قصد اقامت
تصميم مسافر به اقامت ده روز يا بيشتر در يك محل
آیا خارج شدن از حدّ ترخّص، مضرّ به قصد اقامت است یا خیر؟ مثلاً کسی می خواهد در قم، ده روز بماند و می داند که روزها برای چندین مرتبه به جمکران می رود (امّا خوابگاه و محل اقامتش قم است)، آیا قصد اقامتش صحیح است یا خیر؟
می تواند در مجموع دو محل قصد اقامت کند.
می تواند در مجموع دو محل قصد اقامت کند.
عنوان سوال:
آیا خارج شدن از حدّ ترخّص، مضرّ به قصد اقامت است یا خیر؟ مثلاً کسی می خواهد در قم، ده روز بماند و می داند که روزها برای چندین مرتبه به جمکران می رود (امّا خوابگاه و محل اقامتش قم است)، آیا قصد اقامتش صحیح است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] شخص مسافری که قصد اقامه عشره مینماید در محلّی و از ابتدا عازم است، یا آن که احتمال میدهد در بین عشره مزبوره تا بساطین محل اقامت، بلکه متجاوز از حد ترخّص و مادون از حد مسافت یعنی أربعة فراسخ برود، آیا این قصد مضر به قصد اقامت در محل است، یا آن که مضر نیست؟ و بر فرض مضر بودن معیّن فرمایید تا چه حدّی مضر است؟ و نیز در صورت اضرار در هر صورت، تکلیف همچو شخصی قصر است فقط، یا آن که احتیاط به جمع بین قصر و اتمام است؟
- [آیت الله بروجردی] اگر کسی محل اقامتش قم باشد و هر هفته در ظرف دو سال به مسجد جمکران میرود، تکلیفش نسبت به نماز و روزه چیست، آیا باید در این مدّتِ دوسال نمازش را قصراً بخواند و روزه بگیرد به طوری که از حاشیه (عروه) استفاده می‌شود، آیا چنین عملی جایز است یا خیر؟ و آیا فرقی ما بین مدّت توقّف در مسجد جمکران از حیث طول مدّت هست یا خیر؟ و آیا در شب و روز بودن وقت توقّف در مسجد مزبور فرقی هست یا خیر؟ و اگر قبل از آن که بنای رفتن جمکران را بگذارد، ده روز در قم ساکن بوده و بعداً این قصد را نمود، آیا فرقی این صورت با سایر صور دارد یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] مسافری که قصد اقامت در بلدی ده روز یا بیشتر دارد، آیا اگر از اولین روز، قصد خروج به ما فوق حد ترخص و مادون حد مسافت را، در هر روزه از ایام عشره، به مقدار دو الی سه ساعت یا کمتر را داشته باشد مخلّ به نیّت اقامت او یا خیر؟ زیرا عبارت منهاج و توضیح نسبت به قصد خروج هر روز مجمل است. ضمناً در فرض فوق اگر هر ورز قصد دو بار خروج از محل اقامه را به مادون مسافت داشته باشد مضر است یا خیر؟ آیا در فرض فوق اگر از اول قصد خروج هر روز را پیشآمد، مضر قصد اقامه هست یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی به قصد سفر به فرودگاه که خارج از حد ترخص است می رود می داند که بعد از پرواز از روی شهر عبور می کند، حکم نماز و روزه او در فرودگاه چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در ماه رمضان هر شب از حدّ ترخّص محلّ اقامت خود و به مقدار کمتر از مسافت شرعی خارج می‌شود و در همان شب یا بعد از اذان صبح و قبل از زوال باز میگردد، روزهاش صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] اگر شخصی بدون قصد سفر به محلی رود که بیش از حد شرعی مسافرت کرده باشد و از آن به بعد قصد مسافرت کند، آیا می‌تواند در همان محل روزه خود را افطار کند یا باید از حد ترخص آن محل عبور کند؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی در جایی توقّف نمود به قصد پنج ساله، در بین هر هفته یک مرتبه یا بیشتر قصد دارد که از حد ترخّص خارج شود که یا شب را در خارج بماند یا برگردد، در این صورت حکم نماز و روزهاش چگونه است؟
- [آیت الله بروجردی] وظیفه مقیم نسبت به صوم و صلات پس از ده روز یا قبل از آن و اتیان به یک نماز تمام در صورتی که از حد ترخّص خارج شود الی مادون المسافة با قصد این که بعد از مراجعت به محل اقامه کمتر از ده روز بماند، چیست؟
- [سایر] با سلام و خسته نباشید حدیثی را به روایت زیر در چند سایت به نقل از کتاب "أنوار المشعشعین"دیدم. به شدت علاقه مند به دانستن کل متن آن از آغاز تا پایان هستم در صورتی که هیچ دسترسی به کتاب مورد اشاره ندارم. لطفا در صورت امکان اصل کامل آن را در اختیار بنده قرار دهید. این حدیث از امیر مؤمنان (ع) بوده، که فرازهایی از آن عبارت است از: در کتاب خلاصة البلدان از کتاب مونس الحزین - از تصنیفات شیخ صدوق - با سند صحیح و معتبر، از امیر مؤمنان(ع) روایت کرده که خطاب به حذیفه فرمود: ای پسر یمانی! در اوّل ظهور، خروج نماید قائم آل محمّد (ع) از شهری که آن را قم گویند و مردم را دعوت به حق میکند، همه خلائق از شرق و غرب، به آن شهر روی آورند و اسلام، تازه شود. ای پسر یمانی! این زمین، مقدّس است، از همهی لوثها، پاک است. عمارت آن، هفت فرسنگ در هشت فرسنگ باشد. رایت وی بر این کوه سفید بزنند(اخیرا مشاهده می شود که برخی "کوه خضر" واقع در شهر قم را مصداق این کوه سفید می پندارند)، به نزد دهی کهن، که در جنب مسجد است، و قصری کهن - که قصر مجوس است - و آن را جمکران خوانند. از زیر یک مناره آن مسجد بیرون آید، نزدیک آن جا که آتشخانه گبران بوده ... از این حدیث شریف، استفاده می‌شود به طوری که مسجد سهله در دوران ظهور حضرت بقیّةاللَّه(عج)، پایگاه آن حضرت خواهد بود، مسجد مقدّس جمکران نیز در عصر ظهور، جایگاه خاصّی دارد و پایگاه دیگری برای آن حضرت است. مرحوم کاتوزیان، پس از نقل متن کامل حدیث، به شرح و تفسیر آن پرداخته، در باره کوه سفید و قصر مجوس و دیگر تعبیرهایی که در حدیث شریف آمده و ما به جهت اختصار نیاوردیم، به تفصیل، سخن گفته است. خوانندگان گرامی، توجّه دارند که احادیث ملاحم، چندان نیازی به تحقیق در سند ندارند؛ زیرا، جز معصومان علیهم السلام که با سرچشمه وحی مربوط بودند، شخص دیگری نمیتوانست خبری بگوید که صدها سال بعد تحقّق پیدا کند. روزی که امیرمؤمنان(ع) به حذیفه از مسجد جمکران خبر میداد، در سرزمین حجاز و عراق، کمتر کسی نام قم را شنیده بود، لذا میبینیم که در احادیث فراوانی، به هنگام بحث از قم، به "در نزدیکی ری" تعبیر شده تا به این وسیله، موقعیّت جغرافیایی شهر قم، برای اصحاب ائمّه (ع) روشن گردد. از این رهگذر، احتمال نمیرود که احدی از مردم حجاز، نام جمکران را به عنوان یکی از دهات قم شنیده باشد. سپاس مهدی
- [آیت الله مکارم شیرازی] از آن جا که مسأله حجاب یک امر ضروری اسلام است و از آن جا که باید حدود و قوانین اسلامی در کشور جمهوری اسلامی خصوصا در شهرهای مذهبی از جمله شهر مقدّس قم رعایت شود که بحمداللّه این قوانین اسلامی تا به امروز در شهر مقدّس قم رعایت شده اما متأسفانه این روزها در این شهر مقدّس اعمال ناشایستی مشاهده می شود که در شأن و مقام و منزلت این شهر مقدّس نیست لذا کراراً مشاهده می شود که اعمال ناشایستی در وسایل نقلیّه خصوصاً در کاروانهای عروسی که از مقابل حرم مطهّر حضرت معصومه(علیها السلام) عبور می کنند انجام می شود و یا به طور کلّی در مکانهای مقدّسی از جمله در مسجد مقدّس جمکران که مورد لطف و مرحمت پروردگار و حضرت بقیه اللّه الاعظم(عجل اللّه تعالی فرجه الشریف) بوده صورت می گیرد که واقعاً جای تأسف و نگرانی است چرا که مقام و منزلت این شهر بالاتر و والاتر از آن است که اجازه بدهد این گونه اعمال در آن صورت گیرد لذا از آن جا که مراجع بزرگوار همیشه و در هر حال به فریاد و کمک انقلاب و اسلام می رسند و با فتاوای دندان شکن خود مشت محکمی بر دهان استکبار جهانی می زنند بر آن شدیم که فتوای صریح حضرتعالی را در خصوص این مسأله در شهر مقدس قم بدانیم.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که از وطنش صرف نظر کرده و می خواهد وطن دیگری برای خود اختیار کند؛ اگر شغلش مسافرت نباشد؛ باید در مسافرت خود نماز را شکسته بخواند. شرط هشتم - آنکه به حد ترخص برسد و معنی حد ترخص در مسأله (1292) گذشت و اما در غیر وطن؛ اعتباری به حد ترخص نیست و همین که از محل اقامت خارج شود؛ نمازش قصر است.
- [آیت الله اردبیلی] حکم حدّ ترخّص مخصوص وطن است و در مورد محلّی که با قصد ده روز در آنجا اقامت کرده و یا بدون قصد، سی روز در حال تردید در آنجا مانده است، حکم حد ترخّص جاری نیست؛ بنابر این کسی که به قصد مسافرت از محل اقامت خود و یا محلی که سی روز بدون قصد اقامت در آنجا مانده است خارج شود، به محض خارج شدن باید نماز را شکسته بخواند و در حال رفتن به محلی که قصد اقامت ده روز در آنجا را دارد، تا قبل از رسیدن به آن محل، باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] شرط هشتم ان که به حد ترخص برسد یعنی از وطنش به قدری دور شود که اذان شهر را نشنود و وقتی اهل شهر را نبیند یقینا به حد ترخص رسیده است ولی باید مانعی نباشد و اما در غیر وطن همین که از محل اقامت یا محلی که سی روز در ان جا به طور تردید مانده خارج شود نمازش قصر است
- [آیت الله سیستانی] کسی که از وطنش صرف نظر کرده و میخواهد وطن دیگری برای خود اختیار کند ، اگر عنوانی که موجب تمام شدن نماز است ، مانند کثیر السفر ، یا خانه به دوش ، بر او صدق نکند باید در مسافرت خود نماز را شکسته بخواند . شرط هشتم : آنکه اگر از وطن حرکت میکند به حدّ ترخّص برسد ، و امّا در غیر وطن ، حدّ ترخّص اثری ندارد ، و همین که از محل اقامت خارج شود ، نمازش قصر است .
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که به دنبال گمشده ای می رود و نمی داند چه مقدار باید برود تا مقصود خود را پیدا کند، باید نماز را تمام بخواند، ولی در برگشتن چنانچه تا وطن یا محل اقامتش هشت فرسخ یا بیشتر باشد نماز او شکسته است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسافری که می خواهد ده روز در محلی بماند، باید از اول قصد ماندن ده روز در آن محل یا توابع آن مانند باغ ها و بساتین را داشته باشد، و اگر از اول قصد بیرون رفتن از آن محل و توابع آن را داشته باشد، هر چند به حد ترخص نرسد باید شکسته بخواند.
- [آیت الله سیستانی] مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند ، اگر بعد از خواندن یک نماز چهار رکعت ادائی ، یا بعد از ماندن ده روز اگر چه یک نماز تمام هم نخوانده باشد بخواهد به جائی که کمتر از چهار فرسخ است برود و برگردد و دوباره در جای اول خود ده روز یا کمتر بماند ، از وقتی که میرود تا وقتی که برمی‌گردد و بعد از برگشتن ، باید نماز را تمام بخواند ، ولی اگر برگشتن به محل اقامتش فقط از این جهت باشد که در طریق سفرش واقع شده است ، و سفر او مسافت شرعیّه باشد ، لازم است در رفتن و برگشتن و در محل اقامت نماز را شکسته بخواند .
- [آیت الله اردبیلی] اگر مسافری که میخواهد ده روز در محلّی بماند، از اوّل قصد داشته باشد که در بین ده روز به اطراف آن محل برود، چنانچه جایی که میخواهد برود جزء اطراف محل اقامت یا از بستانها و مزارع و باغات اطراف آن باشد به گونهای که رفتن به آنجا منافی با صدق اقامت در بلد نباشد، باید در تمام ده روز نماز را تمام بخواند و اگر بخواهد تا کمتر از چهار فرسخ برود، چنانچه در نیّت او باشد که در بین ده روز فقط یک مرتبه برود و رفتن و برگشتن بیش از دو ساعت زمان نبرد، ضرری به قصد اقامت اونمیزند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر موقعی که سفر می رود شک کند به حد ترخص رسیده یا نه باید نماز را تمام بخواند و مسافری که به وطن بر می گردد اگر شک کند که به حد ترخص رسیده یا نه باید شکسته بخواند مگر این که هنگام رفتن بداند که وقت برگشتن به همین شک مبتلا می شود یا در برگشتن در همان محل مبتلا به همان شک بشود که در این دو صورت باید احتیاط کند به این که در رفتن و برگشتن نماز را از ان محل تاخیر بیندازد تا یقین کند که از حد ترخص گذشته و یا هم شکسته بخواند و هم تمام چه رفتن و برگشتن هر دو در وقت باشد یا در برگشتن وقت نماز اول گذشته باشد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مسافری که می خواهد ده روز در محلی بماند؛ اگر از اول؛ قصد داشته باشد که در بین ده روز به اطراف آنجا که به قدر حد ترخص یا بیشتر باشد برود؛ اگر مدت رفتن و آمدنش مثلا به اندازه یک یا دو ساعت است که در نظر عرف با اقامت ده روز منافات ندارد؛ نماز را تمام بخواند و اگر مدت از این بیشتر باشد احتیاطا بین شکسته و تمام جمع نماید و اگر تمام یا بیشتر روز باشد نمازش شکسته است.