تبدیل
تبدیل یعنی تغییر دادن و عوض کردن یک چیز با چیز دیگر.
آیا می توان ظروف وقفی مسجد را که قدیمی شده و مورد استفاده نیست فروخت و به ظروف بهتری تبدیل کرد؟
جایز است.
جایز است.
عنوان سوال:
آیا می توان ظروف وقفی مسجد را که قدیمی شده و مورد استفاده نیست فروخت و به ظروف بهتری تبدیل کرد؟
پاسخ:
جایز است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا می توان زکات را برای خرید ظروف وقفی برای مسجد صرف کرد؟
- آب انباری وقفی بوده و اکنون هیچ مورد استفاده نیست. آیا می توان آن را به مسجد تبدیل کرد؟
- آب انباری وقفی در کنار مسجدی قرار دارد که دیگر از آن استفاده نمی شود. آیا می توان در توسعه ی مسجد از آن استفاده کرد؟
- برخی از اجناس هم چون چای، قند یا.... که در مجالس مسجد اضافه می آید و در طولانی مدّت فاسد می شود، آیا می توان آن ها را فروخت و خرج مسجد نمود، یا می توان مقداری از آن را به صورت قرض مصرف نمود و در صورت نیاز به همان مقدار پس داد؟
- آیا جایز است زمین وقفی را اجاره کنند و مسجد بسازند؟
- آیا زمین مواتی را که سنگ چین شده، می توان فروخت؟
- مسجدی است قدیمی که دارای فرش و اثاثیه ی فراوان است و در نزدیکی آن مسجد جدیدی ساخته شده که جمعیّت زیادی به آن جا می روند و وسایل مسجد قدیم در معرض تلف و احیانا سرقت است. آیا می توان آن وسایل را به مسجد جدید نقل داد؟
- مسجد قدیمی روستا سابقا مسجد جامع بوده ولی بعدا دیگر نماز جماعت و مراسم مذهبی در مساجد جدید برگزار می شود، و آن مسجد رو به تخریب است؛ آیا هم چنان مسجد جامع باقی است.
- آیا می توان پوست عقیقه را فروخت؟ و در صورت فروش، مصرف پول آن چه حکمی دارد؟
- آیا می توان مال زکاتی را فروخت و سپس به مقدار زکات از پول آن جدا کرده و پرداخت نمود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اشیایی مانند ظروف قدیمی که فعلا استعمال آن معمول نیست وقف مسجد شده است، آیا می توان این گونه ظروف را به جهت این که فعلا استعمال آن مرسوم نیست فروخت و با پول آن مشابه آن ظروف یا اشیای دیگری جهت مسجد خریداری کرد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا می توان زمین وقفی را برای مسجد اجاره کرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا میشود وسائلی از قبیل فرش و ظروف که تعلق به مسجد دارد و گاه وقف مسجد است ولی فرسوده شده و از بین میروند را فروخت و در جای دیگر مسجد که لازم است خرج کرد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا می توان وسائل اهدائی مسجد را در صورت اضافه بودن فروخت؟
- [آیت الله خامنه ای] مسجدی وسایل مستعمل زیادی از قبیل منبر و درب و پنجره و ظروف اضافی و غیره دارد که مورد استفاده نمی باشد. آیا می توان آنها را جهت مخارج مسجد یا تعمیرات آن فروخت و یا به مصرف حسینیه که در جنب مسجد است رساند؟
- [آیت الله سبحانی] شهرداری برای رفع مشکل ترافیک و احداث اتوبان، بااراضی وقفی مواجه می گردد، آیا می توان این اراضی را به جاده تبدیل نمود؟
- [آیت الله سبحانی] مکانی وقفی، به علت قدیمی بودن و ضیق مکان، تخریب و ساختمان جدید و وسیع تری احداث شده است آیا می توان وقف نامه جدید نوشت و متولی جدید معیّن نمود؟
- [سایر] مسجدی قدیمی در یک زمین واقع است و تصمیم بر آن است که با توجه به قدیمی بودن مسجد مسجدی جدید در پشت مسجد قدیمی احداث و بعد از اتمام احداث مسجد جدید مسجد قدیمی تخریب گردد، آیا چنین کاری جایز است؟ یا اینکه باید مسجد قدیمی همچنان در کنار مسجد جدید باقی بماند؟
- [آیت الله سبحانی] در گوشه ای از مسجد قدیمی، دستشویی و توالت قرار داشته و اکنون به آبدارخانه تبدیل شده است و قسمتی از حیاط مسجد نیز به اتاق تبدیل شده و در اختیار سرایدار قرار گرفته است. آیا این دو مکان مشمول احکام مسجد است؟
- [آیت الله سبحانی] ملکی را به حسینیه تبدیل کردم و سالها مورد استفاده قرار گرفت آیا می توان این مکان را به مسجد تبدیل نمود؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] ساختن مسجد مستحب است و هر قدر در جای مناسبتر و بهتری باشد که مسلمانان از آن بیشتر استفاده کنند بهتر است. تعمیر مسجد نیز مستحب است و از بهترین کارها است و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد می توانند آن را بکلی خراب کنند و دوباره بسازند.
- [آیت الله جوادی آملی] .هرگاه بین کسانی که مال برای آنان وقف شده , اختلافی پیدا شود که اگر مال وقفی فر وخته نشود , سبب از بین رفتن جان یا مال خواهد شد , میتوان آن را فروخت و به مصرفی رساند که مقصود واقف را تأمین میکند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] برای آب کشیدن ظروف با آب قلیل می توان آن را سه مرتبه پر و خالی کرد و یا هر بار قدری آب در آن بریزند و طوری بگردانند که به جاهای نجس برسد، بعد بیرون بریزند.
- [آیت الله جوادی آملی] .کالا و بهای آن باید دارای اوصاف زیر باشند : 1 .مقدار آنها از لحاظ وزن، پیمانه، شماره، مساحت و مانند آن معلوم باشد. 2 .ویژگیهایی که سبب افزایش یا کاهش رغبت مردم به آن هاست, معلوم باشد . 3 .هرکدام از کالا و بها، مِلکِ آزاد (طِلق) داد و ستد کننده باشد و متعلَّق حقّی نباشد، پس مال وقفی و مال گِرو را نمی توان فروخت یا با آن ها چیزی خرید ; (البته برای داد و ستد مالِ وقفی , صورت هایی پیشبینی شده که جای آن در بخش وقف است و فروش مال گِرو با اجازه گرودار است ). 4 . مالی که فروخته می شود , حتماً باید عین باشد، پس منفعت چیزی مانند خانه را نمی توان فروخت؛ ولی بهای کالا می تواند عین یا من فعت باشد ؛ برا ی مثال , هم خانه , هم منفعت آن را می توان بهای کالایی قرار داد. 5 .هر کدام از کالا و بهای آن در دسترس طرف مقابل باشد؛ یعنی خریدار به کالا و فروشنده به بهای آن دسترسی داشته باشد, هرچند فروشنده نتواند کالا را تحویل دهد و یا خریدار نتواند بها را تسلیم نماید.
- [آیت الله مظاهری] متولّی وقف میتواند فرش مسجد یا کتابهای کتابخانه و مانند اینها را که آن مسجد و آن کتابخانه احتیاج ندارد یا بلا استفاده مانده است تبدیل نماید و یا بفروشد و اگر آن مسجد یا کتابخانه و مانند آنها متولّی ندارد با اجازه حاکم شرع میتوانند آن کار را انجام دهند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] فرشی را که برای حسینیه وقف کرده اند نمی توان برای نماز به مسجد ببرند و اگر ندانند آن فرش مخصوص حسینیه است یا نه، باز بردن آن به جای دیگر صحیح نیست، همچنین سایر اموال وقف، حتی مهر نماز مسجدی را به مسجد دیگری نمی توان برد.
- [آیت الله سیستانی] زمین مساجد واقع شده در خیابانها و پیادهروها، از وقف بودن خارج نمیشود، لکن احکام مترتّب بر عنوان مسجد را ندارد، مانند حرمت نجس کردن آن، وجوب زدودن نجاست از آن؛ حرمت توقف جُنُب، حائض و نفساء در آن. و اما قسمتهای باقیمانده از مسجد، اگر از عنوان مسجد بودن، خارج نشده باشد، همه احکام مربوط به مسجد بر آنها بار میشود؛ لکن اگر از عنوان مسجد بودن خارج شود مثلاً ظالم آن را به دکان، یا محل، و یا خانه تبدیل کند احکام مسجد بر آن بار نمیشود و همه انتفاعات حلال از آن جایز است، مگر آنچه که موجب تثبیت غصب به شمار آید، که جایز نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .احداث مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به ویرانی باشد مستحب است و اگر مسجدی بر اثر مرور زمان یا حوادث طبیعی به گونه ای ویران شود که تع میر آن ممکن نباشد، می توان آن را خراب و نوسازی کرد , چنانکه در صورت نیاز نمازگزاران، می توان مسجد کوچک را خراب کرده و به صورت مسجد بزرگ نوسازی نمود و به ثواب خاص مسجدسازی نایل آمد.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه بین کسانی که مالی را برای آنان وقف کردهاند به گونهای اختلاف پیدا شود که اگر مال وقفی را نفروشند، گمان آن برود که مال یا جانی تلف شود، میتوانند آن مال را بفروشند و بین موقوفعلیهم تقسیم نمایند، ولی چنانچه اختلاف تنها با فروختن و تهیّه مال دیگر برطرف شود، لازم است آن موقوفه به مال دیگری تبدیل و یا با پول فروش آن، مال دیگری خریداری شود و به جای مال اوّل و در همان منظور وقف اوّل وقف گردد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند چنانچه ان مسجد احتیاج به تعمیر ندارد و انتظار هم نمی رود که احتیاج به تعمیر پیدا کند به نحوی که نگهداشتن عایدات ان ملک برای تعمیر عقلایی نباشد صحت چنین وقفی محل اشکال است