تجویز
جايز شمردن، اجازه دادن
آیا فروش داروهای که مصرف آنها عوارض شدید در بردارد، بدون تجویز پزشک جایز است؟
بدون تجویز دکتر، نفروشید.
بدون تجویز دکتر، نفروشید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- با توجه به اینکه تشخیص بیماری و تجویز دارو به عهده پزشک معالج واگذار شده و طبق قوانین موجود، داروساز موظف به تحویل داروی تجویزی می باشد، آیا داروساز نسبت به عواقب یا عوارض ضررهای ناشی از تجویز غیرعلمی یا غیرضروری و احیاناً تجویز بر اساس سودجویی و غیره ضامن است؟
- با توجه به اینکه ممکن است جان بیمار به طور اورژانس در خطر باشد و زمان، جهت تعیین حساسیت فرد نسبت به دارویی خاص وجود نداشته باشد، اگر با تجویز دارو، بیمار به آن حساسیت پیدا کرده و دچار عوارض شدید یا مرگ شود، آیا پزشک معالج در قبال این عوارض، مسئولیتی خواهد داشت؟
- آتانازی بر سه قسم است:الف) نوع فعّال (با تجویز داروی کشنده از طرف پزشک به زندگی بیمار خاتمه داده می شود). ب) نوع انفعالی (به صورت خودداری از ادامه مداوا و زنده نگاه داشتن بیمار محتضر) ج) نوع غیر مستقیم (با قرار دادن داروهای به مقدار زیاد در دسترس بیمار تا بیمار شخصاً به زندگی پر رنج خویش پایان دهد) استفاده از کدامیک بلااشکال است؟
- در مراکز آموزشی که برای آینده پزشک متخصص تربیت می نمایند و به دلیل کمی مهارت دستیاران و دانشجویان، عوارض و خطراتی متوجه جان بیمار می گردد، اگر احیاناً نقص عضو و فوتی واقع شود، آیا دستیار مربوطه ضامن است یا پزشک مسئول و استادیار مربوطه؟
- شخصی وصیّت کرده که یک قطعه از زمین هایش برای بجا آوردن نماز و روزه از طرف او و کارهای خیر مصرف شود، آیا فروش این زمین جایز است، یا آنکه وقف محسوب می شود؟
- آیا معاینه افراد غیر بیمار برای کنترل سلامتی آنها، توسط پزشک نامحرم جایز است؟
- نظر به اینکه قانوناً تجویز دارو به عهده ی داروساز نمی باشد، به استثنای داروهای بدون نسخه، چنانچه مریض به حال اضطرار مراجعه کند و با توجه به فوریت، در صورت ندادن دارو، منجر به نقص، جرح یا فوت بیمار گردد، آیا داروساز در عواقب فوق متهم به قصور است؟
- نظر به اینکه قانوناً تجویز دارو به عهده ی داروساز نمی باشد، به استثنای داروهای بدون نسخه، چنانچه مریض به حال اضطرار مراجعه کند و با توجه به فوریت، در صورت ندادن دارو، منجر به نقص، جرح یا فوت بیمار گردد، آیا داروساز در عواقب فوق متهم به قصور است؟
- آیا مصرف گیاهان دریایی جایز است؟
- آیا کسی که بیمار می باشد و طبق دستور پزشک باید در بین روز سه بار قرص مصرف نماید می تواند روزه بگیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] به طور کلّی با توجّه به علوم امروزی اگر بدانیم یا احتمال بدهیم که نجات جان بیمار وابسته به مصرف داروهای خاصی می باشد که مضرّند و این مضرّات به احتمال قوی برای همگان رخ خواهد داد و با تجویز پزشک، شخص دچار یک یا چند مورد از این عوارض شود، آیا پزشک مسؤول است؟
- [آیت الله بهجت] به طور کلّی اگر با توجه به علوم امروزی بدانیم یا احتمال دهیم که نجات جان بیمار وابسته به مصرف دارو یا داروهای خاصّی می باشد که مضرّند و این ضررها به احتمال قوی برای همگان رخ خواهد داد؛ و با تجویز پزشک، شخص دچار یک یا چند مورد از این عوارض شود، آیا پزشک مسؤول است؟
- [آیت الله بهجت] در صورتی که داروهای کاملاً مؤثّر، به هر علّتی در دسترس نباشند، آیا پزشک می تواند داروهایی را که احتمال می دهد مؤثر باشند تجویز کند؟ در صورت عدم موفقیّت، آیا پزشک در قبال عوارض احتمالی این داروها و یا هزینه ی بیهوده ای که بر بیمار تحمیل شده مسؤول و مدیون است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورتی که داروهای کاملا مؤثر، به هر علتی در دسترس نباشد، آیا پزشک می تواند داروهایی را که احتمال می دهد، مؤثر باشند، تجویز کند؟ در صورت عدم موفقیت، آیا پزشک در قبال عوارض احتمالی این داروها و یا هزینه بیهوده ای که بر بیمار تحمیل شده، مسؤول و مدیون است؟
- [آیت الله بهجت] اگر دارویی، نه برای نجات جان بیمار بلکه جهت تسکین و مداوای بیماری هایی که باعث آزار بیمار می شود (همانند تب، خارش، درد، زخم و...) مصرف شوند و بدانیم یا احتمال دهیم که این داروها مؤثرند و با توجه به این که اکثر داروهای مؤثر، در کوتاه یا درازمدت دارای عوارض زیادی می باشد، در صورت تجویز پزشک و ایجاد عارضه (که گاهی بدتر از بیماری اولیه می باشد)، آیا پزشک مسؤولیتی به عهده خواهد داشت؟(لازم به ذکر است شایع ترین و بیشترین تجویز دارو در چنین موارد صورت می گیرد و اهمیّت فراوانی دارد).
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر دارویی نه برای نجات جان بیمار، بلکه جهت تسکین و مداوای بیماریهایی که باعث آزار بیمار می شوند (همانند تب، خارش، درد، زخم و...) مصرف شوند و بدانیم یا احتمال دهیم که این داروها مؤثّرند; و با توجه به اینکه اکثر داروهای مؤثّر، در کوتاه یا دراز مدت دارای عوارض زیادی می باشند، در صورت تجویز پزشک و ایجاد عارضه (که گاهی بدتر از بیماری اولیه می باشد)، آیا پزشک مسؤولیتی به عهده خواهد داشت؟ (لازم به ذکر است شایعترین و بیشترین تجویز دارو در چنین مواردی صورت می گیرد و لذا اهمیّت فراوانی دارد).
- [آیت الله نوری همدانی] با توجه به اینکه تشخیص بیماری و تجویز دارو بعهده پزشک معالج واگذار شده و طبق قوانین موجود داروساز موظف به تحویل داروی تجویزی می‌باشد، آیا داروساز نسبت به عوارض یا عواقب مفسده ناشی از تجویز غیر علمی یا غیر ضروری و احیاناً تجویز بر اساس سودجویی و غیره ضامن است؟ و با توجه به شرح فوق و با توجه به اطلاع علمی از عوارض مترقبه بعدی برئُ الزمه می‌باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا خرید و فروش داروهای غیر مجاز، یا تاریخ گذشته، جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] با توجه به اینکه ممکن است جان بیمار به طور اورژانس (فوری) در خطر باشد، و زمانی جهت تعیین حساسیت فرد به دارویی خاص وجود نداشته باشد، اگر با تجویز دارو، بیمار به آن حساسیت پیدا کرده; دچار عوارض شدید و یا مرگ شود، آیا پزشک معالج در قبال این عوارض، مسؤولیتی خواهد داشت؟
- [آیت الله بهجت] اگر به جهت امراض تناسلی، پزشک برای درمان و تشخیص نوع مرض برای آزمایش تجویز استمنا کند، آیا ارتکاب آن جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] خرید و فروش داروهای نجس خوردنی و غیر خوردنی اگر چه جایز است ، ولی باید نجاستش را در صورتی که در مسأله پیش گفته شد به مشتری بگوید .
- [آیت الله اردبیلی] در موارد اشتباه آزمایشگاه و در نتیجه اشتباه معالجه، اگر خسارات و عوارض آن مستند به نقص و نارسایی آزمایشگاه باشد، مسئول آزمایشگاه ضامن است و اگر مستند به پزشک باشد، پزشک ضامن است، مگر این که شرط عدم ضمان کرده باشند و پزشک نیز دقت لازم را انجام داده باشد که در این صورت پزشک ضامن نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر پزشک نسخه نوشته و دستور مصرف دارو دهد به گونه‌ای که بیمار از خود اختیاری نداشته و به واسطه اعتماد به دستور پزشک دارو را مصرف نماید، چنانچه در معالجه خطا کرده و به بیمار ضرری برسد یا بمیرد، ضامن خواهد بود.
- [آیت الله سیستانی] جایز نیست که بانک‌ها به خرید و فروش این اوراق بپردازند، و همچنین گرفتن کارمزد برای این کار جایز نیست.
- [آیت الله سیستانی] جایز است که زن از داروهای پیشگیری از حاملگی به شرط آنکه به او زیان مهمی نزند، استفاده کند، حتی اگر شوهر راضی نباشد، مگر اینکه با حقی از حقوق شرعی او منافات داشته باشد.
- [آیت الله مظاهری] خرید و فروش خوشه گندم و جو، به گندم و جو، و خرمای نرسیده به خرمای رسیده جایز نیست. خرید و فروش طلا و نقره:
- [آیت الله مظاهری] ساختن مجسّمه انسان و حیوانات جایز نیست ولی خرید و فروش آن مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] با توجّه به این که علم پزشکی از جهت تشخیص بیماری‌های گوناگون و شناخت داروهای متفاوت و راه‌های معالجه بسیار وسیع است، هر پزشکی فقط در محدوده شناخت و اطّلاعات خود می‌تواند طبابت کند و در هر موردی که بیماری یا داروی آن را نتواند تشخیص دهد، نباید دخالت کند و اگر معالجه نماید و بیمار دچار عوارض ناگواری شود، ضامن می‌باشد، زیرا پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم فرموده: (هر کس طبابت کند و عالم به علم طب نباشد، ضامن است.)(1)
- [آیت الله اردبیلی] جلوگیری‌های موقّت به وسیله قرص یا آمپول با تجویز پزشک متخصّص اشکال ندارد؛ همچنین بستن لوله‌های مرد یا زن و عقیم کردن آنان، اگر عمل جرّاحی به وسیله جنس مخالف صورت نگیرد و مستلزم نگاه کردن به عورت یا لمس آن توسّط کسی که نگاه و لمس او حرام است نباشد، بدون اشکال است.
- [آیت الله مظاهری] رادیو و تلویزیون و ویدئو و مانند اینها که دارای منافع حلال و حرام است، خرید و فروش آنها و انتفاع بردن از منافع حلال آنها جایز است، ولی اگر موجب فساد اخلاقی یا متزلزل شدن عقاید باشد خرید و فروش آنها حرام است، چنانکه خرید و فروش آنها برای انتفاع بردن از آنها به نحو حرام جایز نیست.