وکالت بلاعزل
وكالتی كه در آن، موكل هيچگاه حق عزل وكيل را ندارد.
در ضمن عقد ازدواج، زوج به زوجه وکالت بلاعزل برای طلاق در صورت تخلّف از شرایط مندرج در عقدنامه می دهد. آیا زوج در فرض مذکور حق فسخ و رجوع از این وکالت را دارد؟
حق فسخ و رجوع نداشتن زوج از این وکالت، خالی از اشکال نیست؛ زیرا بلاعزل بودن وکالت، خلاف مقتضای وکالت است و وکیل قابل عزل است. زیرا معنای بلاعزل، اصالت است و قوام وکالت به عدم اصالت است. مگر این که شرط نتیجه کند. یعنی شرط کند که زن وکیل باشد که قابل عزل نمی باشد.
حق فسخ و رجوع نداشتن زوج از این وکالت، خالی از اشکال نیست؛ زیرا بلاعزل بودن وکالت، خلاف مقتضای وکالت است و وکیل قابل عزل است. زیرا معنای بلاعزل، اصالت است و قوام وکالت به عدم اصالت است. مگر این که شرط نتیجه کند. یعنی شرط کند که زن وکیل باشد که قابل عزل نمی باشد.
عنوان سوال:
در ضمن عقد ازدواج، زوج به زوجه وکالت بلاعزل برای طلاق در صورت تخلّف از شرایط مندرج در عقدنامه می دهد. آیا زوج در فرض مذکور حق فسخ و رجوع از این وکالت را دارد؟
پاسخ:
حق فسخ و رجوع نداشتن زوج از این وکالت، خالی از اشکال نیست؛ زیرا بلاعزل بودن وکالت، خلاف مقتضای وکالت است و وکیل قابل عزل است. زیرا معنای بلاعزل، اصالت است و قوام وکالت به عدم اصالت است. مگر این که شرط نتیجه کند. یعنی شرط کند که زن وکیل باشد که قابل عزل نمی باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورتی که زوج ضمن عقد ازدواج، یا عقد لازم دیگر، زوجه ی خود را در طلاق وکیل کند، آیا این وکالت قابل عزل می باشد یا خیر؟
- در مواردی که زوج یا زوجه حقّ فسخ عقد را دارند، آیا فسخ، طلاق حساب می شود یا خیر؟
- هر گاه زوجه از طرف زوج وکالت در مطلّقه کردن خود داشته باشد، در مورد صیغه ی طلاق باید چه بگوید؟
- زوج و زوجه ای که مدّت هشت سال است با هم زندگی نموده اند، ولی تاکنون بچّه دار نشده اند و به تشخیص پزشکان عیب از جانب زوج است و اکنون زوجه ادعا دارد که شوهرش بدون خصیتین است و زوج هم معترف است و علّت عدم بارداری وی هم همین مسأله است. آیا عیب ذکر شده از جمله عیوبی است که باعث فسخ عقد می گردد؟ و از آن جایی که زوجه تاکنون جاهل بر حکم بوده نمی دانسته که حقّ فسخ دارد، آیا در صورت داشتن حقّ فسخ لازم است صیغه ی طلاق جاری شود؟
- اگر زوجه در عوض طلاق، تمام مهریه خود را ببخشد یا ابرا کند و زوج وی را پیش از دخول طلاق بدهد، آیا زن می تواند نصف مهر را به زوج رجوع کند؟
- اگر هنگام عقد زوج شرایطی را قبول کند، ولی بعد از ازدواج از شرط خود تخلف کند، چه حکمی دارد؟
- اگر در ضمن اجرای طلاق خلع، علاوه بر بذل مهر با زن شرط شده است که وی حقّ ملاقات با فرزندش را نداشته باشد، چون موجب ناراحتی و اضطراب طفل می شود و نگهداری آن برای زوج مشکل می شود و زوجه هم قبول نموده است. حال اگر زوجه از این شرط تخلّف کند و بخواهد با فرزندش ملاقات کند، آیا این هم مثل رجوع مهر محسوب می شود که موجب تبدّل طلاق خلع به رجعی است یا خیر؟
- آیا قرار دادن شرط وکالت طلاق در عقد ازدواج برای فرد ثالث صحیح است؟
- حکم شیربهایی که هنگام عقد ازدواج به پدر زوجه، طبق رسومات محلّی جهت تهیّه جهیزیه داده می شود، در صورت طلاق چیست؟ آیا زوج می تواند آن را بازپس گیرد؟
- از جمله ی شروط ضمن عقد نکاح اینجانب، عدم ازدواج دوّم می باشد. چنان چه با داشتن همسر دایم به دلیل عسر و حرج ایجاد شده توسّط زوجه، اقدام به ازدواج موقّت نمایم، آیا از نظر شرعی ازدواج مذکور [ازدواج موقّت] باعث فراهم نمودن موجبات طلاق از ناحیه ی زوجه ی دایم می گردد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] نظر حضرتعالی در خصوص اعطای وکالت مطلق و بیقید زوج به زوجه در ضمن عقد خارج لازم نکاح به منظور طلاق چیست؟ (در ضمن عقد خارج لازم زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد تا هر زمانی زوجه اراده نماید بتواند به دادگاه صالحه مراجعه و خود را مطلقه نماید. نیز وکالت بلاعزل با حق توکیل داد تا در صورت بذل ازطرف او قبول بذل نماید)
- [آیت الله سبحانی] اگر در ضمن عقد نکاح شرط شود که زوج بدون اذن زوجه، ازدواج مجدد نکند. در صورت تخلف و انجام عقد ازدواج موقت، آیا زن می تواند از حق وکالت در طلاق استفاده نماید؟
- [آیت الله بروجردی] زنی در ضمن عقد ازدواج دایمی خود شرط نموده بر زوج خود که چنان چه مسافرتی کند که شش ماه طول بکشد و نیاید و نفقه نفرستد خود زن وکالت داشته باشد که خود را مطلّقه نماید و زوج قبل از مسافرت و حصول شرط زوجه را مطلّقه نمود به طلاق رجعی و زوجه بعد از طلاق مهریه خود را صلح نموده به زوج خود به عوض کمی و در ضمن صلح شرط نمود بر زوج خودکه چنان چه رجوع نمود، زوجه حق داشته باشد که مصالحه مهریّه را فسخ نماید و زوج به شرطی که بر او شده عمل نکرده زوجه را رجوع نموده، بدیهیست که به رجوع زوج زوجیّت رجوع می‌شود. بیان فرمایید که آیا این صلح موجب برطرف شدن وکالت زوجه در ضمن عقد می‌شود، یا این که به رجوع زوجیّت باز وکالت هم بر میگردد و زوجه باز هم در صورت تحقّق شرط می‌تواند خود را مطلّقه نماید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زوج از شرط مذکور تخلف کند آیا زوجه می‌تواند با استناد تخلّف از شرط تقاضای طلاق کند؟
- [آیت الله سبحانی] طبق بند 12 عقدنامه مبنی بر ممنوعیت ازدواج زوج بدون اجازه زوجه در صورت تخلف طبق نظر حاکم اقدام به صدور رأی طلاق می نمایند نظر حضرتعالی راجع به ازدواج موقّت با وجود چنین شرط چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در صورتی که وکالت بلاعزل با حقّ توکیل غیری که زوج در ضمن عقد نکاح یا عقد خارج لازم به زوجه داده باشد تا در موارد دوازدهگانه حقّ طلاق با زوجه باشد نه شرط فعل باشد نه شرط نتیجه آیا زوج می‌تواند زوجه را از وکالت بلاعزل با حقّ توکیل غیری که در ضمن عقد نکاح یا عقد خارج لازم به مشارالیها داده عزل کند یا با توافق زوجین زوجه از وکالت عزل شده یا خود زوجه از وکالتی که زوج به مشارالیها داده خود را عزل کند؟ یا این که تا زمانی که زوجه همسر زوج می‌باشد و نکاح منحل نشده وکالت بلاعزل با حقّ توکیل غیری که زوج به زوجه در ضمن عقد نکاح یا عقد خارج لازم داده بهقوّت خود باقی است، در صورتی که زوج مرتکب یکی از امور دوازدهگانه شد زوجه می‌تواند با اختیار خود اعمال وکالت بکند و خود را با انجام تشریفات شرعی و قانونی مطلّقه نماید و هر زمانی که اراده کند این اختیار را دارد که اعمال وکالت کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در عقدنامه ها دو بند زیر ذکر شده است:الف ضمن عقد خارج لازمعقد نکاح زوجه شرط کرد هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نبوده، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او بدست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل کند. ب ضمن عقد خارج لازمعقد نکاح زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد که در موارد مشروحه زیر با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز از دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق، خود را مطلقه کند. و نیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد تا در صورت بذل از طرف او قبول بذل کند. سؤالات زیر در این رابطه مطرح است: 1 آیا بند (الف) و (ب) شرط فعل است یا شرط نتیجه؟ 2 آیا می توان این وکالت را به هم زد؟ 3 آیا می توان باتوافق زوجین این وکالت را به هم زد، یا اینکه وکالت کماکان باقی است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورتی که ضمن عقد ازدواج، یا عقد لازم دیگر، زوج زوجه خود را وکیل در طلاق کند، آیا این وکالت قابل عزل می باشد یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مواردی که زوج یا زوجه حق فسخ عقد را دارند، آیا فسخ طلاق حساب می شود یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به این که در قانون مدنی، نکاح اعمّ از دائم و منقطع می باشد، در صورتی که زوج شروط مندرج در عقد نامه را پذیرفته باشد، و ازدواج مجدّد (اعم از دائم یا منقطع) نماید، آیا زوجه می تواند تقاضای طلاق کند؟ آیا همسر دیگر، شامل نکاح موقّت هم می شود؟ آیا در صورت اثبات و تحقّق تخلّف، دادگاه می تواند حکم فسخ نکاح را صادر نماید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] طلاق از جهت این که زوج حق رجوع داشته باشد یا خیر به دو قسم تقسیم می شود: 1 طلاق رجعی: که در این نوع طلاق زوج قبل از پایان عده حق دارد رجوع کند و طلاق را به هم بزند و به زندگی با زن خود ادامه دهد. 2 طلاق بائن: که در این نوع طلاق مرد حق رجوع ندارد. در شش مورد طلاق بائن می باشد: اول: طلاق زنی که نُه سالش تمام نشده باشد. دوم: طلاق زنی که یائسه باشد یعنی اگر سیده است بیشتر از شصت سال و اگر سیده نیست بیشتر از پنجاه سال قمری داشته باشد. سوم: طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد. که در این سه مورد زن اصلاً عده ندارد تا مرد بتواند در آن رجوع کند. چهارم: طلاق سوم زنی که او را سه دفعه طلاق داده اند. پنجم: طلاق خلع ششم: طلاق مبارات که در این سه مورد هر چند زن عده دارد اما مرد حق رجوع ندارد. و احکام اینها بعداً گفته خواهد شد.
- [آیت الله مظاهری] وکالت عقد جایز است و هر یک از دو طرف می‌تواند آن را به هم بزند مگر اینکه در ضمن عقد لازمی، شرط شده باشد، مثلاً در ضمن عقد نکاح شرط کنند که زن وکیل باشد که اگر مرد نفقه نداد زن از طرف شوهر خود را طلاق دهد، که در این صورت شوهر حقّ ندارد او را عزل نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر صیغه طلاق با رعایت شرایط اجرا گردد، موجب انحلال عقد ازدواج و به هم خوردن رابطه زناشویی میگردد و مردی که زن خود را طلاق می‌دهد، باید عاقل باشد و به اختیار خود طلاق دهد، پس اگر او را مجبور کنند که زن خود را طلاق دهد باطل است و نیز باید قصد طلاق داشته باشد، پس اگر صیغه طلاق را به شوخی بگوید، صحیح نیست. همچنین کسی که زن خود را طلاق می‌دهد، باید بالغ باشد، اگرچه بچّهای که به ده سالگی رسیده و خوب و بد را تشخیص می‌دهد و احکام طلاق را میفهمد نیز چنانچه همسر خود را طلاق دهد، صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] اگر زنی را دو بار طلاق دهد و به او رجوع کند ، یا دو بار او را طلاق دهد و بعد از هر طلاق عقدش کند ، یا بعد از یک طلاق رجوع و بعد از طلاق دیگر عقد کند ، بعد از طلاق سوم آن زن بر او حرام است ، ولی اگر بعد از طلاق سوم به دیگری شوهر کند ، با پنج شرط به شوهر اول حلال می‌شود ، یعنی می‌تواند آن زن را دوباره عقد نماید : اول : آن‌که عقد شوهر دوم همیشگی باشد ، و اگر ازدواج موقت کند ، بعد از آن‌که از او جدا شد شوهر اول نمی‌تواند او را عقد کند . دوم : شوهر دوم با او نزدیکی و دخول کند ، و احتیاط واجب آن است که نزدیکی از فرج باشد نه از دبر . سوم : شوهر دوم طلاقش دهد یا بمیرد . چهارم : عدّه طلاق ، یا عدّه وفات شوهر دوم تمام شود . پنجم : بنابر احتیاط واجب شوهر دوم در زمان نزدیکی بالغ باشد .
- [آیت الله خوئی] اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او پیش از عقد دیوانه بوده است یا آن‌که بعد از عقد چه پیش از نزدیکی یا بعد از آن دیوانه شود یا آلت مردی نداشته، یا بعد از عقد پیش از نزدیکی بریده شود یا مرضی دارد که نمی‌تواند وطی و نزدیکی نماید هرچند آن مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی عارض شده باشد در تمام این صور بیطلاق می‌تواند عقد را به هم بزند. ولی درصورتی که شوهر نمی‌تواند نزدیکی نماید لازم است که زن رجوع به حاکم شرع یا وکیل او نماید. حاکم شوهر را یک سال مهلت می‌دهد و چنانچه شوهر نتوانست به آن زن یا زنی دیگر نزدیکی کند پس از آن زن می‌تواند عقد را به هم بزند و اگر آلت مردی بعد از نزدیکی بریده شود و زن عقد ازدواج را فسخ کند فسخ اثری ندارد اگرچه احتیاط مستحب این است که شوهر او را طلاق دهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در طلاق رجعی مرد می تواند به زن خود رجوع کند، بدون آن که صیغه عقد تازه ای بخواند و رجوع کردن بر دو قسم است: 1 سخنی بگوید که معنایش این باشد که آن زن را دوباره به همسری خود پذیرفته است. 2 کاری انجام دهد که همین معنی را برساند.
- [آیت الله اردبیلی] پس از آن که زن به هر دلیل از شوهر خود جدا شد خواه با خواندن صیغه طلاق باشد یا از موارد فسخ نکاح باشد یا با تمام شدن مدّت و یا بخشیدن مدّت توسّط شوهر در عقد موقّت باید مدّتی را که در شرع مقدّس تعیین شده به عنوان (عدّه) صبر نماید و در این مدّت از ازدواج با شوهر دیگری خودداری نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] طلاق بائن) آن است که بعد از طلاق، مرد حقّ ندارد به زن خود رجوع کند، یعنی بدون عقد دوباره ازدواج را برقرار سازد و آن بر شش قسم است: اوّل: طلاق زنی که نه سال قمریاش تمام نشده باشد. دوم: طلاق زنی که یائسه باشد. سوم: طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد. چهارم: طلاق سوم زنی که او را سه دفعه طلاق دادهاند. پنجم: طلاق خلع و مبارات. ششم: طلاقی که حاکم شرع، می‌دهد در مورد زنی که شوهرش نه حاضر است مخارج زندگی او را بدهد و نه حاضر است او را طلاق دهد و احکام اینها بعداً گفته خواهد شد. و غیر اینها (طلاق رجعی) است که بعد از طلاق تا وقتی زن در عدّه است، مرد می‌تواند به او رجوع نماید.
- [آیت الله سیستانی] هرگاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که در شرائط خاصی مثلاً اگر شوهر مسافرت طولانی نماید ، یا مثلاً شش ماه به او خرجی ندهد ، یا به زندان طولانی محکوم شود و مانند آن ، اختیار طلاق با او باشد ، این شرط باطل است ، ولی اگر چنین شرط کند ، که از طرف شوهر وکیل باشد که در شرائط خاصی ، یا بدون قید و شرط بتواند خود را طلاق دهد ، شرط صحیح است ، و شوهر نمی‌تواند بعداً او را از وکالت عزل کند ، و اگر خود را طلاق داد ، طلاق صحیح است .
- [آیت الله سیستانی] طلاق بائن آن است که بعد از طلاق ، مرد حق ندارد به همسر خود رجوع کند ، یعنی بدون عقد دوباره ازدواج را بر قرار سازد ، و آن بر شش قسم است : اول : طلاق زنی که نه سالش تمام نشده باشد . دوم : طلاق زنی که یائسه باشد . سوم : طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد . چهارم : طلاق سوم که شرح آن در مسأله (2498) خواهد آمد . پنجم : طلاق خلع و مبارات ، و احکام آنها خواهد آمد . ششم : طلاق حاکم شرع ، زن شخصی را که نه حاضر است مخارج زندگانی او را بدهد ، و نه حاضر است او را طلاق دهد . و غیر اینها طلاق رجعی است ، به این معنی تا وقتی زن در عدّه است ، شوهرش می‌تواند به او رجوع نماید .