وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
کسی وظیفه اش وضو به کمک نایب بوده، امّا چگونگی وضوی نیابتی را نمی دانسته و وضوی نیابتی را اشتباهی انجام داده است، آیا نمازهایی را که خوانده است صحیح است یا باید قضا نماید؟
در فرض بطلان وضو و عدم عمل به وظیفه باید قضا کند.
در فرض بطلان وضو و عدم عمل به وظیفه باید قضا کند.
عنوان سوال:
کسی وظیفه اش وضو به کمک نایب بوده، امّا چگونگی وضوی نیابتی را نمی دانسته و وضوی نیابتی را اشتباهی انجام داده است، آیا نمازهایی را که خوانده است صحیح است یا باید قضا نماید؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که وظیفه اش وضو به کمک نایب بوده امّا چگونگی وضوی نیابتی را نمی دانسته و وضوی نیابتی را اشتباه انجام داده، آیا نمازهایی را که خوانده است صحیح است یا باید قضا نماید؟
- شخصی وضوی نیابتی را اشتباه انجام داده تکلیف نمازهای خوانده شده ی او چیست؟ آیا نایب ضامن است؟
- کسی که وظیفه اش وضو به کمک نایب است؛ امّا گرفتن نایب موجب رو انداختن و منّت می شود، چه باید بکند؟
- به جهت ندانستن مسأله، وضو را اشتباه می گرفتم. آیا نمازهایی که با آن وضوها خوانده ام باید قضا نمایم؟
- تجدید وضو جایز است یا نه؟ و اگر شخص تجدید وضو کرد و نماز خواند، بعد یادش آمد که وضوی قبلی اش باطل شده، آیا نمازی که با این وضوی جدید خوانده صحیح است؟
- شخصی به اعتقاد این که رفقای او قصد ده روز کرده اند، قصد اقامت کرده و چند نماز تمام خوانده است؛ بعد معلوم شده که دوستان وی قصد نکرده اند، آیا نمازهایی که تمام خوانده صحیح است یا باید قضا کند؟ وظیفه ی او در مدت باقیمانده چیست؟
- در صورتی که وظیفه انسان تیمم باشد و او بر خلاف وظیفه وضو یا غسل کند، آیا غسل و وضوی او اشکال دارد؟
- کسی که پس از مدتی فهمید نمازهایی را که کامل خوانده باید شکسته بخواند، نمازهای او صحیح است یا باطل؟
- آیا وضو گرفتن در ایام عادت صحیح است و همان ارزش وضوی زمان عادی را دارد؟
- شخصی می دانسته که عدالت از شرایط امام جماعت است. او عملی را از امام جماعت می دیده که در حقیقت ساقط کننده ی عدالت بوده، ولی او نمی دانسته و به آن امام اقتدا می کرده است، بعدا می فهمد عمل مذکور امام را از عدالت خارج می کند. تکلیف نمازهایی که به این صورت به جماعت خوانده است، چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا نمازهایی را که به سبب جهل به مسأله با وضوی اشتباه خوانده ام را باید قضا نمایم؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی الآن شک می کند نمازهایی که در گذشته خوانده آیا با تمام شرایط و بطور صحیح خوانده یا نه؟ وظیفه اش در حالت ظنّ و اطمینان چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی مدتی، قبل از وقتِ نماز، برای نماز وضو می گرفته و جاهل به مسأله بوده است، آیا نمازهایی که با آن وضو خوانده صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی مدتها صورت و دو دست را در وضو سه مرتبه می شسته و نمی دانسته که مسح او اشکال پیدا می کند; آیا در این صورت نمازهایی را که خوانده باطل است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر هنگام وضو گرفتن دستمان به دمپایی یا شیر آب برخورد کند آیا با همین دست می توان مسح کرد یا باید از اول وضو را تکرار کرد اگر آری نمازهایی را که بدین صورت خوانده ام باید قضا کنم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی به خیال اینکه وضو دارد تجدید وضو کرد، و نماز خواند، بعد یادش آمد که وضوی قبلی اش باطل شده، آیا نمازی که با این وضوی جدید خوانده صحیح است؟
- [آیت الله اردبیلی] ب. نمازهایی که بدون طهارت عورتین خوانده، آیا بعد از بهبودی باید قضا نماید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که جهت ضیق وقت باید تیمم کند، چنانچه برخلاف وظیفه خود عمل کرد و وضو گرفت، آیا وضوی او صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی جهت رمی جمرات نایب شده است. آیا می تواند شبانه رمی نیابتی را انجام دهد؟ همچنین کسی که در تمام مناسک حج نایب شده، و از ابتدا می دانسته که نمی تواند رمی کند، یا نمی تواند در روز رمی نماید، یا نسبت به رمی در روز کوتاهی می کند، حکمش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی جهت رمی جمرات نایب شده است. آیا می تواند شبانه رمی نیابتی را انجام دهد؟ همچنین کسی که در تمام مناسک حج نایب شده، و از ابتدا می دانسته که نمی تواند رمی کند، یا نمی تواند در روز رمی نماید، یا نسبت به رمی در روز کوتاهی می کند، حکمش چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نمازهایی که واجب است قرائت در آنها بلند خوانده شود هنگام قضا هم باید بلند خوانده شود و همچنین نمازهایی که واجب است آهسته بخواند هنگام قضا نیز واجب است آهسته بخواند . و بلند یا آهسته خواندن قضای نافله ها تابع خود آنها است .
- کسی که یقین دارد وقت داخل شده اگر نیت وضوی واجب کند و بعد از وضو بفهمد وقت داخل نشده، وضوی او صحیح است.
- اگر رساندن آب به صورت و دست‌ها به مقدار کمی که وضو با آن صحیح است ضرر ندارد و بیشتر از آن ضرر داشته باشد، باید با همان مقدار وضو بگیرد. شرط سیزدهم: در اعضای وضو مانعی از رسیدن آب نباشد، وگرنه وظیفه او وضوی جبیره‌ای یا تیمم خواهد بود.
- راه رفتن در بین وضو اشکال ندارد، پس اگر بعد از شستن صورت و دست‌ها چند قدم راه برود و بعد سر و پاها را مسح کند وضوی او صحیح است. شرط یازدهم: مباشرت، یعنی شستن صورت و دست‌ها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد. و اگر دیگری او را وضو دهد، یا در رساندن آب به صورت و دست‌ها و مسح سر و پاها به او کمک نماید، وضو باطل است. و منظور کمک در اصل شستن و مسح کردن است، ولی اگر در مقدمات اینها کمک بگیرد مثل اینکه دیگری آب را به صورت او بریزد، ولی شخص خودش صورت را بشوید، مانعی ندارد.
- وضو با آب نجس و آب مضاف باطل است، اگرچه انسان نجس بودن یا مضاف بودن آن را نداند یا فراموش کرده باشد، و اگر با آن وضو نمازی هم خوانده باشد، باید آن نماز را دوباره با وضوی صحیح بخواند.
- وضوی ارتماسی آن است که انسان صورت و دست‌ها را به قصد وضو در آب داخل کند یا آنها را بعد از اینکه در آب فرو برد، به قصد وضو بیرون آورد. و اگر موقعی که دست‌ها را در آب فرو میبرد نیت وضو کند و تا وقتی که آنها را از آب بیرون میآورد و ریزش آب تمام می‌شود به قصد وضو باشد، وضوی او صحیح است؛ و نیز اگر موقع بیرون آوردن از آب قصد وضو کند و تا وقتی که ریزش آب تمام می‌شود به قصد وضو باشد وضوی او صحیح میباشد.
- اگر در لباس خود منی ببیند و بداند که از خود اوست و برای آن غسل نکرده، باید غسل کند و نمازهایی را که یقین یا اطمینان دارد که بعد از بیرون آمدن منی خوانده، قضا یا اعاده کند.
- اگر بعد از نماز شک کند، که قبل از نماز وضوی او باطل شده یا بعد از نماز، نمازی که خوانده صحیح است.
- اگر فراموش کند آب غصبی است و با آن وضو بگیرد، وضو صحیح است. شرط چهارم: ظرف آب وضو مباح باشد (غصبی نباشد)، ولی مانند شرط سوم ممکن است کسی وضوی صحیح بگیرد، به این صورت که موقع آب برداشتن قصد وضو نداشته باشد چنانکه در مسئله 271 گذشت. شرط پنجم: ظرف آب وضو، طلا و نقره نباشد.
- اگر کارهای وضو را پشت سر هم بهجا آورَد، ولی بهواسطه گرمای هوا یا حرارت زیاد بدن و مانند اینها رطوبت خشک شود وضوی او صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره‌ای خوانده صحیح است و بعد از آنکه عذرش برطرف شد، برای نمازهای بعد باید وضو بگیرد.
- [آیت الله سیستانی] نمازهائی را که انسان با وضوی جبیره‌ای خوانده صحیح است ، و میتواند با آن وضو نمازهای بعدی را نیز بجا آورد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره ای خوانده صحیح است و بعد از آن که عذرش برطرف شد، برای نمازهای بعد هم لازم نیست وضو بگیرد، ولی اگر برای آن که نمی دانسته تکلیفش جبیره است یا تیمم، هردو را انجام داده باشد باید برای نمازهای بعد وضو بگیرد.
- [آیت الله سبحانی] نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره ای خوانده اگر عذرش تا آخر وقت مستمر باشد، صحیح است و با همان وضو می تواند نمازهای بعدی را بخواند ولی اگر برای آنکه نمی دانسته تکلیفش جبیره است یا تیمّم، هر دو را انجام داده باشد باید برای نمازهای بعد وضو بگیرد.
- [امام خمینی] نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره ای خوانده، صحیح است و بعداز آن که عذرش برطرف شد، برای نمازهای بعد هم نباید وضو بگیرد، ولی اگر برای آنکه نمی دانسته تکلیفش جبیره است یا تیمم هر دو را انجام داده باشد، باید برای نمازهای بعد وضو بگیرد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره ای خوانده صحیح است ولی بعد از آن که عذرش برطرف شد و هنوز وضوی جبیره ای باطل نشده است، برای نمازهای بعد بنابر احتیاط لازم باید وضو بگیرد. بلکه بنابر احتیاط اگر در وقت، عذرش برطرف شود نمازش را با وضوی جدید اعاده نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نمی تواند ازبیرون آمدن بول وغائط خودداری کند، بعد از آنکه مرض او خوب شد ، لازم نیست نمازهائی را که در وقت مرض مطابق وظیفه اش خوانده قضا نماید . ولی اگر در بین وقت نماز ، مرض او خوب شود ، باید نمازی را که در آن وقت خوانده ، دوباره بخواند . چیزهائی که باید برای آنها وضو گرفت
- [آیت الله علوی گرگانی] نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره‌ای خوانده صحیح است اگر عذرش تا آخر وقت مستمرّ باشد و اگر در اثنأ وقت عذرش برطرف شود اعاده با وضؤ واجب است، و اگر بعد از وقت عذرش برطرف شد، برای نمازهای بعد باید وضو بگیرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره‌ای خوانده و تا آخر وقت عذرش باقی بوده صحیح است و در صورتی که عذر او در وقت نمازهای بعدی استمرار داشته باشد میتواند با آن وضو نمازهای دیگر را نیز بخواند ولی در صورتی که عذرش برطرف شود نمیتواند با آن وضو نمازهای دیگر را بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره ای خوانده و تا اخر وقت عذرش مستمر بوده صحیح است و می تواند با ان وضو نمازهای بعدی را در صورتی که در تمام وقت عذرش مستمر باشد به جا اورد وهرگاه عذرش بر طرف شد برای نمازهای بعد بنابر احتیاط واجب وضو بگیرد