فرزند
فرزند به معنای بچه و آنکه از دیگری زاده شده است.
آیا پول و خوراک و پوشاکی که پدر به فرزند خود به عنوان کمک هزینه ی تحصیلی یا هر عنوان دیگر می دهد خمس دارد یا خیر؟
احکام هبه را دارد که در زاید بر مؤونه خمس دارد، علی الاحوط.
احکام هبه را دارد که در زاید بر مؤونه خمس دارد، علی الاحوط.
عنوان سوال:
آیا پول و خوراک و پوشاکی که پدر به فرزند خود به عنوان کمک هزینه ی تحصیلی یا هر عنوان دیگر می دهد خمس دارد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- دانشجویی که برای تأمین هزینه ی تحصیلی خود مدّتی سر کار می رود، آیا خمس درآمد خود را باید بپردازد؟
- آیا به کمک هزینه ای که از سوی دانشگاه به دانشجویان داده می شود، خمس تعلّق می گیرد؟
- طلبه ای که علاوه بر شهریه، مبالغی را پدر به او کمک می کند. آیا فطریه این فرزند، بر پدر واجب است یا خیر؟
- پدری مقداری پول به فرزندش بخشیده است ولی می گوید باید در دست خودم باقی بماند تا موقعی که مناسب بدانم به تو بدهم. آیا سر سال که شد، خمس آن بر فرزند است یا پدر؟
- پدر و مادرم وضع مناسبی ندارند، آیا می توانم مبلغی از سهم امام علیه السّلام را به آن ها کمک کنم؟
- آیا جهت کمک به داماد مستضعف می توان به او قرض داد و آیا به این پول خمس تعلّق می گیرد؟
- نفقه فرزندان تا چه سنی بر عهده پدر می باشد؟ اگر مردی بخواهد از درآمد غیر حلال، هزینه ی زندگی همسر و فرزندانش را بدهد، آن ها می توانند از این پول استفاده کنند؟
- اگر پدر و مادری یا فقط پدر مخالف با تحصیل علوم دینی فرزند باشند و فرزند هم استعداد و علاقه داشته باشد، وظیفه چیست؟
- تراکتور و اتومبیلی که برای کسب و کار خریداری شده و خمس آن پرداخت نشده و برای امرار معاش مورد نیاز است و صاحب آن، آن قدر ندارد که خمس آن را پرداخت کند، اگر به علت نیاز و ضرورتی آن را بفروشد و پول آن را صرف آن نیاز کند (مثل ازدواج فرزند و تهیه منزل و...) تکلیف خمس او چه می شود؟ اصلاً آیا او اجازه استفاده از آن پول خمس نداده را دارد؟
- آیا با پولی که پدر و مادرم بابت مخارج تحصیلی به من می پردازند، می توانم وسایل زندگی برای آینده ام خریداری نمایم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیاپرداخت خمس کمک هزینه تحصیلی که در دانشگاه به دانشجویان ممتاز تعلق می گیرد در صورتی که یک سال از آن بگذرد واجب است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] به وام دانشجویی که به افراد به عنوان کمک هزینه تحصیلی داده می شود و بعد از فارغ التحصیل شدن پس گرفته می شود، آیا خمس تعلّق می گیرد؟
- [سایر] کسی که جهت تأمین هزینه تحصیل فرزند پول در بانک گذاشته، آیا بعد از یک سال به آن خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دانشجویی که برای تأمین هزینه تحصیلی خود مدتی سر کار می رود، آیا خمس درآمد خود را باید بپردازد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر پدر هزینه درمان دندان فرزند را نمی دهد آیا می توان از زکات به ایشان پرداخت کرد؟
- [سایر] آیا به پولی که در مدت تحصیل در دانشگاه به عنوان کمک هزینه دریافت میشود، خمس تعلق میگیرد؟
- [سایر] با توجه به واجب النفقه بودن فرزند، آیا پدر می تواند از اموال فرزند محجور و دیوانه اش جهت تامین نیازهای روزمره او (مانند خوراک و پوشاک) استفاده نماید؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا هزینه تعمیر منزل که از پول بین سال تأمین میشود، مشمول خمس میشود؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا هزینه تعمیر منزل که از پول بین سال تأمین میشود، مشمول خمس میشود؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا هزینه تعمیر منزل که از پول بین سال تأمین میشود، مشمول خمس میشود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مخارج سیّدی که زوجه انسان نیست بر انسان واجب باشد، بنابر احتیاط واجب، نمیتواند خوراک و پوشاک او را از خمس بدهد؛ ولی اگر مقداری خمس ملک او کند که به مصرف دیگری غیر مخارج خودش که بر خمس دهنده واجب است برساند مانعی ندارد.
- اگر پدر، خانه و زمین و امثال آن را به فرزند خود ببخشد و در زمان حیاتش تحویل او داده باشد، آن مال ملک فرزند شده و پدر بعد از آن حق رجوع نداشته و ورثه هم بعد از فوت پدر در آن حقی ندارند.
- آنچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خوراک، پوشاک، خرید اثاثیه، خریدِ منزل، جهیزیه دختر، عروسی، زیارت و مانند اینها میرساند، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد و زیادهروی هم نکرده باشد، خمس ندارد.
- زنی که به عقد موقت به نکاح مردی درآمده از مرد ارث نمی برد و مرد نیز از او ارث نمی برد اما ارث بین پدر و فرزند یا مادر و فرزند ثابت است.
- هرگاه در شهر خودش مستحقی نباشد، ولی احتمال دهد که پیدا شود، اگرچه نگهداری خمس تا پیدا شدن مستحق ممکن باشد، میتواند خمس را به شهر دیگر ببرد و چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکند و تلف شود، لازم نیست چیزی بدهد، ولی نمیتواند هزینه بردن آن را از خمس بردارد.
- اگر در شهر سیّد مستحقی نباشد و احتمال هم ندهد که پیدا شود، یا نگهداری خمس تا پیدا شدن مستحق ممکن نباشد، باید خمس را به شهر دیگری ببرد و به مستحق برساند و هزینه بردن خمس، بنابر اظهر از خمس برداشته میشود؛ اگرچه خلاف احتیاط است، و اگر خمس از بین برود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی کرده، باید عوض آن را بدهد و اگر کوتاهی نکرده، چیزی بر او واجب نیست.
- نصاب معدن 15 مثقال معمولی طلای سکهدار است، یعنی اگر قیمت چیزی را که از معدن بیرون آورده، بعد از کم کردن هزینه اخراج به 15 مثقال طلای سکهدار برسد، باید خمس آن را بدهد.
- اگر با عین پولی که خمس یا زکات آن را نداده لباس بخرد، تا زمانی که از پول دیگری خمس یا زکات آن را نداده است، نماز خواندن در آن لباس حرام و بنابر احتیاط باطل است. شرط سوم:
- اگر چند نفر با شراکت، معدن را استخراج کنند، چنانچه بعد از کسر هزینه استخراج، نصیب هر کدام به حد نصاب برسد، باید خمس آن را بدهند؛ و بنابر احتیاط واجب، اگر نصیب مجموع همه به حد نصاب برسد، باید هرکدام خمس نصیب خود را بدهد.
- لازم نیست که معدن یکی باشد، بلکه اگر متعدد هم باشد و درآمد مجموع بعد از کسر هزینه به حد نصاب برسد خمس دارد و همچنین لازم نیست که معدن از یک نوع باشد، بلکه اگر از چند نوع هم باشد، خمس واجب است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .مکلّف نمیتواند سهم ساداتِ مال خود را، به افراد واجبالنفقه خود مانند پدر، مادر، جدّ ،جدّه، فرزند و نوه بپردازد.
- [آیت الله جوادی آملی] .همسرِ فرزند و شوهر دختر، واجب النفقه افراد شمرده نمیشوند, بنابراین می توان هزینه های این ها را در صورتی که سید فقیر باشند، از خمس(سهم سادات) مال خود پرداخت کرد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی هزینه های سفر حج یا زیارتهای مستحبی یا عروسی فرزند خود را در روزهای پایانی سال خمسی انجام داد که بخشی از این هزینه ها در پایان سال خمسی و بخش دیگر آن در سال جدید انجام شد، آن مقداری که در سال خمسی جاری هزینه می شود، جزء مؤونه همان سال شمرده میشود و خمس ندارد . مقداری که در سال جدید هزینه می شود، مربوط به محاسبات سال جدید است. خمس مطلق درآمد
- [آیت الله جوادی آملی] .به سید فقیر بیش از مقد ار هزینه سالانه نمیتوان خمس (سهم سادات) داد؛ ولی میتوان از خمس برای سادات فقیر، مسکن و لوازم زندگی خرید، هرچند قیمتش چند برابر هزینه یک سال او باشد. جابه جایی خمس و هزینه آن
- [آیت الله مظاهری] به سیّدی که معصیت کار است، اگر خمس دادن کمک به معصیت او باشد، نمیشود خمس داد و به سیّدی هم که آشکارا معصیت میکند، گرچه دادن خمس کمک به معصیت او نباشد. نباید خمس بدهند.
- [آیت الله نوری همدانی] به سیدّی که معصیت کار است ، اگر خمس دادن کمک به معصیّت او باشد ؛ نمی شود خمس داد و به سیدّی هم که آشکارا معصیّت می کند ، اگر چه خمس کمک به معصیّت او نباشد ؛ نباید خمس بدهند .
- [آیت الله وحید خراسانی] انچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خوراک و پوشاک و اثاثیه و خرید منزل و ازدواج فرزند و جهیزیه دختر و زیارت و مانند اینها از اموری که از مخارج ان سال حساب می شود می رسد در صورتی که از شان او زیاد نباشد خمس ندارد
- [آیت الله اردبیلی] مخارج خوراک، پوشاک و مسکن شخص ورشکسته و کسانی که تحت سرپرستی او میباشند با مراعات شئون آنان تا هنگام تقسیم، از اموال او برداشته میشود و اگر بمیرد، هزینه کفن و دفن او بر بدهیهای او مقدّم میباشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی با مال خمس نداده کالایی بخرد، تصرف در آن جایز نیست, بنابراین اگر خانه یا لباسی را با مال خمس نداده بخرد، نمی تواند در آن نماز بخواند، همچنین اگر آب بها را از پول غیر مخمّ س بپردازد، نمیتواند با آن آب وضو بگیرد یا غسل کند , مگر آنکه وجوهی که پرداخت می شود, هزینه خدمات آبرسانی باشد; نه هزینه خود آب.
- [آیت الله جوادی آملی] .در محاسبه و پرداخت خمس، تأخیر از سال مالی جایز نیست؛ ولی زودتر از پایان سال مالی می توان، درآمد و هزینه ها را محاسبه و خمس آن را پرداخت کرد. استثنای هزینه ها