اختیار
اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.
همراه داشتن کیسه ادرار که معمولاً نجس است در هنگام نماز چه حکمی دارد؟ و اگر در بین نماز مدفوع یا ادرار بی اختیار خارج شود و کیسه پاک را نجس کند، نماز چه حکمی پیدا می کند؟
احتیاط واجب آن است که پیش از هر نماز مخرج بول و کیسه ای که نجس شده را آب بکشد یا عوض کند. (جهت اطلاع بیشتر به مسأله ی 318 رساله رجوع شود.)
احتیاط واجب آن است که پیش از هر نماز مخرج بول و کیسه ای که نجس شده را آب بکشد یا عوض کند. (جهت اطلاع بیشتر به مسأله ی 318 رساله رجوع شود.)
عنوان سوال:
همراه داشتن کیسه ادرار که معمولاً نجس است در هنگام نماز چه حکمی دارد؟ و اگر در بین نماز مدفوع یا ادرار بی اختیار خارج شود و کیسه پاک را نجس کند، نماز چه حکمی پیدا می کند؟
پاسخ:
احتیاط واجب آن است که پیش از هر نماز مخرج بول و کیسه ای که نجس شده را آب بکشد یا عوض کند. (جهت اطلاع بیشتر به مسأله ی 318 رساله رجوع شود.)
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که ادرار و مدفوع او غیر ارادی است، با توجه به این که هر لحظه امکان خروج ادرار یا مدفوع از او هست و اطراف عورتین و لباس او اکثرا نجس است، چگونه نماز بخواند؟
- بیمارانی عمل جراحی روده ی بزرگ انجام داده و محل خروج مدفوع را بسته اند و مدفوع توسط کیسه ای جمع آوری می شود. تکلیف این افراد در موقع نماز چیست؟
- آیا آمدن منی همراه ادرار نیاز به غسل جنابت دارد؟
- اگر ادرار بیماری که پسر بزرگ خانواده می باشد، قطره قطره بیرون آید و از بیرون آمدن مدفوع نمی تواند جلوگیری نماید، آیا با وجود این بیماری، قضای نماز و روزه پدر بر عهده او می باشد؟
- آیا مایعی که از کیسه آب جنین خارج می شود، حکم نجاست را دارد؟ با توجه به این که ممکن است قبل از زایمان کیسه پاره شود و از طریق مجرای تناسلی زن خارج شود؟
- شخصی می داند یکی از دو لباسی که در اختیار دارد نجس است ولی نمی داند کدام یک نجس و کدام یک پاک می باشد، آیا راه حلی وجود دارد که او مطمئن شود نمازی که خوانده صحیح است؟
- وضو و غسل و نماز شخصی که مدفوعش به کیسه می ریزد چگونه است؟
- اگر موادّ روغنی به صورتی بود که بدون پاک کننده از روی اعضای وضو پاک نمی شد و مواد شیمیایی و پاک کننده در مدت نماز در اختیار نباشد، در چنین مواقعی تکلیف وضو و غسل چیست؟
- کسی لباسش را که نجس بوده شست و یقین به پاک بودن آن کرد، بعد از نماز خواندن با آن فهمید که پاک نشده، آیا نمازش صحیح است؟
- بعضی از اوقات پس از بیدار شدن از خواب در کیسه ی مخصوص ادرار خود مادّه ای می بینم که نمی دانم منی است یا چیز دیگر و چون بدنم حسّ ندارد و با قراین ذکر شده در مسأله ی 350 رساله برای من قابل تشخیص نیست، آیا باید غسل کنم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] با سلام مدتی است با عرض معذرت وقتی اجابت مزاج دارم دقیقا نمیدانم همراه مدفوع یه مایع سفید رنگی مثل معذرت میخوام خلط خارج میشه نمیدونم همراه مدفوع است یا ادرار لطفا راهنمایی فرمایید علتش چیه ودرمان آن
- [آیت الله مکارم شیرازی] جنایتی که موجب سلس و ریزش ادرار و مدفوع در تمام ایّام و تا پایان روز می گردد، هر کدام دیه کامله دارد، یا ریزش ادرار موجب دیه کامله، و ریزش مدفوع موجب ارش می گردد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان شک کند که مخرج ادرار یا مدفوع را تطهیر کرده یا خیر حکمش چیست؟
- [سایر] با سلام مبلمان خانه ما به علت ادرار کردن کودکم نجس شده راه پاک کردن آن از نجاست چیست؟
- [آیت الله مظاهری] آیا ادرار بچه شیرخوار نجس است؟ اگر نجس است، لباسی که بواسطه آن نجس می شود با چند بار شستن پاک می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] لطفا بفرمایید اگر در خارج شدن ادرار و مدفوع شک داشته باشیم آیا بدن و لباسمان نجس می شود؟ اگر شک و گمان قوی باشد چطور؟ یعنی نتوانیم تشخیص دهیم که مثلا ادرار خارج شده است یا نه؟ مثلا من همیشه بعد از خارج شدن بول استبراء نیز می کنم ولی بعد از آن احساس می کنم که ادرار خارج می شود ولی مطمئن نیستم؟آیا در این صورت من نجس می شوم؟
- [آیت الله اردبیلی] بیماری ادرارش در داخل کیسه ادراری که متصل به خودش است، جمع می‌شود. اگر داخل کیسه ادرار، مایعی مشاهده کند و شک کند که منی است یا نه، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله سیستانی] آیا مدفوع طوطی نجس است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به این که همراه خود کیسه مخصوص بول دارم و چون با حرکت بدن بول خارج می گردد برای طواف و نماز طواف چه کنم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به این که همراه خود کیسه مخصوص بول دارم و چون با حرکت بدن بول خارج می گردد برای طواف و نماز طواف چه کنم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- لباس نمازگزار باید پاک باشد و اگر کسی در حال اختیار با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل است، مگر در مواردی که استثنا شده و بعداً خواهد آمد.
- چیز نجس مانند دستمال و کلید و چاقوی نجس، جایز است همراه نمازگزار باشد و اگر لباسی که ساتر عورت نیست، همراه او باشد، ولی آن را نپوشیده و نجس است، نماز با آن اشکال ندارد. و اگر ساتر عورت باشد احوط اجتناب است.
- اگر مگس یا حیوانی مانند آن ، روی چیز نجسی که تر است بنشیند و بعد روی چیز پاکی که آن هم تر است بنشیند ، چنانچه انسان بداند نجاست همراه آن حیوان بوده ، چیز پاک نجس می شود و اگر نداند پاک است .
- اگر باران، به عین نجس ببارد و به جای دیگر ترشح کند، چنانچه عین نجاست همراه آن نباشد، و بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد پاک است. پس اگر باران بر خون ببارد و ترشح کند، چنانچه ذرهای خون در آن باشد، یا آنکه بو یا رنگ یا مزه خون گرفته باشد، نجس می‌باشد.
- کسی که در پاک بودن بدن یا لباس خود شک دارد، چنانچه نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که بدن یا لباسش نجس بوده، نماز او صحیح است؛ امّا اگر میدانسته که قبلاً نجس بوده و بعد شک کرد که پاک شده یا نه و به همان حال نماز خواند و بعد از نماز فهمید که پاک نشده بود، در این صورت نمازش باطل است.
- آب با چهار شرط چیز نجس را پاک می کند: اول : مطلق باشد، پس آب مضاف مانند گلاب و عرق بید، چیز نجس را پاک نمی کند. دوم : پاک باشد. سوم : وقتی چیز نجس را می شویند آب مضاف نشود، مگر اینکه قبل از مضاف شدن ، چیز نجس پاک شده باشد و آب هم بو یا رنگ یا مزه نجاست را نگرفته باشد. چهارم : بعد از آب کشیدن چیز نجس، عین نجاست یا چیزی که نجس شده و پاک نشده است در آن نباشد. و پاک شدن چیز نجس با آب قلیل یعنی آب کمتر از کر شرط های دیگری هم دارد که بعدا گفته می شود.
- آبی که پاک بوده و معلوم نیست نجس شده یا نه، پاک است و پاککننده نیز هست؛ و آبی که نجس بوده و معلوم نیست پاک شده یا نه، نجس است.
- اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری که مانند ظرف و فرش در اختیار او است، نجس شود و آن مسلمان با آن چیزی که در اختیار اوست غایب گردد و انسان احتمال بدهد که آن چیز را آب کشیده یا به واسطه ای ( مثلاً آن چیز در آب جاری افتاده ) پاک شده است، اجتناب از آن لازم نیست.
- اگر لباس را آب بکشد و یقین کند پاک شده است و با آن نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد پاک نشده، نمازش صحیح است و همچنین اگر دیگری لباس او را آب بکشد که این کار را به او واگذار کرده بود و بعد بفهمد که پاک نشده یا اینکه فهمید بدن یا لباسش نجس شده، و همانطور نماز خواند و بعد از نماز فهمید که اشتباه کرده و پاک بوده است؛ در تمامی این موارد نمازش صحیح است.
- چیز نجسی که انسان شک دارد پاک شده یا نه، نجس است و چیز پاک را اگر شک کند نجس شده یا نه، پاک است. و اگر چه بتواند نجس بودن یا پاک بودن آن را بفهمد لازم نیست جستجو کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آب قلیلی که برای برطرف کردن عین نجاست روی چیز نجسی ریخته شده و از آن جدا میگردد، نجس است. همچنین باید از آب قلیلی هم که بعد از برطرف شدن عین نجاست برای آب کشیدن چیز نجس روی آن میریزند و از آن جدا می‌شود، اجتناب کرد؛ ولی آبی که با آن مخرج ادرار و مدفوع شسته شده با پنج شرط پاک است: اوّل: آن که بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد. دوم: نجاستی از خارج به آن نرسیده باشد. سوم: نجاست دیگری مثل خون، همراه ادرار یا مدفوع بیرون نیامده باشد. چهارم: ذرّههای مدفوع در آب پیدا نباشد. پنجم: بیشتر از مقدار معمول، نجاست به اطراف مخرج نرسیده باشد.
- [آیت الله اردبیلی] ادرار و مدفوع حیوان نجاستخوار و حیوانی که انسان آن را وطی کرده (یعنی با آن نزدیکی نموده) و همچنین ادرار و مدفوع گوسفندی که با خوردن شیر خوک گوشت آن محکم شده باشد، بنابر احتیاط نجس است.
- [آیت الله اردبیلی] ادرار و مدفوع انسان و هر حیوان حرام گوشتی که خون جهنده دارد (یعنی اگر رگ آن را ببرند، خون از آن جستن میکند) نجس است و اگر خون جهنده نداشته باشد نیز بنابر احتیاط واجب باید از ادرار و مدفوع آن اجتناب کرد، ولی فضله حیوانات کوچک مثل پشه و مگس که گوشت ندارند پاک است.
- [آیت الله اردبیلی] نجاسات یازده چیز هستند: اوّل: ادرار، دوم: مدفوع،سوم: منی، چهارم:مردار، پنچم: خون، ششم و هفتم:سگ و خوک، هشتم:کافر، نهم:شراب، دهم: فقّاع، یازدهم: عرق شتر نجاستخوار.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که ادرار او قطره قطره میریزد، باید برای نماز توسط وسیلهای مثلاً کیسهای که در آن پنبه یا چیز دیگری است که از رسیدن ادرار به جاهای دیگر جلوگیری میکند خود را حفظ نماید، و احتیاط واجب آن است که پیش از وضو، مخرج ادرار را که نجس شده آب بکشد و نیز کسی که نمیتواند از بیرون آمدن مدفوع خودداری کند، چنانچه ممکن باشد باید به مقدار نماز از رسیدن مدفوع به جاهای دیگر جلوگیری نماید و احتیاط واجب آن است که اگر مشقت نداشته باشد، پیش از وضو مخرج مدفوع را آب بکشد.
- [آیت الله اردبیلی] ادرار و مدفوع حیوانی که به خوردن مدفوع انسان عادت کرده نجس است و اگر بخواهند پاک شود، باید آن را استبراء کنند، یعنی تا مدتی که بعد از آن مدّت دیگر به آن نجاستخوار نمیگویند، نگذارند نجاست بخورد و بنابر احتیاط واجب باید شتر نجاستخوار را چهل روز، گاو را بیست روز، گوسفند را ده روز، مرغابی را پنج روز و مرغ خانگی را سه روز از خوردن نجاست باز دارند.
- [آیت الله اردبیلی] عرق شتر نجاستخوار (یعنی شتری که به خوردن مدفوع انسان عادت کرده) بنابر احتیاط نجس است، ولی اگر حیوانات دیگر نجاستخوار شوند، اجتناب از عرق آنها لازم نیست. ادرار و مدفوع هر حیوانی که به خوردن نجاست انسان عادت کرده نجس است.
- [آیت الله اردبیلی] در سه صورت، مخرج مدفوع فقط با آب پاک می‌شود: اوّل: آن که همراه مدفوع، نجاست دیگری مثل خون بیرون آمده باشد. دوم:آن که نجاستی از خارج به مخرج مدفوع رسیده باشد. سوم:آن که اطراف مخرج بیشتر از مقدار معمول آلوده شده باشد. در غیر این سه صورت می‌شود مخرج را با آب شست و یا به دستوری که بعدا گفته می‌شود، با پارچه و سنگ و مانند آنها پاک کرد، اگرچه شستن با آب بهتر است.
- [آیت الله اردبیلی] حیوان اهلیِ حلال گوشت به یکی از سه راه حرام گوشت می‌شود: اوّل:این که (جَلاّل) باشد، یعنی به خوردن مدفوع انسان عادت کرده باشد که در این صورت گوشت، تخم و شیر آن حرام و بنابر احتیاط ادرار و مدفوع آن نجس می‌باشد. دوم: این که انسان با حیوان چهارپا نزدیکی کند که در این صورت گوشت و شیر آن حرام می‌شود و بنابر احتیاط واجب، ادرار و مدفوع آن نیز نجس است و همچنین بنابر احتیاط واجب، نسل آن نیز که پس از وطی متولد می‌شود، حرام است، گرچه قبل از وطی در شکم او موجود باشد. سوم:برّه و بزغاله که از شیر خوک بخورد تا رشد کند و گوشت آن محکم شود که در این حالت گوشت و شیر و نسل آنها حرام می‌شود و بنابر احتیاط واجب ادرار و مدفوع آنها نیز نجس است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر غیر از اعضای وضو جای دیگری از بدن نجس باشد، وضو صحیح است؛ ولی اگر مخرج ادرار یا مدفوع را تطهیر نکرده باشد، احتیاط مستحب آن است که اوّل آن را تطهیر کند و بعد وضو بگیرد.