ایستادن
مقابل نشستن و توقف کردن را ایستادن می‌گویند که از آن به معنای نخست در بابهای طهارت، صلات، حج، نکاح و اطعمه و اشربه سخن رفته و احکام آن در دو محور بحث شده است:
اگر نمازگزار در سجده، در بلندی محل سجده از محل ایستادن شک کند و رفع شک در بین نماز ممکن نباشد، تکلیفش چیست؟
این شک اعتبار ندارد؛ ولی برای سجده های بعدی باید احراز شرط کند.
این شک اعتبار ندارد؛ ولی برای سجده های بعدی باید احراز شرط کند.
عنوان سوال:
اگر نمازگزار در سجده، در بلندی محل سجده از محل ایستادن شک کند و رفع شک در بین نماز ممکن نباشد، تکلیفش چیست؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- منظور از این که "مکان نمازگزار باید پاک باشد"، فقط محل ایستادن و سجده گاه را شامل می شود یا آن قسمتی که بین محل ایستادن و سجده گاه او می باشد؛ یعنی آن قسمتی که در هنگام سجده زیر او قرار می گیرد را نیز شامل می شود؟
- اگر نمازگزار شک کند که رکعت آخر نماز ظهر است یا اوّل عصر؛ تکلیفش چیست؟ آیا وسعت یا تنگی وقت، در حکم، تأثیر دارد؟
- اگر کسی در تعداد سجده های به جا آورده شک کند؛ تکلیفش چیست؟
- کسی که شک کند یک سجده به جای آورده یا دو تا، تکلیفش چیست؟
- اگر زنی قصد اقامه ی نماز قضای مرد مرحومی را داشته باشد، تکلیفش از نظر بلندی یا آهسته بودن قرائت حمد و سوره چیست؟
- اگر نمازگزار در رکعت اوّل یک سجده، و در رکعت دوم رکوع را فراموش می کند و در بین السّجدتین رکعت دوم متوجه شود؛ تکلیفش چیست؟
- بیماری که رکوع و سجود را با اشاره به جا می آورد، در صورتی که شک کند در سجده است یا رکوع، تکلیفش چیست؟
- اگر نمازگزار در هنگام گفتن "سمع اللّه " شک کند که رکوع را انجام داده یا نه؛ تکلیفش چیست؟ هم چنین اگر در حال قنوت شک کند که حمد و سوره را خوانده یا نه؛ چه کار باید بکند؟
- کسی که در نماز چهار رکعتی شکّ بین سه و چهار و یا شکّ دیگری کند، و پیش از خواندن نماز احتیاط وارد نماز دیگر شود؛ تکلیفش چیست؟
- اگر نمازگزار در اثنای تشهد شک کند که سجده دوم را به جای آورده یا نه، چه باید بکند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر نمازگزار در هنگام قرائت حمد بین رکعت اول و دوم شک کند، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نمازگزار در هنگام گفتن (سمع الله) شک کند که رکوع را انجام داده یا نه تکلیفش چیست؟ و همچنین اگر در حال قنوت شک کند که حمد و سوره را خوانده است یا خیر، شک او شک بعد از محل است یاخیر؟
- [آیت الله اردبیلی] بیماری که رکوع و سجود را با اشاره انجام میدهد، اگر شک کند در حال رکوع است یا سجده، تکلیفش چیست؟
- [سایر] اگر زن در اثنای نماز شک کند که حیض شده یا نه، تکلیفش چیست؟
- [سایر] کسی که شک دارد اگر غسل کند، وقت برای نماز او میماند یا نه ؛ تکلیفش چیست؟
- [سایر] آیا محل ایستادن خانمها در نماز، باید عقبتر از مردها باشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در حال نماز، در همان اتاق محلّ نماز، صدای موسیقی بلند شود وظیفه نمازگزار چیست؟
- [امام خمینی] کسی که سجده سهو به عهدهاش آمده و فراموش کرده تا وارد نماز شده و در بین نماز متذکر شده تکلیفش چیست؟
- [آیت الله مظاهری] نمازگزار در جایی از نماز شک میکند و در حالی که شک دارد، به امید اینکه بتواند به یقین برسد، نماز خود را ادامه میدهد:
- [آیت الله خامنه ای] در انتهای نماز، در سجده شک کردم که در سجده شکر هستم یا سجده آخر نماز، تکلیف چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- محل ایستادن امام باید از محل مأموم بلندتر نباشد، ولی اگر مکان امام مقدار خیلی کمی، مثلاً کمتر از یک وجب بلندتر باشد، اشکال ندارد، و نیز اگر زمین سراشیب باشد و امام در طرفی که بلندتر است بایستد، در صورتی که سراشیبی آن زیاد نباشد و طوری باشد که به آن، زمین مسطح بگویند مانعی ندارد.
- اگر هم نماز احتیاط و هم سجده سهو بر نمازگزار لازم شد، بنابر اظهر باید نماز احتیاط را بر سجده سهو مقدم بدارد؛ و اگر همراه با نماز احتیاط قضای سجده یا تشهد هم بر او واجب شد، پس در لزوم تقدیم آنها بر نماز احتیاط و یا تأخیر، تأمل است، و در هرصورت علاوه بر بهجا آوردن آن دو، احوط اعاده نماز است.
- اگر هم نماز احتیاط و هم سجده سهو بر نمازگزار لازم شد بنابراظهر باید نماز احتیاط را بر سجده سهو مقدم بدارد؛ و اگر همراه با نماز احتیاط قضای سجده یا تشهد هم بر او واجب شد پس در لزوم تقدیم آنها بر نماز احتیاط و یا تأخیر ، تأمل است، و در هرصورت علاوه بر بجا آوردن آن دو ، احوط اعاده نماز است .
- موقعی که مشغول نماز احتیاط است اگر در یکی از کارهای آن شک کند باید به شک خود اعتنا نکند اگر چه محل آن نگذشته باشد بنابر اظهر.
- کسی که در یک چیز نماز زیاد شک می کند، چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند باید به دستور آن عمل نماید، مثلاً کسی که زیاد شک می کند سجده کرده یا نه، اگر در بجا آوردن رکوع شک کند باید به دستور آن عمل نماید یعنی اگر ایستاده است رکوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.
- کسی که در یک چیز نماز زیاد شک میکند، چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند باید به دستور آن عمل نماید، مثلاً کسی که زیاد شک میکند سجده کرده یا نه، اگر در بهجا آوردن رکوع شک کند باید به دستور آن عمل نماید؛ یعنی اگر ایستاده است رکوع را بهجا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.
- موقعی که مشغول نماز احتیاط است، اگر در یکی از کارهای آن شک کند، باید به شک خود اعتنا نکند اگرچه محل آن نگذشته باشد بنابر اظهر.
- در سجده واجب قرآن باید نیت سجده کردن را داشته باشد و مکان هم مباح باشد و طوری باشد که اگر مردم دیدند، بگویند سجده کرد، ولی سایر شرایطی که در سجده نماز معتبر است، لازم نیست؛ مانند پوشانیدن عورت و پاک بودن مُهر یا چیزی که بر آن سجده میکنند و بلندتر نبودن محل سجده از محل پا و گذاشتن دستها و زانوها و نوک انگشتان بزرگ پا بر زمین و مانند اینها، اگرچه رعایت این امور مورد احتیاط است.
- اگر شک کند که در رکوع آخر رکعت اول است یا در رکوع اول رکعت دوم و فکرش به جایی نرسد، نماز باطل است، ولی اگر مثلاً شک کند که چهار رکوع کرده یا پنج رکوع، چنانچه هنوز به سجده نرفته باید رکوعی را که شک دارد بهجا آورده یا نه، بهجا آورد و اگر به سجده رفته به شک خود اعتنا نکند.
- اگر پیشانی را سهواً به چیزی بگذارد که از جای انگشتهای پا و سر زانوهای او بلندتر از چهار انگشت بسته است، چنانچه بلندی آن بهقدری است که نمیگویند در حال سجده است، میتواند سر را بردارد و به چیزی که بلندی آن به اندازه چهار انگشت بسته یا کمتر است بگذارد، و میتواند سر را کمکم بکشد تا به روی آنچه به اندازه چهار انگشت یا کمتر است برسد؛ و اگر بلندی آن بهقدری است که می‌گویند در حال سجده است احتیاط واجب آن است که پیشانی را از روی آن بکشد تا به روی چیزی که بلندی آن به اندازه چهار انگشت بسته یا کمتر است برسد، و اگر کشیدن پیشانی ممکن نیست، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] جای پیشانی نمازگزار باید از محل ایستادن و همچنین از محل زانوهای او بیش از چهار انگشت بسته پستتر یا بلندتر نباشد.
- [آیت الله اردبیلی] مکان نمازگزار باید از جای میّت پایینتر یا بلندتر نباشد، ولی پستی و بلندی مختصر اشکال ندارد. همچنین مکان نمازگزار باید غصبی نباشد.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب باید بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام و نیز بین محل سجده مأموم و محل ایستادن مأموم صف جلو بیشتر از یک گام معمولی فاصله نباشد و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای کسی که جلوی او ایستاده، هیچ فاصله نداشته باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] مکان نمازگزار باید غصبی نباشد بنابر احتیاط واجب، و مکان نمازگزار باید از جای میّت پستتر یا بلندتر نباشدولی پستی و بلندی مختصر اشکال ندارد.
- [آیت الله سبحانی] مکان نمازگزار باید از جای میّت پست تر یا بلندتر نباشد ولی پستی و بلندی مختصر اشکال ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مکان نمازگزار باید از جای میت خیلی پست تر یا بلندتر نباشد ولی پستی و بلندی مختصر اشکال ندارد.
- [امام خمینی] مکان نمازگزار باید از جای میت پست یا بلندتر نباشد. ولی پستی و بلندی مختصر اشکال ندارد.
- [آیت الله خوئی] بنابر احتیاط مکان نمازگزار باید غصبی نباشد، و نیز باید از جای میت پستتر یا بلندتر نباشد، ولی پستی و بلندی مختصر اشکال ندارد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] بنا بر احتیاط مکان نمازگزار باید غصبی نباشد و نیز باید از جای میت پست تر یا بلندتر نباشد ولی پستی و بلندی مختصر اشکال ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مکان نمازگزار باید غصبی نباشد و نیز باید از جای میت پست تر یا بلندتر نباشد، ولی پستی و بلندی مختصر اشکال ندارد.