زندگی
حیات مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.
آیا به گوسفندانی که از سرگین آن ها به عنوان کود در کشاورزی و از مو و پشم آن ها برای لباس و فرش و... مورد نیاز زندگی استفاده می کنیم، خمس تعلّق می گیرد؟
آن چه برای مؤونه ی مورد نیاز نگهداری می شود، حکم سرمایه را دارد و خمس ندارد.
آن چه برای مؤونه ی مورد نیاز نگهداری می شود، حکم سرمایه را دارد و خمس ندارد.
عنوان سوال:
آیا به گوسفندانی که از سرگین آن ها به عنوان کود در کشاورزی و از مو و پشم آن ها برای لباس و فرش و... مورد نیاز زندگی استفاده می کنیم، خمس تعلّق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اشخاصی که سرمایه کسب آن ها غیر مخمَّس بوده و از درآمد آن لوازم زندگی مورد نیاز خود را خریداری کرده اند، آیا به این لوازم زندگی خمس تعلق می گیرد؟
- آیا زمین های کشاورزی که پول فروش محصول آن به اندازه مایحتاج و مخارج زندگی صاحب آن می باشد خمس دارد؟ کیفیت خمس آن چگونه است؟
- شخصی تعدادی گوسفند برای استفاده زندگی خود دارد، حال اگر از بچه و پشم آن ها در غیر مؤونه استفاده کند، آیا خمس گوسفندان را باید بپردازد؟
- کشاورزی که درخت کاری می کند و بعد از پنج سال قطع می کند و بعضی چوب ها برای پختن غذا و لوازم گرم کننده لازم می شود. آیا بر این ها خمس تعلّق می گیرد؟
- اگر بنابر نیاز، اتومبیل سواری را بفروشد و پول آن را قبل از سال خمسی در موارد دیگر مصرف کند، آیا خمس تعلّق می گیرد؟
- آیا به اشیا و اجناسی مثل لباس و جانماز و تسبیح و مهر و... که در طول سال مورد استفاده قرار نگرفته، خمس تعلق می گیرد؟
- اینجانب دارای خانه ای هستم که آن را اجاره داده ام و برای افزایش اجاره بهای آن، تعمیراتی مانند: سنگ کاری و رنگ و... در آن انجام داده ام در حالی که به اجاره بهای آن برای مخارج زندگی نیاز دارم، آیا به پولی که صرف تعمیرات و نوسازی کرده ام خمس تعلق می گیرد؟
- شخصی از درآمد سال خود یک دستگاه اتومبیل سواری که مورد نیاز زندگی او بوده خریداری کرده و در همان سال آن را به فروش رسانده و اتومبیل گران تری خریده و بقیه ی پول آن را از درآمد همان سال پرداخت کرده است. آیا بر این اتومبیل ها خمس تعلّق می گیرد؟
- آیا به وسایلی که انسان قبلاً از آن ها استفاده کرده و مستعمل است، مانند کفش زمستانی، لباس های مختلف و لباس های کهنه ای که قصد استفاده از آن ها را ندارد، خمس تعلق می گیرد؟
- آیا به پارچه ای که شوهر جهت تهیه لباس برای همسرش خریداری می کند و سال بر آن می گذرد، خمس تعلّق می گیرد؟ در صورتی که پاسخ مثبت باشد، چه کسی باید خمس را بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] چنانچه قسمتی از لوازم زندگی مورد نیاز خود را بفروشیم و با آن ابزار کار تهیه نماییم. آیا به پول آن خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر وسائل و چیزهای مورد نیاز زندگی مانند ماشین، موتور، فرش که خمس آن داده نشده است، فروخته شود، آیا پس از فروش باید خمس آنها فوراً پرداخت شود؟
- [آیت الله سبحانی] آیا به وسائل زندگی مانند لباس و غیره که مدتی از آنها استفاده شده و سپس بدون استفاده مانده است، خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اشخاصی که سرمایه کسب آنها غیر مخمس بوده و از درآمد آن لوازم زندگی مورد نیاز خود را خریداری کرده اند، آیا به این لوازم زندگی نیز خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] اشخاصی که سرمایه آنها غیر مخمّس بوده است و از درآمد آن، لوازم مورد نیاز زندگی خود را خریداری کردهاند، آیا به این لوازم زندگی نیز خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کشاورزی که سال خمسی داشته مقداری از محصول کشاورزی خود را برای بذر کنار می گذارد و مقداری هم از بازار تهیه می کند، آیا پس از رسیدن سال خمسی، خمس به آنها تعلق می گیرد؟ و آیا در تعلق خمس فرقی بین دو صورت می باشد؟ و نیز آیا قیمت خرید را باید حساب کند یا قیمت روز محاسبه را؟
- [آیت الله نوری همدانی] در شهر ما مرسوم شده که جهیزیه را (معمولاً اقلام گران قیمت مثل فرش و کمد و...) را مرد تهیه میکند آیا اگر شخص وسیلهای به قصد وسایل زندگی آیندهاش خریداری نماید به آن خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کود شیمیایی (سفید و سیاه) اگر نجس شود آیا لباس و بدن را نجس میکند یا خیر؟ و در صورت نجاست اگر تا به حال نمیدانسته آیا نمازها و روزههای گذشته نیاز به اعاده دارد یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که لباس نمازگزار از پنبه یا کتان باشد، در جایی که بر فرض تقیّه سجده بر فرش صحیح است، چنانچه بتواند بدون محذور، بر لباس خود سجده کند، آیا سجده بر فرش که از پشم یا مواد پلاستیکی است، مجزی است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کشاورزی است یک گاو شیرده دارد که از درآمد سال خود خریداری کرده است. آیا به آن خمس تعلّق می گیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- لباس نمازگزار باید از اجزای حیوان مردهای که خون جهنده دارد نباشد، ولی اگر از اجزای حیوان حلالگوشت مردهای که مانند ماهی، خون جهنده ندارد، لباس تهیه کند، نماز در آن مانعی ندارد. (???) اگر چیزی از مردار حلالگوشت مانند مو و پشم که روح ندارد، همراه نمازگزار باشد، یا با لباسی که از آنها تهیه کردهاند نماز بخواند، نمازش صحیح است. شرط چهارم:
- کسی که خمس مال خود را نداده و فقیر شده، و یا اگر الآن بدهد فقیر میشود، همانطور که سایر بدهیها ساقط نمیشود، خمس مال او نیز ساقط نمیشود و باید به حاکم شرع مراجعه کند. * کسی که از اول تکلیف خمس نداده، اگر ملکی بخرد و قیمت آن بالا رود، چنانچه آن ملک را برای ترقی قیمت نخریده باشد، مثلاً زمینی را برای زراعت خریده است، اگر پول آن را بعد از تعلق خمس به فروشنده داده، خمس همان پول را فعلاً باید بدهد و تفاوت ارزش پول را با حاکم مصالحه نماید. و با پرداخت خمس تصرفات قبلی بدون اشکال میشود، و اگر آن پول مشکوک در تعلق خمس بوده، احتیاطاً با حاکم مصالحه نماید. * کسی که از اول تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب، چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از خرید آن گذشته، باید خمس آن را بدهد، ولی اثاث خانه و چیزهای دیگری که نیاز داشته و مطابق شأن خود خریده، اگر بداند که از فایده در بین سال خود آنها را خریده، خمس واجب نیست؛ و اگر نداند که از منافع در بین سال خریده یا بعد از گذشت سال، احتیاطاً با حاکم شرع مصالحه نماید.
- سرمایه و آلاتی را که در وقت کسب به آنها و یا تکمیل آنها نیاز دارد، اگر از پولی تهیه کند که باید خمس آن را بدهد، حکم همان پول را دارد، و اگر از پولی مثل ارث تهیه شده باشد خمس ندارد، و اگر از دستمزد کاری که کرده سرمایه یا آن وسایل را تهیه کند، در صورتی که در همان سالِ کسب با آن سرمایه و وسایل، مقصودی عقلایی و متناسب با شأن خود دارد، اصل سرمایه و وسایل خمس ندارد، ولی واجب است خمس سودی که از آنها میبرد بدهد؛ و اینکه گفته شد سرمایه خمس ندارد منظور، آن مقدار از سرمایه است که زندگی مطابق شأن او بدون آن تأمین نمیشود، پس اگر سرمایه زیادتر از این بود آن مقدار زیادتر خمس دارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] نمازگزار باید از اجزای مردار چیزی همراه نداشته باشد هرچند به صورت لباس هم نباشد اما اجزایی که مانند مو و پشم بی روح است مانعی ندارد، مثلاً می توان از مو و پشم مردار حلال گوشت لباس تهیه کرد و با آن نماز خواند.
- [آیت الله مظاهری] اگر از چیزی مانند مو و پشم حیوان مرده که روح ندارد لباس تهیه کرده باشند نماز خواندن در آن اشکال ندارد و همچنین اگر چیزی از آن مانند گوشت و پوست و مو و پشم و استخوان همراه نمازگزار باشد مانعی ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .لباس نمازگزار باید از اجزای حیوان حرام گوشت نباشد؛ خواه دارای خون جهنده باشد یا نه و خواه آن جزء دارای روح باشد, مانند گوشت و پوست یا نباشد , مانند پشم، مو، کرک، استخوان و ... و خواه در صورت تذکیهپذیری ذبح شده باشد یا نه و خواه به صورت لباس نمازگزار باشد یا همراه او; خواه زیاد باشد یا اندک مانند یک مو.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سرمایه (یعنی هر چه انسان برای کسب درآمد از آن استفاده می کند مثل زمین کشاورزی، گاو و گوسفند، ماشین سواری یا مغازه و خانه برای اجاره دادن) تا مقداری که انسان برای امرار معاش خود به آن نیاز دارد خمس ندارد و لو از درآمد سال خود یا از پولی تهیه شده که اگر باقی بماند، خمس به آن تعلق می گیرد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر لباس نمازگزار یا همراه او , چیزی از مردار حلال گوشت باشد که روح ندارد, مانند مو، پشم، کرک، پر، استخوان، شاخ، دندان و... نماز او صحیح است. شرط چهارم: اجزای حیوان حرامگوشت نبودن
- [آیت الله سبحانی] لباس های متعدّد و همچنین انگشتر و زیورآلات و وسایل مختلف زندگی، اگر همه آنها مورد نیاز و در حدّ شأن او باشد و از درآمد همان سال تهیّه شده باشد خمس ندارد، ولی اگر زاید بر نیاز و شأن باشد، مقدار زیادی، خمس دارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در اثناء سال وسایل مورد نیاز خود را بخرد خمس ندارد و اگر بعداً از آن وسائل بی نیاز شود خمس دادن آن لازم نیست، همچنین زیور آلات زنانه اگر بعد از گذشتن سن و سالی از زن، مورد نیازش نباشد خمس به آن تعلق نمی گیرد، ولی احتیاط مستحب آن است که خمس این وسایل یا زیورآلات را بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] سرمایهای که مورد نیاز انسان است و با کمتر از آن زندگی او در حدّ آبرو و شؤونش اداره نمیشود خمس ندارد، یعنی میتواند از درآمد خود برداشته و جزء سرمایه کند، همچنین است اموالی که برای تأمین مخارج آتیه زندگی خود، پسانداز میکند ولی اگر با پرداختن خمس این اموال، مشکلی در اداره زندگی او پدید نمیآید باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که سادات فقیر نیاز به سرمایه ای برای کسب و کار داشته باشند می توان از باب خمس به آنها داد (البته به مقداری که نیاز زندگی آنها را تأمین کند).
- [آیت الله مکارم شیرازی] 34 هرگاه چیزی جزء مؤونه سال گردد، مانند خانه و فرش و وسایل دیگر، اگر بعداً آن را بفروشند به قیمت آن خمس تعلق نمی گیرد مخصوصاً اگر بخواهند آن را تبدیل به مثل کنند.