تسبیحات اربعه
به ذکر: «سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الّا و اللّه اکبر»، تسبیحات اربع گفته می شود.
اگر هنگام خواندن تسبیحات اربعه شک کنم که دوبار تکرار کرده ام یا سه بار، وظیفه ام چیست؟ در اذکاری که از محل آن ها نگذشته و شک در صحت آن ها دارم، آیا نیاز به اعاده ذکر هست؟
در مورد اوّل اگر قاصد سه مرتبه است یک بار دیگر بگوید و در مورد دوم، نیازی به اعاده ی ذکر ندارد.
در مورد اوّل اگر قاصد سه مرتبه است یک بار دیگر بگوید و در مورد دوم، نیازی به اعاده ی ذکر ندارد.
عنوان سوال:
اگر هنگام خواندن تسبیحات اربعه شک کنم که دوبار تکرار کرده ام یا سه بار، وظیفه ام چیست؟ در اذکاری که از محل آن ها نگذشته و شک در صحت آن ها دارم، آیا نیاز به اعاده ذکر هست؟
پاسخ:
در مورد اوّل اگر قاصد سه مرتبه است یک بار دیگر بگوید و در مورد دوم، نیازی به اعاده ی ذکر ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که همیشه در تسبیحات اربعه شکّ می کند که دو بار گفته است یا سه بار، چه کند؟
- مأمومی در رکوع رکعت سوم به یاد می آورد که در حال قیام هیچ ذکر و تسبیحات اربعه ای را نگفته است. وظیفه ی این شخص چیست؟ آیا با همین وضع می تواند به نمازش ادامه دهد؟
- کسی که در حال قیام بعد خواندن حمد و سوره یا در رکعت سوم و چهارم، بعد از تسبیحات اربعه، شک کند که آیا رکوع را به جا آورد یا نه، چه باید بکند؟
- اگر در حال خواندن تشهّد، به جهتی (نسیان ذکر یا شک در محلّ) به اوّل تشهّد برگردد و در ادای سجده دوم شک کند؛ چه تکلیفی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شک کنیم که تسبیحات اربعه را یک بار خواندهایم یا دو بار و یا سه بار تکلیف چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر کسی شک کرد که تسبیحات اربعه را سه بار گفته یا دو بار بنا را بر بیشتر می گذارد یا کمتر؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی که تکلیفش نماز نشسته خواندن است، اگر شک کند بین سه و پنج در حالی که مشغول به خواندن تسبیحات است، تکلیف او چیست، آیا نماز او باطل است یا وجه تصحیح ی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] من بسیاری از اوقات در نماز سه رکعتی، هنگام تشهّد شک میکنم که رکعت دوّم هستم یا رکعت سوّم، ولی در سایر نمازها شک نمیکنم. البته قابل ذکر است که بعضی از اوقات، آن نماز را به نیّت دو رکعتی تمام میکنم و نماز سه رکعتی را اعاده میکنم و وقتی به رکعت سومّ میرسم، احساس میکنم که نماز قبلی را نیز سه رکعت خواندهام، وظیفه چیست؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] شخصی محرم به احرام عمره تمتع وارد مکه میشود و طواف عمره تمتع را انجام میدهد بدون خواندن نماز، چون به دل او نچسبیده مجددا طواف را تکرار و بعد نماز طواف را میخواند و اعمال بعدی را انجام میدهد، چه صورت دارد؟ و اگر بعد از انجام طواف شک در صحت طواف نمود و بدون خواندن نماز طواف مجددا تکرار نمود و بعد نماز را انجام داد، حکم او چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] بنده قبلاً در رکعت سه و چهار با اینکه قصد خواندن تسبیحات اربعه داشتم سهواً حمد میخواندم بعد از شروع متوجه میشدم اما با فرض اینکه هر دو را میشود خواند ادامه میدادم. اخیراً متوجه شدم که اشکال داشته است. حکم نمازهایی که به این ترتیب خواندم چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در هنگام طواف در صحّت دور سابق، یا قسمتی از دور فعلی که مشغول انجام آن است و محلّ آن گذشته شک کند، چه حکمی دارد؟ مثلا مشغول انجام دور چهارم است و از حجر اسماعیل هم گذشته، ولی در صحّت دور سوم شک دارد، یا در مورد دور چهارم شک دارد که از داخل حجر طواف کرده، یا از خارج آن دور زده است. اکنون وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله وحید خراسانی] شخصی جمره عقبه را رمی کرده است و در حال رمی یقین پیدا کرده است که ریگ به جمره زده است بعد از رمی شک می کند ایا تعداد عدد ریگ را به جمره زده یا خیر به گمان این که این شک شک بعد از عمل است بنابر صحت رمی گذاشته به چادر امده وکالت در ذبح داده و ذبح او را انجام داده اند ایا رمی او صحیح است و ذبح او نیاز به اعاده دارد
- [آیت الله خامنه ای] کسی که نماز استیجاری می خواند: 1 آیا گفتن اذان و اقامه و سلام های سه گانه و تسبیحات اربعه به طور کامل بر او واجب است؟ 2 اگر یک روز مثلاً نماز ظهر و عصر را بخواند و در روز بعد نمازهای پنجگانه را به طور کامل به جا آورد، آیا رعایت ترتیب لازم است؟ 3 آیا در نماز استیجاری، ذکر خصوصیات میّت شرط است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چند نفر سه هزار متر زمین وقف گلستان شهدای محل کرده اند، اخیراً اهالی، نیاز شدید به دبیرستان دارند، نصف آن را اداره آموزش و پرورش برای تأسیس مرکز فرهنگی لازم دارد و باقیمانده کفاف برای گلستان می دهد، وظیفه چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مجتهد اعلم در مسأله ای فتوا دهد، مقلِّدِ آن مجتهد ( یعنی کسی که از او تقلید می کند ) نمی تواند در آن مسأله به فتوای مجتهد دیگر عمل کند، ولی اگر فتوا ندهد و بفرماید : احتیاط آن است که فلان طور عمل شود، مثلاً بفرماید : ( احتیاط آن است که در رکعت سوم و چهارم نماز سه مرتبه تسبیحات اربعه ( یعنی ( سُبْحانَ اللّه وَالْحَمْدُ للّه وَ لااِلهَ اِلاَّ اللّه وَ اللّه اَکْبَرْ ) بگویند ) مقلد باید یا به این احتیاط که احتیاط واجبش می گویند عمل کند و سه مرتبه بگوید و یا بنا بر احتیاط واجب به فتوای مجتهدی که علم او از مجتهد اعلم کمتر و از مجتهدهای دیگر بیشتر و یا مساوی است با احراز سایر شرایط تقلید عمل نماید، پس اگر او یک مرتبه گفتن را کافی بداند، می تواند یک مرتبه بگوید . و همچنین است اگر مجتهد اعلم بفرماید : ( مسأله محل تأمّل یا محل اشکال است ) .
- اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز بیشتر از نماز احتیاط بوده، مثلاً در شک بین سه و چهار، یک رکعت نماز احتیاط بخواند، بعد بفهمد نماز را دو رکعت خوانده، چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل میکند انجام داده، مثلاً پشت به قبله کرده، باید نماز را دوباره بخواند و اگر کاری که نماز را باطل میکند انجام نداده، باید یک رکعت دیگر نماز بخواند و بنابر احتیاط نمازش را دو مرتبه اعاده کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد، باید همان طور بجا آورد و اگر با او شرط نکنند، باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید، و احتیاط مستحب آن است که از وظیفه خودش و میت هر کدام که به احتیاط نزدیک تر است به آن عمل کند، مثلا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است سه مرتبه بگوید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را بطور مخصوصی انجام دهد ، باید همانطور بجا آوردو اگر با او شرط نکنند باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید و احتیاط مستحب آن است که از وظیفة خودش و میت هر کدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند مثلاً اگر وظیفة میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه ، سه مرتبه بگوید .
- [آیت الله سبحانی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد، باید همانطور به جا آورد. و اگر شرط نکنند، باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید و احتیاط مستحب آن است که از وظیفه خودش و میّت هر کدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند مثلاً اگر وظیفه میّت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است، سه مرتبه بگوید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد باید همان طور به جا آورد و اگر با او شرط نکنند باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید و احتیاط مستحب آن است که از وظیفه خودش و میت هر کدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند؛ مثلا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است؛ سه مرتبه بگوید.
- [آیت الله خوئی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد، باید همان طور بهجا آورد و اگر با او شرط نکنند، باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید، و احتیاط مستحب آن است که از وظیفة خودش و میت هر کدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند، مثلًا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است، سه مرتبه بگوید. توضیح المسائل 203 اجیر گرفتن برای نماز ..... ص : 202
- [آیت الله شبیری زنجانی] در رکعت سوم و چهارم مستحب است بعد از تسبیحات استغفار کند، مثلاً بگوید: (أسْتَغْفِرُ اللَّهَ ربّی وأتوبُ إلیهِ)، یا بگوید: (اللّهُمَّ اغْفِرْلی) و کسی که مشغول گفتن استغفار است، اگر شک کند که حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه، اگر به قصد ذکر خاصّ استغفار کرده باشد، لازم نیست حمد یا تسبیحات را بخواند ولی احتیاط مستحب آن است که حمد یا تسبیحات را به قصد ذکر مطلق، دوباره بخواند؛ مخصوصاً اگر عادتش خواندن آن استغفار نباشد و چنانچه به قصد این که در هر جای نماز استغفار مستحب است، استغفار کرده لازم است حمد یا تسبیحات را بخواند و نیز اگر نمازگزار استغفار نکرده باشد پیش از خم شدن برای رکوع شک کند که حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه، باید حمد یا تسبیحات را بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شک کند که رکنی را بجا آورده یا نه، چنانچه مشغول عمل پس از آن شده باشد مثل این که مشغول تشهّد باشد و شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه نباید به شک خود اعتنا کند و اگر به خاطر آورد که آن رکن را بجا نیاورده، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده باشد، باید آن را بجا آورد و اعمالی را که پس از آن است نیز انجام دهد و اگر مشغول رکن بعد شده باشد، نماز او باطل است؛ مثلاً اگر پس از گفتن تسبیحات اربعه و پیش از رکوع رکعت سوم به خاطر آورد که دو سجده رکعت دوم را بجا نیاورده، باید آنها را بجا آورد و سپس تشهد و تسبیحات اربعه را تکرار نماید و اگر در رکوع یا بعد از آن به خاطر آورد که آن را بجا نیاورده، نمازش باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد باید همان طور به جا اورد مگر این که علم به فساد عمل داشته باشد که در این صورت نمی تواند بر ان عمل اجیر شود و اگر با او شرط نکنند باید در ان عمل به تکلیف خود رفتار نماید و احتیاط مستحب ان است که از وظیفه خودش و میت هر کدام که به احتیاط نزدیکتر است به ان عمل کند مثلا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است سه مرتبه بگوید
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را بطور مخصوصی انجام دهد، باید همان طور بجا آورد و اگر با او شرط نکنند، باید در آن عمل بتکلیف میّت رفتار نماید در صورتی که موجب فساد نزد خودش نباشد والاّ اجاره را ترک نماید و احتیاط مستحبّ آن است که از وظیفه خودش ومیّت هرکدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند مثلاً اگر وظیفه میّت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده وتکلیف او یک مرتبه است سه مرتبه بگوید در جایی که قابل عمل به احتیاط باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد باید همان طور بجا آورد، مگر اینکه یقین به بطلان عمل به آن نحو داشته باشد، و اگر با او شرط نکنند باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید و احتیاط مستحب آن است که از وظیفه خودش و میت هرکدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند؛ مثلاً اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است، سه مرتبه بگوید.