امام جماعت
امام جماعت به معنی پیش نمازاست واز آن در باب صلاة، سخن رفته است. ومهم‌ترین مباحث آن عبارت است از:
اگر شخصی که عادت دارد بین اجزای نماز فاصله ی زیادی بیندازد یا در حین قرائت، زیاد مکث کند؛ می تواند امام جماعت باشد؟
اگر مخلّ به موالات لازم در نماز نباشد، اشکال ندارد.
اگر مخلّ به موالات لازم در نماز نباشد، اشکال ندارد.
عنوان سوال:
اگر شخصی که عادت دارد بین اجزای نماز فاصله ی زیادی بیندازد یا در حین قرائت، زیاد مکث کند؛ می تواند امام جماعت باشد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- منظور از صحت قرائت امام جماعت، صحت قرائت حمد و سوره است یا صحت تمام قسمت های نماز؟
- اگر در حین نماز، برای امام جماعت حالتی پیش بیاید که قادر به ادامه ی نماز نباشد، تکلیف مأمومین چیست؟
- اگر قرائت امام جماعت از نظر مأموم صحیح نباشد، می تواند به او اقتدا کند؟
- شخصی طبق روال همیشگی در نماز جماعت حاضر می شود. در اثنا یا بعد از تمام شدن نماز، متوجه می شود که امام جماعت، آن امام جماعت همیشگی نیست و امام جماعت کنونی موقتا به جای او آمده است و نسبت به عدالت امام جماعت جدید اطمینان ندارد. حکم نمازی که خوانده است، چیست؟
- آیا امام جماعت می تواند قرائت حمد و سوره و اذکار را با لحن زیبا انجام دهد؟ (در حالی که خودش عادت به این کار در حال فرادا را ندارد.)
- آیا امام جماعت می تواند بعد از تمام شدن قرائت حمد، جمله ی "الحمد للّه رب العالمین" را بگوید یا تنها مأموم می تواند؟ و اگر امام جماعتی یقین به جواز داشته باشد، نماز او و مأمومین چگونه است؟
- منظور از صحیح بودن قرائت امام جماعت چیست؟ آیا باید حروف را از مخارج آن طبق اصول تجوید بخواند؟
- آیا کسی می تواند از اقامه ی نماز جماعت توسط شخصی غیر از امام راتب، در مسجد جلوگیری کند؟
- اگر بدانیم که امام جماعت مثلاً "اللّه الصّمد" را درست تلفظ نمی کند و یا در انجام تشهد نماز اشکال دارد، آیا می توان تا آن مقدار از نماز نیّت جماعت کرد و از آن جا به بعد نیّت فرادا نمود؛ یا آن مقدار از نماز مثل "اللّه الصمد" راخود انسان قرائت کند و بقیه نماز را به جماعت تمام نماید؟
- حداکثر و حداقل فاصله بین امام جماعت و مأموم هایی که همگی زن هستند، چه قدر می باشند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] بعد از تکبیر امام جماعت، شخصی که بین او و امام، پنج نفر فاصله شدهاند، تکبیر میگوید و بعد، آن پنج نفر تکبیر میگویند. آیا نماز آن شخص صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی که عمل به تقیه می کند و با اهل سنت نماز جماعت میخواند: الف- آیا با توجه به اینکه امام جماعت سنی بعد از فاتحه سوره ناقص میخواند خواندن قرائت بر او واجب است؟ و یا اینکه قرائت امام جماعت سنی کفایت می کند؟ ب- بیشتر ائمه جماعت اهل سنت بسمله را نمی خوانند بنابراین آیا بر مأموم شیعه تلفظ آن واجب است؟ ج- آیا خواندن قنوت بدون بلند کردن دستها و بیصدا در رکعت دوم نماز جماعت با اهل سنت جایز است؟
- [آیت الله خوئی] در نماز جماعت اگر مأموم در صف جماعت است و در حال قرائت امام شک کند که آیا تکبیرة الاحرام گفته است یا نه؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] برادران شیعه در نماز جماعت اهل سنت شرکت می کنند. بعضاً دیده شده که امام جماعت در حین قرائت آیه سجده را تلاوت می کند و خود و تمامی نمازگزاران به سجده می روند و شیعیان هم تقیتاً به سجده می روند، آیا این سجده اضافه باعث بطلان نماز آنها می شود و یا چون از باب تقیه بوده، ضرری به صحت نماز آنها نمی زند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا فاصله شدن شخصی که مأموم نیست، میتواند اتصال در نماز جماعت را از بین ببرد و در نماز جماعت اشکال ایجاد کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی در رکعت آخر نماز جماعت، در حالی که امام جماعت مشغول تشهد است رسیده، آیا راهی برای درک ثواب نماز جماعت برای او وجود دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا در مکه یا مدینه در نمازهای جماعت آنها وقتی که بین صفوف فاصله ی زیادی باشد (جلویی و عقبی) نماز خواندن ما با آنها اشکال دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر قرائت ماًموم بهتر از امام جماعت باشد آیا جایز است اقتدا کند؟
- [آیت الله خامنه ای] هنگام شرکت در نماز جماعت برادران اهل سنت، بعد از قرائت سوره حمد توسط امام جماعت، کلمه (آمین) با صدای بلند و به صورت دسته جمعی گفته می شود، این کار چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر امام جماعت در رکعت سوم یا چهارم نماز عشا باشد و مأموم در رکعت دوم، آیا بلند قرائت کردن حمد و سوره بر مأموم واجب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در استحاضه کثیره علاوه بر کارهای استحاضه متوسطه که در مسئله پیش گفته شد، باید برای هر نماز دستمال را عوض کند یا آب بکشد و یک غسل برای نماز ظهر و عصر و یکی برای نماز مغرب و عشا بهجا آورد و بنابر احتیاط واجب با هر غسلی یک وضو هم بگیرد، بلکه برای نماز عصر و نماز عشا نیز باید بنابر احتیاط واجب وضو بگیرد، و هم‌چنین باید بین نماز ظهر و عصر فاصله نیندازد. و اگر فاصله بیندازد، باید برای نماز عصر دوباره غسل کند، و نیز اگر بین نماز مغرب و عشا فاصله بیندازد باید برای نماز عشا دوباره غسل نماید.
- در نماز جماعت باید بین مأموم و امام پرده و مانند آن، که پشت آن دیده نمی شود، فاصله نباشد، و هم‌چنین است بین انسان و مأموم دیگری که انسان به واسطه او به امام متصل شده است، ولی اگر امام مرد و مأموم زن باشد، چنانچه بین آن زن و امام، یا بین آن زن و مأموم دیگری که مرد است و زن به واسطه او به امام متصل شده است، پرده و مانند آن باشد اشکال ندارد.
- زن مستحاضه اگر بین غسل و نماز فاصله بیندازد، باید دوباره غسل کند و بلافاصله مشغول نماز شود، ولی اگر خون در داخل فضای فرج نیاید غسل لازم نیست.
- چنانچه مأموم بترسد که اگر ملحق به صف شود و اقتدا کند، امام سر از رکوع بردارد می تواند در همان مکانی که ایستاده اقتدا کند و تکبیر بگوید و به رکوع برود به شرط آن که مانعی از اقتدا در آن مکان نباشد، مثل وجود حائل یا بلند بودن جای امام، بنا بر این دور بودن فاصله بین مأموم و امام یا صف جماعت بنا بر اظهر مانع از اقتدا نیست پس مأموم بعد از رسیدن به رکوع امام، در حال رکوع و یا بعد از رکوع و بنا بر احتیاط بعد از سجود، ولو به چند دفعه حرکت، خود را به امام یا صف ملحق می کند، و بنا بر احتیاط واجب در حال ذکر حرکت نکند و اگر توانست، راه رفتن را به بعد از سجده تأخیر بیندازد این کار را می کند، ولی در هرصورت طی کردن این فاصله نباید فعل کثیر حساب شود .
- امام جماعت باید یک نفر باشد، ولی اگر در بین نماز برای امام حادثهای پیش آمد، مثل مردن، بیهوشی، دیوانگی، حدث، مرض، جاری شدن خون از بینی، احتیاج به قضای حاجت، و همینطور است اگر امام متوجه شود که طهارت نداشته و یا نماز او شکسته بوده است، امام یا مأمومین میتوانند دیگری را امام قرار دهند، خواه آن فرد از اعضای جماعت باشد و یا کسی باشد که ابتداءاً میخواهد نماز بخواند.
- چیزهایی که در نماز یومیه واجب و مستحب است، در نماز آیات هم واجب و مستحب می‌باشد، ولی در نماز آیات مستحب است به جای اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب بگویند: (اَلصَّلاة)، و مستحب است نماز آیات را به جماعت بخوانند و در این صورت مثل نمازهای یومیه قرائتهای نماز را امام میخواند و مستحب است قرائت این نماز را، حتی در آفتابگرفتگی بلند بخوانند.
- در تحقق جماعت فقط کافی است که مأموم نیت اقتدا داشته باشد و نیت امامت برای امام معتبر نیست و بدون نیت او جماعت از طرفین محقق می‌شود و احکام آن، از قبیل متابعت و شک جاری است، امّا در استحقاق ثواب جماعت برای امام بدون نیت تأمل است و در این صورت احوط برای امام این است که احکام جماعت را بر این نماز جاری نکند.
- اگر در اثناء نماز، بین مأموم و امام، یا بین مأموم و کسی که مأموم به واسطه او به امام متصل است به مقدار فوق فاصله پیدا شود، نمازش فُرادی می شود و صحیح است.
- اگر سهواً پیش از امام به رکوع رود و طوری باشد که اگر برگردد به چیزی از قرائت امام نمیرسد، باید سر بردارد و با امام نماز را تمام کند و نمازش صحیح است و اگر سر برندارد تا امام برسد باز هم نمازش صحیح است.
- اگر امام جماعت بهواسطه عذری با تیمم یا با وضوی جبیرهای نماز میخواند، کسی که وظیفهاش وضو بوده، میتواند به او اقتدا کند، ولی اگر امام با لباس نجس نماز میخواند، بنابر احتیاط واجب نباید به او اقتدا کرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند و در حال گفتن تکبیرها دستها را بلند کنند و امام جماعت قرایت را بلند بخواند
- [آیت الله علوی گرگانی] زن مستحاضه اگر بین غسل ونماز فاصله بیندازد، باید دوباره غسل کند وبلا فاصله مشغول نماز شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مستحاضه اگر بین غسل و نماز فاصله بیندازد و خون ببیند، باید دوباره غسل کند و بلا فاصله مشغول نماز شود.
- [آیت الله بروجردی] زن مستحاضه اگر بین غسل و نماز فاصله بیندازد، باید دوباره غسل کند و بلافاصله مشغول نماز شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند و در حال گفتن تکبیرها دستها را بلند کنند و کسی که نماز عید میخواند اگر امام جماعت است قرائت نماز را بلند بخواند. ولی بلند خواندن قرائت برای مأموم و کسی که فرادی نماز میخواند مستحب نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در نماز جماعت بین مأموم و امام نباید پرده و مانند آن که پشت آن دیده نمی شود فاصله باشد، و هم‌چنین است بین انسان و مأموم دیگری که انسان به واسطه او به امام متّصل شده است ولی اگر مأموم زن باشد و امام مرد فاصله شدن پرده و مانند آن اشکال ندارد، و فاصله شدن پرده و مانند آن بین زن و مأموم دیگری که مرد است و زن به واسطه او به امام متّصل شده است اشکال ندارد.
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند، احتیاط واجب آن است که نماز را تأخیر بیندازد. قرائت
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در استحاضه کثیره علاوه بر کارهای استحاضه متوسطه که در مسأله پیش گفته شد، باید برای هر نماز دستمال را عوض کند، یا آب بکشد و یک غسل برای نماز ظهر و عصر و یکی برای نماز مغرب و عشا بجا آورد، و بین نماز ظهر و عصر فاصله نیندازد، و اگر فاصله بیندازد باید برای نماز عصر دوباره غسل کند. و نیز اگر بین نماز مغرب و عشا فاصله بیندازد باید برای نماز عشا دوباره غسل کند.
- [امام خمینی] در استحاضه کثیره علاوه بر کارهای استحاضه متوسطه که در مساله پیش گفته شد، باید برای هر نماز دستمال را عوض کند، یا آب بکشد و یک غسل برای نماز ظهر و عصر و یکی برای نماز مغرب و عشا به جا آورد، و بین نماز ظهر و عصر فاصله نیندازد. و اگر فاصله بیندازد باید برای نماز عصر دوباره غسل کند. و نیز اگر بین نماز مغرب و عشا فاصله بیندازد، باید برای نماز عشا دوباره غسل نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] دراستحاضه کثیره علاوه بر کارهای استحاضه متوسّطه که در مسأله پیش گفته شد، باید برای هر نماز دستمال را عوض کند، یا آب بکشد ویک غسل برای نماز ظهر وعصر ویکی برای نماز مغرب وعشأ بجا آورد وبین نماز ظهر وعصر فاصله نیندازد و اگر فاصله بیندازد، باید برای نماز عصر دوباره غسل کند و نیز اگر بین نماز مغرب وعشأ فاصله بیندازد باید برای نماز عشأ دوباره غسل نماید.