اخراج
اخراج به معنای بیرون كردن می باشد و در فقه هم اخراج واجب و هم مستحب و هم حرام مورد بحث قرار گرفته است .
کارمند، پولی را هنگام اخراج یا خروج از اداره یا کارگاه به عنوان بازخرید می گیرد. آیا گرفتن آن جایز است؟ آیا کارفرما خمس پولی را که از این بابت می دهد، باید پرداخت کند یا خمس ندارد؟
جایز نیست بگیرد، اگر مزد خود را طلب ندارد و یا ضمن قرارداد شرعی شرط نشده است و در هر صورت اگر کارفرما ناچار است پرداخت کند، جزو مؤونه ی او است و خمس ندارد.
جایز نیست بگیرد، اگر مزد خود را طلب ندارد و یا ضمن قرارداد شرعی شرط نشده است و در هر صورت اگر کارفرما ناچار است پرداخت کند، جزو مؤونه ی او است و خمس ندارد.
عنوان سوال:
کارمند، پولی را هنگام اخراج یا خروج از اداره یا کارگاه به عنوان بازخرید می گیرد. آیا گرفتن آن جایز است؟ آیا کارفرما خمس پولی را که از این بابت می دهد، باید پرداخت کند یا خمس ندارد؟
پاسخ:
جایز نیست بگیرد، اگر مزد خود را طلب ندارد و یا ضمن قرارداد شرعی شرط نشده است و در هر صورت اگر کارفرما ناچار است پرداخت کند، جزو مؤونه ی او است و خمس ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا پولی که شخص بابت سرقفلی مغازه از منافع و درآمد سالش پرداخت کرده، حکم سرمایه را دارد؟ و آیا این پول خمس دارد؟
- پولی که فقیر بابت زکات دریافت کرده اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، آیا خمس دارد؟ پولی را که بابت ردّ مظالم گرفته چه طور؟
- پولی که بیمه، بابت تصادف اتومبیل و مانند آن و خسارات مربوط به آن پرداخت می کند، اگر از خرج سال اضافه بیاید، آیا خمس به آن تعلّق می گیرد؟
- اگر با پولی که خمس ندارد یا خمس آن پرداخت شده، جنسی خریداری شود که اضافه بر مؤونه بوده و از سال گذشته، آیا خمس دارد؟
- آیا پولی که تحت عنوان بیمه عمر، بعد از فوت شخص به خانواده اش پرداخت می کنند، مشمول خمس است؟
- کارمند دولت هستم و مقداری پول بابت حقوق و مزایا بر عهده دولت است که باید بپردازد و به عللی از جمله عدم توانایی یا مشکلات اداری، پس از دو سال پرداخت می شود. آیا مبلغ مزبور جزو درآمد سال محسوب می گردد یا بر اساس این که مربوط به دین گذشته است و سال بر آن گذشته، خمس دارد؟
- آیا پولی که برای ثبت نام سفر حج پرداخت شده و سال خمسی بر آن گذشته و هنوز قرعه به نام او اصابت نکرده، مشمول خمس می باشد؟
- پولی به کسی داده می شود تا بابت خمس به مرجع تقلید برساند، آیا می تواند آن پول را برای خود برداشته و از پول خود به جای آن بگذارد؟
- قبرهایی در قبرستانی وجود دارد که به وسیله اداره اوقاف و امور خیریه به فروش می رسد. اداره مذکور اظهار می دارد این قبرها حداقل 50 و حداکثر 100 سال از آخرین دفن آن می گذرد و در زمان دفن هم چون قبرستان وقف بوده، پولی بابت قبر دریافت نمی شده است. و در حال حاضر مدّعی و صاحبی ندارد؛ آیا خرید آن قبرها اشکال دارد؟
- اگر پولی جهت ساخت مدرسه هدیه شود و اداره آموزش و پرورش آن را به مجموعه ای آموزشی (غیر از مدرسه) اختصاص دهد، لطفا حکم شرعی موارد زیر را بیان فرمایید: 1) مکث و ماندن در داخل محوطه ی مجموعه. 2) نماز خواندن در محل آن. 3) حقوق گرفته شده بابت تدریس در این مجموعه.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پولی که شخص بابت سرقفلی مغازه از منافع سال خود پرداخت کرده، آیا خمس دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا به پولی که به عنوان بازخرید و بازنشستگی به افراد داده میشود خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی جهت کار، به یک کارگاه تولیدی مراجعه و تقاضای کار می کند. کارفرما شرایطی را تعیین و حقوق و مزایایی را مشخّص کرده و مدّت یک هفته هم مهلت می دهد که کارگر راجع به شرایط و حقوق و مزایا، مشورت و تحقیق بنماید. کارگر پس از مشورت، شرایط را قبول و به کار مشغول می شود و طبق قرارداد حقوق می گیرد، پس از گذشت یک سال قرارداد به اتمام می رسد و کارفرما می خواهد تسویه حساب کند; ولی کارگر به اداره کار مراجعه و شکایت می نماید که حقوق من در مدّت یک سال کم بوده است، کارفرما هم اظهار می دارد که طبق قرارداد و توافق طرفین پرداخت کرده ام، ولی اداره کار می گوید: (کارفرما باید مبلغ 50 هزار تومان بابت کسری حقوق و مزایا به کارگر پرداخت نماید. و این مبلغ اجباری است). آیا گرفتن مبلغ مذکور جایز است؟
- [سایر] در مواردی که کارگر به دلیل بیماری قادر به حضور در کارگاه و انجام کار نیست آیا کارفرما تکلیفی به پرداخت مزد خواهد داشت؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا پرداخت وجه به امام جماعت بابت حق رفت و آمد برای برپایی و اقامه نماز ظهر و عصر در نمازخانه اداره جایز است؟
- [آیت الله مظاهری] مبلغ پولی که باید بابت کفاره روزه پرداخت کنیم مبلغ زیادی است. آیا جایز است که آن را به تدریج و هر زمان که استطاعت داریم بپردازیم؟
- [سایر] در مواردی که روز تعطیل رسمی با روز تعطیل هفتگی کارگر مقارن می شود آیا کارفرما مکلف به پرداخت وجهی از این بابت به کارگران خواهد بود؟
- [سایر] بر اساس مقررات کار ایران آیا کارفرما تکلیفی در خصوص فراهم آوردن غذا و یا پرداخت وجهی از این بابت به کارگران دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اداره بیمه مبلغی را بابت هزینه درمان به من بدهکار است و مقرر شده که در همین روزها به من پرداخت شود، آیا به این مبلغ خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] غیر سیّدی که فقیر و مقروض است و توانایی پرداخت قرض خود را ندارد، آیا برای طلبکار جایز است که قرض او را بابت سهم امام علیهالسلام محاسبه نماید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحقّ نمیتواند خمس را بگیرد و به مالک ببخشد، ولی کسی که خمس بدهکار است و به هیچ وجه نمیتواند خمس را پرداخت کند و مالی هم ندارد که پس از مرگ وی بابت خمس پرداخت گردد، مستحقّ میتواند خمس را از او بگیرد و به او ببخشد و اگر انسان خیال میکرده که خمس وی ولو بعد از مرگ پرداخت شدنی نیست و لذا مستحقّ خمس را به وی ببخشد، بعد معلوم شود که خمس را میتواند بپردازد، مثلاً تصادفاً مالی به دست آورد، باید خمس را بپردازد و اگر مرده از اموال وی بابت خمس بدهند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] به طور کلی قرض داشتن مانع تعلق خمس نمی شود. 1 مثلاً کسی که یک میلیون تومان قرض دارد اگر سر سال خمسی یک میلیون تومان درآمد مازاد داشته باشد باید خمس آن را بدهد و نمی تواند آن را بابت بدهی خود کسر کند. 2 اگر عین پولی که قرض کرده موجود باشد یا آن را تبدیل به چیز دیگری کرده باشد لازم نیست خمس آن را بدهد. 3 اگر عین پولی که قرض کرده موجود باشد یا آن را تبدیل به چیز دیگری کرده باشد که مؤونه او نیست چنانچه مقداری از قرض خود یا تمام آن را از درآمد خود باز پرداخت کرده باشد باید به میزان باز پرداخت خمس آن را بپردازد. 4 اگر مبلغی را که خرج کرده صرف مؤونه خود کرده باشد یا تلف شده باشد می تواند از درآمد سال بدون پرداخت خمس قرض خود ادا کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .در محاسبه و پرداخت خمس، تأخیر از سال مالی جایز نیست؛ ولی زودتر از پایان سال مالی می توان، درآمد و هزینه ها را محاسبه و خمس آن را پرداخت کرد. استثنای هزینه ها
- [آیت الله اردبیلی] افرادی که در ادارات دولتی یا مؤسّسات خصوصی کار میکنند و معمولاً اداره، مقداری از حقوق آنان را پسانداز میکند تا هنگام بازنشستگی به تدریج به آنان پرداخت نماید، پس از بازنشستگی هر مقدار که در هر سال به آنان بدهند، جزء درآمد آن سال حساب میشود و لازم نیست خُمس آن را فورا پرداخت نمایند.
- [آیت الله وحید خراسانی] در مساله گذشت که دادن جنس دیگر غیر از پول رایج عوض خمس بنابر احتیاط واجب جایز نیست مگر با اذن حاکم شرع و در صورت جواز مانند موردی که حاکم شرع اذن بدهد جایز نیست جنسی را به زیادتر از قیمت واقعی حساب کند و بابت خمس بدهد هر چند مستحق به ان قیمت راضی شده باشد
- [آیت الله مکارم شیرازی] سرمایه خمس دارد، مگر سرمایه¬ای که اگر خمس آن را هر چند به صورت تدریجی بدهد با بقیّه آن، زندگی او در حدّ آبرو و شؤونش اداره نمی¬شود. بنابر این، اگر با پرداخت خمس آن، لطمه¬ای به کار او نمی¬خورد، باید خمس آن را بدهد، خواه این سرمایه سرمایه¬ی تجارت باشد یا زمین و آب و ملک برای زراعت، یا ابزار کار.
- [آیت الله سیستانی] جایز نیست جنسی را به زیادتر از قیمت واقعی حساب نموده و بابت خمس بدهد ، و در مسأله (1758) گذشت که دادن جنس دیگر غیر از پول مطلقاً محل اشکال است ، مگر با اجازه حاکم شرع یا وکیلش .
- [آیت الله خوئی] جایز نیست جنسی را به زیادتر از قیمت واقعی حساب نموده و بابت خمس بدهد و در مسألة (1797) گذشت که دادن جنس دیگر غیر از پول طلا و نقره و مانند آنها مطلقاً محل اشکال است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] جایز نیست جنسی را که خمس به آن تعلق گرفته به زیادتر از قیمت واقعی حساب نموده و بابت خمس بدهد و در مسأله (1798) گذشت که دادن جنس دیگر غیر از پول طلا و نقره و مانند آنها مطلقا محل اشکال است.
- [آیت الله اردبیلی] مرد نمیتواند به همسر سیّده خود خمس بدهد که زن آن را به مصرف مخارج خودش برساند؛ ولی اگر زن مخارجی داشته باشد که به آن محتاج بوده ولی تأمین آن بر شوهر واجب نباشد، جایز است شوهر از بابت سهم سادات به زن تملیک کند تا زن به مصرف آن مخارج برساند.