اطراف
اطراف (جمع طرف) در دو معنای نهایت چیزی و اعضای بدن به کار رفته است.از مفهوم نخست در باب‌های طهارت، صلات و جهاد سخن گفته شده است.از مفهوم دوم در باب‌های قصاص و دیات سخن رفته است.
شخصی در اطراف شهر خود باغی دارد که جمعه ها به آن باغ می رود. نماز و روزه ی او چگونه است؟
اگر فاصله اش تا شهر به حدّ مسافت شرعی (8 فرسخ) است و هر هفته به آن جا می رود، نماز در آن جا تمام است.
اگر فاصله اش تا شهر به حدّ مسافت شرعی (8 فرسخ) است و هر هفته به آن جا می رود، نماز در آن جا تمام است.
عنوان سوال:
شخصی در اطراف شهر خود باغی دارد که جمعه ها به آن باغ می رود. نماز و روزه ی او چگونه است؟
پاسخ:
اگر فاصله اش تا شهر به حدّ مسافت شرعی (8 فرسخ) است و هر هفته به آن جا می رود، نماز در آن جا تمام است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا می توان نماز ظهر را به نماز عصر امام جمعه در روز جمعه اقتدا کرد؟
- شخصی در مشهد مقدس قصد کرده تا روز جمعه هفته ی دیگر بماند و گمان کرده که تا آن روز ده روز است و نمازها را تمام خوانده و روزه ها را گرفته است، پس از آن متوجّه شده که تا روز جمعه 9 روز است. حکم نماز و روزه های او چیست؟
- شخصی که قدرت نگهداری بول ندارد، آیا می تواند در نماز جمعه شرکت کند و خطبه ها را گوش کند و با عمل به وظیفه شخص مسلوس، نماز جمعه و عصر را بخوانند؟
- فردی باغی را هم برای استفاده شخصی و هم برای کسب و امرار معاش خریده، مسأله خمس باغ و میوه هایش را بیان فرمایید.
- حداقل چند نفر باید در نماز جمعه شرکت کنند، تا بتوان نماز جمعه خواند؟
- آیا بعد از نماز جمعه می توان به نماز عصر امام جمعه اقتدا کرد؟
- کسی که به خطبه های نماز جمعه نرسیده، آیا نماز جمعه اش به جای نماز ظهر حساب می شود؟
- آیا قرائت نماز ظهر جمعه برای کسی که نماز جمعه نخوانده است، باید بلند باشد یا آهسته؟
- اگر در نماز جمعه مأموم اشتباها در رکعت دوم، بعد از قنوت به رکوع رود، اما فورا برخیزد، آیا نمازش صحیح است یا خیر؟
- اگر خانمی نذر کند که در هر هفته، مثلاً روز جمعه را روزه بگیرد، چنان چه در یکی از جمعه ها حائض شد، چه وظیفه ای دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] این جانب باغی در اطراف شهر دارم و معمولاً هر هفته برای تفریح و گردش با خانواده به آنجا میرویم. البته در برخی موارد مثل زمان یخ بندان و سرمای شدید به آنجا نمیرویم. در ضمن، فاصل؟ شهر تا باغ بیش از چهار فرسخ است. نماز و روزه ما در آنجا و جاهای دیگر چگونه است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شخصی نذر کرد روز جمعه روزه بگیرد و اتّفاقاروز جمعه مسافر شد، وظیفه او چیست؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی قبلاً باغی احداث میکند و دیواری اطراف آن میکشدشخصی دیگر بعداً در یک طرف پشت دیوار آن باغ دیگری احداث میکند و درخت در آن مینشاند به طوری که شاخههای آن درختها در باغ اوّلی سایه میاندازد، آیا صاحب باغ اوّلی حق دارد که به صاحب باغ دوّمی بگوید: این درختها را بِکَن برای باغ من ضرر دارد؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی قبلاً باغی احداث میکند و دیواری اطراف آن میکشدشخصی دیگر بعداً در یک طرف پشت دیوار آن باغ دیگری احداث میکند و درخت در آن مینشاند به طوری که شاخههای آن درختها در باغ اوّلی سایه میاندازد، آیا صاحب باغ اوّلی حق دارد که به صاحب باغ دوّمی بگوید: این درختها را بِکَن برای باغ من ضرر دارد؟
- [آیت الله بروجردی] بعض اشخاص هستند که از اهل دِه میباشند و در شهر کسب دارند و از دِه آنها - که وطن آنهاست - تا شهر، هشت فرسخ یا زیادتر است و درشب شنبه تا شب جمعه میآیند به شهر برای کسب یا بنّایی یا کار دیگر، باز شب جمعه به دِه خود بر میگردند، باز روز شنبه میآیند به شهر، تکلیف ایشان درباب نماز و روزه چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در موقع خواندن خطبه نماز جمعه باید مأمومین به حال نماز بنشینند یا اینکه نگاه کردن به اطراف جایز است؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی برای تفریح در ماه مبارک رمضان به باغی در اطراف شهر میرود و به خیال اینکه فاصله آن تا شهر کمتر از چهار فرسخ است روزه آن روز خود را میگیرد. اما پس از چند روز میفهمد فاصله بیش از حد شرعی بوده و نمیتوانسته روزه بگیرد. آیا قضای آن روز بر او واجب است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا خواندن نماز ظهر در فاصله زمانی بین نماز جمعه و نماز عصر، جایز است؟ اگر نماز عصر را شخصی غیر از امام جمعه بخواند، آیا اقتدا به او در نماز عصر جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر امام جمعه منصوب، سالم و حاضر در محل برگزاری نماز جمعه باشد، آیا جایز است، که امام جمعه موقت را مکلّف به اقامه نماز جمعه نماید؟ آیا صحیح است به امام جمعه موقت اقتدا کند؟
- [آیت الله خوئی] آیا جایز است اقامه نماز جمعه در شهر مانند فطر با وجود داعیه برای آن یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه مستحب است در رکعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره منافقین بخواند بلکه احتیاط مستحب در این است که بدون عذر اینها را ترک نکند؛ و اگر مشغول یکی از اینها شود، بنابر احتیاط واجب نمیتواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند.
- اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره (قل هو اللّه احد) یا سوره (قل یا أیها الکافرون) شود، نمیتواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند، ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر به نصف نرسیده، میتواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند.
- اگر نذر کند که در هر هفته، مثلاً روز جمعه را روزه بگیرد، چنانچه یکی از جمعهها عید فطر یا قربان باشد که روزه گرفتن در آن حرام است، یا عذری جهت روزه گرفتن دارد، مثلاً حیض برای او پیدا شد، باید آن روز را روزه نگیرد، بلکه قضای آن را بهجا آورد.
- محل دو خطبه در نماز عید فطر و قربان بعد از نماز است و هر خطبه بنابر احوط باید مشتمل بر همان چیزهایی باشد که خطبه جمعه مشتمل بر آن است؛ یعنی: حمد و ثنای الهی و شهادتین و سفارش به تقوا و قرائت سوره کوتاه قرآن و نشستن امام بین دو خطبه.
- بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند، مگر در ظهر جمعه که مستحب است دو رکعت اوّل را بلند بخوانند.
- در پنج نماز، اذان ساقط می‌شود: اول. نماز عصر روز جمعه در صورتی که با نماز جمعه با هم خوانده شود. دوم. نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذیحجه است، در صورتی که با نماز ظهر جمع شود. سوم. نماز عشای شب عید قربان، برای کسی که در مشعرالحرام باشد در صورتی که با نماز مغرب جمع شود و بنابر احتیاط در این سه صورت که گفته شد باید اصلاً اذان نگویند نه اینکه مستحب نباشد و گفتن آن بیاشکال باشد؛ ولی در جایی که نماز عصر را با نماز ظهر با هم میخوانند خوب است برای نماز عصر اذان گفته نشود. چهارم. نماز عصر و عشای زن مستحاضه. پنجم. نماز عصر و عشای کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند. و در این پنج نماز در صورتی اذان ساقط می‌شود که با نماز قبلی فاصله نداشته باشد، یا فاصله کمی بین آنها باشد و اگر فاصله پیدا کرد یا نافله بین آنها خوانده شد، بنابر اظهر اذان گفتن به استحباب خود باقی است.
- در تمام نمازهای واجب و مستحب پیش از رکوع رکعت دوّم مستحب است قنوت بخواند، بلکه احتیاط در این است که قنوت را در نمازهای واجب ترک نکند؛ و در نماز وتر با آن که یک رکعت می باشد، خواندن قنوت پیش از رکوع مستحب است؛ و نماز جمعه در هر رکعت یک قنوت دارد ، در رکعت اول قبل از رکوع و در رکعت دوم بعد از رکوع ؛ و نماز آیات پنج قنوت و نماز عید فطر و قربان در رکعت اول پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت دارد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر شک کند وقت نماز جمعه باقی است یا نه، نماز جمعه صحیح است و نیز اگر یک رکعت از نماز جمعه در وقت واقع شود نماز جمعه صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] ب: کسانی که تا دو فرسخی از محل نماز جمعه قرار دارند مشمول حکم نماز جمعه هستند و در صورتی که نماز جمعه واجب عینی باشد حضور آنها در نماز جمعه واجب است.
- [آیت الله سبحانی] در روز جمعه انسان می تواند به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] نماز جمعه دارای دو خُطْبه است که مانند اصل نماز واجب بوده و باید توسّط امام جمعه ایراد شود ، بدون این دو خطبه نماز جمعه محقق نمی شود .
- [آیت الله مظاهری] هرگاه در بلد انسان نماز جمعه جامع الشرایط برپا می‌شود در روز جمعه تا پایان نماز جمعه مسافرت نمودن مکروه است.
- [آیت الله اردبیلی] در نماز جمعه علاوه بر شرایطی که برای صحّت نماز گفته شده است، پنج شرط دیگر نیز وجود دارد: 1 نماز جمعه باید به جماعت خوانده شود. 2 حداقل تعداد نمازگزاران با امام جمعه باید پنج نفر مرد عاقل و بالغ و بنابر احتیاط غیر مسافر باشند. 3 امام جمعه قبل از نماز دو خطبه بخواند. 4 بین دو محلّی که نماز جمعه برگزار می‌شود، حداقل یک فرسخ شرعی فاصله باشد. 5 امام جمعه واجد شرایط باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در جائی نماز جمعه برگزار شد نباید در فاصله ای کمتر از یک فرسخی آن نماز جمعة دیگری منعقد شود ، پس اکر با فاصلة یک فرسخ دو نماز جمعه اقامه شود هر دو صحیح است ، لازم به تذکّر است میزان در مسافت مَحلِّ نماز جمعه است نه شهری که در آن نماز جمعه تشکیل شده است . بنابراین در شهرهای بزرگی که طول آن چند فرسخ است می توان چند نماز جمعه تشکیل داد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در جایی نماز جمعه برگزار شد نباید در فاصله ای کمتر از یک فرسخی آن نماز جمعه دیگری منعقد شود. پس اگر با فاصله یک فرسخ دو نماز جمعه اقامه شود هر دو صحیح است. لازم به تذکر است که میزان در مسافت، محل نماز جمعه است نه شهری که نماز جمعه در ان تشکیل شده است بنابراین در شهرهای بزرگی که طول آن چند فرسخ است می توان چند نماز جمعه تشکیل داد.
- [آیت الله اردبیلی] انسان میتواند در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولی احتیاط مستحب آن است که اگر نماز جمعه خواند، نماز ظهر را نیز بخواند.
- [آیت الله بروجردی] در زمان حضور امام عَلَیْهِ السَّلَام واجب است انسان در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولی در این زمان اگر کسی نماز جمعه بخواند، احتیاط واجب آن است که نماز ظهر را هم بخواند.