دیوار
ديوار بنايي عمودي از سنگ يا مانند آن است .
یکی از نهادها سنگ ها و مصالحی را از صاحبان آن ها مصادره کرده و با آن ها مسجد ساخته است و مالک راضی نیست. اگر آن مصالح در دیوار یا سقف مسجد مصرف شده باشد، نماز خواندن روی زمین آن چه حکمی دارد؟
نماز در آن بلامانع است، زیرا فقط ساختمان آن غصبی است که باید پول آن را به مالک بدهند و بعد آن را وقف کنند.
نماز در آن بلامانع است، زیرا فقط ساختمان آن غصبی است که باید پول آن را به مالک بدهند و بعد آن را وقف کنند.
عنوان سوال:
یکی از نهادها سنگ ها و مصالحی را از صاحبان آن ها مصادره کرده و با آن ها مسجد ساخته است و مالک راضی نیست. اگر آن مصالح در دیوار یا سقف مسجد مصرف شده باشد، نماز خواندن روی زمین آن چه حکمی دارد؟
پاسخ:
نماز در آن بلامانع است، زیرا فقط ساختمان آن غصبی است که باید پول آن را به مالک بدهند و بعد آن را وقف کنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زمین هایی از مسیحیان و زرتشتیان بوده که مصادره شده است، در حالی که صاحبان آن ها راضی نبوده اند. حکم تصرف، سکونت و نماز خواندن در آن ها چیست؟
- زمین هایی که مال زرتشتیان بوده و مصادره شده است و صاحبان آن ها راضی نیستند، حکم تصرّف، سکونت و نمازهایی که در آن جا خوانده شده است، چیست؟
- زمینی تحت تصرّف افراد بهایی مذهب بوده و بعدا به وسیله ی سازمان زمین شهری مصادره شده است، آیا مسجد ساختن و نماز خواندن در آن صحیح است یا خیر؟
- قطعه زمینی از طرف شهرداری جهت احداث مسجد به هیأتی واگذار گردیده است. اخیرا شخصی مدعی است که مالک زمین است و شهرداری به زور زمین را از او خریده است، آیا نماز خواندن در این مسجد جایز است؟
- سابقا دولت در جاهایی خانه سازمانی برای کارمندان حود احداث کرده که صاحبان آن زمین ها راضی نبوده اند. نماز کسانی که در این خانه ها ساکن شده اند چه حکمی دارد؟ اگر از موضوع آگاه نبوده اند چه طور؟
- آیا در قبرستانی که زمین آن وقف قبرستان شده، می توان مسجد ساخت؟ و اگر مسجدی ساخته شود، آیا نماز خواندن در آن صحیح است؟
- مسجدی قدیمی، قابل استفاده و دارای سابقه 400 ساله در روستایی وجود دارد. ولی گروهی قصد دارند مسجد دیگری، آن هم در زمین موقوفه بسازند. آیا نماز خواندن در مسجد جدید جایز است؟
- هیأت هفت نفره ی واگذاری اراضی، زمین اینجانب را بدون اطلاع و رضایت من به دیگری واگذار کرده و در عوض آن، زمین دیگری را از آنان دریافت داشته و به ساخت مسجد اختصاص داده است. آیا نماز خواندن در آن مسجد صحیح است؟
- از قدیم در مساجد حایلی مثل پرده بین زنان و مردان بوده است. اکنون عدّه ای می گویند پرده و دیوار بین زنان و مردان در حال نماز خواندن و موعظه کردن لزوم ندارد. نظر مبارک را در این باره مرقوم فرمایید.
- ساختمانی قبل از انقلاب با مبالغ آن زمان به آموزش و پرورش اجاره داده شده است. اکنون صاحب ملک، راضی به تمدید قرارداد نیست و اصرار دارد که ساختمان خود را پس بگیرد از طرف دیگر آموزش و پرورش توانایی منتقل شدن به جای دیگر و یا افزایش مبلغ اجاره بها به طوری که مالک راضی شود را ندارد؛ لذا حاضر به تحویل محل و افزایش اجاره نمی باشد. اخیرا صاحب ملک آمده و گفته من راضی نیستم در ملک من نماز بخوانید. با توجه به این که طرف قرارداد آموزش و پرورش است، ما کارمندان، آیا جهت کار اداری مجاز به استفاده از آن مکان می باشیم یا خیر؟ نماز خواندن ما در آن جا چه صورتی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] مسجد کوچکی است و گنجایش جمعیت محلّ را ندارد و در پشت مسجد حمّام مخروبهای است و مصالح آن از سنگ و آجر و غیره از یک قلعه مخروبه به دست آمده در این صورت می‌شود آن حمّام مخروبه را منضمّ به مسجد کرد و از مصالح حمّام مسجد را دو مرتبه بنا کرد یا نه و نیز واگذار کننده زمین در حال حیات است و صیغه وقف برای حمّام خوانده نشده و رضایت خود را جهت واگذاری به مسجد اعلام کرده؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مالکی قبل از انقلاب در روستایی ساکن بوده، اوایل انقلاب زمین این مالک را مصادره کردند و به افرادی که زمین نداشتند واگذار نمودند، آیا نماز و روزه متصرّفین اشکال دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] فردی که مالک مقداری زمین زراعتی است، وصیّت کرده که آن را برای تعمیر مسجد مصرف کنند، ولی ورثه او آن را فروخته اند، آیا وصیّت متوفّی نافذ است؟ و آیا ورثه حق فروش آن ملک را دارند؟
- [آیت الله نوری همدانی] از قدیم در مساجد حائلی مثل پرده بین زنان و مردان بوده است. امّا اکنون عدّهای میگویند پرده و دیوار بین زنان و مردان در حال نماز خواندن و موعظه کردن لزومی ندارد، نظر حضرتعالی در این مورد چیست؟
- [آیت الله سبحانی] مسجدی حدود 20 سال قبل احداث شده، در رابطه با زمین مسجد بین دو طائفه اختلاف می باشد، عده ایمی گویند زمین آن غصبی است و عده ای منکر آن هستند آیا نماز خواندن در این مسجد جایز است؟ و آیا تحقیق لازم است؟
- [آیت الله اردبیلی] کارمند یک نهاد دولتی هستم که اداره بدون اخذ رضایت مالک اقدام به احداث ساختمان ادارای در ملک او نموده و مالک نیز به محاکم قضایی شکایت برده و پرونده منجر به صدور رأی علیه دستگاه دولتی شده است. که تاکنون نیز خسارتی به مالک پرداخت نشده است. مالک اعلام نموده راضی به اقامة نماز در زمین مکانی که آنرا متعلق به خود میداند نیست! برای ما کارمندان رضایت یا عدم رضایت مالک بطور قطع و یقین مشخص نیست. از طرفی مدیریت اداره و بخشهایی دیگر از اداره همواره ما را به اقامه نماز جماعت در این مکان دعوت می کنند. مدیر آن اداره نیز معتقد هستند حتی اگر اداره قطعاً نیز محکوم شود، چون بعدها خسارت مالک توسط دولت پرداخت می شود، پس اقامة نماز در این مکان در حال حاضر اشکالی ندارد. لطفاً بفرمایید خواندن نماز در این مکان اشکال دارد یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی مالک قطعه زمینی بوده که شرکت تعاونی اداره ما مبادرت به تصرّف و توزیع آن بین کارمندان اداره نموده است و همچنین از کارمندان هم مبلغی پول گرفته و ادّعا می کند که آنها را به صاحب زمین داده و رضایت او را جلب کرده است، ولی بعضی از آنان ادّعا می کنند که به طور مستقیم از مالک شنیده اند که راضی نیست، از طرفی در آن زمین، مسجد و خانه های مسکونی هم ساخته شده است، با توجه به مطالب مذکور سؤالات زیر را مطرح می کنیم: 1. آیا نسبت به زمین مسجد و استمرار ساخت آن احتیاج به کسب اجازه از صاحب زمین است یا خیر؟ 2. تکلیف کارمندان نسبت به زمین هایی که خانه های خود را در آن ساخته اند چییست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هنگامی که قسمتی از زمین مسجد الحرام نجس می شود، کارکنان آنجا اقدام به تطهیر آن به روش غیر صحیح می کنند. آیا نماز خواندن بر روی آن قسمت از زمین، که به روش فوق تطهیر شده و هنوز مرطوب است، جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] زمین یکی از دبیرستان های این شهر ملک یکی از افراد است. این زمین طبق نقشه شهر باید به پارک تبدیل می شد، ولی به علت نیاز شدید و با موافقت مسئولین مربوطه، مقرر شد که تبدیل به مدرسه شود. از آنجایی که صاحب آن زمین راضی به تملک آن توسط دولت نیست و عدم رضایت خود را نسبت به اقامه نماز و مانند آن در زمین مذکور اعلام نموده است. امیدواریم نظر شریف خود را راجع به نماز خواندن در این مکان اعلام فرمایید.
- [سایر] می خواستم بدانم نماز خواندن در صحن های حرم مطهر امام رضا (ع) به جز صحن قدیمی چه حکمی دارد؟ این در حالیست که برای ساختن برخی صحن ها آستان قدس زمین ها مغازه ها و منازل اطراف حرم را خریداری کرده است. در حالی که برخی از مالکان راضی به فروش ملک خود نبوده اند اما مجبور شده اند.
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که در ملک غصبی نماز میخواند اگرچه روی فرش و تخت و مانند اینها باشد، نمازش باطل است، اگر قصد قربت در نماز نداشته باشد؛ و همچنین است بنابر احتیاط اگر قصد قربت داشت؛ ولی نماز خواندن در زیر سقف و خیمه غصبی و در جایی که فقط دیوار آن غصبی است، بنابر اظهر مانعی ندارد.
- در زمین بسیار وسیعی که از آبادی دور و چراگاه حیوانات است نماز خواندن و نشستن و خوابیدن اشکال ندارد، مگر اینکه انسان بداند و یا نشانههایی در کار باشد که گمان کند صاحبش راضی نیست، بنابر اظهر؛ و همچنین در زمینهای زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد، اگرچه در میان مالکین آنها صغیر و دیوانه باشد، نماز و عبور و تصرفات جزئی اشکال ندارد، ولی اگر یکی از صاحبانش ناراضی باشند تصرف در آن حرام و نماز باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .نجس کردن مسجد زمین، دیوار درون و سقف آن حرام است; همچنین نجس کردنِ سمت بیرون دیوار و بیرون سقف؛ یعنی بام آن, اگر جزء مسجد باشد , حرام است ; وگرنه احتیاط , ترک آن است . برطرف کردن نجاست مسجد, بر کسی که به آن آگاهی یافت, واجب است.
- [آیت الله سبحانی] نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هرکس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را برطرف کند. و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند، و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند مگر آنکه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
- [امام خمینی] نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است. و هر کس بفهمد که نجس شده است، باید فورا نجاست آن را برطرف کند. و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند. و اگر نجس شود، نجاستش را برطرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزو مسجد قرار نداده باشد.
- [آیت الله اردبیلی] نجس کردن زمین، سقف، بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که این مکانها نجس شده است، باید فورا نجاست آن را برطرف کند و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را نیز نجس نکنند و اگر نجس شود، نجاست آن را برطرف نمایند، مگر آن که واقف، آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را بر طرف کند . و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند ، واگر نجس شود نجاستش را بر طرف نمایند ، مگر آنگه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده است باید فورا نجاست آن را برطرف کند و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند؛ ولی اگر نجس شود برطرف کردن آن لازم نیست مگر در صورتی که بقاء نجاست موجب هتک مسجد باشد.
- [آیت الله خوئی] نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است، و هر کس بفهمد که نجس شده است، باید فوراً نجاست آن را برطرف کند. و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند. و اگر نجس شود، بر طرف کردن آن لازم نیست، مگر درصورتی که بقا نجاست موجب هتک مسجد باشد.
- [آیت الله سیستانی] نماز خواندن در زمینهای بسیار وسیع جایز است هر چند که مالک آنها صغیر و یا مجنون باشد و یا آنکه راضی به نماز خواندن در آنها باشد ، و همچنین در باغها و زمینهایی که در و دیوار ندارند بی اجازه مالک می‌شود نماز خواند ولی در این صورت اگر بداند مالک راضی نیست نباید تصرف کند . و اگر مالک صغیر و یا مجنون باشد و یا آنکه گمان به راضی نبودن او داشته باشند ، احتیاط لازم آن است که در آنها تصرف نکنند و نماز خوانده نشود .
- [آیت الله بروجردی] نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را برطرف کند و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را برطرف کند و احتیاط آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند.