سال خمسی
يكسال تمام كه از تاريخ شروع به كار يا حصول درآمد، و برای كسانی كه مدت زمانی خمس نپرداخته‌اند، از تاريخ نخستين رسيدگی به حساب اموال آغاز می‌گردد.
در صورتی که روز شروع سال خمسی را ندانم، ولی ماهش را بدانم، آیا می شود به دلخواه، یکی از روزهای همان ماه را اختیار کنم؟
بله، می تواند اوّل ماه را اختیار کند و غیر آن هم مانعی ندارد.
بله، می تواند اوّل ماه را اختیار کند و غیر آن هم مانعی ندارد.
عنوان سوال:
در صورتی که روز شروع سال خمسی را ندانم، ولی ماهش را بدانم، آیا می شود به دلخواه، یکی از روزهای همان ماه را اختیار کنم؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا تعیین سال خمسی به اختیار خود شخص است یا باید ابتدای شروع به کسب را ابتدای سال خود قرار دهد؟
- در سر سال خمسی، قبل از دریافت حقوق ماه قبل، خمس مال خودم را محاسبه کرده و پرداخته ام و بعد از چند روز حقوق ماه قبل را گرفته ام، آیا این حقوق مربوط به سال خمسی آینده است یا باید همین سال محاسبه شود؟
- اگر سال خمسی کسی مثلاً پایان شهریور باشد، آیا لوازم التحریری که برای سال تحصیلی فرزندانش خریداری کرده، خمس دارد یا نه؟
- مقداری پول به کسی قرض دادم تا چند ماه قبل از فرارسیدن سال خمسی ام به من برگرداند، ولی او بعد از سال خمسی برگرداند و من در آن موقع که قرار بود تحویل دهد (قبل از سال خمسی) برای مخارج زندگی ام، به آن پول نیاز داشتم. آیا این پول خمس دارد؟
- سال خمسی شخصی فرا رسیده، آیا می تواند مهریه همسر خود را که عندالمطالبه باید بپردازد جزو قرض حساب کند و از موجودی کسر کند؟ در صورتی که زن بین سال خمسی مهریه خود را مطالبه کند چه طور؟
- شخصی که سال خمسی دارد و مقداری مواد خوراکی را اواخر سال خمسی (مثلاً دو ماه مانده به پایان سال) خریده است، اگر سر سال خمسی بخواهد خمس آن ها را بدهد برای تهیه آن ها در سال بعد برای خوراک خانواده با مشکل مواجه می شود و آن قدر ندارد که از نیاز و خرج زندگیش زیاد بیاید با توجه به این که از زمان خرید آن مواد خوراکی یک سال نگذشته است، آیا خمس آن ها واجب است؟
- کارمندی که سال خمسی او رأس یکی از ماه های شمسی است و به طور عادی حقوق او به زحمت تا پایان ماه کفاف مخارج او را می دهد، اگر حقوق خود را یک یا دو روز قبل از رسیدن سال خمسی دریافت کند، آیا باید خمس آن را بپردازد؟
- آیا معیار جهت معافیت خمس، استفاده کردن وسایل تا مدّت یک سال از تاریخ خرید است یا استفاده کردن از آن ها تا رسیدن به سال خمسی؟ مثلاً اگر برنج بخرد و تا یازده ماه بعد تمام شود ولی سر سال خمسی درآمد کشاورزی او و یا مغازه او پنج ماه بعد باشد، آیا به آن برنج خمس تعلق می گیرد، حتی اگر برای هر حقوق و درآمدی سال جداگانه قرار داده باشد؟
- آیا انسان می تواند سال خمسی هر پولی را که به دستش می رسد جداگانه قرار دهد؛ یعنی برای هر دریافت و درآمدی که به دستش می رسد، یک سال خمسی جداگانه قرار دهد که اگر آن پول در آن سال خرج نشد خمس آن را بدهد یا این که حتما باید یک سال خمسی واحد برای همه درآمدها در همه ماه ها و روزها داشته باشد؟
- شخصی در یک تاریخ مشخّص حقوق می گیرد و همان تاریخ، آخرین روز سال خمسی او است. با سر رسیدن آن تاریخ آیا به حقوق همان ماه که در واقع خرج ماه آینده است خمس تعلّق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] کارمندانی که سر سال خمسی آنها در پایان ماه اسفند است و حقوق خود را پنج روز زودتر از سر سال خمسی می گیرند تا در ماه اول سال جدید مصرف کنند، آیا پرداخت خمس آن واجب است؟
- [آیت الله نوری همدانی] سال خمسی از چه زمانی شروع می‌شود؟ و ملاک یک سال شمسی است یا قمری؟
- [آیت الله خامنه ای] سال خمسی اینجانب اول مهر است با توجه به اینکه معمولاً در شرکت ما تقریباً همیشه حقوق با دو ماه تأخیر پرداخت می شود و هنوز حقوق مرداد و شهریور را نگرفته ایم آیا حقوق این دو ماه که در سال جدید خمسی دریافت می گردد بلافاصله بعد از دریافت، خمس دارد یا اینکه جزء درآمد سال جدید به حساب می آید؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا در روزهای آخر سال، به حقوق ماهیانه که در طول ماه مؤنهی خانواده است، اما چند روزیست که وارد سال خمسی شده و همچنین خرید برنج سال که یک ماه قبل از پایان سال خمسی خریداری شده، خمس تَعَلُّق میگیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] کارمندانی که سرسال خمسی آنها در پایان ماه اسفند است و حقوق خود را پنج روز زودتر از سر سال خمسی دریافت میکنند، آیا پرداخت خمس آن واجب است؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا در روزهای آخر سال، به حقوق ماهیانه که در طول ماه مؤنهی خانواده است، اما چند روزی است که وارد سال خمسی شده و همچنین خرید برنج سال که یک ماه قبل از پایان سال خمسی خریداری شده، خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا در روزهای آخر سال، به حقوق ماهیانه که در طول ماه مؤنهی خانواده است، اما چند روزیست که وارد سال خمسی شده و همچنین خرید برنج سال که یک ماه قبل از پایان سال خمسی خریداری شده، خمس تَعَلُّق میگیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر جهیزیه دختر را نتواند یکجا بخرد و مجبور باشد که بتدریج در طی چند سال تهیه کند در صورتی که سال خمسی مشخصی نداشته باشد؟ و یا سال خمسی را فراموش کرده خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی قبل از سال خمسی اش، مقداری از درآمد خود را به کسی قرض دهد و بعد از گذشت چند ماه از سر سال خمسی خود آن را دریافت کند، این مبلغ چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی سال خمسی دارد و در بین سال گوسفندی خریداری می کند و هنگام سال خمسی گوسفند کوچک است و قابل فروش نیست و پس از چند ماه پس از سال خمسی گوسفند را می فروشد آیا باید خمس آن را بپردازد؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .در اثنای سال خمسی می توانند خمس را بپردازند و در پایان سال خمسی و محاسبه هزینه سال و مشخص شدن مقدار سود و خمس آن , مانده خمس را تأدیه نمایند ; چنانچه مقدار خمسی که در وسط سال پرداخته بیش از مقدار خمسی بود که در پ ایان سال خمسی حسابرسی کرده است، در این صورت, میتواند مقدار زائدی که پرداخت کرده بود را پس بگیرد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی هزینه های سفر حج یا زیارتهای مستحبی یا عروسی فرزند خود را در روزهای پایانی سال خمسی انجام داد که بخشی از این هزینه ها در پایان سال خمسی و بخش دیگر آن در سال جدید انجام شد، آن مقداری که در سال خمسی جاری هزینه می شود، جزء مؤونه همان سال شمرده می‌شود و خمس ندارد . مقداری که در سال جدید هزینه می شود، مربوط به محاسبات سال جدید است. خمس مطلق درآمد
- [آیت الله مظاهری] پولی را که انسان جهت خرید خانه یا تلفن یا ماشین و مانند اینها پرداخت میکند اگر از درآمد همان سال باشد و به آن نیاز متعارف داشته باشد، و سال خمسی هم داشته باشد، خمس ندارد. ولی اگر از درآمد همان سال نباشد، یا سال خمسی نداشته باشد، یا اگر سال خمسی دارد تا سَرِ سال خمسی به او تحویل ندهند و سال بعد تحویل دهند، باید خمس آن را بدهد، مگر آن پول خمس نداشته باشد نظیر مهریه، یا ارث و مانند اینها.
- [آیت الله اردبیلی] در بیمه علاوه بر شرایطی از قبیل بلوغ و عقل و اختیار و غیر آنها که در سایر عقود لازم است، چند شرط معتبر است: اوّل: تعیین موضوع بیمه که شخص، مغازه، کشتی، اتومبیل یا هواپیما است. دوم: تعیین دو طرف عقد که اشخاص یا مؤسسات یا شرکتها یا دولت هستند. سوم: تعیین مبلغی که باید بپردازند.چهارم: تعیین اقساطی که باید آن را بپردازند و تعیین زمان اقساط.پنجم: تعیین زمان شروع و پایان بیمه که مثلاً از اوّل فلان ماه یا سال تا چند ماه یا چند سال است.ششم: تعیین خطرهایی که موجب خسارت میشوند مثل حریق، غرق، سرقت، وفات یا بیماری و میتوان کلّیّه آفاتی را که موجب خسارت میشوند، قرارداد کرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] چنانچه در مسأله 1865 گفته شد زکات طلا و نقره در صورتی واجب می‌شود که انسان یازده ماه کامل قمری مالک مقدار نصاب باشد و اگر در بین یازده ماه طلا و نقره او از نصاب اوّل کمتر شود، زکات بر او واجب نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که درآمد اضافی ندارد نیاز به قرار دادن سال خمسی ندارد.
- [آیت الله سیستانی] وقت شروع در نماز آیات برای کسوف و خسوف، موقعی است که خورشید یا ماه شروع به گرفتن میکند، و تا زمانی که به حالت طبیعی برنگشته ادامه دارد (اگرچه بهتر آن است که بهقدری تأخیر نیندازند که شروع به باز شدن کند)، ولی تمام کردن نماز آیات را میتوان تا بعد از باز شدن خورشید، یا ماه تأخیر انداخت.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مالی را که خرج سفر حج و زیارتهای دیگر می کند اگر مانند مرکب سواری باشد که عین آن باقی است و از منفعت آن استفاده شده، از مخارج سالی حساب می شود که در آن سال شروع به مسافرت کرده اگر چه سفر او تا مقداری از سال بعد طول بکشد، ولی اگر مثل خوراکی ها از بین رفتنی باشد باید خمس مقداری را که سر سال خمسی باقی مانده بدهد.
- [آیت الله مظاهری] پولی را که انسان جهت ثبت نام حجّ یا عمره و مانند اینها میپردازد، اگر در همان سال برود و سال خمسی هم داشته باشد، خمس ندارد. ولی اگر در همان سال نرود و یا سال خمسی نداشته باشد باید خمس آن را بدهد مگر آن پول خمس نداشته باشد نظیر مهریه یا ارث و مانند اینها.
- [آیت الله اردبیلی] وقت نماز آیات در خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی از وقتی است که خورشید یا ماه شروع به گرفتن میکند و بنابر احتیاط واجب، نباید نماز آیات را به قدری تأخیر بیندازد که خورشید یا ماه شروع به باز شدن کند.