وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
با توجه به عدم رعایت حجاب توسط برخی از خواهران، وظیفه ما در کلاس ها و رفت و آمد در محیط دانشگاه چیست؟
اگر تحفّظ (خود نگهداری) ممکن نیست و معرضیت حتمی برای وقوع در حرام دارد، درس خواندن با اختلاط دختر و پسر جایز نیست.
اگر تحفّظ (خود نگهداری) ممکن نیست و معرضیت حتمی برای وقوع در حرام دارد، درس خواندن با اختلاط دختر و پسر جایز نیست.
عنوان سوال:
با توجه به عدم رعایت حجاب توسط برخی از خواهران، وظیفه ما در کلاس ها و رفت و آمد در محیط دانشگاه چیست؟
پاسخ:
اگر تحفّظ (خود نگهداری) ممکن نیست و معرضیت حتمی برای وقوع در حرام دارد، درس خواندن با اختلاط دختر و پسر جایز نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- رعایت پوشش بیمارانی که در شرایط مطلوبی از توجه به پوشش خود نیستند، بر عهده خود آن ها است یا بر عهده ی اطرافیان و پرستاران می باشد؟
- اگر استاد دانشگاه سر کلاس های خود حاضر نشود، آیا می شود به او اقتدا کرد؟
- تواشیح خوانی خواهران در برنامه های عمومی دانشگاه در حضور برادران چه حکمی دارد؟ تدریس صوت و لحن قرآن و تواشیح توسّط مدرّس مرد، در صورتی که مربّی زن در سطح تخصّصی جهت آموزش موجود نباشد [با توجّه به این که لازمه ی این آموزش قرائت خوهران و شنیدن صدای آنان توسّط مدرّس مرد است[ چه حکمی دارد؟
- برخی از معلمین ما زن هستند و من مجبورم برای تمرکز، به چهره معلم نگاه کنم، ولی با توجه به این که آن ها حجاب درستی ندارند وظیفه چیست؟
- آیا سخن گفتن و مباحثه علمی با جنس مخالف در صورت رعایت حجاب و بدون قصد ریبه جایز است؟
- پوشیدن لباس های تنگ و مهیّج برای زن و مرد، اگر حجاب اسلمی در آن رعایت شود شرعا اشکال دارد؟
- حکم رفت و آمد و صحبت کردن با فامیل هایی که حجاب را رعایت نمی کنند، چیست؟
- وظیفه زن با فامیل های نامحرم شوهر از نظر پوشش اسلمی چیست؟
- حکم خرید و فروش مشروبات الکلی در دانشگاه چیست؟ وظیفه ما در قبال آن کدام است؟
- کسی که ترتیب را در نمازهای قضا رعایت نکرده، وظیفه اش چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] همسر اینجانب معتقد به رعایت حجاب نیست بطوریکه در محافل و مجالس حجاب خود را رعایت نمیکند، به صحبت ها و درخواست های من هم هیچ توجهی نمی کند، با توجه به اینکه در خانواده ما بیشتر خانم ها بی حجاب هستند همین خود مزید بر علت شده که همسرم نیز از رعایت حجاب امتناع نماید. آیا گناه عدم رعایت حجاب از جانب ایشان متوجه من هم هست؟ وظیفه اینجانب در قبال ایشان چیست ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که مرد با رفتن همسرش به دانشگاه، اداره و هر محیط دیگری مخالف باشد، زن شرعاً چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] همسر اینجانب معتقد به رعایت حجاب نیست بطوریکه در محافل و مجالس حجاب خود را رعایت نمیکند، به صحبت ها و درخواست های من هم هیچ توجهی نمی کند، آیا گناه عدم رعایت حجاب از جانب ایشان متوجه من هم هست؟ وظیفه اینجانب در قبال ایشان چیست ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] گفته می شود که استفاده از چادر مشکی برای خواهران مناسب نیست و مکروه می باشد، و خواهران باید از پوشاک روشن و رنگهای متنوّع استفاده نمایند و دلیلی ندارد که توصیه شود خانمها کفش و مانتوی تیره بپوشند، حال سؤال این است که در حال حاضر و با توجّه به شرایط فعلی جامعه ما، تکلیف پوشش خواهران چیست و آیا سخنان فوق و امثال آن، با توجّه به آثار و تبعات آن برای جامعه، شرعاً صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] گفته می شود که استفاده از چادر مشکی برای خواهران مناسب نیست و مکروه می باشد، و خواهران باید از پوشاک روشن و رنگهای متنوّع استفاده نمایند و دلیلی ندارد که توصیه شود خانمها کفش و مانتوی تیره بپوشند، حال سؤال این است که در حال حاضر و با توجّه به شرایط فعلی جامعه ما، تکلیف پوشش خواهران چیست و آیا سخنان فوق و امثال آن، با توجّه به آثار و تبعات آن برای جامعه، شرعاً صحیح است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا برای زن جایز است که با آرایش ملایم و جزئی در محیط کار حاضر شود یا بیرون از منزل برود، در حالی که حجاب را کاملا رعایت می کند؟
- [آیت الله خامنه ای] با توجه به موقعیت کنونی کشورمان، لزوم صرفهجویی در مصرف بنزین و سهمیهبندی شدن آن، کمک به پاکیزگی هوای محیط زیست و سلامتی افراد جامعه، نظر خود را در مورد دوچرخهسواری بانوان جهت رفت و آمد به محل کار و... البته با رعایت حجاب اسلامی اعلام فرمایید.
- [آیت الله خامنه ای] اگر همسر حجاب را رعایت نکند آیا باید شوهر، او را با دعوا و درگیری به رعایت حجاب وادار کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در ایّام عاشورا زنان به دنبال هیئتهای عزاداری به راه میافتند و بعضابا حجاب نامناسب و زننده موجب جلب توجّه نامحرمان میشوند و لذا خواهران جلسات مخصوصی تشکیل داده و خود مستقلابه عزاداری میپردازند آیا مورد تائید است؟
- [آیت الله سبحانی] زنان حجاب را در اماکن عمومی به شکل کامل رعایت می کنند و گاهی بدون اختیار به آنان نگاه می کنیم وظیفه ما چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- آنچه در سجده نماز واجب است، از قبیل گذاشتن مواضع هفتگانه بر زمین ، گذاشتن پیشانی بر چیزی که سجده بر آن صحیح است ، نشستن بین دو سجده و طمأنینه در آنها ، طهارت ، پوشش و رو به قبله بودن ، بنا بر احوط باید در سجده سهو رعایت شود .
- آنچه در سجده نماز واجب است، از قبیل گذاشتن مواضع هفتگانه بر زمین، گذاشتن پیشانی بر چیزی که سجده بر آن صحیح است، نشستن بین دو سجده و طمأنینه در آنها، طهارت، پوشش و رو به قبله بودن، بنابر احوط باید در سجده سهو رعایت شود.
- اگر آب پیدا نشود، یا استعمال آن مانعی داشته باشد، باید بنابر احتیاط واجب میّت را سه تیمّم بدهند و تیمّم اول را به قصد مافیالذمّه انجام دهند. و اما اگر آب هست، ولی فقط برای یک غسل کافی است مسئله دو صورت دارد: اول، آنکه آب طوری است که فقط در غُسل معیّنی قابل استفاده است؛ دوم، آنکه غُسل معیّن نیست. اگر غسل معیّن است، مثل اینکه آب مخلوط با سدر یا کافور شده باشد، در این صورت آن آب را در غسل مربوط به خودش استفاده میکنند و به جای دو غسل دیگر میّت را تیمم میدهند و در این اعمال ترتیب معتبر در غسل میّت را رعایت میکنند. اما اگر غسل معیّن نباشد مثل اینکه آب خالص است و سدر و کافور هم موجود است، بنابر احوط در این صورت قدری سدر با آب مخلوط میکنند، بهطوریکه مضاف نشود و با آن غسل اوّل را به قصد وظیفه فعلیّه انجام میدهند و سپس میّت را بدل از دو غسل بعدی دو تیمم میدهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن شغلی داشته باشد و بخواهد کاری انجام دهد که در مقابل نامحرم مراعات حجاب برای او ممکن نباشد، باید آن را ترک کند و شغلی را انتخاب کند که بتواند حجاب شرعی را رعایت نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی عمداً پوشش لازم را در نماز رعایت نکند نمازش باطل است، خواه حکم پوشش نماز را بداند یا در آن شک داشته باشد، بلکه بنا بر احتیاط در صورت غفلت از مسأله، یا اشتباه در آن نیز نمازش باطل است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . بر مسلمانان واجب است در صورتی که در مدارس و دانشگاه ها و دانشکده های علوم و صنایع مورد احتیاج عموم، طبق آداب و سنن و رعایت احکام اسلام به تعداد کافی نباشد، خودشان مستقیماً به تأسیس این گونه مدارس و دانشگاه ها بر اساس تعالیم مقدسه اسلام و اجرای برنامه های دینی، اقدام نمایند و مهما امکن طوری ترتیب بدهند که از تمام طبقات هر کس استعدادش بیشتر است بتواند به تحصیل ادامه دهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مرد می تواند برای زن و زن برای مرد نیابت کند و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بایدبه وظیفه خودش عمل نماید، نه وظیفه میت و لازم نیست قضای نمازهای میت به ترتیب خوانده شود، خواه ترتیب آن را بداند یا نداند، مگر در مورد ظهر و عصر، یا مغرب و عشا از یک روز که رعایت ترتیب در آن لازم است.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب آنچه در سجده نماز معتبر است مانند: وضوداشتن، پاک بودن بدن و لباس، پوشش بدن، رو به قبله بودن، گذاشتن هفت موضع بدن بر زمین، نهادن پیشانی بر چیزی که سجده بر آن صحیح است و نشستن میان دو سجده باید در سجده سهو نیز رعایت شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمداً غسل نکند یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم نکند روزه اش در ماه رمضان یا قضای آن باطل است و احتیاط مستحب آن است که در روزه های واجب و مستحب دیگر هم این امر رعایت شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر رطوبتی از انسان بیرون بیاید که نداند پاک است یا نه، چنانچه استبراء نکرده باشد یا شک کند که استبراء کرده یا نه، آن رطوبت نجس است و چنانچه وضو گرفته باشد باطل میشود، ولی اگر شک کند که استبرایی که کرده درست بوده یا نه، در صورتی که مسأله را میدانسته و احتمال میدهد که در هنگام استبراء به رعایت شرایط صحّت آن توجّه داشته، رطوبت خارج شده پاک است و وضو را هم باطل نمیکند و در غیر این صورت، رطوبت نجس است و وضو را هم باطل میکند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که می داند مسافر است و نماز را باید شکسته بخواند اگر عمداً تمام بخواند باطل است، همچنین اگر فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند باید اعاده کند و نیز اگر حکم نماز مسافر را می دانست اما توجه نداشت که در حال سفر است و نمازش را تمام بخواند، اما اگر اصلاً این حکم را نمی دانست که وظیفه مسافر نماز شکسته است و هنوز این مسأله را نشنیده بود اگر به جای نماز شکسته نماز را تمام بخواند نمازش صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] وثوق به انجام عمل شرط صحّت عمل نیابی نیست، لکن تا زمانی که اطمینان یا طریق معتبر دیگری نباشد که نایب عمل را انجام داده است نمیتوان به آن اکتفا کرد؛ پس اگر بفهمند کسی را که برای نمازهای میت اجیر کردهاند، عمل را بجا نیاورده یا باطل انجام داده، نمیتوان به آن اکتفا کرد و هر گاه شک کنند که اجیر عمل را انجام داده یا نه و بگوید انجام دادهام، چنانچه گفته او موجب اطمینان شود، کافیست و اگر اطمینان کنند که نایب عمل را انجام داده و شک کنند که عمل او صحیح بوده یا نه، پس اگر احتمال بدهند که نایب به رعایت شرایط عمل توجّه داشته است، کافی است.
- [آیت الله نوری همدانی] مسلمانان باید به اصول دین ایمان و یقین داشته باشد و این ایمان باید برای هر مسلمانی به اندازه فکر و درک او بر پایة دلیل و برهان استوار باشد ، و در احکام غیر ضروری دین باید یا مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل بدست آورد ،یا از مجتهد تقلید کند ، یعنی به دستور او رفتار نماید یا از راه احتیاط طوری به وظیفة خود عمل نماید که یقین کند تکلیف خود را انجام داده است ، مثلا اگر عده ای از مجتهدین عملی را حرام میدانند و عده دیگر می گویند حرام نیست ، آن عمل را انجام ندهد . و اگر عملی را بعضی واجب و بعضی مستحب میدانند آن را بجا آورد،پس کسانی که مجتهد نیستند و نمی توانند به احتیاط عمل کنند ، واجب است از مجتهد تقلید نمایند . به این مطلب نیز باید توجه کرد که در بسیاری از موارد در خود عمل به احتیاط نیز باید یا مجتهد بود و یا تقلید کرد .