اطمینان
سکون و آرامش را اطمینان گویند.
اگر روزه دار سخنی را که اطمینان قاطع به صحّت آن ندارد و به هر حال احتمال دارد کذب باشد بیان کند، حکم آن چیست؟
روزه او صحیح است.
روزه او صحیح است.
عنوان سوال:
اگر روزه دار سخنی را که اطمینان قاطع به صحّت آن ندارد و به هر حال احتمال دارد کذب باشد بیان کند، حکم آن چیست؟
پاسخ:
روزه او صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر روزه دار سخنی را که عقیده به صحّت آن دارد، بیان کند و بعد بفهمد که کذب بوده، حکم آن چیست؟
- در صورت اطمینان به صحّت ادای سلام نماز، آیا تکرار عمدی آن، نماز را باطل می کند؟
- مستحاضه ای که برای صحت روزه تحفظ نماید، اگر آن را ترک کند آیا باید روزه هایش را قضا نماید؟
- حد گمان و یقین را در مسایل بفرمایید که آیا منظور اطمینان است یا مراد علمی است که احتمال خلاف در آن راه نداشته باشد؟
- اگر مماثل هست ولی غسل صحیح را نمی داند یا نمی تواند انجام دهد و یا اطمینان به صحّت غسل او نیست، وظیفه چیست؟ چه زمانی در فرض سؤال نوبت به غیر مماثل می رسد؟
- به علت ندانستن حکم جنابت در زمان جوانی و مجرّدی، نسبت به صحت نمازها و روزه هایم شک دارم، چه کنم؟
- در دانشگاه ها برای تعلیم تزریقات به دانشجویان از آب مقطّر استفاده می شود. آیا این عمل مضرّ به صحّت روزه است و در صورت باطل شدن روزه، آیا کفّاره هم دارد؟
- در نماز جماعت اگر اتّصال مأموم فقط از جانب یک نفر باشد و علم داشته باشیم که نماز آن شخص دارای اشکالاتی است، نماز مأموم مذکور صحیح است یا خیر؟ و در فرض مسأله اگر علم نداشتیم ولی احتمال و ظنّ قوی به عدم صحّت نماز آن شخص بدهیم، حکم چیست؟
- شغل پرسنل ناوچه، سفر دریایی است ولی احتمال دارد چند ماهی هم سفر دریایی نداشته باشند. یا به طور معمول در ماه یک هفته بیشتر سفر دریایی نمی روند. در این صورت نماز و روزه ی این ها چگونه است؟
- اگر زنی بدون اجازه ی شوهرش از پول یا مال او بردارد ولی می داند شوهرش راضی است، آیا گرفتن اجازه واجب است یا به همین اطمینان می توان اکتفا کرد؟ در صورتی که احتمال دهد که او راضی است، حکم چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] نیّت قطع یا قاطع را که مفطر روزه میدانید، اگر به عذر هم نیّت قطع قاطع کند روزه باطل میشود یا خیر؟ مثل آن که شخصِ روزهدار دلش درد میگیرد قصد میکند برود خانه آب داغی درست کند بخورد دردِ دلش ساکت شود، وقتی که میرود خانه بدون خوردن آبِ گرم، دلش خوب میشود، آیا در این صورت با این قصد روزه باطل میشود یاخیر؟
- [آیت الله مظاهری] شوخی و ملاعبه با همسر، آیا ضرری به صحت روزه میزند؟
- [آیت الله مظاهری] استفاده کردن از دستگاه بخور برای معالجه به صحت روزه ضرری میرساند؟
- [آیت الله مظاهری] آیا پر کردن دندان در حال روزه به صحت آن اشکالی وارد میکند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا احتمال ضرر و بیماری مجوزی برای افطار می باشد یا اطمینان به ضرر و بیماری لازم است؟ میزان در مقدار ضرر چیست؟
- [سایر] در نوشته های آقای کدیور آمده است که، ادعای تواتر روایات در حوزه فضائلِ فرابشریِ ائمة هدی(ع) مسموع نیست، زیرا تواطؤِ رُوات بر کذب نه تنها منتفی نیست، بلکه در برخی موارد محتمل است. حال آیا احتمال جعل روایات، توسط غلات و مفوضه، در متن احادیث که ادعای تواتر برایشان شده یا با اسناد صحیح نقل شدند وجود دارد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا شخصی که احتمال می دهد روزه قضا دارد می تواند روزه مستحبی بگیرد و اگر برای روزه مستحبی مانند اعتکاف نذر کند چطور ؟
- [سایر] آیا شخصی که احتمال می دهد روزه قضا دارد می تواند روزه مستحبی بگیرد و اگر برای روزه مستحبی مانند اعتکاف نذر کند چطور؟
- [آیت الله مظاهری] آیا تزریق آمپول اعم از تقویتی، مغذی، دارویی و ... در ماه رمضان ضرری به صحت روزه میرساند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی در حال جنابت چند روز روزه بگیرد و نداند که طهارت از جنابت شرط صحّت روزه است، آیا کفّاره روزه هایی که در حال جنابت گرفته بر او واجب است یا اینکه قضای آنها کافی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه جنب در شب ماه رمضان یا روزه واجب معین بخوابد و بیدار شود، اگر اطمینان به بیدار شدن پیش از اذان صبح برای غسل را ندارد، باید نخوابد اگرچه احتمال بدهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود.
- مسافر در صورتی باید نماز را شکسته بخواند که تصمیم داشته باشد هشت فرسخ برود، پس کسی که از شهر بیرون میرود و مثلاً قصدش این است که اگر رفیق پیدا کند، سفر هشت فرسخی برود، چنانچه اطمینان دارد که رفیق پیدا میکند، باید نماز را شکسته بخواند و اگر اطمینان ندارد باید تمام بخواند و احتمال دارد که مطلق گمان کافی باشد.
- کسی که میخواهد قضای روزه رمضان را بگیرد، هرگاه تا اذان صبح جنب بماند، اگرچه از روی عمد نباشد، بنابر اظهر روزه او باطل است و در صورتی که وقت گرفتن روزه قضا طوری تنگ است که اگر روزهاش باطل باشد، دیگر فرصتی برای گرفتن روزه قضا ندارد، احتمال دارد ملحق به روزه ماه رمضان باشد.
- اگر زنی که در حال استحاضه است غسلهای خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه گفته شد بهجا آورد، روزه او صحیح است، و بیوجه نیست که صحت روزه او مشروط به انجام غسلی باشد که باید برای نماز صبح انجام دهد، ولی بنابر اظهر غسل نمازهای مغرب و عشای شب گذشته و شب آینده در صحیح بودن روزه او شرط نیست، و بنابر احتیاط واجب مستحاضه متوسطه هم مثل کثیره، انجام غسلی که بر او واجب است در صحیح بودن روزهاش شرط است، ولی وضوی واجب بر مستحاضه قلیله، شرط صحت روزه نیست.
- اگر شناختن اعلم مشکل باشد و انسان گمان به اعلم بودن کسی دارد، در صورتی که گمانش به حدّ اطمینان برسد باید از او تقلید کند. بلکه اگر اطمینان برای او حاصل نشد بعید نیست ترجیحِ کسی که فقط به اعلم بودن او گمان دارد یا احتمال می دهد، ولی بهتر این است که در این صورت به قول کسی عمل کند که موافق احتیاط باشد ؛ امّا اگر احتمال ضعیفی هم بدهد که کسی اعلم است و بداند دیگری از او اعلم نیست، باید از او تقلید نماید. و اگر چند نفر در نظر او اعلم از دیگران و با یکدیگر مساوی باشند باید از یکی از آنان تقلید کند.
- کسی که در شب ماه رمضان یا روزه واجب معین جنب است و میداند یا اطمینان دارد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود، چنانچه تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان خواب بماند، باید روزه بگیرد و روزهاش صحیح میباشد.
- اگر انسان شک کند که به اعضای وضوی او چیزی چسبیده یا نه، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، مثل آنکه بعد از گِل کاری شک کند گِل به دست او چسبیده یا نه، باید وارسی کند یا بهقدری دست بمالد که اطمینان پیدا کند که اگر بوده برطرف شده یا آب به زیر آن رسیده است؛ و اگر از روی غفلت وضو گرفت و بعد معلوم شد که مانعی بوده، وضویش باطل است؛ و اگر احتمال داد که مانعی در کار نیست و به امید عدم مانع وضو گرفت یا غافل شد، و بعد معلوم شد مانعی در کار نبوده، صحیح بودن وضو خالی از وجه نیست.
- اگر در جایی که باید نماز را بلند بخواند، عمداً آهسته بخواند، یا در جایی که باید آهسته بخواند، عمداً بلند بخواند، نمازش باطل است؛ ولی اگر از روی فراموشی باشد، یا مسئله را نداند و احتمال خلاف هم ندهد و تردید در صحّت عملش نداشته باشد، بهطوریکه قصد قربت از او حاصل بشود، نمازش صحیح است و اگر در بین خواندن حمد و سوره هم بفهمد اشتباه کرده، بنابر اظهر لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.
- غیر از مواردی که در مسائل گذشته بیان شد در چند صورت دیگر هم فقط قضای روزه بر انسان واجب است و کفاره واجب نیست: 1 در شب ماه رمضان جنب باشد و به تفصیلی که در مسائل قبلی گفته شد تا اذان صبح از خواب دوم بیدار نشود، ولی چنانکه گفته شد علاوه بر قضا، احتیاط واجب نیز در دادن کفاره است. 2 کسی که میتواند از صبح شدن مطلع شود، بدون تحقیق، کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد و بعد معلوم شود که صبح بوده است، ولی اگر چنین کسی تحقیق کرد و اطمینان پیدا کرد که صبح نشده، ولی بعد معلوم شد که صبح شده بود، قضا بر او واجب نیست. 3 کسی که قادر به تحقیق است، به قول کسی که میگوید: صبح نشده، اعتماد کند، اگرچه از حرف او اطمینان پیدا کند که شب است، و کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده است؛ و همچنین است اگر دو نفر عادل شهادت دهند صبح نشده و انسان یقین به شب بودن نداشته باشد، حتی اگر از حرف آنها اطمینان پیدا کند. 4 اینکه کسی بگوید صبح شده و انسان گمان کند شوخی میکند یا دروغ میگوید و چیزی بخورد بعد معلوم شود صبح بوده است، درحالیکه خودش بهتنهایی میتوانست تحقیق کند. 5 دو نفر عادل یا شخص موثقی بگوید که مغرب شده است، و انسان از گفته آنان اطمینان پیدا کند و افطار نماید، اما بعداً بفهمد مغرب نشده بود. 6 انسان بهخاطر تاریکی افطار کند، بعد بفهمد مغرب نبوده است، ولی بنابر احتیاط واجب نیز در این صورت باید کفاره بدهد، ولی اگر بهخاطر تاریکی اطمینان داشت مغرب شده و افطار کرد، بعد معلوم شد مغرب نبوده، کفاره ندارد، بلکه بنابر اظهر قضا هم واجب نیست. 7 کسی که غسل جنابت را فراموش کند و روزه بگیرد، یا اینکه تمام روز را خواب باشد و نیت روزه نکرده باشد، یا روزه گرفتن را فراموش کند. 8 شخص نابینا یا زندانی بدون سؤال و تحقیق از صبح شدن، کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است.
- کسی که در شب ماه رمضان یا روزه واجب معین جنب است و میداند یا احتمال میدهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود، چنانچه نخواهد بعد از بیدار شدن غسل کند، یا تردید داشته باشد که غسل کند یا نه، در صورتی که بخوابد و بیدار نشود، روزهاش باطل است و قضا و کفّاره لازم است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان یقین یا اطمینان داشته باشد که روزه برایش ضرر قابل توجهی دارد ، یا آن را احتمال بدهد ، و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود ، چنانچه احتمال او در نظر عقلا بجا باشد ، واجب نیست روزه بگیرد ، بلکه اگر آن ضرر موجب هلاکت یا نقص عضو شود روزه حرام است ، و در غیر این صورت اگر رجاءً روزه بگیرد و بعد معلوم شود ضرر قابل توجهی نداشته ، روزهاش صحیح است .
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد نباید روزه بگیرد ولی اگر روزه بگیرد روزه او صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد ، و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد ، نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد صحیح نیست .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد و از آن احتمال؛ ترس برای او پیدا شود؛ چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد؛ نباید روزه بگیرد؛ واگر روزه بگیرد صحیح نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود، چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد، نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد صحیح نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود، چنانچه احتمال او در نظر مردم بهجا باشد، نباید روزه بگیرد، و اگر روزه بگیرد صحیح نیست
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد، و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد صحیح نیست.
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد، و از آن احتمال، ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد، نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد صحیح نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد، و از آن احتمال، ترس برای او پیدا شود چنان چه احتمال او در نظر مردم به جا باشد، نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد صحیح نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] باید کسی را اجیر کنند که علم یا اطمینان داشته باشند عمل را صحیح انجام میدهد وشکّ در صحّت عملش نداشته باشند.