تسبیحات اربعه
به ذکر: «سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الّا و اللّه اکبر»، تسبیحات اربع گفته می شود.
اگر کسی شک کرد که تسبیحات اربعه را سه بار گفته یا دو بار بنا را بر بیشتر می گذارد یا کمتر؟
بسمه تعالی: مادامی که به رکوع نرفته است تکمیل کند.والله العالم
بسمه تعالی: مادامی که به رکوع نرفته است تکمیل کند.والله العالم
عنوان سوال:
اگر کسی شک کرد که تسبیحات اربعه را سه بار گفته یا دو بار بنا را بر بیشتر می گذارد یا کمتر؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی تا بحال در اثر جهل به حکم در رکعت اوّل و دوّم خود که رکعت سوم و چهارم امام است به جای حمد و سوره تسبیحات اربعه را گفته وظیفه اش نسبت به نمازهای گذشته اش چیست؟
- اگر قصّاب اشتباهاً اوداج اربعه را بالاتر از حلقوم ببرد تکلیف ذبیحه بلحاظ میته بودن چیست؟
- اگر برای زن مستحاضه در نماز سه رکعتی شک مبطل پیش آمد، آیا لازم است که اعمال استحاضه را دوباره انجام دهد؟
- شخصی هر روز مقداری پول به عنوان صدقه کنار می گذارد بعد از مدتی دوباره آن‌ها را جمع کرده و به مبلغ مجموع آن‌ها پول دیگری به فقیر می دهد و دوباره آن پول خرده را به همان نحو قبلی هر روز به عنوان صدقه کنار می گذارد. آیا این کار صحیحی است ؟
- اگر شخصی در رکعت سوم و چهارم، تسبیحات را عمداً دوبار بگوید و تسبیح سوم را نگوید، آیا نماز وی صحیح است؟
- کمیته امداد صندوقهایی در اختیار مردم می گذارد که صدقه در آن بریزند آیا جایز است مقداری از آن مبالغ را برداریم و به مستحقینی که در نظر داریم بدهیم؟
- اگر شخصی در بین نماز 4رکعتی، شک بین 3و4 نماید و لکن پس از سلام نماز، شک او تبدیل به گمان شود آیا می تواند به گمان خود عمل کند؟
- شک داشتم که میت را غسل داده اند یا نه ولی او را مس کردم. آیا غسل مس میّت بر من واجب است؟ 2. اگر در صحت غسل میت شک کردم وظیفه ام چیست؟
- اگر زنی در ایام عادت وقتیه خویش خونی ببیند و تا سه روز ادامه پیدا کند ولی آزمایش نکرده است که در درون آلوده بوده یا نه، وظیفه اش در این سه روز ابتدائی چیست؟
- در قتل یا جرح خطای محض که مهلت دیه سه سال است، آیا در قتل یا جرح عمدی صبی که عمدش خطا محسوب می شود، دیه در مدت سه سال پرداخت می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شک کنیم که تسبیحات اربعه را یک بار خواندهایم یا دو بار و یا سه بار تکلیف چیست؟
- [آیت الله سیستانی] در صورت شک در تعداد تسبیحات اربعه چه کاری باید انجام داد ؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی در تعداد تسبیحات اربعه ی گفته شده شک کند، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی در تسبیحات اربعه شک کند، 3 تا گفته یا 2 تا، وظیفه اش چیست؟
- [سایر] آیا میتوان به عمد تسبیحات اربعه را کمتر یا بیشتر از سه بار خواند؟
- [آیت الله بهجت] اگر هنگام خواندن تسبیحات اربعه شک کنم که دوبار تکرار کرده ام یا سه بار، وظیفه ام چیست؟ در اذکاری که از محل آن ها نگذشته و شک در صحت آن ها دارم، آیا نیاز به اعاده ذکر هست؟
- [سایر] آیا میتوان بجای تسبیحات اربعه، حمد خواند؟
- [آیت الله سیستانی] آیا یک بار خواندن تسبیحات اربعه جایز است ؟
- [آیت الله سیستانی] در نمازهای قضا تسبیحات اربعه را یکبار بگوئیم ؟
- [آیت الله نوری همدانی] ذکر تسبیحات اربعه را در نماز چند بار باید گفت؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در تنگی وقت باید تسبیحات اربعه را یک مرتبه بگوید.
- در رکعت سوم و چهارم نماز می تواند فقط یک حمد بخواند، یا سه مرتبه تسبیحات اربعه بگوید. یعنی سه مرتبه بگوید سُبْحانَ اللهِ و الحَمْدُ للّهِ و لا إلهَ إلاّ اللهُ و اللهُ أکْبَر و می تواند در یک رکعت حمد و در رکعت دیگر تسبیحات بخواند و بهتر است در هر دو رکعت تسبیحات بخواند.
- اگر در شماره رکعت های نماز احتیاط شک کند، باید بنا را بر بیشتر بگذارد ولی چنانچه طرف بیشتر شک نماز را باطل می کند بنا را بر کمتر می گذارد. و بنابر احتیاط نماز را اعاده کند.
- اگر در شماره رکعت های نماز مستحبی شک کند، چنانچه طرف بیشتر شک، نماز را باطل می کند، باید بنا را بر کمتر بگذارد مثلاً اگر در نافله صبح شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده است و اگر طرف بیشتر شک نماز را باطل نمی کند، مثلا شک کند که دو رکعت خوانده یا یک رکعت به هر طرف شک عمل کند; نمازش صحیح است. صفحه 269
- اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد، باید همانطور به جا آورد. و اگر شرط نکنند، باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید و احتیاط مستحب آن است که از وظیفه خودش و میّت هر کدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند مثلاً اگر وظیفه میّت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است، سه مرتبه بگوید.
- کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند; اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند، شک کند که سجده یا تشهد را به جا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آنکه مشغول حمد یا تسبیحات شود، شک کند که سجده یا تشهد را به جا آورده یا نه، باید به جا آورد.
- اگر شک کند که وضوی او باطل شده یا نه، بنا می گذارد که وضوی او باقی است ولی اگر بعد از بول استبراء نکرده و وضو گرفته باشد و بعد از وضو رطوبتی از او بیرون آید که نداند بول است یا چیز دیگر، وضوی او باطل است.
- اگر مجتهد اعلم در مسأله ای فتوی دهد مقلِّد آن مجتهد نمی تواند در آن مسأله به فتوای مجتهد دیگر عمل کند ولی اگر فتوی ندهد، مثلاً بگوید احتیاط آن است که در رکعت سوم و چهارم نماز، تسبیحات اربعه یعنی سُبْحانَ اللهِ وَالْحَمْدُللهِ وَلا اِلهَ اِلاّ اللهُ وَاللهُ اَکْبَر، را سه مرتبه بگویند، در این صورت مقلّد باید یکی از دو راه را برگزیند:1. به این احتیاط که به آن (احتیاط واجب) می گویند عمل کند و سه مرتبه بگوید.2. به فتوای مجتهدی که پس از وی (اعلم) به شمار می رود عمل نماید. پس اگر او یک مرتبه گفتن را کافی بداند، می تواند یک مرتبه بگوید.
- اگر کسی در یک نماز سه مرتبه شک کند، یا در سه نماز پشت سر هم مثلاً در نماز صبح و ظهر و عصر شک کند، کثیرالشک است. و چنانچه زیاد شک کردن او از غضب یا ترس یا پریشانی حواس نباشد، به شک خود اعتنا نکند.
- کثیرالشک اگر در به جا آوردن چیزی شک کند، باید آن طرف را بگیرد که به سود او است چنانچه به جا آوردن آن نماز را باطل نمی کند، باید بنا بگذارد که آن را به جا آورده، مثلاً اگر شک کند که رکوع کرده یا نه; باید بنا بگذارد که رکوع کرده است، و اگر به جا آوردن آن نماز را باطل می کند باید بنا بگذارد که آن را انجام نداده، مثلاً اگر شک کند که یک رکوع کرده یا بیشتر، چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل می کند باید، بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نکرده است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] در رکعت سوم و چهارم نماز میتواند فقط یک حمد بخواند، یا بنا بر احتیاط واجب سه مرتبه تسبیحات اربعه بگوید، یعنی سه مرتبه بگوید:(سُبْحانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لا اِلهَ اِلا اللهُ وَ اللهُ اَکْبَرَ) و میتواند در یک رکعت حمد و در رکعت دیگر تسبیحات بگوید و بهتر است در هر دو رکعت تسبیحات بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه در عدد رکعتهای نماز مستحبی شک کند مخیر است بنا را بر کمتر بگذارد یا بیشتر، مگر این که طرف بیشتر، نماز را باطل کند که در این صورت بنا را بر کمتر می گذارد، مثلاً اگر شک میان یک و دو کند مخیر است بنا را بر یک یا دو بگذارد، اما اگر شک در میان دو و سه کند حتماً بنا را بر دو، می گذارد.
- [آیت الله نوری همدانی] در رکعت سوم و چهارم نماز می تواند فقط یک حمد بخواند یا سه مرتبه تسبیحات اربعه بگوید سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر و اگر یک مرتبه هم تسبیحات اربعه بگوید کافی است و می تواند در یک رکعت حمد و در رکعت دیگر تسبیحات بگوید و بهتر است در هر دو رکعت تسبیحات بخواند .
- [آیت الله اردبیلی] در رکعت سوم و چهارم مستحب است بعد از تسبیحات اربعه استغفار کند، مثلاً بگوید: (أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَأَتُوبُ إلَیْهِ) یا بگوید: (أَللّهُمَّ اغْفِرْ لِی) و اگر به گمان آن که حمد یا تسبیحات را گفته، مشغول گفتن استغفار شود و شک کند که حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه، نباید به شک خود اعتنا نماید؛ ولی اگر استغفار نکند و پیش از آن که به رکوع برود، شک کند حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه، باید حمد یا تسبیحات اربعه را بخواند. همچنین اگر بدون گفتن استغفار برای رکوع خم شود و پیش از آن که به حدّ رکوع برسد، شک کند، باید برگردد و حمد یا تسبیحات را بخواند.
- [آیت الله بهجت] در رکعت سوم و چهارم نماز میتواند فقط یک حمد بخواند، یا سه مرتبه تسبیحات اربعه بگوید؛ یعنی سه مرتبه بگوید: (سُبحانَ اللّه وَ الْحَمدُ للّه وَ لا اِلهَ اِلاَّ اللّه وَ اللّه اَکبَر). و اگر یک مرتبه هم تسبیحات اربعه را بگوید بنابر اقوی کافی است، ولی سه مرتبه فضیلت بیشتر دارد و موافق احتیاط است؛ و میتواند در یک رکعت حمد و در رکعت دیگر تسبیحات بگوید و بهتر است در هر دو رکعت تسبیحات بخواند.
- [آیت الله بهجت] اگر در سجده سهو شک کرد که دو سجده بجا آورده یا یک سجده، بنا را بر دو می گذارد ، اگر چه قبل از تشهد باشد ، و اگر شک کرد که دو سجده بجا آورده یا سه سجده ، بنا را بر دو می گذارد و همچنین به شک در ذکر یا طمأنینه اعتنا نمی کند ، اگر چه قبل از سربرداشتن از سجده باشد، امّا اگر شک کرد که اصل سجده را بجاآورده یا نه، باید بجا آورد.
- [امام خمینی] در رکعت سوم و چهارم نماز میتواند فقط یک حمد بخواند یا سه مرتبه تسبیحات اربعه بگوید یعنی سه مرتبه بگوید سُبْح?انَ اللّ?هِ وَ الْحَمْدُلِلّ?هِ وَ لا? اِل?هَ اِلاَّ اللّ?هُ وَ اللّ?هُ اَکْبَرُ واگر یک مرتبه هم تسبیحات اربعه بگوید کافی است و میتواند در یک رکعت حمد و در رکعت دیگر تسبیحات بگوید و بهتر است در هر دو رکعت تسبیحات بخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر سهواً تسبیحات اربعه را نگوید یا بیشتر از سه مرتبه بگوید، احتیاط واجب آن است که بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد.
- [امام خمینی] اگر سهوا تسبیحات اربعه را نگوید یا بیشتر یا کمتر از سه مرتبه بگوید احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد.
- [آیت الله بروجردی] در تنگی وقت باید تسبیحات اربعه را یک مرتبه بگوید.