احتیاج
حاجت در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.
خانم ها معمولاً بر اساس احتیاج به لباس، مقداری پارچه می خرند که در موقع فراغت لباس تهیه کنند که به علّت اشتغالات جنبی موفق به دوختن لباس نمی شوند و سال بر آن می گذرد. آیا آن پارچه ها خمس دارد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، چه کسی باید خمس را بدهد؟
آن چه در طول سال مصرف نشده، باید خمس آن داده شود و باید مالک پارچه ها خمس بدهد؛ مگر آن که مورد نیاز بالفعل بوده و مانع از دوخت آن پیش آمده باشد.
آن چه در طول سال مصرف نشده، باید خمس آن داده شود و باید مالک پارچه ها خمس بدهد؛ مگر آن که مورد نیاز بالفعل بوده و مانع از دوخت آن پیش آمده باشد.
عنوان سوال:
خانم ها معمولاً بر اساس احتیاج به لباس، مقداری پارچه می خرند که در موقع فراغت لباس تهیه کنند که به علّت اشتغالات جنبی موفق به دوختن لباس نمی شوند و سال بر آن می گذرد. آیا آن پارچه ها خمس دارد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، چه کسی باید خمس را بدهد؟
پاسخ:
آن چه در طول سال مصرف نشده، باید خمس آن داده شود و باید مالک پارچه ها خمس بدهد؛ مگر آن که مورد نیاز بالفعل بوده و مانع از دوخت آن پیش آمده باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] زمینی را به قصد ساخت باغ خریداری نموده ام که تاکنون موفق به ساخت آن نشده ام، در صورت رسیدن سال خمسی آیا شامل خمس خواهد شد و در صورت مثبت بودن پاسخ، خمس آن چگونه محاسبه خواهد شد؟
- [آیت الله خوئی] زیدی اتومبیل داشته که سرمایه کسبش بوده وسط سالش میفروشد که تبدیل به اتومبیل دیگر نماید سر سال خمس آن میرسد با توجه به آنکه مقداری از پول ماشین مطابق خرج سالش جزو سرمایه نموده چون مورد احتیاج بوده، حال که فروخته باید خمس بدهد یا نه؟ با آن که احتیاج به وسیله کسب دارد.
- [آیت الله خوئی] معمولاً در این محل جهیزیه را سال به سال تدریجاً تهیه میکنند بعداً به دخترشان میدهند به اندازه شؤونات خودشان از منافع بین سال و این خمس ندارد معلوم، و لکن آن دختر در منزل شوهر بعضی از آنها را در ایام سال همیشه لازم دارد و کارش میزند و بعضی از آنها را در سالهای بعد و موقع احتیاج کارش میزند و بسا می‌شود که لباسی است که بعد از دو سال یا بیشتر لازم می‌شود، یا بسا می‌شود که یک مرتبه میپوشد و کنار میگذارد که مورد احتیاجش بپوشد یا از قبیل لباس بچهگانه که هر موقع بچهدار شد به او بپوشاند در این صورت خمس تعلّق میگیرد و این دختر باید بدهد یا خیر؟ و دیگر اینکه چنانچه پدر و مادر جنس خمس داده را اگر به اولادشان بدهند به عنوان جهیزیه یا غیر جهیزیه آیا در ید آنها هم دو مرتبه خمس تعلق میگیرد یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] بنده در استخدام دولت هستم، ماه به ماه حقوق مرا در بانک به حساب من میریزند و من در موقع احتیاج، از بانک میگیرم و خرج میکنم و غالبا مقداری اضافه میماند. آیا در آخر سال لازم است از بانک بپرسم و خمس آن را بدهم یا تا نگرفتهام، دادن خمس لازم نیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر خانه کوچکی دارد که تا کنون از آن استفاده میکرده و حال بر اساس نیاز خانه وسیعتری تهیه کرده و خانه کوچک را اجاره میدهد تا چند سال دیگر که فرزندش ازدواج کرد به او بدهد آیا این خانه مورد تعلّق خمس است؟
- [سایر] طبق فتوا به پولی که جهت گرفتن وام مسکن در بانک گذاشته می شود و چندین سال از آن می گذرد، خمس تعلق می گیرد. از طرف دیگر برای کسی که از درآمد خود زمینی خریده است که تا چند سال آینده آن را بسازد و در آن زندگی کند یا کسی که خانه ای را به تدریج و طی چند سال برای زندگی خودش می سازد، مطابق فتوا هیچ خمسی تعلق نمی گیرد. بر اساس این احکام، بنده که توانایی خرید یک زمین یک جا را ندارم و برای خرید مسکن شخصی لازم است حتماً با پس انداز اندک مال در بانک وام تهیه کنم، باید خمس پس اندازم را بدهم، ولی کسی که توانمند است و نیازی به گرفتن وام ندارد، لازم نیست خمس بدهد. ساخت تدریجی ساختمان برای فردی که توانایی مالی دارد از حیث گذشت سال چه تفاوتی با پس انداز اندک مال فردی که توانایی ندارد زمینی بخرد، دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اینجانب برای دخترم دفترچه حساب پس انداز بانکی باز کرده ام و هرماه مقداری پول به حساب آن واریز می کنم تا پس از گذشت چند سال که موقع ازدواج او فرا می رسد برایش جهیزیه و لوازم زندگی تهیه کنم. آیا به این پول خمس تعلّق می گیرد؟ و اگر از طرف بانک سودی مشروع به این پول تعلق بگیرد، آیا متعلّق خمس است؟
- [آیت الله اردبیلی] این جانب حدود چهار سال قبل ازدواج نمودم و کل اموال ما مقداری جهیزیه و پول و طلای متعلّق به خانم بنده است که اگر بخواهیم آنها را بفروشیم، زندگی ما فلج می‌شود، و بیش از دو میلیون تومان از ما نمیخرند؛ ولی اگر بخواهیم آنها را دوباره تهیه کنیم، چندین برابر، باید پول پرداخت کنیم. اکنون ما قدرت پرداخت خمس این اموال را نداریم. برای این که این اموال، طیّب و حلال و پاک شود، چه باید بکنیم؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی حسابی را افتتاح کرده و آن را مخصوص امر زیارت قرار داده و با توجه به وضعیت شغلی و مالی، امکان پرداخت یک جای هزینه مثلاً حجّ تمتّع را ندارد؛ ولی ممکن است به مرور زمان از این طریق مستطیع شود. با این فرض، پاسخ سؤالات زیر را بیان کنید. الف. آیا به این حساب او خمس تعلّق میگیرد؟ ب. در صورت تعلّق خمس، زمان پرداخت آن چه موقع است؟ آیا هنگام سر رسید سال خمسی یا هنگام گذشت یک سال از افتتاح این حساب یا هنگام سفر زیارتی؟ ج. در صورت تعلّق خمس به این وجوه، آیا خمس به همه آن تعلّق میگیرد یا به مقداری که برای سفر مورد نیاز است؟ د. در صورت فوت صاحب حساب، آیا به پول باقی مانده در این حساب که به ورثه منتقل شده است، خمس تعلّق میگیرد یا خیر؟
- [سایر] نظر استاد آیت الله هادوی در رابطه با حکم خمس در صورت تورم چیست؟ اگر کسی خمس داراییش را بدهد، مثلاً خانه یا هر چیز دیگری را بخرد و بعد از چند سال بفروشد، حتی اگر ارزش واقعی آن اضافه نشده باشد، ارزش ریالی آن اضافه می شود و علت آن هم پایین آمدن ارزش ریال است نه ارزش آن شیء؛ اما از آن رو که ارزش دارایی را با ریال و یا پول واحد هر کشوری مقایسه می کنند دارایی های او زیاد شده است و باید از مقداری که به ارزش پولی آن اضافه شده خمس بدهد. سؤال این است که آیا می توان به جای محاسبه ارزش دارایی با پول واحد ایران ارزش آن را بر اساس واحد دیگری مثلاً پول سایر کشورها و یا طلا برآورد نمود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان نتواند یک جا جهیزیه دختر را تهیه کند و مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه نماید یا در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه میکنند گرچه تهیه نکردن آن عیب نباشد چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد خمس آن را لازم نیست بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیّه دختر را تهیّه میکند، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیّه بخرد، خمس آن را نباید بدهد و اگر از منافع آن سال در سال بعد جهیزیّه تهیّه نماید، باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان در شهری باشد که معمولا هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه می کنند؛ چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه ای بخرد و از شانش هم زیاد نباشد؛ بنا بر احتیاط لازم خمس آن را بدهد و اگر از شانش زیاد باشد یا از منافع آن سال در سال بعد جهیزیه تهیه نماید؛ باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه میکنند، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد، خمس آن را نباید بدهد و اگر از منافع آن سال در سال بعد جهیزیه تهیه نماید، باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان در شهری باشد که معمولًا هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیّه میکنند، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیهای بخرد و از شأنش زیاد نباشد خمس آن را لازم نیست بدهد. و اگر از شأنش زیاد باشد یا از منافع آن سال در سال بعد جهیزیه تهیّه نماید، باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان نتواند یک جا جهیزیّه دختر را تهیه کند و مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه نماید و یا در شهری باشد که معمولا هر سال مقداری از جهیزیّه دختر را تهیه می کنند و تهیه آن مورد حاجت باشد چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیّه بخرد خمس آن را لازم نیست بدهد و همین طور اگر برای تهیه جهیزیه مجبور باشد پول پس انداز کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان در منطقه ای باشد که معمولاً جهیزیّة دختر را به تدریج تهیّه می کنند به این معنا هر سال مقداری از آن را تهیّه می کنند چنانچه در بین سال از منافع آن جهیزیّه ای بخرد و از شأنش زیاد نباشد لازم نیست خمس آن را بدهد ولی اگر از شأنش زیاد باشد یا از منافع آن سال در سال بعد جهیزیّه تهیّه کند ، لازم است خمس آن را بدهد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از بدستآوردن منفعت گذشته، باید خمس آن چیز را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به طور متعارف به آنها احتیاج دارد تهیّه کرده، پس اگر بداند در بین سالی که در آن سال فایده برده آنها را خریده لازم نیست خمس آنها را بدهد. همچنین است اگر بعد از آن سال خریده ولی برای تهیّه آن لازم بوده فایدهای را که برده کنار بگذارد؛ و اگر وضعیّت مال وی مشخّص نباشد، بنا بر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان در شهری باشد که معمولا هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه می کنند در صورتی که ان شخص نتواند در غیر این صورت جهیزیه را تهیه کند و ندادن جهیزیه منافی شان او باشد چنانچه در بین سال از منافع ان سال جهیزیه بخرد خمس ندارد و اگر از منافع ان سال در سال بعد جهیزیه تهیه نماید باید خمس ان را بدهد
- [آیت الله سیستانی] اگر متعارف چنین باشد که انسان جهیزیه دخترش را در سالهای متعدد تدریجاً تهیه کند ، و تهیه نکردن جهیزیه منافی شأنش باشد هر چند از جهت اینکه نتواند در وقتش تهیه کند ، اگر در بین سال از منافع آن سال مقداری جهیزیه بخرد که از شأنش زیاد نباشد ، و عرفاً تهیه آن مقدار در یک سال جزء مصارف سالیانه متعارف او شمرده شود ، خمس آن را لازم نیست بدهد ، و اگر از شأنش زیاد باشد ، یا از منافع آن سال در سال بعد جهیزیه تهیه نماید ، باید خمس آن را بدهد .