشف جرم و یا آموزش مسائل پزشکی یا نجات جان دیگران، اگر راه منحصر باشد، اشکال ندارد و اگر ممکن باشد، از او پیش از مرگ یا ولیّ او اجازه بگیرند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 8 این امر ذاتاً جایز است; ولی چون غالباً مستلزم نگاه و لمس حرام است، جز در موارد ضرورت جایز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] جلوگیریهای موقّت به وسیله قرص یا آمپول با تجویز پزشک متخصّص اشکال ندارد؛ همچنین بستن لولههای مرد یا زن و عقیم کردن آنان، اگر عمل جرّاحی به وسیله جنس مخالف صورت نگیرد و مستلزم نگاه کردن به عورت یا لمس آن توسّط کسی که نگاه و لمس او حرام است نباشد، بدون اشکال است.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که میّت را غسل میدهد، باید مسلمان، عاقل و بالغ باشد، اگرچه غسل دادن توسط کودک ممیز نیز کفایت میکند و باید مسائل غسل را نیز بداند یا دیگری در حین غسل به او آموزش بدهد و بنابر احتیاط واجب، باید دوازده امامی نیز باشد.
- [آیت الله اردبیلی] بازداشتن بچّه و دیوانه از لمس خط قرآن واجب نیست، ولی اگر لمس نمودن آنان بیاحترامی به قرآن باشد، باید از آن جلوگیری کنند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که وضو ندارد، بنابر احتیاط واجب نباید اسم خداوند متعال و صفات خاصه او را به هر زبانی نوشته شده باشد لمس نماید و همچنین بنابر احتیاط مستحب، نباید اسم مبارک پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و امامان علیهمالسلام و حضرت زهرا علیهاالسلام را بدون وضو لمس کند، ولی اگر اسامی معصومین علیهمالسلام در نامگذاری اشخاص دیگر به کار رفته باشند، لمس آنها بدون وضو اشکال ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 11 تغییر جنسیت و ظاهر ساختن جنسیت واقعی ذاتاً خلاف شرع نیست; ولی باید از مقدمات مشروع استفاده شود یعنی نظر و لمس حرام در آن نباشد، مگر اینکه به حد ضرورت همچون ضرورت مراجعه بیمار به طبیب، رسیده باشد که جایز است.
- [آیت الله بهجت] جلوگیری کردن زن از بارداری قبل از انقعاد نطفه اشکال ندارد و عمل جرّاحی برای آن، اگر ضرورت لازم عقلایی داشته باشد و با رضایت شوهر انجام شود، مانعی ندارد، بهشرط آنکه از لمس و نظر حرام اجتناب شود، ولی عقیم کردن جایز نیست.
- [آیت الله سیستانی] تلقیح زن با منی شوهرش در حال حیات او جایز است. البته اگر این کار مستلزم نگاه بهجایی که دیدن آن حرام است، و لمس قسمتی از بدن که لمس آن حرام است، باشد، جز شوهر جایز نیست کسی این کار را انجام دهد مگر در موارد ضرورت، مانند اینکه بچهدار شدن برای او مستلزم حرجی باشد که معمولاً تحمل نمیشود و راهی برای حامله شدن بجز این راه نباشد. حکم فرزندی هم که از این تلقیح حاصل می‌شود، بیهیچ تفاوتی حکم دیگر فرزندان آنها را دارد. ولی تلقیح زن با منی شوهر پس از مرگ او بنا بر احتیاط واجب جایز نیست و اگر انجام شود فرزند از او ارث نمیبرد گر چه به او منتسب است.
- [آیت الله سیستانی] جایز است زن با عمل جراحی لولههای رحم را ببندد هرچند مستلزم این باشد که دیگر هرگز باردار نشود، ولی این عمل جایز نیست در صورتی که متوقف باشد بر کشف قسمتی از بدن که ستر آن واجب باشد، یا لمس قسمتی که لمس آن بدون دستکش جایز نیست، مگر در حال ضرورت با تفصیلی که گذشت. و جایز نیست عمل جراحی برای برداشتن رحم، یا تخمدانها و مانند آن که ضرر مهمی مانند قطع عضو دارد، مگر اینکه بیماری این ضرورت را ایجاب نماید. و مانند این احکام در مورد مرد نیز جاری است البته، اگر عمل جراحی به دست کسی جز شوهر صورت گیرد، و موجب نگاه به آنچه به آن جایز نیست و لمس قسمتی از بدن که لمس آن جایز نیست، باشد، در این صورت این عمل جایز نیست، مگر در صورت ضرورت، مانند اینکه بچهدار شدن برای او ضرر داشته باشد، حکم این مسأله تماماً درباره مرد نیز جاری است.