جانماز
سجّاده همان جانماز است که در نماز از آن استفاده می‌شود و از آن در باب صلات سخن گفته‌اند.
آیا به اشیا و اجناسی مثل لباس و جانماز و تسبیح و مهر و... که در طول سال مورد استفاده قرار نگرفته، خمس تعلق می گیرد؟
اگر معرضیّت برای استفاده داشته باشد، خمس ندارد.
اگر معرضیّت برای استفاده داشته باشد، خمس ندارد.
عنوان سوال:
آیا به اشیا و اجناسی مثل لباس و جانماز و تسبیح و مهر و... که در طول سال مورد استفاده قرار نگرفته، خمس تعلق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا گذاشتن تسبیح، جلوی سجاده و مهر جنبه ی شرعی دارد؟
- 3) سال خمسی اجناسی مانند قالی که حدود دو یا سه سال بافتن آن طول می کشد، چگونه است؟
- آیا به کپسول آتش نشانی و تایر زاپاس و یخ شکن که برای اتومبیل شخصی خود خریداری کرده ام و ممکن است در طول سال مورد استفاده قرار نگیرد، خمس تعلق می گیرد؟
- اگر اوّل سال خمسی شخصی، اوّل فروردین باشد و در اسفند اجناسی خریداری کند تا ایّام عید به بستگانش هدیه بدهد، آیا به این اجناس خمس تعلّق می گیرد؟
- آیا به پارچه ای که شوهر جهت تهیه لباس برای همسرش خریداری می کند و سال بر آن می گذرد، خمس تعلّق می گیرد؟ در صورتی که پاسخ مثبت باشد، چه کسی باید خمس را بدهد؟
- خمس مالی را پرداخت کرده. آیا سال بعد هم به آن مال خمس تعلّق می گیرد؟
- شخصی که سال خمسی ندارد و می خواهد برای خود سال خمسی قرار دهد و چند روز قبل مبلغی درآمد داشته آیا به این پول خمس تعلق می گیرد؟
- شرکت تعاونی، قبل از آن که اجناسی بدهد، مبلغ ده هزار تومان به عنوان حقّ عضویّت می گیرد. آیا شرعا اشکالی ندارد و آیا به این مبلغ خمس تعلّق می گیرد؟
- کسی که سال خمسی ندارد و می خواهد خمس اموالش را بدهد. آیا لازم است اوّلین سودی را که به دست آورده، مبدأ سال خمسی خود قرار دهد و بقیه سودها و مخارج را با آن بسنجد؟ یا لازم نیست؛ بلکه فقط خمس اموالی را که یقین دارد الآن خمس به آن ها تعلّق می گیرد پرداخت کند و اموالی را که شک دارد خمس به آن ها تعلق می گیرد یا نه مصالحه نماید و تاریخ مصالحه را اوّل سال خمسی خود قرار دهد؟
- آیا به زمین زراعتی و باغ که از درآمد سال خریداری شوند خمس تعلق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] استفاده از مهر، تسبیه، جانماز و امثال اینها که در کشور چین تولید وروانه بازار می شود چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر لباسی را خریداری یا هدیه شود ولی در طول سال مورد استفاده قرار نگیرد و آیا بر آن خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر لباسی را خریداری یا هدیه شود ولی در طول سال مورد استفاده قرار نگیرد و آیا بر آن خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا به اجناسی که تاجر به صورت نسیه خریداری نموده، و هنوز وجه آن را پرداخت ننموده، (و سال خمسی او رسیده) خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] کسیکه مهر به همسرش بدهکار است وقصد پرداخت آن را هم دارد آیا تامیزان مهر به وی خمس تعلق می گیرد اگر عملا مهر را به همسرش نپردازد حکمش چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سال خمسی اینجانب اول فروردین است. در اسفندماه اجناسی خریداری کردم تا در ایّام عید به بستگانم هدیه بدهم، آیا به این اجناس خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا به اجناسی که تاجر بهصورت نسیه خریداری نموده، و هنوز وجه آن را پرداخت ننموده، (و سال خمسی او رسیده) خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] کسیکه مهر به همسرش بدهکار است و قصد پرداخت آن را هم دارد آیا تامیزان مهر به وی خمس تعلق می گیرد اگر عملا مهر را به همسرش نپردازد حکمش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] حکم افرادی که مثلا مهر یا تسبیح وقف شده برای مسجدی را برمی دارند چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا به بن کارمندی و یا به اجناسی که از طریق بن کارمندی خریداری می شود خمس تعلق می گیرد؟ ج) هدیه و بخشش خمس ندارد. س: به اجناسی که از کوپن شهری تهیه می شود چطور؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کفن و بُرد یمانی و قبری که از سود بین سال قبل خرید میکنند، وقتی سال بر آنها گذشت، باید خمس آن را بدهند و اگر یک بار خمس آن را بدهند در سالهای بعد خمس تعلّق نمیگیرد.
- منقولاتی که در اصل از زمین بوده ولی به صورتی درآمده که در حال حاضر به آن ( زمین ) نمی گویند، مثل کوزه و تسبیح و مُهر ، به آفتاب پاک نمی شود ؛ و آنچه در حال حاضر از زمین شمرده می شود مانند پاره سنگ و امثال آن ، با آفتاب پاک می شود ، هرچند منقول ( قابل نقل و انتقال ) باشد .
- اگر زن در کارهایی که در مسئله پیش گفته شد اطاعت شوهر را نکند، گناهکاراست و حق غذا، لباس، منزل و همخوابی ندارد، ولی مهر او از بین نمیرود.
- کسی که مانند تاجر و کاسب باید برای دادن خمس، سال قرار دهد، اگر منفعتی بهدست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقیمانده را بدهند.
- انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید، خمس آن را بدهد و جایز است دادن خمس را تا آخر سال قمری، تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمسِ زراعت و مانند آن، که مطابق سال شمسی انجام می‌شود، سال خمسی را شمسی قرار دهد، اشکال ندارد.
- اگر کسی در بعضی از موارد مخارج شک کند که جزء مخارج سال هست که مستثنای از خمس است یا نه، و تعیین آن به تحقیق و مانند آن ممکن نباشد، اظهر عدم تعلق خمس در آن مورد است، ولی احتیاط مستحب در ادای خمس می‌باشد.
- نصاب گنج 10? مثقال نقره یا 1? مثقال طلاست؛ یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج بهدست میآورد، بعد از کم کردن هزینه اخراج، به 10? مثقال نقره سکهدار یا 1? مثقال طلای سکهدار برسد، باید خمس آن را بدهد، و در تعلق خمس به گنج نیز گذشتن سال معتبر نیست.
- کسی که خمس مال خود را نداده و فقیر شده، و یا اگر الآن بدهد فقیر می‌شود، همانطور که سایر بدهیها ساقط نمیشود، خمس مال او نیز ساقط نمیشود و باید به حاکم شرع مراجعه کند. * کسی که از اول تکلیف خمس نداده، اگر ملکی بخرد و قیمت آن بالا رود، چنانچه آن ملک را برای ترقی قیمت نخریده باشد، مثلاً زمینی را برای زراعت خریده است، اگر پول آن را بعد از تعلق خمس به فروشنده داده، خمس همان پول را فعلاً باید بدهد و تفاوت ارزش پول را با حاکم مصالحه نماید. و با پرداخت خمس تصرفات قبلی بدون اشکال می‌شود، و اگر آن پول مشکوک در تعلق خمس بوده، احتیاطاً با حاکم مصالحه نماید. * کسی که از اول تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب، چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از خرید آن گذشته، باید خمس آن را بدهد، ولی اثاث خانه و چیزهای دیگری که نیاز داشته و مطابق شأن خود خریده، اگر بداند که از فایده در بین سال خود آنها را خریده، خمس واجب نیست؛ و اگر نداند که از منافع در بین سال خریده یا بعد از گذشت سال، احتیاطاً با حاکم شرع مصالحه نماید.
- اگر در سال سود عایدش گردید و وقت پرداخت خمس هم قبل از ماههای حج باشد، باید خمس آن سود را بدهد، و اگر وقت پرداخت بعد از ماه حج باشد و در همان سال مستطیع شد، میتواند این سود را در مخارج حج مصرف کند، و اما اگر سود مربوط به سالهای قبل باشد، باید خمس آن را بدهد، جز آن مقدار از درآمد این سال که استطاعت او را تکمیل کرده، که از مئونه حساب می‌شود، و اگر از روی معصیت در سال استطاعت حج بهجا نیاورد، بنابر اظهر باید خمس مالی را که اختصاص به حج داده شده بپردازد، و اگر تخمیس مال موجب بهجا نیاوردن حجّی شود که بر او مستقر شده، بعید نیست از مئونه سالی حساب شود که در آن میتواند حج بهجا آورد.
- کسی که چند رشته کسب دارد، مثلاً اجاره ملک میگیرد و خرید و فروش و زراعت هم میکند، میتواند برای همه درآمدهای خود یک روز از سال را معین کند و آن را برای خود سال قرار دهد و آنچه از مخارج سالش زیاد آمد، خمس دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .تعلّق خمس مانن د زکات نیست که پس از حلول سال، واجب گردد, بلکه با پدید آمدن سود، خمس به آن تعلّق می گیرد, بنابراین اگر کسی تجارت و یا کاری انجام داد و درآمدی به دست آورد، خمس به آن تعلّق میگیرد و می تواند همان زمان خمس آن را بپردازد , نیز می تواند تا پایان سال صبر کرده و هزینههای سال را کسر کند و خمس مانده درآمد را بپردازد. خمس انواع درآمدها
- [آیت الله مظاهری] اگر چیزی نظیر خانه، زمین، فرش و مانند اینها را مهر قرار دادند و بعد از مدّتی قیمت آن بالا رفت یا پایین آمد، قیمت فعلی آن ملاک است و اگر مهر را پول قرار داده باشند ارزش وقت عقد ملاک است مثلاً اگر ده هزار تومان مهر قرار داده باشند که در زمان عقد قدرت خریدِ او ده مثقال طلا است، در وقت ادای مهر باید قیمت ده مثقال طلا را بدهد و خوب است با یکدیگر مصالحه نمایند. به عبارت دیگر مهریه اگر خانه و زمین و مانند اینها است، همان باید ادا شود و اگر پول است، باید به پولِ روز ادا شود و قدرت خرید مراعات گردد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] پیشانی باید روی چیزی قرار گیرد که سجده بر آن صحیح است و شرح آن به خواست خدا در مسائل آینده ذکر می شود و اگر حایلی در این وسط باشد مانند موی سر یا چرک بودن مهر به حدی که پیشانی به خود مهر نرسد سجده باطل است، ولی تغییر رنگ مهر اشکالی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] هر چیزی را که مالیّت داشته باشد میتوان مهر قرار داد، کم باشد یا زیاد، عین باشد یا منفعت، حتّی تعلیم قرآن و یا صنعت دیگری را هم میتوان مهر قرار داد، و در عقد دائم خوب است بیشتر از مهر السّنه حضرت زهرا علیها السلام (پانصد درهم) نباشد که تقریباً دویست و شصت مثقال نقره می‌شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر از مالی که به انسان به ارث می رسد سودی حاصل شود یا آن مال نما داشته باشد سود و نمای آن جزء منافع سال حصول قرار می گیرد که اگر تا آخر سال خمسی باقی ماند به احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد و اگر قیمت این مال افزایش پیدا کند به قیمت افزوده شده خمس تعلق نمی گیرد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مرد مدّت متعه را ببخشد، چنانچه با زن آمیزش کرده باشد، باید تمام چیزی را که به عنوان مهر قرار گذاشته به او بدهد و اگر آمیزش نکرده باشد، باید نصف چیزی را که به عنوان مهر قرار گذاشتهاند به او بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] برای دادن خمس می توان معیار را سال شمسی یا قمری قرار داد.
- [آیت الله سیستانی] کسی که خمس به مال او تعلّق گرفت و سال بر آن گذشت ، تا خمس آن را نداده است نمی تواند در آن مال تصرف کند .
- [آیت الله مظاهری] انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دست آورد خمس آن را بدهد، و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد مانعی ندارد.
- [آیت الله سبحانی] انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید خمس آن را بدهد و همچنین جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.