امام جماعت
امام جماعت به معنی پیش نمازاست واز آن در باب صلاة، سخن رفته است. ومهم‌ترین مباحث آن عبارت است از:
اگر کسی یکی یا چند موضع از مواضع هفت گانه اش، که به هنگام سجده باید بر زمین قرار بگیرد، باندپیچی شده یا گچ گرفته باشد، می تواند امام جماعت باشد؟
در مورد گچ گرفتگی و یا وجود باند در پیشانی خلاف احتیاط است.
در مورد گچ گرفتگی و یا وجود باند در پیشانی خلاف احتیاط است.
عنوان سوال:
اگر کسی یکی یا چند موضع از مواضع هفت گانه اش، که به هنگام سجده باید بر زمین قرار بگیرد، باندپیچی شده یا گچ گرفته باشد، می تواند امام جماعت باشد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا پوشیدن کفش طبی در حال نماز در صورتی که هنگام سجده مواضع سجده بر روی زمین قرار گیرد و شرایط دیگر هم رعایت شود اشکال دارد؟
- شخصی که بعضی از مواضع سجده اش مانند انگشت بزرگ پا قطع شده باشد، آیا می تواند امام جماعت بشود یا نه؟
- شخصی هستم به علت سوختگی انگشتانم جمع شده است، به طوری که کف دستم هنگام سجده کاملاً بر روی زمین قرار نمی گیرد و فقط مقداری از کف دست و سر انگشتان روی زمین قرار می گیرد. آیا بنده می توانم اقامه نماز جماعت نمایم؟ آیا می شود پارچه ای در دست گرفته که خلأ پر شود و اقامه نماز جماعت نمود؟
- آیا کسی که برای سجده، مهر را روی میز می گذارد و سجده می کند، می تواند امام جماعت شود؟
- آیا مجروح یا معلولی که نمی تواند تمام کف دست را روی زمین بگذارد، جایز است امام جماعت شود؟
- آیا مجروح یا معلولی که رکوع و سجود را با اشاره انجام می دهد، می تواند امام جماعت بشود؟
- آیا دست مصنوعی باید هنگام وضو شسته شود؟ و آیا برای سجده، کف دست مصنوعی باید روی زمین قرار گیرد؟
- اگر در نماز جماعت، امام یک سجده را فراموش کند، در حالی که مأمومین با خبر بوده اند ولی به خاطر جهل به مسأله، همراه با امام، نماز خود را ادامه داده اند، تکلیف نماز امام و نماز مأمومین چیست؟
- مأموم اگر جاهل به لزوم تبعیت از امام جماعت در اعمال نماز مثل رکوع و سجود باشد، آیا حکم عدم تبعیّت عمدی را دارد؟
- اگر شخصی در رکعت دوم نماز جماعت، قنوتش را آن قدر طولانی کند که به رکوع امام نرسد، آیا رسیدن به سجده، کفایت می کند یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] 1. در هنگام سجده باید هفت موضع بدن روی خاک قرار گیرد. پس چرا ما فقط پیشانی را روی مهر میگذاریم؟ 2. آیا جهت گذاشتن کف دست بر زمین، انگشتان هم شامل کف دست می‌شود؟
- [آیت الله سبحانی] جزء جدا شده از بدن مرده یا زنده اگر از مواضع هفت گانه باشد آیا حنوط کردن آنها لازم است؟
- [آیت الله خوئی] در نماز جماعت مأموم باید پشت سر امام بایستد آیا در حال سجده هم لازم است محل سجده مأموم پشت پای امام باشد یا میتواند مأموم پیشانی خود را در پهلوی امام در حال سجده قرار دهد فقط از سر امام جلو نباشد؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که وظیفهاش این است که سجده را با اشاره به جا آورد، در صورتی که بتواند بعضی از مواضع سجده را بر زمین بگذارد، آیا این کار واجب است؟
- [سایر] وقتی سجده می رویم کدام بخش باید قبل از سجده کردن روی زمین قرار گیرد؟
- [سایر] موضع امام عسگری(ع) در برابر بدعتها را توضیح دهید؟
- [سایر] اگر در نماز جماعت ناخودآگاه در رکوع یا سجده زودتر از امام جماعت بلند شویم باید سریع دویاره رکوع یا سجده برویم؟
- [آیت الله خامنه ای] کسی که یک دست معیوب دارد و نمی تواند در هنگام سجده دست خود را به صورت کامل بر زمین بگذارد، آیا می تواند به عنوان امام جماعت به برپائی نماز اقدام کند؟
- [سایر] به چه دلیل امامان دوازده نفرند؟ موضع اهل سنت در این باره چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] در نماز جلوی امام جماعت بلندگو را میگذارند تا با صدای او با شنیدن تکبیر به رکوع و سجده بروند امام جماعت هم با قصد ذکر تکبیرها را میگوید، این جور نماز جماعت صحیح است یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- آنچه در سجده نماز واجب است، از قبیل گذاشتن مواضع هفتگانه بر زمین، گذاشتن پیشانی بر چیزی که سجده بر آن صحیح است، نشستن بین دو سجده و طمأنینه در آنها، طهارت، پوشش و رو به قبله بودن، بنابر احوط باید در سجده سهو رعایت شود.
- صاحب مسجد و امام راتب (امامی که برای امامت آن مسجد معین شده) و صاحب منزل یا مستأجر آن در صورت واجد شرایط بودن، از دیگران در امامت برای جماعت مقدّم هستند و مستحب است کسی را که فقیهتر یا قرائتش از دیگران بهتر یا مسنتر یا هاشمی است، امام جماعت قرار دهند.
- امام جماعت باید یک نفر باشد، ولی اگر در بین نماز برای امام حادثهای پیش آمد، مثل مردن، بیهوشی، دیوانگی، حدث، مرض، جاری شدن خون از بینی، احتیاج به قضای حاجت، و همینطور است اگر امام متوجه شود که طهارت نداشته و یا نماز او شکسته بوده است، امام یا مأمومین میتوانند دیگری را امام قرار دهند، خواه آن فرد از اعضای جماعت باشد و یا کسی باشد که ابتداءاً میخواهد نماز بخواند.
- مأموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده می‌شود و حکم آن گفته شد، کارهای دیگر نماز، مانند رکوع و سجود را با امام یا کمی بعد از امام بهجا آورد و نباید پیش از امام انجام دهد، و هم‌چنین نباید زیاد از امام عقب بماند بهطوریکه مثلاً امام از رکوع برخیزد، ولی مأموم هنوز به رکوع نرفته باشد، و احتیاط در این است که با امام هم انجام ندهد، بلکه کمی بعد از امام انجام دهد. ولی اگر پیش از امام مشغول افعال نماز شود یا اینکه از او زیاد عقب بماند، چنانچه تکبیرةالاحرام را بعد از امام گفته و جماعت منعقد شده باشد نمازش بنابر اقوی صحیح است، ولی معصیت کرده است، و اگر این مخالفت در نماز زیاد واقع شود، مخصوصاً اگر در چند رکن انجام بگیرد ممکن است از نماز جماعت خارج شود، ولی اصل نماز صحیح است.
- چنانچه مأموم بترسد که اگر ملحق به صف شود و اقتدا کند، امام سر از رکوع بردارد می تواند در همان مکانی که ایستاده اقتدا کند و تکبیر بگوید و به رکوع برود به شرط آن که مانعی از اقتدا در آن مکان نباشد، مثل وجود حائل یا بلند بودن جای امام، بنا بر این دور بودن فاصله بین مأموم و امام یا صف جماعت بنا بر اظهر مانع از اقتدا نیست پس مأموم بعد از رسیدن به رکوع امام، در حال رکوع و یا بعد از رکوع و بنا بر احتیاط بعد از سجود، ولو به چند دفعه حرکت، خود را به امام یا صف ملحق می کند، و بنا بر احتیاط واجب در حال ذکر حرکت نکند و اگر توانست، راه رفتن را به بعد از سجده تأخیر بیندازد این کار را می کند، ولی در هرصورت طی کردن این فاصله نباید فعل کثیر حساب شود .
- باید بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام به قدر یک انسان که به سجده رفته است فاصله نباشد، بنا بر این اگر بین آن دو این مقدار فاصله بود یعنی از سر تا نوک انگشتان پای یک نفر که در سجده است ، بنا بر اظهر نماز جماعت اشکال دارد، و هم‌چنین اگر بین انسان و مأمومی که جلوی او ایستاده و به وسیله او به امام متصل است به همین مقدار فاصله باشد نمازش اشکال دارد؛ و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای کسی که جلوی او ایستاده، هیچ فاصله نداشته باشد، و اگر فاصله به قدر یک گام متعارف و معمولی باشد، بنا بر اظهر اشکالی ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که نمیتواند پیشانی را به زمین برساند باید به قدری که میتواند خم شود و مهر یا چیز دیگری را که سجده بر آن صحیح است، روی جای بلندی بگذارد و پیشانی را بر آن قرار دهد، به طوری که بگویند سجده کرده است و هر مقدار از مواضع سجده را که میتواند به طور معمول بر زمین بگذارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند و در حال گفتن تکبیرها دستها را بلند کنند و امام جماعت قرایت را بلند بخواند
- [آیت الله سیستانی] سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است ، بلکه سجده بر گچ و آهک پخته ، و آجر و کوزه گلی نیز اشکال ندارد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر سر از سجده بردارد و ببیند امام در سجده است چنانچه به خیال اینکه سجده اوّل امام است به قصد این که با امام سجده کند به سجده رود و بفهمد سجده دوّم امام بوده سجده دوّم او حساب می شود، و اگر به خیال این که سجده دوّم امام است به سجده رود و بعد از سر برداشتن از سجده بفهمد سجده اوّل امام بوده متابعت از امام جماعت به حساب می آید و باید بار دیگر با امام به سجده رود و در هر دو صورت احتیاط واجب آن است که نماز را به جماعت تمام کند و دوباره بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] سجده بر انواع سنگهای معدنی که از اجزاء زمین است مانند سنگ مرمر و سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است و احتیاط آن است که در حال اختیار به گچ و آهک پخته و آجر و کوزه گلی و مانند آنها سجده نکنند.
- [آیت الله نوری همدانی] سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است ، بلکه به گچ و آهک پخته و آجر و کوزه گلی و مانند آن هم می شود سجده کرد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است بلکه به گچ و آهک پخته و آجر و کوزه گلی و مانند آن هم می شود سجده کرد.
- [امام خمینی] سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است بلکه به گچ و آهک پخته و آجر و کوزه گلی و مانند آن هم می شود سجده کرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] سجده بر سنگ آهک وسنگ گچ صحیح است و هم‌چنین به گچ وآهک پخته وآجر وکوزه گلی ومانند آن سجده کردن اشکال ندارد گرچه احتیاط آنست که در حال اختیار به آنها سجده نکنند.
- [آیت الله اردبیلی] سجده بر آجر و کوزه گِلی در حال اختیار جایز نیست و احتیاط واجب در ترک سجده بر گچ و آهک پخته است، ولی سجده بر گچ و آهک پخته نشده اشکال ندارد.