فرزند
فرزند به معنای بچه و آنکه از دیگری زاده شده است.
املاک زن و مادر در دست شوهر و فرزند است و آن ها با املاک خودشان مخلوط کرده و زراعت می کنند، در حالی که زن یا مادر، دخالتی در املاک خود ندارند. آیا غلّه هر کدام باید به حدّ نصاب برسد یا مجموع زراعت روی هم حساب می شود؟
باید آن چه از ابتدا در ملک هر یک هست و به تنهایی به قدر نصاب هست، زکات آن را پرداخت نماید، به خلاف آن که برای خود بکارد و در پایان به عنوان اجرت بر وجه صحیح به آن ها غله بدهد که در سهم آن ها زکات نیست.
باید آن چه از ابتدا در ملک هر یک هست و به تنهایی به قدر نصاب هست، زکات آن را پرداخت نماید، به خلاف آن که برای خود بکارد و در پایان به عنوان اجرت بر وجه صحیح به آن ها غله بدهد که در سهم آن ها زکات نیست.
عنوان سوال:
املاک زن و مادر در دست شوهر و فرزند است و آن ها با املاک خودشان مخلوط کرده و زراعت می کنند، در حالی که زن یا مادر، دخالتی در املاک خود ندارند. آیا غلّه هر کدام باید به حدّ نصاب برسد یا مجموع زراعت روی هم حساب می شود؟
پاسخ:
باید آن چه از ابتدا در ملک هر یک هست و به تنهایی به قدر نصاب هست، زکات آن را پرداخت نماید، به خلاف آن که برای خود بکارد و در پایان به عنوان اجرت بر وجه صحیح به آن ها غله بدهد که در سهم آن ها زکات نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زمین های زراعی همسر در دست شوهر است که آن ها را همه ساله با زمین های خود کشت می کند. آیا غلّه ی هر کدام باید جداگانه به حدّ نصاب برسد یا مجموع زراعت ملاک نصاب است؟
- اگر غلاّت اربعه که از ملک ثلث و یا وقفی به دست می آید، به حدّ نصاب برسد، زکات دارد؟
- اگر گندم به دست آمده به حد نصاب برسد؛ ولی پس از کم کردن هزینه ها، کمتر از حد نصاب شود، باز هم متعلق زکات است یا معاف می گردد؟
- قصاص و حدِّ زنِ شیرده تا چه زمانی به تأخیر می افتد؟ آیا این حکم درباره مادر رضاعی که فرزند دیگری را شیر می دهد، یکسان است؟
- کسی مقداری زمین زراعی را بدون اجاره یا مزارعه، رها کرده و به جای دیگر می رود. برادر مالک، آن زمین را با زمین خودش کشت می کند. اگر مجموع محصول این دو زمین به حدّ نصاب برسد، بر برادر زکات واجب است یا خیر؟
- اگر مقداری طلا و زیورآلات را شوهر برای زن خریداری کرده باشد، در حالی که حساب سال ندارد و خمس آن ها را نیز نمی دهد. آیا بر زن واجب است خمس آن ها را بدهد؟
- شخصی حدود 30 سال قبل با زنی ازدواج نموده و از این ازدواج فرزندی به عمل نیامده است. زن حدود چند ماه قبل از شوهرش فوت کرده است. مهریه آن زن مبلغ پنج هزار تومان پول رایج ایران بوده و شوهر مبلغ یادشده را در زمان حیات به زنش پرداخت ننموده است و بعد از فوت زن، شوهرش هم از دنیا رفته، در حالی که ورّاثِ طبقه اوّل و دوّم ندارد و ارثیّه به دست طبقه سوّم رسیده است. مادر آن زن مهریّه و مالیّه دخترش را از ورّاث دامادش مطالبه نموده است. ورّاث آن مرد متوفّی باید مالیّه و مهریّه آن زن را چگونه به مادر آن زن متوفّی پرداخت نمایند؟ (در حالی که شوهر هم وارث زن خودش می باشد). آیا مهریه، به همان مقدار یاد شده محاسبه می شود یا طبق نرخ روز؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] کسی در سال گذشته مقداری گندم به دست آورده؛ ولی به حدّ نصاب نرسیده و زکات آن واجب نشده است. امسال نیز محصول گندمش مانند سال گذشته است؛ ولی مجموع دو گندم به حدّ نصاب میرسد. آیا باید زکات پرداخت کند یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] کشاورزی که در زمینی زراعت گندم و در زمین دیگر زراعت جو دارد، آیا برای به حدّ نصاب رسیدن و دادن زکات، هر یک را باید جداگانه حساب کند یا این که گندم و جو یک محصول است و روی هم حساب می‌شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی فوت کرده و مهریه خود را نگرفته است. در حالی که شوهر او زنده است آیا ورثه او شامل پدر و مادر و خواهر و برادر یا دیگر ورثه می توانند ادعایی در خصوص مطالبه مهریه او داشته باشند در دو حالت زیر: 1- زن فرزند دارد 2- زن فرزند ندارد
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مالکی مقداری زمین مزروعی خود را بصورت اجاره به دیگری واگذار کرده و مال الاجاره از گندم آن تعیین شده، گندمی که از بابت اجرت به دست می آید، اگر به تنهایی به حد نصاب برسد یا با گندم باقیمانده زمین در دست خود مالک برداشت می شود به نصاب برسد، آیا متعلق زکات می شود؟
- [آیت الله سبحانی] اگر زن و شوهر به جهت اختلافات خانوادگی و یا طلاق از همدیگر جدا زندگی می کنند و فرزند نزد مادر باشد آیا نفقه ای که مادر پرداخته است می تواند از پدر فرزند مطالبه نماید؟
- [آیت الله سبحانی] آیا فرزند بدون اذن پدر و مادر می تواند معتکف شود و همچنین زن بدون اذن شوهر، با فرض منع بدون دلیل آنها؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شوهر زنی از دنیا برود در حالی که مهریه زنش را نداده و هیچ ما ترک نداشته باشد آیا مهریه زن به عهده مادر شوهر است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی بدون اذن و رضایت پدر، یا مادر، یا برادر، یا فرزند ذکور، یا پدر زن، یا مادر زن، یا شوهر دختر، یا شوهر خواهر خود، وارد خانه آنها شود، آیا کیفر او همان مجازات ورود به عنف است، که برای دیگران مقرّر گردیده یا تفاوت دارد؟
- [آیت الله بروجردی] یک نفر ملکی را که دارای نخیلات است به صیغه مصالحه اجاره مینماید در ظرف چهار سال مثلاً به مال المصالحه به قرار سالی پول یا جنس معیّنی، آیا مال المصالحه در باب زکات از مؤونه زراعت است که اگر بعد از وضع مال المصالحه و سایر مخارجات دیگر، اجناس زکوی به حد نصاب برسد زکات بدهد و الّا ندهد؟
- [سایر] زن و شوهر جوانی یک سال با هم زندگی کردهاند و صاحب یک فرزند دختر شدهاند. به علت حادثه رانندگی زن فوت کرده است و بچه نیز در همان حادثه یک ساعت قبل از مادر فوت کرده است. شوهر زنده مانده و پدر و مادر مرحومه نیز زنده هستند. تقسیم دیه، مهریه، جهیزیه که زن به خانه شوهر برده و هدیههایی که از افراد مختلف فامیل گرفتهاند چگونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر چند نفر در مالی شریک باشند، کسی که سهمش به مقدار نصاب رسیده زکات بر او واجب است، و همچنین اگر کسی در چند جا مالی داشته باشد در صورتی که مجموع آنها به حدّ نصاب برسد، زکات بر او واجب می‌شود.
- لازم نیست که معدن یکی باشد، بلکه اگر متعدد هم باشد و درآمد مجموع بعد از کسر هزینه به حد نصاب برسد خمس دارد و همچنین لازم نیست که معدن از یک نوع باشد، بلکه اگر از چند نوع هم باشد، خمس واجب است.
- اگر انسان در چند شهر که فصل آنها با یکدیگر اختلاف دارد، و زراعت و میوه آنها در یک وقت بهدست نمیآید، گندم یا جو یا خرما یا انگور داشته باشد و همه آنها محصول یک سال حساب شود، چنانچه چیزی که اول میرسد به اندازه نصاب (یعنی سیصد من تبریز) باشد، باید زکات آن را هنگامی که میرسد بدهد و زکات بقیه را هر وقت که بهدست میآید ادا کند، و اگر آنچه اول میرسد به اندازه نصاب نباشد، صبر می‌کند تا بقیه آن برسد، پس اگر روی هم به مقدار نصاب برسد، زکات آن واجب است و اگر به مقدار نصاب نرسد، زکات آن واجب نیست.
- کسی که میخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد، یا ده روز در محلی بماند، و نیز کسی که مردّد است که از وطنش بگذرد یا ده روز در محلی بماند، اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود، باز هم باید نماز را تمام بخواند. ولی اگر باقیمانده راهش هشت فرسخ باشد، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و برگردد، باید نماز را شکسته بخواند. شرط پنجم: برای کار حرام سفر نکند، و اگر برای کار حرامی مانند دزدی سفر کند، باید نماز را تمام بخواند، و همچنین است اگر خود سفر حرام باشد، مثل آنکه برای او ضرر داشته باشد، یا زن بدون اجازه شوهر و فرزند با وجود نهی پدر و مادر سفری بروند که بر آنان واجب نباشد، ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، باید نماز را شکسته بخوانند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مخارجی را که برای گندم و جو و خرما و انگور کرده و معمول است که آن مخارج را از خود زراعت میدهند، میتواند از حاصل کسر کند، و چنانچه باقیمانده آن به حد نصاب برسد، باید زکات آن را بدهد، و آنچه معمول نیست از خرمن بدهند، بنابر احتیاط لازم جزء نصاب حساب نمایند، لکن زکات آن واجب نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .جواهراتی که با چند بار غواصی به دست می آیند, اگر مجموع آنها به مقدار نصاب برسد، خمس دارد و چنانچه بین دفعاتْ فاصلهّ طولانی , مانند دو یا سه سال باشد، برای هر دفعه , جداگانه نصاب سنجی می شود و هرکدام که به مقدار نصاب برسد, خمس دارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی چند بار از یک مکا ن گنجی پیدا کند و میان آنها فاصله زیادی نباشد , همه این ها یک گنج شمرده می‌شود که اگر مجمو ع آنها به حدّ نصاب رسید , خمس دارد و اگر فاصله زمانی زیاد و چند سال باشد - که عرفاً هر کاوش را جدا از دیگری حساب می کنند - در این صورت, هریک از دفعات , جداگانه نصاب سنجی می شود که اگر به حدّ نصاب برسد, خمس دارد. اشیای به دست آمده از شکم حیوانات خریده شده
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در ظرفهای متعددی که در یک جا دفن شده مالی پیدا کند که قیمت آن روی هم رفته به حد نصاب برسد، باید خمس آن را داد، ولی اگر گنجهای متعددی در جاهای مختلف پیدا کند هر کدام از آنها که قیمتش به حد نصاب برسد خمس دارد و لازم نیست آنها را روی هم حساب کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر چند نفر به صورت مشارکت، معدنی را استخراج کنند و پس از کسر هزینه های استخراج و تصفیه ماده معدنی , چنانچه مجموع سهام استخراج شده به حد نصاب برسد , ولی سهم هیچ کدام به تنهایی به نصاب نرسد, پرداختن خمس آن واجب نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه طلا و نقره سکه دار رایج را زنها به صورت زینت آلات درآورند و برای زینت از آن استفاده کنند زکات ندارد و هر گاه کسی دارای مقداری طلا و نقره است، اما هیچ کدام از آن دو به اندازه نصاب نیست زکات بر او واجب نمی باشد، هر چند قیمت مجموع آن به حد نصاب برسد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان در چند شهر که فصل آنها با یکدیگر اختلاف دارد و زراعت و میوه آنها در یک وقت به دست نمیآید، گندم یا جو یا خرما یا انگور داشته باشد و همه آنها محصول یک سال حساب شوند، چنانچه چیزی که اوّل میرسد به اندازه نصاب باشد، باید زکات آن را هنگامی که میرسد بدهد و زکات بقیّه را هر وقت به دست آمد ادا نماید و اگر آنچه اوّل میرسد به اندازه نصاب نباشد، چنانچه نداند که مجموع محصول به حد نصاب میرسد یا نه، صبر می‌کند تا بقیّه آن برسد؛ پس اگر همه زراعتها روی هم به مقدار نصاب شوند، زکات آنها واجب است و اگر همه آنها به مقدار نصاب نرسند، زکات آنها واجب نیست و همچنین اگر بداند که مجموع محصول به حد نصاب خواهد رسید و اطمینان داشته باشد که محصول اوّل به واسطه غصب یا آفت و مانند آن از بین نخواهد رفت و یا به فروش نرسیده و یا خورده نخواهد شد، میتواند تا رسیدن بقیّه محصول، پرداخت زکات را به تأخیر بیندازد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان در چند شهر که فصل آن با یکدیگر اختلاف دارد و زراعت و میوه آنها در یک وقت به دست نمیآید گندم یا جو یا انگور داشته باشد و همه آنها محصول یک سال حساب شود، چنانچه چیزی که اوّل میرسد به اندازه نصاب یعنی 288 من و45 مثقال کم باشد، باید زکاْ آن را موقعی که میرسد بدهد وزکاْ بقیّه را هر وقت به دست میآید ادا نماید و اگر آنچه اوّل میرسد به اندازه نصاب نباشد، در صورتی که یقین دارد با آنچه بعد به دست میآید به اندازه نصاب می‌شود باید صبر کند تا محصول بعدی به دست آید، اگر به نصاب رسید زکاْ را بدهد، و اگر یقین ندارد که همه آنها به اندازه نصاب شود، صبر می‌کند تا بقیه آن برسد پس اگر روی هم به مقدار نصاب شود، زکاْ آن واجب است و اگر به مقدار نصاب نشود، زکاْ آن واجب نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر انسان در چند شهر که فصل آنها با یکدیگر اختلاف دارد، یعنی زراعت و میوه آنها در یک وقت به دست نمی آید، گندم یا جو یا خرما و انگور داشته باشد، همه آنها محصول یک سال حساب می شود و چنانچه چیزی که اول می رسد به اندازه نصاب باشد باید زکات آن را بدهد و زکات بقیه را هر وقت به دست آید می پردازد و اگر آنچه اول می رسد به اندازه نصاب نباشد، صبر می کند تا بقیه آن برسد، اگر روی هم رفته به مقدار نصاب شود زکات آن واجب است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان در چند شهر که فصل رسیدن حاصل آنها با یکدیگر اختلاف دارد و زراعت و میوه آنها در یک وقت به دست نمیآید، گندم یا جو یا خرما یا انگور داشته باشد و همه آنها محصول یک سال حساب شود، چنانچه چیزی که اوّل میرسد به اندازه نصاب باشد باید زکات آن را موقعی که میرسد بدهد و زکات بقیّه را وقتی که بدست میآید خواهد داد و اگر آنچه اوّل میرسد به اندازه نصاب نباشد زکات آنها فعلاً واجب نیست، هر چند یقین داشته باشد که با آنچه بعد بدست میآید به اندازه نصاب می‌شود، بلکه صبر می‌کند تا مقدار مجموع محصول به اندازه نصاب برسد و در آن وقت زکات واجب می‌شود.