پختن
پختن به معنای طبخ کردن است که از آن به مناسبت در بابهاى طهارت، صلات و نکاح سخن رفته است.
کشاورزی که درخت کاری می کند و بعد از پنج سال قطع می کند و بعضی چوب ها برای پختن غذا و لوازم گرم کننده لازم می شود. آیا بر این ها خمس تعلّق می گیرد؟
آن چوب ها خمس ندارد، اگر در سالی که سود حاصل شده صرف شود.
آن چوب ها خمس ندارد، اگر در سالی که سود حاصل شده صرف شود.
عنوان سوال:
کشاورزی که درخت کاری می کند و بعد از پنج سال قطع می کند و بعضی چوب ها برای پختن غذا و لوازم گرم کننده لازم می شود. آیا بر این ها خمس تعلّق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که سال خمسی نداشته و ماشین سواری و لوازم زندگی خریداری کرده، آیا به این وسایل خمس تعلّق می گیرد؟ و اگر خمس دارد، آیا قیمت فعلی را باید بپردازد یا قیمت خرید را؟
- اشخاصی که سرمایه کسب آن ها غیر مخمَّس بوده و از درآمد آن لوازم زندگی مورد نیاز خود را خریداری کرده اند، آیا به این لوازم زندگی خمس تعلق می گیرد؟
- آیا معیار جهت معافیت خمس، استفاده کردن وسایل تا مدّت یک سال از تاریخ خرید است یا استفاده کردن از آن ها تا رسیدن به سال خمسی؟ مثلاً اگر برنج بخرد و تا یازده ماه بعد تمام شود ولی سر سال خمسی درآمد کشاورزی او و یا مغازه او پنج ماه بعد باشد، آیا به آن برنج خمس تعلق می گیرد، حتی اگر برای هر حقوق و درآمدی سال جداگانه قرار داده باشد؟
- خمس مالی را پرداخت کرده. آیا سال بعد هم به آن مال خمس تعلّق می گیرد؟
- اگر سال خمسی کسی مثلاً پایان شهریور باشد، آیا لوازم التحریری که برای سال تحصیلی فرزندانش خریداری کرده، خمس دارد یا نه؟
- کسانی که در آخر سال خمسی مقداری لوازم التحریر و... که مورد نیازشان در سال آینده است زیاد می آورند، آیا باید خمس آن ها را بدهند؟
- کسی که سال خمسی ندارد و می خواهد خمس اموالش را بدهد. آیا لازم است اوّلین سودی را که به دست آورده، مبدأ سال خمسی خود قرار دهد و بقیه سودها و مخارج را با آن بسنجد؟ یا لازم نیست؛ بلکه فقط خمس اموالی را که یقین دارد الآن خمس به آن ها تعلّق می گیرد پرداخت کند و اموالی را که شک دارد خمس به آن ها تعلق می گیرد یا نه مصالحه نماید و تاریخ مصالحه را اوّل سال خمسی خود قرار دهد؟
- آیا به گوسفندانی که از سرگین آن ها به عنوان کود در کشاورزی و از مو و پشم آن ها برای لباس و فرش و... مورد نیاز زندگی استفاده می کنیم، خمس تعلّق می گیرد؟
- آیا به زمین زراعتی و باغ که از درآمد سال خریداری شوند خمس تعلق می گیرد؟
- آیا انسان می تواند قبل از فرارسیدن سال خمسی برای فرار از خمس، مازاد درآمد خود را برای خرید قالی، یخچال، تلویزیون و سایر لوازم زندگی مصرف کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] مردم بلتستان برای مؤونه خودشان درخت مثمر و غیرمثمر می کارند و بعد از رسیدن زمان قطع درخت غیرمثمر شاخه های آن را قطع می کنند و برای مؤنه خودشان و عیالات و ... استفاده می کنند و اصلش را می گذارند باز همین طور دو سال سه سال و گاهی بیشتر از این می ماند بعد شاخه ها را باز قطع می کنند و خرج می کنند و از میوه درخت مثمر برای مخارج استفاده می کنند آیا بر اینها خمس تعلّق می گیرد و بنابر تعلّق به چه کیفیت باید ادا شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کشاورزی است یک گاو شیرده دارد که از درآمد سال خود خریداری کرده است. آیا به آن خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا به لوازم آرایشی که خانمها تهیه میکنند خمس تعلق میگیرد یا این که لوازم آرایش جزء مؤونه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اول خرداد سال خمسی ماست، آیا باید خمس میوه ای که روی درخت است، را حساب کنیم؟ آیا رسیده بودن یا رسیده نبودن میوه روی درخت شرط تعلق گرفتن یا نگرفتن خمس به آن می باشد؟
- [آیت الله سبحانی] وسائل مصرفی مانند لوازم التحریر که مقداری از آن‌ها در پایان سال خمسی باقی مانده است آیا خمس به آن تعلق می گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] وسائل مصرفی مانند لوازم التحریر که مقداری از آن‌ها در پایان سال خمسی باقی مانده است آیا خمس به آن تعلق می گیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] درخت توتی بر سر کوچهای چندین سال از عمر وقفیت آن میگذرد، اما فعلاً مزاحمتی برای عابرین فراهم نموده، آیا قطع آن جایز می‌باشد تا قیمت چوب آن را به مصرف امور خیریه برسانند یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که سال خمسی نداشته و ماشین سواری و لوازم زندگی خریداری کرده، آیا به این وسایل خمس تعلّق می گیرد؟ و اگر خمس دارد، آیا قیمت فعلی را باید بپردازد یا قیمت خرید را؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی است هم کشاورزی دارد و هم چند رأس دام دارد دامها به حدّ نصاب نمیرسند که زکات آن‌ها را بدهد و دامها نیز معلوفه هستند و حال اگر این شخص بخواهد، خمس مالش را بدهد چه کار باید بکند، آیا به درآمد کشاورزی و درآمد و منفعت دامها خمس تعلّق میگیرد و اگر سال اول خمس داد و سال دوم تعداد دامها تغییر نکرد از نظر عدد ولی از نظر قیمت، آن‌ها بالا رفت آیا بازهم خمس به اضافه قیمت آن‌ها تعلّق میگیرد یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] اینجانب دندانپزشک می باشم، چند سال قبل با پول مخمس مقداری لوازم دندانپزشکی به مبلغ پنج میلیون تومان خریدم و در سال جاری آن‌ها را به مبلغ دو میلیون تومان فروخته و چهار میلیون تومان هم به آن اضافه نموده و لوازم دندانپزشکی جدیدی به مبلغ شش میلیون تومان خریدم حال آیا این لوازم جدید خمس دارد یا نه؟ در صورت وجوب خمس آیا به تمام مبلغ اضافه شده، خمس تعلق می گیرد یا مقدار استهلاکی (سه میلیون) استثنا بوده و بقیه خمس دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در تعلق خمس به سودی که به مال طفل تعلق میگیرد، اشکال است و ظاهر عدم تعلق خمس است به مال طفل، ولی احوط ادای خمس بعد از بلوغ است و وقت تعلق آن گذشتن سال بر اولین سودی است که علم به وقت آن دارد.
- کفن و بُرد یمانی و قبری که از سود بین سال قبل خرید میکنند، وقتی سال بر آن‌ها گذشت، باید خمس آن را بدهند و اگر یک بار خمس آن را بدهند در سالهای بعد خمس تعلّق نمیگیرد.
- اگر کسی در بعضی از موارد مخارج شک کند که جزء مخارج سال هست که مستثنای از خمس است یا نه، و تعیین آن به تحقیق و مانند آن ممکن نباشد، اظهر عدم تعلق خمس در آن مورد است، ولی احتیاط مستحب در ادای خمس می‌باشد.
- نصاب گنج 10? مثقال نقره یا 1? مثقال طلاست؛ یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج بهدست میآورد، بعد از کم کردن هزینه اخراج، به 10? مثقال نقره سکهدار یا 1? مثقال طلای سکهدار برسد، باید خمس آن را بدهد، و در تعلق خمس به گنج نیز گذشتن سال معتبر نیست.
- کسی که خمس مال خود را نداده و فقیر شده، و یا اگر الآن بدهد فقیر می‌شود، همانطور که سایر بدهیها ساقط نمیشود، خمس مال او نیز ساقط نمیشود و باید به حاکم شرع مراجعه کند. * کسی که از اول تکلیف خمس نداده، اگر ملکی بخرد و قیمت آن بالا رود، چنانچه آن ملک را برای ترقی قیمت نخریده باشد، مثلاً زمینی را برای زراعت خریده است، اگر پول آن را بعد از تعلق خمس به فروشنده داده، خمس همان پول را فعلاً باید بدهد و تفاوت ارزش پول را با حاکم مصالحه نماید. و با پرداخت خمس تصرفات قبلی بدون اشکال می‌شود، و اگر آن پول مشکوک در تعلق خمس بوده، احتیاطاً با حاکم مصالحه نماید. * کسی که از اول تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب، چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از خرید آن گذشته، باید خمس آن را بدهد، ولی اثاث خانه و چیزهای دیگری که نیاز داشته و مطابق شأن خود خریده، اگر بداند که از فایده در بین سال خود آن‌ها را خریده، خمس واجب نیست؛ و اگر نداند که از منافع در بین سال خریده یا بعد از گذشت سال، احتیاطاً با حاکم شرع مصالحه نماید.
- پولی را که انسان قرض میدهد، اگر سر سال، موعد وصول آن فرا رسیده باشد و وصول آن بدون عسر، ممکن باشد، به حکم موجودیِ اوست. در غیر این صورت، هر زمان آن را وصول کرد، با تحقق دیگر شرایط، باید خمس آن را بدهد و پولی را که انسان قرض میگیرد به اصل آن، خمس تعلق نمیگیرد، ولی منافع آن به حکم دیگر منافع است.
- سرمایه و آلاتی را که در وقت کسب به آن‌ها و یا تکمیل آن‌ها نیاز دارد، اگر از پولی تهیه کند که باید خمس آن را بدهد، حکم همان پول را دارد، و اگر از پولی مثل ارث تهیه شده باشد خمس ندارد، و اگر از دستمزد کاری که کرده سرمایه یا آن وسایل را تهیه کند، در صورتی که در همان سالِ کسب با آن سرمایه و وسایل، مقصودی عقلایی و متناسب با شأن خود دارد، اصل سرمایه و وسایل خمس ندارد، ولی واجب است خمس سودی که از آن‌ها میبرد بدهد؛ و اینکه گفته شد سرمایه خمس ندارد منظور، آن مقدار از سرمایه است که زندگی مطابق شأن او بدون آن تأمین نمیشود، پس اگر سرمایه زیادتر از این بود آن مقدار زیادتر خمس دارد.
- دیه چند چیز مثل دیه قتل است که مقدار آن در مسئله 2269 گفته شد: 1 اگر دو چشم کسی را کور کند، یا چهار پلک چشم او را از بین ببرد؛ و اگر یک چشم او را کور کند، باید نصف دیه قتل را بدهد. 2 اگر دو گوش کسی را ببُرد، یا کاری کند که هر دو گوش او کر شود؛ و اگر یک گوش او را ببرد یا کر کند، باید نصف دیه قتل را بدهد؛ و اگر نرمه گوش او را ببرد باید ثلث دیه قتل را بدهد. 3 اگر تمام بینی یا نرمه بینی کسی را ببُرد. 4 زبان کسی را از بیخ ببُرد، در صورتی که شخص لال نباشد. 5 تمام دندانهای کسی را از بین ببرد و دیه هر کدام از دوازده دندان جلو دهان که شش عدد بالا و شش عدد پایین می‌باشد، پنجاه مثقال شرعی طلاست و هر مثقال شرعی 18 نخود است، و اگر یکی از شانزده دندان عقب را که هشت عدد آن‌ها بالا و هشت عدد پایین است از بین ببرد، باید 2? مثقال شرعی طلا بدهد. 6 اگر هر دو دست کسی را از مچ جدا کند، و اما اگر یک دست را از مچ جدا کند، باید نصف دیه قتل را بدهد. 7 اگر ده انگشت کسی را ببُرد. و دیه هر انگشت، ده یک (1.10) دیه قتل است. 8 اگر پشت کسی را طوری بشکند که دیگر درست نشود و یا خمیده بماند. 9 اگر هر دو پستان زنی را ببرد، و اما اگر یکی از آن‌ها را ببرد، باید نصف دیه قتل را بدهد. 10 اگر هر دو پای کسی را تا مفصل یا بالاتر، یا همه ده انگشت پا را قطع کند؛ و دیه هر انگشت، ده یک (1.10) دیه قتل است. 11 اگر بیضههای مردی را از بین ببرد و یا آلت مردی کسی را از ختنهگاه یا بیشتر قطع کند، و برای حکم دیه زنها در این مورد باید به کتابهای مفصّل مراجعه شود. 12 اگر طوری به کسی آسیب برساند که عقل او از بین برود. 13 اگر به کسی صدمهای بزند که دیگر بوها را احساس نکند. 14 اگر تمام موی سر و یا موی ریش کسی را از بین ببرد، بهطوریکه دیگر نَرویَد، و اگر موی ریش بعداً برویَد، بنابر اظهر و احوط، یک سوم دیه باید داده شود، و اگر موی سر برویَد باید تفاوت قیمت کسی که بنده است و چنین نقصی پیدا کرده داده شود. 15 شکسته یا کوبیده شدن تمام گردن، بهطوریکه نتواند آن را به طرف دیگر برگرداند. 16 کندن و یا قطع کردن تمام دو استخوان فک بهطوریکه همراه دندانها نباشد (مانند کودک یا پیر که دندان ندارند) وگرنه برای از بین رفتن دندانها دیه جداگانه لازم است. 17 از بین بردن یا قطع نخاع، اگرچه صاحبش بعداً زندگی کند. 18 افضا کردن زن به طوری که دیگر سالم نشود، البته اگر شوهر او بعد از تمام شدن نُه سال زن بهوسیله نزدیکی کردن موجب این کار بشود دیه بر او لازم نیست. 19 اگر دو قسمت برجسته پشت (الیتین) کسی را از بین ببرند. 20 اگر هر دو لب کسی را ببُرند. 21 اگر کاری کنند که شخص دید چشمش از بین برود و یا صدایش بیرون نیاید و صوت او از بین برود و یا مبتلا به بیماری ریزش بول شده و نتواند جلو ادرار خود را بگیرد که در هر یک از این موارد دیه کامل است. و بعضی موارد دیگر نیز موجب دیه کامل می‌شود که به کتابهای مفصل مراجعه شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .تعلّق خمس مانن د زکات نیست که پس از حلول سال، واجب گردد, بلکه با پدید آمدن سود، خمس به آن تعلّق می گیرد, بنابراین اگر کسی تجارت و یا کاری انجام داد و درآمدی به دست آورد، خمس به آن تعلّق میگیرد و می تواند همان زمان خمس آن را بپردازد , نیز می تواند تا پایان سال صبر کرده و هزینههای سال را کسر کند و خمس مانده درآمد را بپردازد. خمس انواع درآمدها
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر درخت بید و چنار و مانند اینها را بکارد، باید هر سال خمس زیادی آن‌ها را بدهد و همچنین اگر مثلاً از شاخه‌های آن که معمولاً هر سال میبرند استفادهای ببرد و به تنهایی یا با منفعتهای دیگر کسبش از مخارج سال او زیاد بیاید، در آخر هر سال باید خمس آن را بدهد، لازم به ذکر است که اگر چند سال خمس را نداده باشد، مجموع زیادی درخت را در این مدّت ملاحظه نموده و خمس آن را میپردازد و پرداخت چیزی بیش از آن لازم نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر درخت بید و چنار و مانند اینها را بکارد در صورتی که خمس انها را داده باشد باید هر سال خمس نمو انها را بدهد و همچنین اگر مثلا از شاخه های درخت که معمولا هر سال می برند استفاده ای ببرد و به تنهایی یا با منفعتهای دیگر کسبش از مخارج سال او زیاد بیاید در اخر هر سال باید خمس انها را بدهد اما در صورتی که خمس ان درخت را نداده و نمو کرده باشد باید خمس اصل درخت و نمو ان خمس و خمس نمو حصه خود را بدهد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر کسی از منافع کسب خود در اثناء سال ملکی بخرد که از لوازم و مخارج سالیانه اش حساب نشود؛ واجب است بعد از تمامی سال؛ خمس آن را بدهد و چنانچه خمس آن را نداد و قیمت آن ملک بالا رفت لازم است خمس مقداری را که آن ملک فعلا ارزش دارد بدهد و همچنین است غیر ملک از فرش و مانند آن.
- [آیت الله خوئی] اگر کسی از منافع کسب خود در اثناء سال ملکی بخرد که از لوازم و مخارج سالیانهاش حساب نشود واجب است بعد از تمامی سال خمس او را بدهد و چنانچه خمس او را نداد و قیمت آن ملک بالا رفت، لازم است خمس مقداری را که آن ملک فعلًا ارزش دارد بدهد و همچنین است غیر ملک از فرش و مانند آن.
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی از منافع کسب خود در اثناء سال چیزی بخرد که از لوازم و مخارج سالیانهاش حساب نشود ، واجب است بعد از تمامی سال ، خمس آن را بدهد ، وچنانچه خمس آن را نداد و قیمت آن چیز بالا رفت ، لازم است خمس مقداری را که آن چیز فعلاً ارزش دارد بدهد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سرمایه (یعنی هر چه انسان برای کسب درآمد از آن استفاده می کند مثل زمین کشاورزی، گاو و گوسفند، ماشین سواری یا مغازه و خانه برای اجاره دادن) تا مقداری که انسان برای امرار معاش خود به آن نیاز دارد خمس ندارد و لو از درآمد سال خود یا از پولی تهیه شده که اگر باقی بماند، خمس به آن تعلق می گیرد.
- [آیت الله جوادی آملی] .بعضی از کارها و درآمدها و هزینه های آن فصلی است مانند صیادی در این صورت, مجموع هزینه و درآمد آن , به لحاظ یک سال محسوب می شود و بعضی از درآمدها در طیّ دو سال است؛ مانند بعضی از زمینهای کشاورزی که یک سال دایر و یک سال بایر است . در صورتی که هزینه دو ساله شرط حصول درآمد باشد , مجموع هزینه های دو سال محسوب می‌شود; وگرنه هزینه خصوص سال درآمد ملحوظ می‌شود. زمان تعلق خمس
- [آیت الله مظاهری] کسیکه خلاف شأنش خانه یا لوازم زندگی و حتّی خوراک و پوشاک تهیه کند مسرف است، و باید خمس آن خانه و لوازم زندگی و مانند آن‌ها را بدهد، و از مؤونه سال حساب نمیشود، و همچنین مترف و مبذّر باید خمس آنچه را اتراف و تبذیر نمودهاند بدهند و نمیتوانند از مؤونه سال حساب کنند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر درخت خرما یا انگور در یک سال دو مرتبه میوه دهد چنانچه روی هم به مقدار نصاب باشد بنابر احتیاط واجب زکات به ان تعلق می گیرد