اوقات نماز
هر یک از نمازهای واجب باید در وقت مخصوصی اقامه گردد، که به آن اوقات نمازهای یومیه می گویند.
در صورتی که مریضی متوجه اوقات نماز و ادای آن نباشد؛ آیا بر اطرافیانش واجب است به او یادآوری نمایند؟
در فرض سؤال اگر آگاه کردن او به وقت، مُضرّ به حالش نباشد، جایز است خصوصا با اجازه ی او از اوّل.
در فرض سؤال اگر آگاه کردن او به وقت، مُضرّ به حالش نباشد، جایز است خصوصا با اجازه ی او از اوّل.
عنوان سوال:
در صورتی که مریضی متوجه اوقات نماز و ادای آن نباشد؛ آیا بر اطرافیانش واجب است به او یادآوری نمایند؟
پاسخ:
در فرض سؤال اگر آگاه کردن او به وقت، مُضرّ به حالش نباشد، جایز است خصوصا با اجازه ی او از اوّل.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورتی که مریضی نتواند قرائت و ذکرهای نماز را به حافظه بسپارد و هم چنین قادر نباشد از روی نوشته بخواند، آیا بر اطرافیان واجب است قرائت و ذکرهای نماز را بلند بخوانند تا وی تکرار کند؟
- اگر کسی قادر به تلفظ صحیح و ادای بعضی حروف نماز نباشد، چه تکلیفی دارد؟
- اگر در حال نماز موی سر خانمی ظاهر شده و متوجّه نباشد، آیا لازم است به او بگویند؟
- در صورتی که معلوم نباشد وقت نماز به پایان رسیده یا خیر، نماز را با چه نیتی باید خواند؟
- اگر زن در بین نماز متوجه شود قسمتی از اندام هایش که باید پوشیده می شده است، عریان مانده و قادر به پوشاندن آن ها نباشد، نمازش چه حکمی دارد؟
- اگر در بعد از نماز متوجه شود که مسح سر را انجام نداده تکلیف چیست؟ در صورتی که نداند برای چه نمازی در طول روز بوده چه باید بکند؟
- اگر پس از پاکی فکر می کرد برای هر دو نماز وقت داشته اما بعد متوجه شد فقط برای نماز دوم وقت داشته قضای هر دو بر او واجب است؟
- شخصی که شکّ دارد آیا نماز واجب یومیّه ای از او قضا شده یا نه، فرموده اند که قضای آن نماز مستحبّ است. آیا می تواند با همین نماز امامت کند و دیگران به او اقتدا نمایند؟
- اگر کسی در نماز سهوا و از روی فراموشی مدّ واجب در "و لا الضّالین" را انجام ندهد، نمازش چه حکمی دارد؟ و اگر حکم را نمی دانسته یا می دانسته و متوجّه نبوده چه باید کرد؟
- آیا قضای نماز و روزه پدربزرگ و مادربزرگ، در صورتی که پسر آن ها، آن قضاها را انجام نداده باشد بر نوه واجب است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] بدن برخی از بیماران بستری در بیمارستان به واسطه خونگیری و... نجس است و بعضی نیز دارای لباس نجس میباشند. در صورتی که امکان غسل و دسترسی به لباس پاک نباشد برای ادای نماز چگونه باید عمل کنند؟
- [آیت الله اردبیلی] بدن یا لباس برخی از بیماران بستری در بیمارستان به واسطه خونگیری و... نجس می‌شود. در صورتی که امکان شستن بدن و تهیه لباس پاک نباشد، برای ادای نماز چه باید بکنند؟
- [آیت الله خامنه ای] کوهنوردانی که برای فتح قلهها میروند و بخاطر سردی فوقالعاده هوا وضو گرفتن آنها با عسر و حرج همراه بوده و از جمله موجب مریضی است، آیا جایز است تیمم نمایند؟ و اگر کوه پر از برف بوده و تیمم ممکن نباشد، تکلیف نماز و روزهشان چیست؟
- [آیت الله خوئی] در صورتی که تا روز دوازدهم امکان قربانی نباشد آیا جایز است قبل از ذبح حلق و طواف و نماز آن و سعی و طواف نساء را بجا بیاورند، سپس بعد از روز دوازدهم به منی برگردند و قربانی نمایند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر فردی در جریانی شاهد ماجرا باشد و بتواند گواهی دهد و این گواهی در رای دادگاه تاثیر داشته باشد و غیر از او فرد دیگری که گواهی دهد نباشد، در صورتی که از آن شخص برای ادای شهادت در دادگاه دعوت شود، آیا ادای شهادت بر او واجب عینی است؟ و اگر این شخص به هر دلیل از حضور در دادگاه خودداری کند آیا قاضی وظیفه دارد برای اخذ شهادت نزد شاهد برود یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] من زخمی شده ام و بعضی اوقات بدون اینکه متوجه شوم، خون از بدنم جاری می شود و گاهی نماز می خوانم و وقتی نمازم تمام می شود متوجه می شوم لباسم خونی بوده، در حالی که وقت نماز هم به پایان رسیده است، آیا باید نمازم را قضا کنم، یا نمازم درست است؟
- [آیت الله بروجردی] آیا طلّاب و محصّلینی که چندین سال در قم به تحصیل اشتغال دارند بدون آن که قصد داشته باشند این جا را وطن خویش قرار دهند، در صورتی که بعضی از اوقات قصد نمایند که کمتر از ده روز اقامت نمایند، حکم مسافر دارند یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی هنگام نماز بر اثر غفلت در رکعت سوم یا چهارم نماز ظهر، حمد و سوره بخواند و بعد از نماز متوجه شود، آیا اعاده نماز بر او واجب است، و اگر متوجه نشود، آیا نماز وی صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] عقب افتاده ای که اوقات نماز را تشخیص نمی دهد ولی به شکل اجمالی وجوب روزه را می داند آیا روزه بر عهده او واجب است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی در کودکی شیشه ساختمانی را بشکند ولی متوجه نباشد، آیا بعد از بلوغ بر کودک چیزی واجب می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر نماز همه کسانی که در صف جلو هستند تمام شود، یا همه نیت فُرادی نمایند، چنانچه فاصله به اندازه فوق نباشد نماز صف بعد به طور جماعت صحیح و گرنه نمازشان فُرادی می شود و صحیح است.
- نمازهای مستحبی را نمی شود به جماعت خواند، ولی خواندن نماز عید فطر و قربان در زمان غیبت امام علیه السلام به جماعت مستحب است در صورتی که شروط وجوب موجود نباشد، همچنین خواندن نماز استسقاء که برای طلب باران می خوانند به جماعت مستحب است و بعید نیست استحباب جماعت در نماز غدیر که به امید مطلوبیت خوانده شود.
- اگر حفظ جان خود یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می باشد، بدون شکستن نماز ممکن نباشد باید نماز را بشکند.
- اگر حفظ جان خود یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می‌باشد، بدون شکستن نماز ممکن نباشد باید نماز را بشکند.
- اگر مسافر بعد از ظهر از مسافرت برگردد و ظهر آن روز در جایی که نماز تمام است نباشد، روزه آن روز باطل است، ولی اگر قبل از ظهر برگردد، در صورتی که افطار نکرده باشد، روزه آن روز بر او واجب می‌شود، بنابراین باید نیت روزه بکند و روزهاش هم صحیح است.
- اگر موی سر و صورت را با آب قلیل آب بکشند ، بنا بر احتیاط واجب باید فشار دهند که غساله آن جدا شود اگر چه محتاج به تعدد شستن نباشد در صورتی که آب در لابلای موها فرو رفته باشد .
- اگر خون بدن یا لباس کمتر از درهم باشد و رطوبتی به آن برسد که اطراف را آلوده کند، در صورتی که خون و رطوبتی که به آن رسیده، به اندازه درهم نباشد، بنابر اظهر نماز صحیح است.
- نماز خواندن جلوتر یا مساوی قبر پیامبر صلیاللهعلیهوآله و امام علیهالسلام در صورتی که بیادبی نسبت به آنها نباشد، بنابر اظهر مکروه است، ولی احتیاط مستحب این است که بهطور کلی از این کار مخصوصاً از جلوتر ایستادن اجتناب شود.
- نافله خواندن در وقت فریضه، ولو نافله غیر یومیه باشد، در صورتی که باعث فوت فریضه نشود جایز است و همچنین جایز است نافله خواندن برای کسی که نماز قضا یا واجب دیگر مثل نماز استیجاری به گردن دارد.
- اگر شک کند نماز احتیاطی که بر او واجب بوده بجا آورده یا نه، بنا می گذارد که خوانده است، اگر چه احتیاط مستحب آن است که در صورتی که از حال نماز خارج نشده آن را بجا آورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] احتیاط واجب این است که اگر نمازی قضا شده است قبل از نماز ادای بعدی آن را قضا کند. و اگر مشغول نماز ادا شده و سپس متوجه شد که نمازی از همان روز قضا شده است به احتیاط واجب نیت خود را به قضا برگرداند. و اگر مشغول نماز ادا شود و بعداً متوجه شود که نماز قضا از قبل دارد مستحب است نیت خود را به نماز قضا برگرداند. در دو فرض قبل، اگر وقت تنگ باشد یا از محل عدول گذشته باشد مثلاً نماز صبح قضا شده و بعد از رکوع رکعت سوم متوجه شود نمی تواند عدول کند.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مال من است، در صورتی باید به او بدهد که اطمینان پیدا کند مال اوست و لازم نیست نشانههایی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم متوجّه آنها نیست بگوید.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه بداند نماز امام باطل است، مثلاً بداند امام وضو ندارد، اگرچه خود امام متوجّه نباشد، نمیتواند به او اقتدا کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان متوجّه نباشد که باید ثابت شود که وقت داخل شده تا مشغول نماز شود، چنانچه در بین نماز یا بعد از نماز بفهمد که تمام آنچه خوانده در وقت بوده، نماز او صحیح وگرنه، باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در شهر خودش مستحق پیدا شود در صورتی که موجب اهمال در ادای خمس نباشد باز هم می تواند خمس را به شهر دیگر ببرد و به مستحق برساند ولی مخارج بردن ان را باید از خودش بدهد و در صورتی که خمس از بین برود اگر چه در نگهداری ان کوتاهی نکرده باشد ضامن است
- [آیت الله وحید خراسانی] تصرف در ملک میتی که خمس یا زکات بدهکار است در صورتی که ترکه زاید بر خمس و زکات نباشد حرام و نماز در ان باطل است ولی اگر بدهی او را بدهند یا با قبول حاکم شرع ضامن شوند که ادا نمایند تصرف و نماز در ملک او با اجازه ورثه اشکال ندارد
- [آیت الله شبیری زنجانی] در قضای نمازهای میت ترتیب واجب نیست؛ مگر در نمازهایی که ادای آنها ترتیب دارد، مثل نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا از یک روز چنان که سابقاً گذشت.
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی بگوید: من وصی میتم که مال او را به مصرفی برسانم، در صورتی ثابت می‌شود که دو مرد عادل گفته او را تصدیق نمایند، یا دو مرد اهل ذمّه عادل در دین خود، اگر مسلمانی نباشد که شهادت دهد تصدیق نمایند، و همچنین ثابت می‌شود با اقرار ورثه.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر جائی از مسجد نجس شود که تطهیر آن بدون کندن یا خراب کردن ممکن نیست؛ باید آنجا را بکنند یا خراب نمایند در صورتی که خرابی کلی و مستلزم ضرر وقف نباشد و پر کردن جائی که کنده اند و ساختن جائی که خراب کرده اند؛ واجب نیست؛ ولی اگر چیزی مانند آجر مسجد نجس شود؛ در صورتی که ممکن باشد؛ باید بعد از آب کشیدن به جای اولش بگذارند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر جایی از مسجد نجس شود که تطهیر ان بدون کندن یا خراب کردن ممکن نیست باید ان جا را بکنند یا خراب نمایند در صورتی که خرابی کلی نبوده و مستلزم ضرر وقف نباشد و پر کردن جایی که کنده اند و ساختن جایی که خراب کرده اند واجب نیست ولی اگر چیزی مانند اجر مسجد نجس شود در صورتی که ممکن باشد باید بعد از اب کشیدن به جای اولش بگذارند